Οι διεθνείς εξελίξεις γύρω από την Ελλάδα καλούν τη διπλωµατία της Αθήνας να βρει «απαντήσεις» σε ένα πλέγµα υποθέσεων εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας που αγγίζουν τη χώρα. Λίγες, πλέον, οι «σταθερές» στο γεωπολιτικό περιβάλλον της. Σταθερό στοιχείο πρόκλησης «µεταβολών» είναι για την Αθήνα η ωµά διακηρυγµένη πρόθεση της ισλαµικής Τουρκίας για «επεκτάσεις» της στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο, σε εδάφη της ελληνικής Θράκης και στην Κύπρο. Σηµαντική «σταθερά» για την Αθήνα είναι πλέον η ενίσχυση της ελληνικής άµυνας σε υψηλό βαθµό από τις ΗΠΑ, πράγµα που συνδυάζεται και µε την απώλεια συµµαχικής εµπιστοσύνης της Ουάσινγκτον προς την Τουρκία του ισλαµιστή Ερντογάν.

Η ελληνική ηγεσία δεν αγνοεί, βεβαίως, ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι Ηνωµένες Πολιτείες θα εξακολουθούν να επιχειρούν µια «συνεννόηση» µε την Αγκυρα προκειµένου να µη σπάσουν οι δεσµοί του συστήµατος ασφαλείας της ∆ύσης µε την Αγκυρα. Στις σχέσεις Ελλάδας - ΗΠΑ δεν υπάρχουν, πάντως, σήµερα «µυστήρια» και «σκοτεινά» σηµεία. Αλλά η στάση της Ε.Ε. προς την Τουρκία θέτει στην Αθήνα ένα καίριο ερώτηµα: Ποιες µπορεί να είναι για τα συµφέροντα της Ελλάδας και της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας οι επιπτώσεις που θα είχε ενδεχοµένως η «συνεννόηση» των Ευρωπαίων µε την Αγκυρα;

Το ερώτηµα θέτει η ελληνική διπλωµατία, µε δεδοµένο ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχει «πρώτο λόγο» για τα ευρωτουρκικά ζητήµατα το Βερολίνο, που διατηρεί στενές σχέσεις µε το καθεστώς Ερντογάν. Ηδη, στην προχθεσινή Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., για τρίτη φορά το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο έδωσε στον Ερντογάν χρόνο για «διορθώσεις» της συµπεριφοράς του, παρά το γεγονός ότι αυτός δεν έχει σε τίποτε απολύτως αλλάξει τις διακηρυγµένες επιθετικές πολιτικές του προς την Αθήνα και τη Λευκωσία, ούτε έχει επιδείξει πρόθεση για αναγνώριση του ∆ιεθνούς ∆ικαίου της θάλασσας. ∆εν έχει, δε, καµία ουσιαστική σηµασία το «αφελώς» δηλωθέν, την περασµένη ∆ευτέρα, από τον ύπατο εκπρόσωπο της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., κ. Μπορέλ (σταθερά καλό φίλο της Αγκυρας), ότι η Ενωση «θα παρακολουθεί προσεκτικά την κατάσταση στην Κύπρο και στην Ανατολική Μεσόγειο», προκειµένου να πάρουν οι Ευρωπαίοι αποφάσεις για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Για τον Ερντογάν σηµασία έχει τούτη την ώρα ότι, παίζοντας επιδέξια απέναντι στους Ευρωπαίους το εκβιαστικό παιχνίδι του στο Μεταναστευτικό, µε ισχυρή στήριξη από το Βερολίνο, αποσπά κι άλλα δισεκατοµµύρια ευρώ από την Ε.Ε. Οµως, τα Συµπεράσµατα της Συνόδου Κορυφής δεν ήταν όσο καλά θα ήθελε η κυρία Μέρκελ για τον «σουλτάνο», γιατί Γαλλία, Αυστρία, Βέλγιο, Ελλάδα και Κύπρος «µάζεψαν» τον γερµανικό ενθουσιασµό για την Τουρκία.

Οι πολιτικές συμφωνίες της Αθήνας «γυρίζουν» το παιχνίδι

Η Αθήνα, ασκώντας µια εξωστρεφή εξωτερική πολιτική την τελευταία διετία, κατάφερε να διασφαλίσει πολιτικές συµφωνίες και στρατιωτικές συµµαχίες στην Αν. Μεσόγειο, εκεί όπου η Αγκυρα φιλοδοξούσε να εξουδετερώσει στρατιωτικά τον άξονα Κύπρου - Ελλάδας και να καταπτοήσει την ελληνική ηγεσία µε επιδείξεις στρατιωτικής ισχύος. Ο επηρµένος Ερντογάν υπερτίµησε τις δυνάµεις του, η Κυπριακή ∆ηµοκρατία ενισχύθηκε διεθνώς ως η µόνη χώρα της Ε.Ε. µε στρατηγικό ρόλο στην περιοχή, η Γαλλία µπήκε δυνατά στο «παιχνίδι» και η Ελλάδα απέκτησε στρατηγικά πλεονεκτήµατα, που ενισχύθηκαν µε την άνοδο του Τζο Μπάιντεν στην προεδρία των ΗΠΑ. Η ελληνική διπλωµατία κινείται τώρα µε δεδοµένο ότι, ακόµα κι αν βελτιωθούν προσεχώς οι σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας, η Ουάσινγκτον δεν πρόκειται να «επιτρέψει» στον ριψοκίνδυνο «παίκτη» Ερντογάν να ανάψει φωτιές στην Ανατολική Μεσόγειο, έχοντας απέναντί του την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και µαζί τα Εµιράτα,τη Σ. Αραβία και, επιπλέον, τη Γαλλία. Στο πεδίο αυτό, λοιπόν, η Ελλάδα έχει σηµαντικά στηρίγµατα. Για παράδειγµα, στην παρούσα φάση, η Ουάσινγκτον προβληµατίζεται µε το σχέδιο του νευρικού «σουλτάνου» για στρατιωτική βάση στο Αζερµπαϊτζάν.

Το πρόβληµα της ελληνικής κυβέρνησης είναι στο ευρωπαϊκό πεδίο: Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν φαίνεται να είναι ακόµη ικανή να αναγκάσει τον Ερντογάν να πληρώσει το απαιτούµενο «εισιτήριο» για την είσοδο της Τουρκίας σε ένα νέο πεδίο ευρωτουρκικών σχέσεων µε τη συµφωνία αναβάθµισης της Τελωνειακής Ενωσης µε την Ε.Ε. Φροντίζει γι’ αυτό η Γερµανία, η οποία προωθεί δικά της οικονοµικά συµφέροντα και, αγνοώντας την καθαρή καταδίκη του τουρκολιβυκού µνηµονίου από την Ε.Ε., απροκάλυπτα πλέον ασκεί αυτοτελώς έναντι της Ελλάδας πολιτικές που ευνοούν ευθέως την Τουρκία, σε βάρος ελληνικών θέσεων και συµφερόντων και στην Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Είναι σαφές ότι το Βερολίνο είναι έτοιµο να παρακάµψει την άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κυπριακή ∆ηµοκρατία και να εργασθεί για την προώθηση αναβαθµισµένης Τελωνειακής Ενωσης Ε.Ε. - Τουρκίας, η οποία ουσιαστικά θα ορίζει µια ευρείας κλίµακας «ειδική σχέση» µεταξύ τους. Οι σχέσεις Αθήνας - Βερολίνου είναι σήµερα στο ναδίρ και, σύµφωνα µε πληροφορίες των «Παραπολιτικών», το υπουργείο Εξωτερικών έχει διαµηνύσει στην κυρία Μέρκελ ότι, αν, όπως αυτή δηλώνει, «δεν µπορεί να προχωρήσει η Ε.Ε. χωρίς την Τουρκία», άλλο τόσο «δεν µπορεί να προχωρήσει χωρίς την Ελλάδα». Ο κ. Ν. ∆ένδιας, προφανώς, προετοιµάζει το ελληνικό «κλίµα» για την υπόθεση των ευρωτουρκικών σχέσεων µε τον νου στην επόµενη Σύνοδο Κορυφής, του Σεπτεµβρίου, οπότε θα ανοίξει το ζήτηµα της «διευρυµένης» Τελωνειακής Ενωσης.