Επαμφοτερίζουσα στάση εκδηλώνει, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, η Τουρκία, σχεδόν δέκα ημέρες μετά την ήττα της ατζέντας της στην Πράγα και τη συνδυαζόμενη προκλητικότητα που επιδεικνύει, τόσο ρητορικά όσο και σε επίπεδο πράξεων.

Παρόλο που η στάση της Αθήνας αναδεικνύει μια λογική αποφόρτισης στο «μέτωπο» των Ελληνοτουρκικών, στη γειτονική χώρα συνεχίζουν να υπάρχουν φωνές που πλειοδοτούν υπέρ μιας σκληρής στάσης ή ακόμα και υπέρ της ένοπλης σύρραξης.

Ενδεικτικό είναι το δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας «Sabah», το οποίο επικεντρώθηκε σε ένα σενάριο το οποίο διέψευσε ο ίδιος ο Ελληνας κυβερνητικός εκπρόσωπος σε συνέντευξή του. «Η κυβέρνηση δεν εξετάζει επέκταση χωρικών υδάτων στην Κρήτη, αλλά δεν απεμπολεί τα δικαιώματά της», ανέφερε ο Γιάννης Οικονόμου σε τηλεοπτική του συνέντευξη, με την τουρκική εφημερίδα να επιδεικνύει το ενδεχόμενο πολεμικής εμπλοκής στην περίπτωση μιας τέτοιας κίνησης από την πλευρά της Ελλάδας.

Ο πρώην αρχηγός Πληροφοριών του Γενικού Επιτελείου, Ιsmail Hakkı Pekin, δήλωσε, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ότι εάν η ελληνική κυβέρνηση λάβει την απόφαση να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα, η Τουρκία θα προχωρήσει σε σύγκρουση, αν η διπλωματία δεν λειτουργήσει. «Η Τουρκία μπορεί να περάσει τα πολεμικά πλοία της μέσω των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου και αυτό μπορεί να προκαλέσει σύγκρουση με την Ελλάδα», τόνισε ο Pekin.

Τι έγραψε η «Μilliyet»

Δυναμιτίζοντας το κλίμα, η φιλοκυβερνητική τουρκική εφημερίδα «Μilliyet» υποστήριξε ότι στρατιωτικοί προσκείμενοι στον αυτοεξόριστο ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν παρέδωσαν στην Αθήνα απόρρητο τουρκικό σχέδιο κατά της Ελλάδας, στο οποίο περιγράφεται, σύμφωνα με την εφημερίδα, το επιχειρησιακό πλάνο επίθεσης σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, με στόχο τη μεταφορά δυνάμεων από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου προς υπεράσπιση των αστικών κέντρων, εμπλέκοντας και τις ΗΠΑ.

Και ενώ στην Αγκυρα έγινε δεκτή με ικανοποίηση η προσωρινή εξαίρεση από τη Γερουσία της τροπολογίας Μενέντεζ για τα F-16, καθώς δεν εντάχθηκε στην εκδοχή του Σώματος για τον αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA), οι ρητορικές εξάρσεις από την τουρκική πλευρά για εύνοια των ΗΠΑ υπέρ της Ελλάδας συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση. Παρά την εξαίρεση της τροπολογίας, βέβαια, ο γερουσιαστής και πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας, Ρόμπερτ Μενέντεζ, ξεκαθάρισε πως επιφυλάσσεται να ασκήσει βέτο στην έγκριση οποιασδήποτε μελλοντικής σύμβασης για την αναβάθμιση των τουρκικών F-16 έως ότου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σταματήσει την επιθετική του εκστρατεία σε όλη την περιοχή της Αν. Μεσογείου.

Ανάγκη σταθερότητας

Αντιπροσωπευτικά της επαμφοτερίζουσας στάσης της Τουρκίας είναι, σύμφωνα με έμπειρους παρατηρητές, όσα έγιναν την Πέμπτη. Το βράδυ της ίδιας ημέρας ο Ελληνας υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, είχε συνάντηση περίπου 40 λεπτών με τον Τούρκο ομόλογό του, Χουλουσί Ακάρ, στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της Συνόδου Υπουργών του ΝΑΤΟ.

Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση από το υπουργείο Αμυνας, «υπογραμμίστηκε η σημασία διατήρησης ανοικτών διαύλων επικοινωνίας και συναντήσεων μεταξύ των δύο πλευρών και η ανάγκη δημιουργίας κλίματος σταθερότητας στην περιοχή, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και των κανόνων καλής γειτονίας». Την ίδια ώρα, πληροφορίες ανέφεραν ότι η συνάντηση έγινε χωρίς την παρουσία διερμηνέων και η διάρκειά της «δείχνει» το σοβαρό του περιεχομένου, καθώς ανάλογες συναντήσεις διαρκούν συνήθως πολύ λιγότερο.

Ανοιχτοί δίαυλοι

Παράλληλα, «δείχνει» προς την κατεύθυνση της διατήρησης των διαύλων επικοινωνίας. «Είναι καλό να πέφτουν οι τόνοι. Η βελτίωση στο κλίμα γίνεται με μικρά βήματα, τα μικρά βήματα οδηγούν σε θετικό αποτέλεσμα. Ας το κάνουμε», φέρεται να είπε ο κ. Παναγιωτόπουλος στον Τούρκο ομόλογό του. Και ενώ στη σύνοδο των υπουργών του ΝΑΤΟ, Παναγιωτόπουλος και Ακάρ συνομιλούσαν, ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας, Φουάτ Οκτάι, σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμα στο «Διεθνές συμπόσιο για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και τη συνεργασία στη Μεσόγειο», που διεξήχθη σε πανεπιστήμιο στην κατεχόμενη Κύπρο, κατηγόρησε την Ελλάδα για «μαξιμαλισμό» και υπεραμύνθηκε του τουρκολιβυκού «μνημονίου». «Δεν θα επιτρέψουμε να αγνοηθεί η χώρα μας, που έχει βαρύτητα για τις κάθε είδους εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, όσον αφορά τους φυσικούς πόρους», υποστήριξε συγκεκριμένα.

«Η Ελλάδα πρέπει να απαλλαγεί από τη στρατηγική τύφλωση το συντομότερο δυνατό. Η μάσκα της διπλωματίας, που τους παρουσιάζει συνεχώς ως θύματα, δεν εξυπηρετεί την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή. Δεν το κάνει, δεν μπορεί να το κάνει», πρόσθεσε ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας. Ενισχυτική των ελληνικών θέσεων ήταν η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, με την οποία επιβεβαιώνεται ότι η ελληνική στρατηγική για τη διεθνοποίηση της τουρκικής προκλητικότητας έχει αποτέλεσμα.

Επανειλημμένες παραβιάσεις

Στην έκθεση της Κομισιόν γίνεται σαφής λόγος για επανειλημμένες παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά στο Αιγαίο και για απειλητικές τουρκικές δηλώσεις σχετικά με την κυριαρχία των ελληνικών νησιών και κατά της Κύπρου. «Η Τουρκία συνέχισε να πραγματοποιεί στρα τιωτικές ασκήσεις στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου και τουρκικά πολεµικά πλοία παρεµπόδισαν παράνοµα τις ερευνητικές δραστηριότητες στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη (ΑΟΖ). Παρά τη διεθνή καταδίκη, η Τουρκία συνέχισε το σχέδιό της να ανοίξει την περιφραγµένη περιοχή των Βαρωσίων. Οι εντάσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο δεν ευνοούσαν τις σχέσεις καλής γειτονίας και υπονόµευσαν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια», αναφέρει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η συμφωνία Ισραήλ-Λιβάνου

Η επίτευξη συµφωνίας µεταξύ του Ισραήλ και του Λιβάνου για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών τους αποτελεί, σύµφωνα µε διπλωµάτες, ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγµα επίλυσης διαφορών. Τα στοιχεία που τονίζουν είναι ότι σε θετική κατεύθυνση κινείται όχι µόνο η συµφωνία µεταξύ των δύο κρατών, αλλά και τα δεδοµένα γύρω από αυτή. Το πρώτο που επισηµαίνεται είναι ότι πρόκειται για συµφωνία που επιτεύχθηκε µεταξύ δύο κρατών που έχουν βρεθεί σε εµπόλεµη κατάσταση και έχουν ακόµα «ανοιχτές συνοριακές διαφορές» ενώ τονίζεται ότι η συµφωνία έγινε µε κοινώς παραδεκτή µεθοδολογία, που εµπίπτει στο ∆ιεθνές ∆ίκαιο. ∆ευτερευόντως υπογραµµίζεται ότι η συµφωνία επετεύχθη µέσω και των διαµεσολαβητικών προσπαθειών των ΗΠΑ και ιδιαίτερα του ανώτατου συµβούλου για την Ενεργειακή Ασφάλεια, Amos Hochstein.

Τη θετική αποδοχή της συµφωνίας από την πλευρά της Ελλάδας αποτυπώνει και η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, στην οποία αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η συµφωνία αυτή θα συµβάλλει στην ειρήνη και σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία ήδη αντιµετωπίζει σειρά προκλήσεων. Καταδεικνύει ότι η διευθέτηση διαφορών µεταξύ χωρών όσον αφορά την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών είναι δυνατή µόνον µέσω του σεβασµού του ∆ιεθνούς ∆ικαίου. Ως εκ τούτου, αποτελεί παράδειγµα, το οποίο οφείλουν να ακολουθήσουν όλες οι χώρες της περιοχής.

Δύο συμφωνίες

Υπενθυµίζεται ότι η Ελλάδα έχει συνάψει ήδη δύο συµφωνίες για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, µε Ιταλία και Αίγυπτο, και έχει συµφωνήσει µε την Αλβανία για την παραποµπή του ζητήµατος στο ∆ιεθνές ∆ικαστήριο της Χάγης. Σε ένα πιο στρατηγικό επίπεδο, η συµφωνία µεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου εντάσσεται στο σταθερό αίτηµα των διεθνών δρώντων για την ασφάλεια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, τµήµα της οποίας είναι και η Ελλάδα µε την Τουρκία και η Κύπρος.

Παράλληλα, όσο ο πόλεµος µεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας βαθαίνει και η ενεργειακή κρίση επιτείνεται, τέτοιου είδους συµφωνίες θα ευνοούνται µέσω της επίλυσης «ανοιχτών διαφορών». Η Ελλάδα, όπως εκτιµούν διπλωµατικές πηγές, είναι σε πλεονεκτική θέση σε ένα περιβάλλον κανονικότητας στην Αν. Μεσόγειο, έχοντας συνάψει συµµαχίες ή διατηρώντας καλές σχέσεις ή ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας µε την πλειονότητα των χωρών της περιοχής.