Ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής: Το μεγάλο όπλο στη συμφωνία Ελλάδας-Γαλλίας για τις φρεγάτες
Πώς η Ελλάδα ξεπερνάει τις προβλέψεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ
Η συμφωνία Ελλάδας-Γαλλίας για την προμήθεια φρεγατών και κορβετών, εκτός από στρατιωτικό αποτύπωμα το οποίο είναι μεγάλο, περιλαμβάνει και μία γεωπολιτική πτυχή, η οποία έχει προστιθέμενη αξία τόσο για την Ελλάδα αλλά και την ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στο δεύτερο άρθρο της Συμφωνίας αναφέρεται χαρακτηριστικά:
«Τα Μέρη (σ.σ. Ελλάδα και Γαλλία) παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στην διάθεσή τους, κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μία ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».
Πρόκειται για ένα άρθρο το οποίο ενεργοποιεί ένα εργαλείο το οποίο περιλαμβάνεται στη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα στο άρθρο 42, παράγραφος 7. Υπάρχει όμως και μία σημαντική λεπτομέρεια με την οποία ξεπερνιούνται τα εμπόδια που αφορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.
Στη συγκεκριμένη παράγραφο αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι: «Οι δεσμεύσεις και η συνεργασία στον τομέα αυτόν εξακολουθούν να είναι σύμφωνες προς τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο του Οργανισμού Βορείου Ατλαντικού Συμφώνου, η οποία παραμένει, όσον αφορά τα κράτη που είναι μέλη του, το θεμέλιο της συλλογικής τους άμυνας και το όργανο της εφαρμογής της.».
Η τοποθέτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεών του με τον Εμανουέλ Μακρόν, επί της ουσίας αναιρεί την παραπάνω πρόβλεψη που απενεργοποιεί την εφαρμογή της ρήτρας για χώρες που ανήκουν στο ΝΑΤΟ.
«Η υπογραφή της συμφωνίας για την εγκαθίδρυση στρατηγικής εταιρικής σχέσης για την συνεργασία στην άμυνα και στην ασφάλεια δεν αποτυπώνει μόνο αλλά ενισχύει μια πραγματικότητα η οποία είναι γνωστή σε όλους πως οι δύο χώρες μας Ελλάδα και Γαλλία έχουν ήδη αναπτύξει μια πολύ ισχυρή συμμαχική σχέση που ουσιαστικά υπερβαίνει τις υποχρεώσεις της μίας έναντι της άλλης στο πλαίσιο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα θωρακίζεται έναντι απειλών στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως εξηγούσαν κυβερνητικές πηγές, καθώς η Γαλλία διαθέτει τον ισχυρότερο στρατό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τον δείκτη Global Firepower 2021, είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ενώ είναι η τρίτη πυρηνική δύναμη του πλανήτη.
Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι πρόκειται για την πρώτη φορά που τέτοια ρήτρα περιέχεται σε διμερή συμφωνία της Ελλάδας με Ευρωπαίο εταίρο ή σύμμαχο στο ΝΑΤΟ και βεβαίως δημιουργεί νέο περιβάλλον όσον αφορά την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της χώρας μας.
Η ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής αποτελούσε από την αρχή ένα σημείο στο οποίο υπερτερούσε η γαλλική πρόταση για τις φρεγάτες έναντι των άλλων προτάσεων και καθιστά το Παρίσι έναν σύμμαχο όχι μόνο σε επίπεδο ρητορικής αλλά και στο πεδίο. Παράλληλα, η Γαλλία αποκτά ένα σταθερό σημείο στρατηγικής αναφοράς στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής είναι η πρώτη φορά που ενεργοποιείται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταξύ δύο κρατών καθώς η μοναδική φορά που έχει ενεργοποιηθεί ήταν τον Νοέμβριο του 2015 από τον τότε Πρόεδρο της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις που είχαν γίνει στο Παρίσι.
Σημειολογικά, η ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής στη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε προταθεί από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας κατάρτισης του Ευρωπαϊκού Συντάγματος και ενσωματώθηκε στη Συνθήκη της Λισαβόνας.
Στο δεύτερο άρθρο της Συμφωνίας αναφέρεται χαρακτηριστικά:
«Τα Μέρη (σ.σ. Ελλάδα και Γαλλία) παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στην διάθεσή τους, κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μία ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».
Πρόκειται για ένα άρθρο το οποίο ενεργοποιεί ένα εργαλείο το οποίο περιλαμβάνεται στη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα στο άρθρο 42, παράγραφος 7. Υπάρχει όμως και μία σημαντική λεπτομέρεια με την οποία ξεπερνιούνται τα εμπόδια που αφορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.
Στη συγκεκριμένη παράγραφο αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι: «Οι δεσμεύσεις και η συνεργασία στον τομέα αυτόν εξακολουθούν να είναι σύμφωνες προς τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο του Οργανισμού Βορείου Ατλαντικού Συμφώνου, η οποία παραμένει, όσον αφορά τα κράτη που είναι μέλη του, το θεμέλιο της συλλογικής τους άμυνας και το όργανο της εφαρμογής της.».
Η τοποθέτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεών του με τον Εμανουέλ Μακρόν, επί της ουσίας αναιρεί την παραπάνω πρόβλεψη που απενεργοποιεί την εφαρμογή της ρήτρας για χώρες που ανήκουν στο ΝΑΤΟ.
«Η υπογραφή της συμφωνίας για την εγκαθίδρυση στρατηγικής εταιρικής σχέσης για την συνεργασία στην άμυνα και στην ασφάλεια δεν αποτυπώνει μόνο αλλά ενισχύει μια πραγματικότητα η οποία είναι γνωστή σε όλους πως οι δύο χώρες μας Ελλάδα και Γαλλία έχουν ήδη αναπτύξει μια πολύ ισχυρή συμμαχική σχέση που ουσιαστικά υπερβαίνει τις υποχρεώσεις της μίας έναντι της άλλης στο πλαίσιο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα θωρακίζεται έναντι απειλών στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως εξηγούσαν κυβερνητικές πηγές, καθώς η Γαλλία διαθέτει τον ισχυρότερο στρατό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τον δείκτη Global Firepower 2021, είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ενώ είναι η τρίτη πυρηνική δύναμη του πλανήτη.
Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι πρόκειται για την πρώτη φορά που τέτοια ρήτρα περιέχεται σε διμερή συμφωνία της Ελλάδας με Ευρωπαίο εταίρο ή σύμμαχο στο ΝΑΤΟ και βεβαίως δημιουργεί νέο περιβάλλον όσον αφορά την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της χώρας μας.
Η ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής αποτελούσε από την αρχή ένα σημείο στο οποίο υπερτερούσε η γαλλική πρόταση για τις φρεγάτες έναντι των άλλων προτάσεων και καθιστά το Παρίσι έναν σύμμαχο όχι μόνο σε επίπεδο ρητορικής αλλά και στο πεδίο. Παράλληλα, η Γαλλία αποκτά ένα σταθερό σημείο στρατηγικής αναφοράς στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής είναι η πρώτη φορά που ενεργοποιείται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταξύ δύο κρατών καθώς η μοναδική φορά που έχει ενεργοποιηθεί ήταν τον Νοέμβριο του 2015 από τον τότε Πρόεδρο της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις που είχαν γίνει στο Παρίσι.
Σημειολογικά, η ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής στη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε προταθεί από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας κατάρτισης του Ευρωπαϊκού Συντάγματος και ενσωματώθηκε στη Συνθήκη της Λισαβόνας.