Οι 8 τομές του νέου Ποινικού Κώδικα: Όλες οι αλλαγές που θα διορθώσουν τα κακώς κείμενα του ΣΥΡΙΖΑ – Μέχρι τον Σεπτέμβριο το νέο νομοσχέδιο
Από τα πρώτα νομοσχέδια που θα έρθουν στη Βουλή µετά τις θερινές διακοπές
Κωστας Παπαχλιμιντζος
Τις τελικές εισηγήσεις για τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα παρέδωσε η Νοµοπαρασκευαστική Επιτροπή που έχει ορίσει η κυβέρνηση, µε την αυστηροποίηση του πλαισίου που αφορά όλα τα ειδεχθή εγκλήµατα να βρίσκεται στο επίκεντρο της µεταρρύθµισης αυτής.
Η επιτροπή παρακολούθησης του Ποινικού Κώδικα, υπό την προεδρία του καθηγητή Νοµικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, Λάµπρου Μαργαρίτη, επιχείρησε να διορθώσει όλα τα κακώς κείµενα από την αναθεώρηση που είχε γίνει επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, λίγες ηµέρες πριν από τις εθνικές εκλογές του 2019.
Στο τέλος Αυγούστου ή, το αργότερο, στις αρχές Σεπτεµβρίου ένα από τα πρώτα νοµοσχέδια που θα κατατεθούν µε την επαναλειτουργία της Βουλής µετά τις θερινές διακοπές θα είναι ο νέος Ποινικός Κώδικας, µε την κυβέρνηση να υιοθετεί σε µεγάλο βαθµό τις επισηµάνσεις που έγιναν από την επιτροπή.
Τη λογική των αλλαγών που έρχονται περιέγραψε ο υπουργός ∆ικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, µιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθµό «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» 90,1, όπου έκανε λόγο για «έναν σύγχρονο Ποινικό Κώδικα, ο οποίος δεν θα αφήνει παραθυράκια, δεν θα λειτουργεί σε µια λογική που σε µεγάλο βαθµό έχει αποδειχθεί λανθασµένη, δηλαδή να αποφυλακίζονται µε ευκολία άνθρωποι οι οποίοι επαναλαµβάνουν ακριβώς την ίδια συµπεριφορά, αλλά και, από την άλλη πλευρά θα κλείνει όλα τα κενά τα οποία υπήρχαν µέχρι σήµερα µε τη νοµοθεσία απέναντι στην αντιµετώπιση ποινικά κολάσιµων συνανθρώπων µας».
Oι οκτώ τομές στην ποινική νομοθεσία
Σύµφωνα µε πληροφορίες, οι βασικές µεταρρυθµίσεις στην ποινική νοµοθεσία που µελετά η κυβέρνηση, βάσει των εισηγήσεων της αρµόδιας επιτροπής, είναι οι ακόλουθες:
- Πιο αυστηρό πλαίσιο ποινών για τα αδικήµατα της κλοπής και της υπεξαίρεσης, στην πληµµεληµατική τους µορφή. Ειδικότερα, αυτό που προβλέπει σήµερα ο Ποινικός Κώδικας είναι ότι «όποιος ιδιοποιείται παράνοµα ξένο (ολικά ή εν µέρει) κινητό πράγµα που περιήλθε στην κατοχή του µε οποιονδήποτε τρόπο τιµωρείται µε φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηµατική ποινή και, αν το αντικείµενο είναι ιδιαίτερα µεγάλης αξίας, µε φυλάκιση και χρηµατική ποινή».
Το όριο των δύο ετών φυλάκισης θα αυξηθεί, ώστε να τιµωρείται πιο αυστηρά η υπεξαίρεση.
- Αυστηροποίηση του πλαισίου για τον βιασµό, ώστε να οριοθετούνται αναλυτικότερα και ειδικότερα όλες οι συµπεριφορές που µπορούν να στοιχειοθετήσουν το έγκληµα του βιασµού.
- Για τα εγκλήµατα κατά ανηλίκων, ένα ζήτηµα που απασχόλησε πρόσφατα έντονα την κοινή γνώµη, µε αφορµή και την υπόθεση Λιγνάδη, η αναστολή της έναρξης του χρόνου παραγραφής τόσο για τα πληµµελήµατα όσο και για τα κακουργήµατα θα αρχίσει να µετράει από τον χρόνο ενηλικίωσης του θύµατος και όχι από τον χρόνο τέλεσης του εγκλήµατος. Αυτό ισχύει σήµερα µόνο για τα κακουργήµατα.
Παράλληλα, αλλάζει ο τρόπος άσκησης της ποινικής δίωξης και µε τις νέες αλλαγές το αδίκηµα της προσβολής γενετήσιας αξιοπρέπειας θα διώκεται αυτεπαγγέλτως και όχι κατ’ έγκληση.
- Το έγκληµα της αιµοµιξίας, δηλαδή της σεξουαλικής συνεύρεσης στενών συγγενών, θα γίνει κακούργηµα από πληµµέληµα στο οποίο είχε µετατραπεί µε την αλλαγή του 2019. Ως τέτοιο αδίκηµα θεωρείται «η γενετήσια πράξη µεταξύ συγγενών εξ αίµατος ή από υιοθεσία, ανιούσας και κατιούσας γραµµής, και µεταξύ αµφιθαλών ή ετεροθαλών αδελφών».
- Αλλάζει προς το αυστηρότερο η υπό όρους απόλυση. Συγκεκριµένα, σήµερα ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει ότι όσοι καταδικάστηκαν σε στερητική της ελευθερίας ποινή µπορούν να απολυθούν υπό τον όρο της ανάκλησης, εφόσον έχουν εκτίσει: α) σε περίπτωση φυλάκισης, τα δύο πέµπτα αυτής, β) σε περίπτωση πρόσκαιρης κάθειρξης, τα τρία πέµπτα αυτής και γ) σε περίπτωση ισόβιας κάθειρξης, τουλάχιστον είκοσι έτη.
- Με τις αλλαγές που µελετά η κυβέρνηση, όταν κάποιος έχει καταδικαστεί για τα κακουργήµατα του νόµου περί ναρκωτικών (διακεκριµένη µορφή) ή για εγκληµατική οργάνωση, τροµοκρατικές πράξεις, εσχάτη προδοσία, ανθρωποκτονία, ληστεία, εκβίαση, βιασµό και όλα κατά της γενετήσιας ελευθερίας εγκλήµατα έχει τη δυνατότητα για απόλυση υπό όρο µόνο αν έχουν εκτιθεί τα τέσσερα πέµπτα της ποινής. Αρα από 2/5 ή 3/5 που ισχύει σήµερα, το ελάχιστο υποχρεωτικό διάστηµα εγκλεισµού στη φυλακή ανεβαίνει στα 4/5.
Πέρα από το χρονικό όριο, αυστηροποιούνται και οι προϋποθέσεις για την υπό όρους απόλυση. Σήµερα, δηλαδή, προβλέπεται πως «µόνη η επίκληση πειθαρχικού παραπτώµατος κατά την έκτιση της ποινής δεν αρκεί για τη µη χορήγηση της απόλυσης». Με την κατάργηση της ρύθµισης αυτής, το συµβούλιο των πληµµελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής θα έχει µεγαλύτερη ευχέρεια και ελευθερία να αποφασίσει αν θα αφήσει ελεύθερο ή όχι έναν κρατούµενο.
- Αλλάζει επί το αυστηρότερο και η έννοια των ισοβίων. Τι ισχύει σήµερα; «Προκειµένου για ποινές κάθειρξης, δεν µπορεί να χορηγηθεί στον καταδικασθέντα απόλυση υπό όρο αν δεν έχει παραµείνει στο σωφρονιστικό κατάστηµα για χρονικό διάστηµα ίσο µε τα δύο πέµπτα της ποινής που του επιβλήθηκε και, σε περίπτωση ισόβιας κάθειρξης, δεκαέξι έτη», γράφει ο Ποινικός Κώδικας.
Η βούληση της κυβέρνησης είναι να µην µπορεί όποιος έχει καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη να βγει έπειτα από 16 χρόνια, αλλά να αυξήσει τον ελάχιστο χρόνο πραγµατικής έκτισης κατά δύο έτη, στα 18 δηλαδή χρόνια.
Η επιτροπή παρακολούθησης του Ποινικού Κώδικα, υπό την προεδρία του καθηγητή Νοµικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, Λάµπρου Μαργαρίτη, επιχείρησε να διορθώσει όλα τα κακώς κείµενα από την αναθεώρηση που είχε γίνει επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, λίγες ηµέρες πριν από τις εθνικές εκλογές του 2019.
Στο τέλος Αυγούστου ή, το αργότερο, στις αρχές Σεπτεµβρίου ένα από τα πρώτα νοµοσχέδια που θα κατατεθούν µε την επαναλειτουργία της Βουλής µετά τις θερινές διακοπές θα είναι ο νέος Ποινικός Κώδικας, µε την κυβέρνηση να υιοθετεί σε µεγάλο βαθµό τις επισηµάνσεις που έγιναν από την επιτροπή.
Τη λογική των αλλαγών που έρχονται περιέγραψε ο υπουργός ∆ικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, µιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθµό «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» 90,1, όπου έκανε λόγο για «έναν σύγχρονο Ποινικό Κώδικα, ο οποίος δεν θα αφήνει παραθυράκια, δεν θα λειτουργεί σε µια λογική που σε µεγάλο βαθµό έχει αποδειχθεί λανθασµένη, δηλαδή να αποφυλακίζονται µε ευκολία άνθρωποι οι οποίοι επαναλαµβάνουν ακριβώς την ίδια συµπεριφορά, αλλά και, από την άλλη πλευρά θα κλείνει όλα τα κενά τα οποία υπήρχαν µέχρι σήµερα µε τη νοµοθεσία απέναντι στην αντιµετώπιση ποινικά κολάσιµων συνανθρώπων µας».
Oι οκτώ τομές στην ποινική νομοθεσία
Σύµφωνα µε πληροφορίες, οι βασικές µεταρρυθµίσεις στην ποινική νοµοθεσία που µελετά η κυβέρνηση, βάσει των εισηγήσεων της αρµόδιας επιτροπής, είναι οι ακόλουθες:- Πιο αυστηρό πλαίσιο ποινών για τα αδικήµατα της κλοπής και της υπεξαίρεσης, στην πληµµεληµατική τους µορφή. Ειδικότερα, αυτό που προβλέπει σήµερα ο Ποινικός Κώδικας είναι ότι «όποιος ιδιοποιείται παράνοµα ξένο (ολικά ή εν µέρει) κινητό πράγµα που περιήλθε στην κατοχή του µε οποιονδήποτε τρόπο τιµωρείται µε φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηµατική ποινή και, αν το αντικείµενο είναι ιδιαίτερα µεγάλης αξίας, µε φυλάκιση και χρηµατική ποινή».
Το όριο των δύο ετών φυλάκισης θα αυξηθεί, ώστε να τιµωρείται πιο αυστηρά η υπεξαίρεση.
- Αυστηροποίηση του πλαισίου για τον βιασµό, ώστε να οριοθετούνται αναλυτικότερα και ειδικότερα όλες οι συµπεριφορές που µπορούν να στοιχειοθετήσουν το έγκληµα του βιασµού.
- Για τα εγκλήµατα κατά ανηλίκων, ένα ζήτηµα που απασχόλησε πρόσφατα έντονα την κοινή γνώµη, µε αφορµή και την υπόθεση Λιγνάδη, η αναστολή της έναρξης του χρόνου παραγραφής τόσο για τα πληµµελήµατα όσο και για τα κακουργήµατα θα αρχίσει να µετράει από τον χρόνο ενηλικίωσης του θύµατος και όχι από τον χρόνο τέλεσης του εγκλήµατος. Αυτό ισχύει σήµερα µόνο για τα κακουργήµατα.
Παράλληλα, αλλάζει ο τρόπος άσκησης της ποινικής δίωξης και µε τις νέες αλλαγές το αδίκηµα της προσβολής γενετήσιας αξιοπρέπειας θα διώκεται αυτεπαγγέλτως και όχι κατ’ έγκληση.
- Το έγκληµα της αιµοµιξίας, δηλαδή της σεξουαλικής συνεύρεσης στενών συγγενών, θα γίνει κακούργηµα από πληµµέληµα στο οποίο είχε µετατραπεί µε την αλλαγή του 2019. Ως τέτοιο αδίκηµα θεωρείται «η γενετήσια πράξη µεταξύ συγγενών εξ αίµατος ή από υιοθεσία, ανιούσας και κατιούσας γραµµής, και µεταξύ αµφιθαλών ή ετεροθαλών αδελφών».
- Αλλάζει προς το αυστηρότερο η υπό όρους απόλυση. Συγκεκριµένα, σήµερα ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει ότι όσοι καταδικάστηκαν σε στερητική της ελευθερίας ποινή µπορούν να απολυθούν υπό τον όρο της ανάκλησης, εφόσον έχουν εκτίσει: α) σε περίπτωση φυλάκισης, τα δύο πέµπτα αυτής, β) σε περίπτωση πρόσκαιρης κάθειρξης, τα τρία πέµπτα αυτής και γ) σε περίπτωση ισόβιας κάθειρξης, τουλάχιστον είκοσι έτη.
- Με τις αλλαγές που µελετά η κυβέρνηση, όταν κάποιος έχει καταδικαστεί για τα κακουργήµατα του νόµου περί ναρκωτικών (διακεκριµένη µορφή) ή για εγκληµατική οργάνωση, τροµοκρατικές πράξεις, εσχάτη προδοσία, ανθρωποκτονία, ληστεία, εκβίαση, βιασµό και όλα κατά της γενετήσιας ελευθερίας εγκλήµατα έχει τη δυνατότητα για απόλυση υπό όρο µόνο αν έχουν εκτιθεί τα τέσσερα πέµπτα της ποινής. Αρα από 2/5 ή 3/5 που ισχύει σήµερα, το ελάχιστο υποχρεωτικό διάστηµα εγκλεισµού στη φυλακή ανεβαίνει στα 4/5.
Πέρα από το χρονικό όριο, αυστηροποιούνται και οι προϋποθέσεις για την υπό όρους απόλυση. Σήµερα, δηλαδή, προβλέπεται πως «µόνη η επίκληση πειθαρχικού παραπτώµατος κατά την έκτιση της ποινής δεν αρκεί για τη µη χορήγηση της απόλυσης». Με την κατάργηση της ρύθµισης αυτής, το συµβούλιο των πληµµελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής θα έχει µεγαλύτερη ευχέρεια και ελευθερία να αποφασίσει αν θα αφήσει ελεύθερο ή όχι έναν κρατούµενο.
- Αλλάζει επί το αυστηρότερο και η έννοια των ισοβίων. Τι ισχύει σήµερα; «Προκειµένου για ποινές κάθειρξης, δεν µπορεί να χορηγηθεί στον καταδικασθέντα απόλυση υπό όρο αν δεν έχει παραµείνει στο σωφρονιστικό κατάστηµα για χρονικό διάστηµα ίσο µε τα δύο πέµπτα της ποινής που του επιβλήθηκε και, σε περίπτωση ισόβιας κάθειρξης, δεκαέξι έτη», γράφει ο Ποινικός Κώδικας.
Η βούληση της κυβέρνησης είναι να µην µπορεί όποιος έχει καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη να βγει έπειτα από 16 χρόνια, αλλά να αυξήσει τον ελάχιστο χρόνο πραγµατικής έκτισης κατά δύο έτη, στα 18 δηλαδή χρόνια.
