Κώστας Καραμανλής: Η ομιλία του πρώην πρωθυπουργού, η στήριξη σε Κυριάκο Μητσοτάκη και τα μηνύματα για την εξωτερική πολιτική
Η ξεκάθαρη καταδίκη προς τη Ρωσία, η καχυποψία για τις ΗΠΑ και οι θέσεις για την Ευρώπη και τα εθνικά θέματα που προκάλεσαν συζητήσεις
Ευρωκεντρικός, σαφής ως προς την καταδίκη του προς τη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία, µε την κλασική καχυποψία προς τις ΗΠΑ και τις προτεραιότητές τους και µάλλον γκωλικής αντίληψης για τη σχέση µαζί τους, υπέρµαχος µιας Ενωσης περισσότερο οµοσπονδιακής, πιο ενεργού και αυτόνοµης ως προς τις διεθνείς πρωτοβουλίες αλλά και την εµπλοκή της, στη βάση των συµφωνιών του Μινσκ, για να τελειώσει το συντοµότερο ο πόλεµος στην Ουκρανία. Σαφώς αντίθετος στην «πολιτική του κατευνασµού» απέναντι στην Τουρκία, της σχολής Ροζάκη, Ιωακειµίδη (κ.λπ.), που ενστερνίστηκαν οι κυβερνήσεις Σηµίτη, αλλά και µε αποστάσεις από τη στρατηγική Σαµαρά σχετικά µε την εξωτερική πολιτική εµφανίσθηκε στην οµιλία του το βράδυ της Τετάρτης ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραµανλής, σε µια κατάµεστη αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής, ύστερα από µεγάλο χρονικό διάστηµα (προηγούµενη δηµόσια οµιλία του το 2019 στη Θεσσαλονίκη), σε εκδήλωση της πανελλαδικής οργάνωσης γυναικών «Παναθηναϊκή».
Με ύφος περισσότερο επερχόµενου Προέδρου της ∆ηµοκρατίας παρά πρώην πρωθυπουργού και πολιτικού ηγέτη της Κεντροδεξιάς, υπερασπίσθηκε την κλασική σχολή του «καραµανλισµού», τόσο ως προς την οπτική της διεθνούς πολιτικής και του συσχετισµού όσο και αναφορικά µε τη συµµετοχή και την ταυτότητα της Ελλάδας στη ∆ύση, µε δεδοµένο το νέο περιβάλλον που δηµιούργησαν τους τελευταίους µήνες η κατάσταση στην Ουκρανία και η κλιµάκωση της επιθετικότητας της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου.
Πολιτικοί παρατηρητές σηµείωναν µετά το τέλος της οµιλίας του ότι οι τοποθετήσεις Καραµανλή σήµερα δεν απέχουν πολύ από τις επαναλαµβανόµενες δηµόσιες τοποθετήσεις κατά το πρόσφατο παρελθόν, αλλά και πρόσφατες ιδιωτικές συζητήσεις για τη διεθνή πολιτική του πρώην Προέδρου της ∆ηµοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, που βρισκόταν µάλιστα στις πρώτες σειρές των ακροατών του πρώην πρωθυπουργού στο Μέγαρο.
Φυσικά, ο κ. Καραµανλής διέψευσε στην πράξη τις προσδοκίες πολλών προσώπων του κύκλου του, εν ενεργεία και πρώην πολιτικών, για κριτικές τοποθετήσεις σε σχέση µε τη στρατηγική που ακολουθεί ο σηµερινός πρωθυπουργός, Κυριάκο Μητσοτάκης, ή για κάποια διασαφήνιση των προθέσεων του κ. Καραµανλή για το αν θα επιλέξει να παραµείνει στο Κοινοβούλιο στην επόµενη κοινοβουλευτική θητεία.
Το θέµα που είχε επιλέξει ο πρώην πρωθυπουργός ήταν «Ελλάδα και Ευρώπη στη δίνη µεγάλων αλλαγών» και παρέµεινε µέσα σε αυτό, χωρίς να δείξει διάθεση κριτικής επί συγκεκριµένων χειρισµών της κυβέρνησης, όπως έκανε ο επίσης πρώην πρωθυπουργός και παρών στην εκδήλωση της Τετάρτης κ. Σαµαράς στο τελευταίο Συνέδριο του κόµµατος.
Αναδεικνύοντας τα κύρια σηµεία της οµιλίας Καραµανλή, µπορούµε να σηµειώσουµε: Για τον πόλεµο στην Ουκρανία: «Η εισβολή της Ρωσίας είναι πράξη παράνοµη, απαράδεκτη και καταδικαστέα. Οχι µόνο διότι προσβάλλει βάναυσα κάθε κανόνα ∆ιεθνούς ∆ικαίου. Αλλά και διότι καµιά επιχειρηµατολογία, βάσιµη ή όχι, δεν δικαιολογεί την προσφυγή στη βία, τις καταστροφές και την αιµατοχυσία, ιδίως µάλιστα εις βάρος αµάχων και αθώων», είπε ο κ. Καραµανλής. Εξέφρασε την ανησυχία ότι είναι ενδεχόµενο να επεκταθεί ο πόλεµος και πέραν του ουκρανικού εδάφους, είτε στην ευρύτερη γειτνιάζουσα περιοχή είτε και αλλού, ηθεληµένα ή εκ λάθους, από εσφαλµένο υπολογισµό ή προβοκάτσια.
Σχετικά µε τη γενίκευση της αντιπαράθεσης στο µέτωπο ∆ύση - Ανατολή σηµείωσε: «Μια τέτοια σύγκλιση µεταξύ Ρωσίας, Κίνας, Ινδίας, αλλά και άλλων µεσαίων ή ανερχόµενων στο διεθνές στερέωµα παραγόντων θα συνιστούσε τεράστια πρόκληση για τη ∆ύση και θα προµήνυε τεκτονικές αλλαγές στους σήµερα ισχύοντες κανόνες του παιχνιδιού, µε απροσδιόριστες τις συνέπειες και την τελική έκβαση µιας τέτοιας αντιπαράθεσης».
Τη σχέση Ευρώπης - ΗΠΑ ο πρώην πρωθυπουργός την οριοθέτησε ως εξής: Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, γιατί, όπως είπε, δεν είναι ξεκάθαρο εάν οι ΗΠΑ έχουν εξίσου ισχυρά κίνητρα για την ταχεία περάτωση του πολέµου, αφού εκ των πραγµάτων δεν υφίστανται τις οδυνηρές του συνέπειες. Η Ευρώπη, είπε, πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα (...), εκτιµώντας ότι οι συµφωνίες του Μινσκ είναι ένα σηµείο εκκίνησης.
Πρόσθεσε δε και τη βαλκανική παράµετρο: Ιδιαίτερη προσοχή για την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη χρειάζονται τα Βαλκάνια, όπου σήµερα η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (…) αλλά και το Κόσοβο είναι οι κυριότερες εστίες ανησυχίας.
Σε σχέση µε το Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά. «Ειδικά σε ό,τι αφορά την Κύπρο, δεν µπορεί να µη σηµειωθεί η καταφανής αναντιστοιχία στη στάση των περισσοτέρων συµµάχων και εταίρων. Ενώ δηλαδή, και ορθώς, καταδικάζεται η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, επιβάλλονται κυρώσεις και ενισχύεται παντοιοτρόπως ο αµυνόµενος, το επί µισό σχεδόν αιώνα συνεχιζόµενο δράµα της Κύπρου αποσιωπάται απολύτως. Ακόµα χειρότερα, καταβάλλονται διαχρονικά προσπάθειες να γίνουν αποδεκτές λύσεις που θέτουν σε ίση µοίρα θύτη και θύµα, αναιρούν ακόµα και την υφιστάµενη κρατική οντότητα της Κύπρου, αποδέχονται αδιαµαρτύρητα τα τετελεσµένα της παράνοµης κατοχής και εποίκισης και θα έθεταν σε τροχιά δορυφοροποίησης την Κύπρο προς την Τουρκία, και µάλιστα σε πλήρη αναντιστοιχία µε το ευρωπαϊκό κεκτηµένο», είπε ο κ. Καραµανλής.
Για τη στρατηγική απέναντι στην Τουρκία: «Η άποψη ότι για την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις υπάρχει αµοιβαία ευθύνη, ότι η ελληνική στάση ρέπει στον µαξιµαλισµό, ότι πρέπει να επιδείξουµε µεγαλύτερη ευελιξία και συµβιβαστική διάθεση, ότι δεν µπορούµε να αρνούµαστε τη διεύρυνση της ατζέντας των προς επίλυση θεµάτων, που κατά το δοκούν φορτώνει ολοένα η Τουρκία, είναι εσφαλµένη. Εσφαλµένη διότι διαβάζει λάθος την Τουρκία. Γιατί στηρίζεται σε λάθος δεδοµένα και οδηγεί σε ψευδαισθήσεις. Κυρίως στην ψευδαίσθηση ότι αρκεί να δείξουµε κάποια υποχωρητικότητα και όλα θα διευθετηθούν προς όφελος όλων», είπε ο πρώην πρωθυπουργός.
Ο κ. Καραµανλής συµπλήρωσε ότι η στάση της σταθερής γραµµής υπεράσπισης και προβολής των εθνικών θέσεων χαρακτηρίζεται ενίοτε επικριτικά ως λογική της ακινησίας και προσέθεσε ότι «αν η δήθεν κινητικότητα, δηλαδή η µετακίνηση από πάγιες εθνικές θέσεις, οδηγεί σε αντιλήψεις συµβιβασµού µε τις µονοµερείς και διαχρονικά αυξανόµενες τουρκικές αξιώσεις, το επιχείρηµα είναι και έωλο και επικίνδυνο».
Με ύφος περισσότερο επερχόµενου Προέδρου της ∆ηµοκρατίας παρά πρώην πρωθυπουργού και πολιτικού ηγέτη της Κεντροδεξιάς, υπερασπίσθηκε την κλασική σχολή του «καραµανλισµού», τόσο ως προς την οπτική της διεθνούς πολιτικής και του συσχετισµού όσο και αναφορικά µε τη συµµετοχή και την ταυτότητα της Ελλάδας στη ∆ύση, µε δεδοµένο το νέο περιβάλλον που δηµιούργησαν τους τελευταίους µήνες η κατάσταση στην Ουκρανία και η κλιµάκωση της επιθετικότητας της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου.
Φυσικά, ο κ. Καραµανλής διέψευσε στην πράξη τις προσδοκίες πολλών προσώπων του κύκλου του, εν ενεργεία και πρώην πολιτικών, για κριτικές τοποθετήσεις σε σχέση µε τη στρατηγική που ακολουθεί ο σηµερινός πρωθυπουργός, Κυριάκο Μητσοτάκης, ή για κάποια διασαφήνιση των προθέσεων του κ. Καραµανλή για το αν θα επιλέξει να παραµείνει στο Κοινοβούλιο στην επόµενη κοινοβουλευτική θητεία.
Το θέµα που είχε επιλέξει ο πρώην πρωθυπουργός ήταν «Ελλάδα και Ευρώπη στη δίνη µεγάλων αλλαγών» και παρέµεινε µέσα σε αυτό, χωρίς να δείξει διάθεση κριτικής επί συγκεκριµένων χειρισµών της κυβέρνησης, όπως έκανε ο επίσης πρώην πρωθυπουργός και παρών στην εκδήλωση της Τετάρτης κ. Σαµαράς στο τελευταίο Συνέδριο του κόµµατος.
Αναδεικνύοντας τα κύρια σηµεία της οµιλίας Καραµανλή, µπορούµε να σηµειώσουµε: Για τον πόλεµο στην Ουκρανία: «Η εισβολή της Ρωσίας είναι πράξη παράνοµη, απαράδεκτη και καταδικαστέα. Οχι µόνο διότι προσβάλλει βάναυσα κάθε κανόνα ∆ιεθνούς ∆ικαίου. Αλλά και διότι καµιά επιχειρηµατολογία, βάσιµη ή όχι, δεν δικαιολογεί την προσφυγή στη βία, τις καταστροφές και την αιµατοχυσία, ιδίως µάλιστα εις βάρος αµάχων και αθώων», είπε ο κ. Καραµανλής. Εξέφρασε την ανησυχία ότι είναι ενδεχόµενο να επεκταθεί ο πόλεµος και πέραν του ουκρανικού εδάφους, είτε στην ευρύτερη γειτνιάζουσα περιοχή είτε και αλλού, ηθεληµένα ή εκ λάθους, από εσφαλµένο υπολογισµό ή προβοκάτσια.
Υπερασπίσθηκε την κλασική σχολή του «καραµανλισµού», τόσο ως προς την οπτική της διεθνούς πολιτικής και του συσχετισµού όσο και αναφορικά µε τη συµµετοχή και την ταυτότητα της Ελλάδας στη ∆ύση
Σχετικά µε τη γενίκευση της αντιπαράθεσης στο µέτωπο ∆ύση - Ανατολή σηµείωσε: «Μια τέτοια σύγκλιση µεταξύ Ρωσίας, Κίνας, Ινδίας, αλλά και άλλων µεσαίων ή ανερχόµενων στο διεθνές στερέωµα παραγόντων θα συνιστούσε τεράστια πρόκληση για τη ∆ύση και θα προµήνυε τεκτονικές αλλαγές στους σήµερα ισχύοντες κανόνες του παιχνιδιού, µε απροσδιόριστες τις συνέπειες και την τελική έκβαση µιας τέτοιας αντιπαράθεσης».
Τη σχέση Ευρώπης - ΗΠΑ ο πρώην πρωθυπουργός την οριοθέτησε ως εξής: Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, γιατί, όπως είπε, δεν είναι ξεκάθαρο εάν οι ΗΠΑ έχουν εξίσου ισχυρά κίνητρα για την ταχεία περάτωση του πολέµου, αφού εκ των πραγµάτων δεν υφίστανται τις οδυνηρές του συνέπειες. Η Ευρώπη, είπε, πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα (...), εκτιµώντας ότι οι συµφωνίες του Μινσκ είναι ένα σηµείο εκκίνησης.
Πρόσθεσε δε και τη βαλκανική παράµετρο: Ιδιαίτερη προσοχή για την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη χρειάζονται τα Βαλκάνια, όπου σήµερα η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (…) αλλά και το Κόσοβο είναι οι κυριότερες εστίες ανησυχίας.
∆ιέψευσε στην πράξη πολλά πρόσωπα του κύκλου του, που προσδοκούσαν κριτικές τοποθετήσεις σε σχέση µε τη στρατηγική που ακολουθεί ο Κ. Μητσοτάκης
Σε σχέση µε το Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά. «Ειδικά σε ό,τι αφορά την Κύπρο, δεν µπορεί να µη σηµειωθεί η καταφανής αναντιστοιχία στη στάση των περισσοτέρων συµµάχων και εταίρων. Ενώ δηλαδή, και ορθώς, καταδικάζεται η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, επιβάλλονται κυρώσεις και ενισχύεται παντοιοτρόπως ο αµυνόµενος, το επί µισό σχεδόν αιώνα συνεχιζόµενο δράµα της Κύπρου αποσιωπάται απολύτως. Ακόµα χειρότερα, καταβάλλονται διαχρονικά προσπάθειες να γίνουν αποδεκτές λύσεις που θέτουν σε ίση µοίρα θύτη και θύµα, αναιρούν ακόµα και την υφιστάµενη κρατική οντότητα της Κύπρου, αποδέχονται αδιαµαρτύρητα τα τετελεσµένα της παράνοµης κατοχής και εποίκισης και θα έθεταν σε τροχιά δορυφοροποίησης την Κύπρο προς την Τουρκία, και µάλιστα σε πλήρη αναντιστοιχία µε το ευρωπαϊκό κεκτηµένο», είπε ο κ. Καραµανλής.
Για τη στρατηγική απέναντι στην Τουρκία: «Η άποψη ότι για την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις υπάρχει αµοιβαία ευθύνη, ότι η ελληνική στάση ρέπει στον µαξιµαλισµό, ότι πρέπει να επιδείξουµε µεγαλύτερη ευελιξία και συµβιβαστική διάθεση, ότι δεν µπορούµε να αρνούµαστε τη διεύρυνση της ατζέντας των προς επίλυση θεµάτων, που κατά το δοκούν φορτώνει ολοένα η Τουρκία, είναι εσφαλµένη. Εσφαλµένη διότι διαβάζει λάθος την Τουρκία. Γιατί στηρίζεται σε λάθος δεδοµένα και οδηγεί σε ψευδαισθήσεις. Κυρίως στην ψευδαίσθηση ότι αρκεί να δείξουµε κάποια υποχωρητικότητα και όλα θα διευθετηθούν προς όφελος όλων», είπε ο πρώην πρωθυπουργός.
Ο κ. Καραµανλής συµπλήρωσε ότι η στάση της σταθερής γραµµής υπεράσπισης και προβολής των εθνικών θέσεων χαρακτηρίζεται ενίοτε επικριτικά ως λογική της ακινησίας και προσέθεσε ότι «αν η δήθεν κινητικότητα, δηλαδή η µετακίνηση από πάγιες εθνικές θέσεις, οδηγεί σε αντιλήψεις συµβιβασµού µε τις µονοµερείς και διαχρονικά αυξανόµενες τουρκικές αξιώσεις, το επιχείρηµα είναι και έωλο και επικίνδυνο».