Την Τετάρτη η ΕΛ.ΣΤΑΤ. ανακοίνωσε τα στοιχεία για τον πληθωρισµό, ο οποίος τον Οκτώβριο σκαρφάλωσε στα επίπεδα του 3%. Ωστόσο, αυτό είναι το λιγότερο.

Τα νοικοκυριά λίγο ενδιαφέρονται για δείκτες, σταθµίσεις και τάσεις. Αυτό που τα «καίει» είναι το αποκαλούµενο «καλάθι της νοικοκυράς», δηλαδή κατά κύριο λόγο οι ανατιµήσεις στο κόστος στέγασης και στη διατροφή. Κι εδώ τα πράγµατα είναι δύσκολα και αναµένεται να αγριέψουν ακόµα περισσότερο τους επόµενους µήνες, εξού και τα νέα µέτρα στήριξης, όπου δουλεύουν πυρετωδώς το οικονοµικό επιτελείο και οι συνεργάτες του πρωθυπουργού, έτσι ώστε ο χειµώνας να µην εξελιχθεί σε περιπέτεια για τα νοικοκυριά.

Μέχρι τώρα, η κυβέρνηση έχει ενεργοποιήσει ένα «αµορτισέρ» 500 εκατ. ευρώ, που καλύπτει αύξηση του επιδόµατος θέρµανσης µε διευρυµένα κριτήρια, αυξηµένη και οριζόντια επιδότηση των λογαριασµών του ηλεκτρικού ρεύµατος και έκπτωση 15% στους καταναλωτές φυσικού αερίου. Παράλληλα, µε τη µείωση φόρων - εισφορών έχει ενισχυθεί εµµέσως το διαθέσιµο εισόδηµα των πολιτών κατά περίπου 6%, αν και δεν είναι σαφές ποιες εισοδηµατικές οµάδες είναι οι πιο ωφεληµένες.

Αρκούν αυτά για να αντιµετωπιστεί η «έκρηξη» στο ενεργειακό κόστος; Μάλλον όχι και γι’ αυτό ακριβώς έρχεται νέο πακέτο στήριξης, καθώς τουλάχιστον για το επόµενο εξάµηνο δεν αναµένεται αποκλιµάκωση της κρίσης.

Ξεκινώντας από το πετρέλαιο, η τιµή του «παίζει» σταθερά πάνω από τα 82 δολάρια, δηλαδή σε διπλάσια τιµή από πέρυσι. Αυτό είναι, όµως, το λιγότερο. Από τη στιγµή που οι χώρες του ΟΠΕΚ δεν είναι διατεθειµένες να αυξήσουν την παραγωγή, ο «µαύρος χρυσός» θα παραµείνει σε αυτά ή σε υψηλότερα επίπεδα. «Μαύρα» σενάρια βλέπουν, µάλιστα, να εκτινάσσεται έως τα 120 δολάρια λόγω αύξησης της ζήτησης. Φυσικά, όσο πιο ψηλά κινείται η διεθνής τιµή του πετρελαίου τόσο εντονότερη θα είναι η πίεση στο πετρέλαιο θέρµανσης και κίνησης, καθώς και στη βενζίνη, µε ό,τι συνεπάγεται αυτό για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Αρκεί να αναφέρει κανείς ότι σε κάποιες περιοχές της χώρας η απλή αµόλυβδη πωλείται ακόµα και πάνω από 2 ευρώ! Ήδη, ως πρώτη αντίδραση, η κυβέρνηση δροµολογεί την επιστροφή του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο για το 2022, παρέµβαση που έρχεται µετά τη µείωση του ΦΠΑ στις ζωοτροφές, σε µια προφανή κίνηση να στηριχθεί ο πρωτογενής τοµέας και ειδικότερα οι συνεταιρισµοί και οι νέοι αγρότες.
1

«Φωτιά» είναι και το... δίδυµο φυσικού αερίου - ηλεκτρικού ρεύµατος, καθώς, όπως φαίνεται, «κολλάει» στους Βορείους η εισήγηση των Νοτίων για διαχωρισµό τους, έτσι ώστε να προστατευθούν τα ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά και οι µικρές επιχειρήσεις από τα... ηλεκτροσόκ. Η τιµή του φυσικού αερίου κινείται, πλέον, στη ζώνη 65-70 ευρώ, υποχωρώντας από τα εξωπραγµατικά επίπεδα όπου βρέθηκε τον περασµένο µήνα, ωστόσο, ακόµα κι έτσι, είναι 380% ακριβότερο από πέρυσι. Ηδη, από τους λογαριασµούς του περασµένου διµήνου καταγράφεται αύξηση πάνω από 100% στη λιανική αγορά.

Η πρώτη κυβερνητική παρέµβαση έγινε µε τη µέση χονδρική τιµή να διαµορφώνεται γύρω στα 122 ευρώ/MWh. Τον Οκτώβριο ανακοινώθηκε ο διπλασιασµός της επιδότησης στους λογαριασµούς, µε τη µέση χονδρική του Σεπτεµβρίου να έχει «σκαρφαλώσει» στα 135 ευρώ. Ωστόσο, ο Οκτώβριος έκλεισε µε αύξηση 47% και το ξεκίνηµα του Νοεµβρίου είναι ανάλογο, κάτι που σηµαίνει πολύ απλά ότι, παρά τις οριζόντιες επιδοτήσεις, τα νοικοκυριά κινδυνεύουν να βρεθούν αντιµέτωπα και µε φουσκωµένους λογαριασµούς.

Επιπλέον 300 εκατ. ευρώ

Αυτήν τη στιγµή, το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει ότι, αν επιβεβαιωθούν οι καλύτερες επιδόσεις της οικονοµίας και ακολούθως των φορολογικών εσόδων, στο τελευταίο τρίµηνο του έτους, ο όποιος δηµοσιονοµικός χώρος θα αξιοποιηθεί για εφάπαξ, έκτακτα µέτρα στήριξης νοικοκυριών και πιθανώς επιχειρήσεων έως το τέλος ∆εκεµβρίου. Κι όταν µιλάµε για δηµοσιονοµικό χώρο, δεν εννοούµε πλεόνασµα, αλλά µικρότερο έλλειµµα. Θεωρητικά, αν το ΑΕΠ κινηθεί 1 µονάδα υψηλότερα, δηµιουργεί χώρο γύρω στα 300 εκατ. ευρώ για τέτοιου είδους παρεµβάσεις. Η λογική αυτού του σεναρίου είναι ότι µε αυτόν τον τρόπο θα στηριχθούν οι πιο αδύναµοι σε αυτό το δύσκολο χρονικό διάστηµα, χωρίς να «φορτώνεται» ο δύσκολος Προϋπολογισµός του 2022.

Το εναλλακτικό σενάριο προβλέπει την ενεργοποίηση µέτρων στήριξης στις αρχές του επόµενου έτους, είτε µε την παράταση αυτών που ήδη τρέχουν (επιδότηση λογαριασµών ρεύµατος και έκπτωση στο φυσικό αέριο) είτε µε ενίσχυσή τους, στην περίπτωση που η ενεργειακή κρίση κλιµακωθεί. Αστάθµητος παράγοντας -και στα δύο σενάρια- είναι οι δευτερογενείς ανατιµήσεις από τις αυξήσεις σε πρώτες ύλες, οι οποίες επίσης έχουν «πάρει φωτιά».