Ελληνοτουρκικά: Η τακτική των κλιμακούμενων προκλήσεων της Άγκυρας σε τρία επίπεδα
Οι σφοδρές αντιδράσεις για την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου
Γιωργος Νοκος
Τακτική «ακορντεόν», με σταθερά αυξανόμενη ένταση της προκλητικότητάς της, ακολουθεί η Τουρκία απέναντι στην Ελλάδα τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Οπως τονίζουν διπλωματικές πηγές, η κλιμάκωση των κυμάτων της τουρκικής προκλητικότητας είναι ευθέως ανάλογη της αποδοκιμασίας που εισπράττει για τις ενέργειές της και τη ρητορική που ακολουθεί. Με φόντο τη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στην Πράγα, στην οποία συμμετείχαν ο Ελληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, και ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Αγκυρα κορύφωσε τις προκλήσεις και στους τρεις τομείς στους οποίους επιδεικνύει την ίδια τακτική τους τελευταίους μήνες: τον διπλωματικό, τον μεταναστευτικό (με την εργαλειοποίηση των κυμάτων μεταναστών) και τον στρατιωτικό.
Ανάλογες της κορύφωσης της προκλητικότητάς της ήταν και οι απαντήσεις που έλαβε η Αγκυρα από την Αθήνα, την Ε.Ε., αλλά και τη Γερμανία, ενώ τα μηνύματα που εκπέμπονται από την Ουάσινγκτον είναι σταθερά αποθαρρυντικά. Το διπλωματικό πεδίο μάχης για την Αθήνα μεταφέρθηκε στην Τρίπολη της Λιβύης με ευθύνη της Τουρκίας, η οποία εξέρχεται πολλαπλώς ηττημένη του συγκεκριμένου μετώπου και με τη διάσταση απόψεων και προσέγγισης με ΗΠΑ και Ευρώπη να γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρη. Αφορμή στάθηκε η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ως επικεφαλής πολυπληθούς κυβερνητικού κλιμακίου, στη Λιβύη, όπου είχε συνάντηση με τον προσωρινό πρωθυπουργό, Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα, την υπουργό Εξωτερικών, Νάιλα αλ Μανγκούς, και άλλους αξιωματούχους. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, υπέγραψαν δύο μνημόνια συνεργασίας «για τους υδρογονάνθρακες και το πρωτόκολλο», χωρίς ωστόσο να έχουν δοθεί διευκρινίσεις ή επίσημο κείμενο για το νέο «μνημόνιο για τους υδρογονάνθρακες».
Η υπογραφή αυτή ενεργοποίησε ένα ντόμινο αντιδράσεων ακόμα και εντός της Λιβύης, απομονώνοντας την Τουρκία. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε άμεσα αυστηρή ανακοίνωση, όπου μεταξύ άλλων ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. «Το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται», ανέφερε μεταξύ άλλων στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών. Παράλληλα, ο κ. Δένδιας μίλησε τηλεφωνικά με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι, αναφορικά με τις εξελίξεις στη Λιβύη, καθώς το τουρκολιβυκό «σύμφωνο» έχει σημείο επικάλυψης με την ελληνική ΑΟΖ που έχει συμφωνηθεί με την Αίγυπτο, όπου θα μεταβεί αύριο, Κυριακή, ο υπουργός Εξωτερικών, ενώ ενημέρωσε και τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζορτζ Τσούνη.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έσπευσε να καταδικάσει το µνηµόνιο που υπεγράφη, υπενθυµίζοντας ότι «η θέση της σχετικά µε αυτό το µνηµόνιο έχει δηλωθεί µε σαφήνεια από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο τον ∆εκέµβριο του 2019 και παραµένει αµετάβλητη: Το Μνηµόνιο Κατανόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώµατα τρίτων κρατών, δεν συµµορφώνεται µε το ∆ίκαιο της Θάλασσας και δεν µπορεί να έχει νοµικές συνέπειες για τρίτα κράτη». Ιδιαίτερη σηµασία είχε, σύµφωνα µε αναλυτές, η ξεκάθαρη θέση της Γερµανίας, χώρας που διατηρεί παραδοσιακά καλές σχέσεις µε την Τουρκία. Οπως ανέφερε ο εκπρόσωπος του γερµανικού υπουργείου Εξωτερικών: «Η συµφωνία δεν έχει νοµική επίπτωση. Αυτή είναι βασική αρχή του ∆ιεθνούς ∆ικαίου, ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα δύο κράτη να κλείσουν µια τέτοια συµφωνία εις βάρος ενός τρίτου κράτους».
Οξύτατη ήταν η αντίδραση και του State Department, αποτυπώνοντας τον σκεπτικισµό που υπάρχει στις τάξεις της αµερικανικής διοίκησης για τη στάση απέναντι στην Τουρκία. «Η προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης υποχρεούται µε βάση το Φόρουµ για τον Πολιτικό ∆ιάλογο στη Λιβύη (LPDF) να µην υπογράφει νέες συµφωνίες που διαταράσσουν τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας ή επιφέρουν µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις», σηµείωσε. Απαντώντας σε ερώτηση των Ελλήνων ανταποκριτών στην Ουάσινγκτον για το µνηµόνιο που υπογράφηκε µεταξύ Αγκυρας και Τρίπολης, εκπρόσωπος του αµερικανικού υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε ότι «όλα τα µέρη πρέπει να απέχουν από ενέργειες που κινδυνεύουν να αυξήσουν τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο».
Ακυρώθηκαν τα μνημόνια στη Λιβύη
Πριν στεγνώσει το µελάνι των υπογραφών, τα µνηµόνια συνεργασίας ακυρώθηκαν στη Λιβύη. Ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου της χώρας, Αγκουίλα Σάλεχ, χαρακτήρισε τη συµφωνία µε την Τουρκία «παράνοµη», υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση Ντµπεϊµπά, «της οποίας η θητεία έχει λήξει, δεν είναι εξουσιοδοτηµένη να κλείνει διεθνείς συµφωνίες». Νωρίτερα, σύµφωνα µε το λιβυκό δίκτυο libyaupdate.com, ο υπουργός Πετρελαίου της Λιβύης, Μοχάµεντ Αούν, είχε αποκαλύψει ότι οι αρµοδιότητές του µεταβιβάστηκαν στον υπουργό Οικονοµίας, Μουχάµαντ αλ Χουουάιτζ, ενώ η κυβέρνηση του Φάτι Μπασάγα, η οποία εδρεύει στην Ανατολική Λιβύη και στηρίζεται από το Κοινοβούλιο, απέρριψε τη συµφωνία, αναφέροντας ότι επιφυλάσσεται «του δικαιώµατός της να προσφύγει στη ∆ικαιοσύνη» για την ακύρωσή της.
Η «Στρατιά του Αιγαίου» και οι τραγωδίες σε Κύθηρα και Λέσβο
Η κλιμάκωση των τουρκικών τακτικισμών εκδηλώθηκε με τον πλέον τραγικό τρόπο στο μέτωπο της εργαλειοποίησης του Μεταναστευτικού. Τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης, ο απολογισμός δύο ναυαγίων πλοιαρίων που μετέφεραν παράνομους μετανάστες και πρόσφυγες σε Κύθηρα και Λέσβο ήταν τραγικός.
Πιο συγκεκριμένα, 18 μετανάστες πνίγηκαν σε ναυάγιο ανοιχτά της Λέσβου, στην περιοχή Πεταλίδι της Θερμής, με άλλα 12 άτομα να αγνοούνται, ενώ από το δεύτερο ναυάγιο, στα Κύθηρα, αγνοούνταν τουλάχιστον 15 άτομα. Στο ναυάγιο στα Κύθηρα 80 άτομα διασώθηκαν, με 18 εξ αυτών να είναι παιδιά και επτά γυναίκες. Το τραγικό γεγονός σχολίασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, σημειώνοντας ότι «η Τουρκία δεν εφαρμόζει τις συμφωνίες, κάνει τα στραβά μάτια και υποκινεί (έχουμε ομολογίες ανθρώπων που έχουν σωθεί από την Ελλάδα) την πολύ επικίνδυνη μετακίνηση από τα παράλιά της».
Τα δύο ναυάγια έρχονται σε συνέχεια των ισχυρισμών Ερντογάν, ο οποίος κατηγόρησε την Ελλάδα ότι «πνίγει μετανάστες». «Παρακολουθούμε το πώς θάβουν αυτούς τους αθώους, καημένους, τα ελληνικά πλοία στη θάλασσα. Στο Αιγαίο, πώς τους θάβουν στη Μεσόγειο, έτσι; Τα παρακολουθούμε», ανέφερε ο Τούρκος πρόεδρος. Παράλληλα, την περασμένη Τετάρτη ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο με βίαιες πρακτικές της τουρκικής Ακτοφυλακής, που οργανώνει παράνομες διελεύσεις μεταναστών στο Αιγαίο. Εντονη είναι η κινητικότητα που επιδεικνύει η τουρκική πλευρά σε στρατιωτικό επίπεδο, µε τις εξαγγελίες για ενίσχυση της «Στρατιάς του Αιγαίου» και τη συγκέντρωση δυνάµεων στα µικρασιατικά παράλια.
Σύγκρουση
«Από την άποψη της ισορροπίας δυνάµεων, (σ.σ.: η Τουρκία) θα αυξήσει τις δυνάµεις της στο Αιγαίο, σε επίπεδα που κανείς δεν θα µπορεί να απειλήσει τη ‘‘Γαλάζια Πατρίδα’’ µας, τη χερσαία πατρίδα και τους αιθέρες», δήλωσε ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόµµατος της Τουρκίας, Οµέρ Τσελίκ. Η συγκεκριµένη ανακοίνωση ήρθε σε συνέχεια της συνάντησης του εκπροσώπου της τουρκικής προεδρίας, Ιµπραήµ Καλίν, και του συµβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, την περασµένη Κυριακή στην Κωνσταντινούπολη, µιας συνάντησης που δεν ικανοποίησε την Αγκυρα, όπως φαίνεται από τη ρητορική που ακολουθήθηκε, µε τον εκπρόσωπο του AKP να κατηγορεί τις ΗΠΑ για τον τρόπο που στηρίζουν την Ελλάδα και την Κυπριακή ∆ηµοκρατία.
Ο Χουλουσί Ακάρ, υπουργός Αµυνας της Τουρκίας, µιλώντας στην τελετή έναρξης της νέας χρονιάς στην Ακαδηµία της Πολεµικής Αεροπορίας, συνέχισε την έντονη ρητορική: «∆εν είναι δυνατόν να κάνουµε βήµα πίσω ούτε χιλιοστό. Ο,τι πρέπει να γίνει γι’ αυτό έχει γίνει και γίνεται. Το Ναυτικό και η Αεροπορία µας έχουν λάβει σαφείς οδηγίες. Αποκλείεται να δείξουµε κατανόηση και να κάνουμε υποχωρήσεις».
Οπως τονίζουν διπλωματικές πηγές, η κλιμάκωση των κυμάτων της τουρκικής προκλητικότητας είναι ευθέως ανάλογη της αποδοκιμασίας που εισπράττει για τις ενέργειές της και τη ρητορική που ακολουθεί. Με φόντο τη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στην Πράγα, στην οποία συμμετείχαν ο Ελληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, και ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Αγκυρα κορύφωσε τις προκλήσεις και στους τρεις τομείς στους οποίους επιδεικνύει την ίδια τακτική τους τελευταίους μήνες: τον διπλωματικό, τον μεταναστευτικό (με την εργαλειοποίηση των κυμάτων μεταναστών) και τον στρατιωτικό.
Ανάλογες της κορύφωσης της προκλητικότητάς της ήταν και οι απαντήσεις που έλαβε η Αγκυρα από την Αθήνα, την Ε.Ε., αλλά και τη Γερμανία, ενώ τα μηνύματα που εκπέμπονται από την Ουάσινγκτον είναι σταθερά αποθαρρυντικά. Το διπλωματικό πεδίο μάχης για την Αθήνα μεταφέρθηκε στην Τρίπολη της Λιβύης με ευθύνη της Τουρκίας, η οποία εξέρχεται πολλαπλώς ηττημένη του συγκεκριμένου μετώπου και με τη διάσταση απόψεων και προσέγγισης με ΗΠΑ και Ευρώπη να γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρη. Αφορμή στάθηκε η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ως επικεφαλής πολυπληθούς κυβερνητικού κλιμακίου, στη Λιβύη, όπου είχε συνάντηση με τον προσωρινό πρωθυπουργό, Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα, την υπουργό Εξωτερικών, Νάιλα αλ Μανγκούς, και άλλους αξιωματούχους. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, υπέγραψαν δύο μνημόνια συνεργασίας «για τους υδρογονάνθρακες και το πρωτόκολλο», χωρίς ωστόσο να έχουν δοθεί διευκρινίσεις ή επίσημο κείμενο για το νέο «μνημόνιο για τους υδρογονάνθρακες».
Η υπογραφή αυτή ενεργοποίησε ένα ντόμινο αντιδράσεων ακόμα και εντός της Λιβύης, απομονώνοντας την Τουρκία. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε άμεσα αυστηρή ανακοίνωση, όπου μεταξύ άλλων ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. «Το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται», ανέφερε μεταξύ άλλων στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών. Παράλληλα, ο κ. Δένδιας μίλησε τηλεφωνικά με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι, αναφορικά με τις εξελίξεις στη Λιβύη, καθώς το τουρκολιβυκό «σύμφωνο» έχει σημείο επικάλυψης με την ελληνική ΑΟΖ που έχει συμφωνηθεί με την Αίγυπτο, όπου θα μεταβεί αύριο, Κυριακή, ο υπουργός Εξωτερικών, ενώ ενημέρωσε και τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζορτζ Τσούνη.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έσπευσε να καταδικάσει το µνηµόνιο που υπεγράφη, υπενθυµίζοντας ότι «η θέση της σχετικά µε αυτό το µνηµόνιο έχει δηλωθεί µε σαφήνεια από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο τον ∆εκέµβριο του 2019 και παραµένει αµετάβλητη: Το Μνηµόνιο Κατανόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώµατα τρίτων κρατών, δεν συµµορφώνεται µε το ∆ίκαιο της Θάλασσας και δεν µπορεί να έχει νοµικές συνέπειες για τρίτα κράτη». Ιδιαίτερη σηµασία είχε, σύµφωνα µε αναλυτές, η ξεκάθαρη θέση της Γερµανίας, χώρας που διατηρεί παραδοσιακά καλές σχέσεις µε την Τουρκία. Οπως ανέφερε ο εκπρόσωπος του γερµανικού υπουργείου Εξωτερικών: «Η συµφωνία δεν έχει νοµική επίπτωση. Αυτή είναι βασική αρχή του ∆ιεθνούς ∆ικαίου, ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα δύο κράτη να κλείσουν µια τέτοια συµφωνία εις βάρος ενός τρίτου κράτους».
Οξύτατη ήταν η αντίδραση και του State Department, αποτυπώνοντας τον σκεπτικισµό που υπάρχει στις τάξεις της αµερικανικής διοίκησης για τη στάση απέναντι στην Τουρκία. «Η προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης υποχρεούται µε βάση το Φόρουµ για τον Πολιτικό ∆ιάλογο στη Λιβύη (LPDF) να µην υπογράφει νέες συµφωνίες που διαταράσσουν τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας ή επιφέρουν µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις», σηµείωσε. Απαντώντας σε ερώτηση των Ελλήνων ανταποκριτών στην Ουάσινγκτον για το µνηµόνιο που υπογράφηκε µεταξύ Αγκυρας και Τρίπολης, εκπρόσωπος του αµερικανικού υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε ότι «όλα τα µέρη πρέπει να απέχουν από ενέργειες που κινδυνεύουν να αυξήσουν τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο».
Ακυρώθηκαν τα μνημόνια στη Λιβύη
Πριν στεγνώσει το µελάνι των υπογραφών, τα µνηµόνια συνεργασίας ακυρώθηκαν στη Λιβύη. Ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου της χώρας, Αγκουίλα Σάλεχ, χαρακτήρισε τη συµφωνία µε την Τουρκία «παράνοµη», υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση Ντµπεϊµπά, «της οποίας η θητεία έχει λήξει, δεν είναι εξουσιοδοτηµένη να κλείνει διεθνείς συµφωνίες». Νωρίτερα, σύµφωνα µε το λιβυκό δίκτυο libyaupdate.com, ο υπουργός Πετρελαίου της Λιβύης, Μοχάµεντ Αούν, είχε αποκαλύψει ότι οι αρµοδιότητές του µεταβιβάστηκαν στον υπουργό Οικονοµίας, Μουχάµαντ αλ Χουουάιτζ, ενώ η κυβέρνηση του Φάτι Μπασάγα, η οποία εδρεύει στην Ανατολική Λιβύη και στηρίζεται από το Κοινοβούλιο, απέρριψε τη συµφωνία, αναφέροντας ότι επιφυλάσσεται «του δικαιώµατός της να προσφύγει στη ∆ικαιοσύνη» για την ακύρωσή της.Η «Στρατιά του Αιγαίου» και οι τραγωδίες σε Κύθηρα και Λέσβο
Η κλιμάκωση των τουρκικών τακτικισμών εκδηλώθηκε με τον πλέον τραγικό τρόπο στο μέτωπο της εργαλειοποίησης του Μεταναστευτικού. Τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης, ο απολογισμός δύο ναυαγίων πλοιαρίων που μετέφεραν παράνομους μετανάστες και πρόσφυγες σε Κύθηρα και Λέσβο ήταν τραγικός.Πιο συγκεκριμένα, 18 μετανάστες πνίγηκαν σε ναυάγιο ανοιχτά της Λέσβου, στην περιοχή Πεταλίδι της Θερμής, με άλλα 12 άτομα να αγνοούνται, ενώ από το δεύτερο ναυάγιο, στα Κύθηρα, αγνοούνταν τουλάχιστον 15 άτομα. Στο ναυάγιο στα Κύθηρα 80 άτομα διασώθηκαν, με 18 εξ αυτών να είναι παιδιά και επτά γυναίκες. Το τραγικό γεγονός σχολίασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, σημειώνοντας ότι «η Τουρκία δεν εφαρμόζει τις συμφωνίες, κάνει τα στραβά μάτια και υποκινεί (έχουμε ομολογίες ανθρώπων που έχουν σωθεί από την Ελλάδα) την πολύ επικίνδυνη μετακίνηση από τα παράλιά της».
Τα δύο ναυάγια έρχονται σε συνέχεια των ισχυρισμών Ερντογάν, ο οποίος κατηγόρησε την Ελλάδα ότι «πνίγει μετανάστες». «Παρακολουθούμε το πώς θάβουν αυτούς τους αθώους, καημένους, τα ελληνικά πλοία στη θάλασσα. Στο Αιγαίο, πώς τους θάβουν στη Μεσόγειο, έτσι; Τα παρακολουθούμε», ανέφερε ο Τούρκος πρόεδρος. Παράλληλα, την περασμένη Τετάρτη ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο με βίαιες πρακτικές της τουρκικής Ακτοφυλακής, που οργανώνει παράνομες διελεύσεις μεταναστών στο Αιγαίο. Εντονη είναι η κινητικότητα που επιδεικνύει η τουρκική πλευρά σε στρατιωτικό επίπεδο, µε τις εξαγγελίες για ενίσχυση της «Στρατιάς του Αιγαίου» και τη συγκέντρωση δυνάµεων στα µικρασιατικά παράλια.
Σύγκρουση
«Από την άποψη της ισορροπίας δυνάµεων, (σ.σ.: η Τουρκία) θα αυξήσει τις δυνάµεις της στο Αιγαίο, σε επίπεδα που κανείς δεν θα µπορεί να απειλήσει τη ‘‘Γαλάζια Πατρίδα’’ µας, τη χερσαία πατρίδα και τους αιθέρες», δήλωσε ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόµµατος της Τουρκίας, Οµέρ Τσελίκ. Η συγκεκριµένη ανακοίνωση ήρθε σε συνέχεια της συνάντησης του εκπροσώπου της τουρκικής προεδρίας, Ιµπραήµ Καλίν, και του συµβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, την περασµένη Κυριακή στην Κωνσταντινούπολη, µιας συνάντησης που δεν ικανοποίησε την Αγκυρα, όπως φαίνεται από τη ρητορική που ακολουθήθηκε, µε τον εκπρόσωπο του AKP να κατηγορεί τις ΗΠΑ για τον τρόπο που στηρίζουν την Ελλάδα και την Κυπριακή ∆ηµοκρατία. Ο Χουλουσί Ακάρ, υπουργός Αµυνας της Τουρκίας, µιλώντας στην τελετή έναρξης της νέας χρονιάς στην Ακαδηµία της Πολεµικής Αεροπορίας, συνέχισε την έντονη ρητορική: «∆εν είναι δυνατόν να κάνουµε βήµα πίσω ούτε χιλιοστό. Ο,τι πρέπει να γίνει γι’ αυτό έχει γίνει και γίνεται. Το Ναυτικό και η Αεροπορία µας έχουν λάβει σαφείς οδηγίες. Αποκλείεται να δείξουµε κατανόηση και να κάνουμε υποχωρήσεις».
