Τρεις μέρες πριν αναχωρήσει ο Ελληνας πρωθυπουργός για την Ουάσινγκτον, ένα δημοσίευμα της «Wall Street Journal» τάραξε τα νερά και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Η αμερικανική εφημερίδα αποκάλυψε πως η κυβέρνηση Μπάιντεν αιτήθηκε από το Κογκρέσο να εγκρίνει την αναβάθμιση του στόλου των τουρκικών F-16, που είχε ζητήσει η Αγκυρα.

Τυχόν ικανοποίηση του σχετικού αιτήματος σημαίνει ότι η τουρκική πολεμική αεροπορία θα εξοπλιστεί με νέους πυραύλους, ραντάρ και ηλεκτρονικά συστήματα για τα μαχητικά αεροσκάφη F-16 που διαθέτει. Την περασμένη Τρίτη, λίγο πριν από την ιστορική του ομιλία στο Κογκρέσο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε κατ’ ιδίαν με την πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Νάνσι Πελόζι.

Της έθεσε υπόψη τις προκλήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και την συνολικότερη συμπεριφορά της έναντι της Δύσης και ζήτησε να τα σκεφτεί όλα αυτά σοβαρά το Κογκρέσο, όταν θα κληθεί να αποφασίσει για τον νέο εξοπλισμό. «Εγώ είμαι μαζί σας», φέρεται να του απάντησε η πολύπειρη Αμερικανίδα πολιτικός και τρίτη τη τάξει στο πολιτικό σύστημα της χώρας, μετά τον πρόεδρο και την αντιπρόεδρο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Νάνσι Πελόζι προέβη στην εκτίμηση ότι το αίτημα της Τουρκίας για την αναβάθμιση και την αγορά επιπλέον F-16 δεν πρόκειται να πάρει θετική ψήφο από το Κογκρέσο με την παρούσα σύνθεσή του. Έτσι, έστειλε ουσιαστικά το «σήμα» της καταψήφισης του συγκεκριμένου αιτήματος του Ταγίπ Ερντογάν, τουλάχιστον στην παρούσα φάση.
 

«Παγώνει»

Εφόσον αυτό γίνει πράξη, τότε ουσιαστικά παγώνει και το άλλο, πιο μαξιμαλιστικό αίτημα της τουρκικής κυβέρνησης, για την προμήθεια 40 νέων F-16, που επίσης απαιτεί την άδεια του Κογκρέσου. «Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται το ΝΑΤΟ σε μια εποχή που εστιάζουμε στο να βοηθήσουμε την Ουκρανία να νικήσει την επιθετικότητα της Ρωσίας είναι μία ακόμα πηγή αστάθειας στη νοτιοανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας. Και σας ζητώ να το έχετε αυτό υπόψη σας, όταν λαμβάνετε αποφάσεις για προμήθειες αμυντικού υλικού που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο», ανέφερε στην ομιλία του στο Κογκρέσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μεταφέροντας και δημόσια το μήνυμά του προς τους Αμερικανούς βουλευτές και γερουσιαστές.
 

Θερμή υποδοχή

Στην ομιλία αυτή -την πρώτη για Ελληνα πρωθυπουργό στο Κογκρέσο- ο κ. Μητσοτάκης έτυχε θερμής και διακομματικής υποδοχής, ενώ χειροκροτήθηκε έντονα σε πολλά σημεία της, με πολύ χαρακτηριστικό εκείνο όπου εναντιώθηκε ρητά στη λύση των δύο κρατών για την Κύπρο. Το «ζεστό» ωστόσο κλίμα που υπήρχε στην Ουάσινγκτον για την ελληνική κυβέρνηση φάνηκε ήδη από την προηγούμενη ημέρα και την επίσκεψη στον Λευκό Οίκο.

Η διευρυμένη συνάντηση των δύο αντιπροσωπιών (που ακολούθησε την κατ’ ιδίαν συνομιλία των δύο ηγετών) κράτησε πολύ περισσότερο του προγραμματισμένου -πάνω από μία ώρα- και μάλιστα προς το τέλος συνέβη το εξής περιστατικό: Ενας συνεργάτης του Τζο Μπάιντεν μπήκε στο Οβάλ Γραφείο και του έδωσε ένα μικρό σημείωμα, το οποίο, όπως αποκάλυψε χαμογελώντας στους συνομιλητές του ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ, τον ενημέρωνε ότι είχαν ξεπεράσει κατά πολύ τον χρόνο της συνάντησης και πως όλοι οι καλεσμένοι της δεξίωσης που θα ακολουθούσε είχαν ήδη συγκεντρωθεί στον χώρο και τους περίμεναν.

Ευδιάθετος από την αρχή της συνάντησης, ο Τζο Μπάιντεν εξέθεσε τις απόψεις του για τον πόλεμο στην Ουκρανία, άκουσε προσεκτικά και φάνηκε να αντιλαμβάνεται απόλυτα και να αντιμετωπίζει θετικά τα όσα επεσήμανε στη διάρκεια της συζήτησης ο Κυριάκος Μητσοτάκης για τη συμπεριφορά της Τουρκίας (ο οποίος μάλιστα του έδωσε και έναν χάρτη που αποτυπώνει τη λεγόμενη «γαλάζια πατρίδα» που έχει σχεδιάσει η Αγκυρα) και για το Κυπριακό.

Συζήτηση σε βάθος

Επίσης συζήτησαν εις βάθος για τα ενεργειακά, ενώ ανέφερε ακόμα και το γεγονός ότι ο ίδιος ως μαθητής, στο σχολείο όπου πήγαινε στο Ντέλαγουερ, έκανε δύο ώρες την εβδομάδα αρχαία ελληνικά και δύο ώρες λατινικά, δείχνοντας την αγάπη του για την Ελλάδα και για τις κλασικές σπουδές. Η άμυνα και η ασφάλεια είχαν σαφώς κεντρικό ρόλο στις συζητήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη τόσο στον Λευκό Οίκο όσο και συνολικά κατά τη διήμερη παραμονή του στην Ουάσινγκτον, όπου αποκάλυψε την πρόθεση της κυβέρνησης να εκκινήσει τη διαδικασία που θα οδηγήσει την τριετία 2028- 2030 την ελληνική πολεμική αεροπορία να εξοπλιστεί με μία μοίρα (δηλαδή 24 συνολικά) μαχητικά αεροσκάφη F-35. Μάλιστα, αν η επένδυση της Lockheed Martin στην ΕΑΒ προχωρήσει και εξελιχθεί, η χώρα μας διαφαίνεται ότι θα έχει την ευκαιρία να διεκδικήσει και ένα τμήμα από τη συμπαραγωγή των μαχητικών αυτών πέμπτης γενιάς.

Επενδύσεις

Το πλέον επείγον, πάντως, ζήτημα όλων των συζητήσεων που διεξήχθησαν στην αμερικανική πρωτεύουσα ήταν το ενεργειακό. «Ετοιμαστείτε για μεγάλες ενεργειακές επενδύσεις στην Ελλάδα», ήταν μια φράση που ακούστηκε σε κορυφαία σύσκεψη που έγινε με τη συμμετοχή υπουργών και παραγόντων που συνόδευαν τον Eλληνα πρωθυπουργό στις συνομιλίες αυτές. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, τον Ιούνιο πρόκειται να ανακοινωθεί μια σημαντική σύμπραξη: Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, η εμβληματική τράπεζα της Ιαπωνίας και επενδυτικό ταμείο της Σαουδικής Αραβίας, με την υποστήριξη του κρατικού χρηματοδοτικού οργανισμού των Ηνωμένων Πολιτειών DFC (US International Development Finance Corporation), θα δημιουργήσουν ένα fund το οποίο θα χρηματοδοτεί έργα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες. Ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα, σε διάφορους τομείς, έδειξαν και τα μέλη της Αμερικανικής Κεντρικής Ευρωπαϊκής Επιχειρηματικής Ενωσης (ACEBA).

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, εξάλλου, πίσω από τις «κλειστές πόρτες» ανέδειξε την πολιτική σταθερότητα στη χώρα μας, την ανάπτυξη και το ανθρώπινο κεφάλαιο ως ορισμένους από τους παράγοντες που την καθιστούν ασφαλή και ελκυστικό επενδυτικό προορισμό.

Ενεργειακός κόμβος

Το μεγάλο ζητούμενο, ωστόσο, για το οποίο φάνηκε ότι υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση τόσο στην Ουάσινγκτον όσο βέβαια και στην Αθήνα είναι η μετατροπή της χώρας μας σε ενεργειακό κόμβο από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Η μελέτη που παρουσιάστηκε στην αμερικανική πρωτεύουσα από το Atlantic Council, ένα από τα κορυφαία think tank των ΗΠΑ, υποστηρίζει τη μεταφορά τεχνογνωσίας και τη χρηματοδότηση καινοτόμων τεχνολογιών στο πεδίο των ΑΠΕ, με τη χρηματοδότηση του US-East Med Energy Center στις ΗΠΑ, τη δημιουργία ενός ελληνοαμερικανικού ενεργειακού κέντρου στην Ελλάδα, αλλά και με την ενίσχυση του διμερούς εμπορίου και επενδύσεων σε ενεργειακές υποδομές και νέες τεχνολογίες, που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και θα στηρίξουν την ανάπτυξη.

Ζωηρό ενδιαφέρον

Το ενδιαφέρον της αμερικανικής κυβέρνησης είναι έντονο τόσο για τα δύο μεγάλα έργα μεταφοράς ενέργειας μέσω υποθαλάσσιων ηλεκτρικών καλωδίων στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας (EuroAsia Interconnector) και Ελλάδας - Αιγύπτου (GREGY Interconnector), όσο και για την περαιτέρω αξιοποίηση του διαδριατικού αγωγού TAP και την εξαγωγή LNG διά θαλάσσης από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη, μέσω της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης, με τη σύναψη μακροχρόνιων συμβολαίων.

Τι άλλο «κρατάει» η κυβέρνηση ως έμπρακτο όφελος από τη διήμερη επίσκεψη του πρωθυπουργού και πέντε υπουργών στην Ουάσινγκτον; Σύμφωνα με αρμόδιο παράγοντα, τη σαφέστατη ενίσχυση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, την αναβάθμιση της θέσης της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή και τη σύσφιγξη των δεσμών με την Ομογένεια, που διαδραματίζει πλέον πολύ πιο ενεργό ρόλο.

Η συνέχεια θα δοθεί με την επίσκεψη του Τζο Μπάιντεν στην Αθήνα, που, εφόσον το επιτρέψει το πρόγραμμά του, θα γίνει ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι. Με δεδομένο ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα μεταβεί στη Γερμανία στις 26 Ιουνίου, στην Ισπανία για τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ τρεις μέρες αργότερα και στη συνέχεια στο Ισραήλ, δεν αποκλείεται σε αυτή την περιοδεία να συμπεριλάβει και τη χώρα μας.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 21 Μαΐου 2022.