Στις παρεμβάσεις που δεν έγιναν από την κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και στις γενικότερες ευθύνες για το κύμα ακρίβειας, αλλά και σε νέες λύσεις, αναφέρθηκε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Αλέξης Τσίπρας, κατά τον χαιρετισμό που απηύθυνε τη Δευτέρα στην παρουσίαση του βιβλίου του καθηγητή Νικόλα Φαραντούρη, «Η ενεργειακή κρίση στην Ελλάδα».
«Με ένα λόγο ο οποίος δεν είναι επιστημονικοφανής, αλλά απλός, τεκμηριωμένος προσπαθεί να εξηγήσει τι είναι αυτό που συμβαίνει εδώ και ενάμισι περίπου χρόνο και αφορά κάθε νοικοκυριό και κάθε επιχείρηση», είπε κατά την έναρξη της ομιλίας του ο Αλ. Τσίπρας, ενώ στηλίτευσε το «κυρίαρχο αφήγημα της κυβέρνησης», ότι δηλαδή «η ενεργειακή κρίση είναι εξωγενής και οφείλεται αποκλειστικά στον πόλεμο της Ουκρανίας και ότι καμία δυνατότητα δεν υπήρχε, ούτε να προβλεφθεί, ούτε να ελαττωθεί, ούτε πολύ περισσότερο να τιθασευτεί. (...) Αρκεί μια ανάγνωση του βιβλίου για να διαπιστώσετε τεκμηριωμένα, ότι τόσο η κρίση ενέργειας, όσο και η πληθωριστική κρίση συνολικά, ξεκίνησε πολύ πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία», τόνισε.
«Οι τιμές της ενέργειας αλλά και άλλων αγαθών άρχισαν να αυξάνονται σημαντικά ήδη από την "Ανοιξη του 2021"» υπενθύμισε ο κ. Τσίπρας και «η χώρα μας είχε πρωτιές στις τιμές ρεύματος στη χονδρεμπορική ήδη από τον Αύγουστο του '21, δηλαδή εφτά μήνες πριν την έναρξη του πολέμου». Ως εκ τούτου, σημείωσε πως υπάρχουν "εξωγενείς αλλά και ενδογενείς παράγοντες που τρέφουν το τσουνάμι της ακρίβειας στη χώρα μας», αναφέροντας συγκεκριμένα: «Στους εξωγενείς παράγοντες, η κύρια και δομική αιτία της αύξησης του κόστους ενέργειας έχει να κάνει με την ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ανακάμπτουσας ζήτησης μετά το πέρας των lockdown. Και κυρίως οφείλεται στην υστέρηση επενδύσεων σε πράσινη ενέργεια, που καλείται να αντικαταστήσει τον άνθρακα, σε σχέση με τους αναγκαίους και μεγαλεπήβολους στόχους που η παγκόσμια κοινότητα έχει υιοθετήσει».
«Αυτή η δομική αιτία, που προφανώς επιδεινώθηκε με τον πόλεμο και τα κερδοσκοπικά παιχνίδια, αποδεικνύει ότι η υπόθεση της κλιματικής αλλαγής και μετάβασης, είναι τόσο σοβαρή για το μέλλον αλλά και για το παρόν του πλανήτη, που δεν μπορεί να αφεθεί στο αόρατο χέρι των αγορών, αλλά απαιτεί ισχυρή δημόσια παρέμβαση και διακρατική συνεννόηση» υπογράμμισε ο Αλ Τσίπρας. Κατηγόρησε δε την κυβέρνηση, ότι δεν «έλαβε δράση» και «διαβεβαίωνε τους πολίτες για τον απολύτως προσωρινό χαρακτήρα των ανατιμήσεων».
Όσον αφορά στις «τεράστιες» όπως είπε, ευθύνες της Ε.Ε., ο ίδιος στηλίτευσε τον «απόλυτο αιφνιδιασμό» της και «το ρόλο κομπάρσου στις γεωπολιτικές εξελίξεις» καθώς και «το έλλειμμα εναλλακτικής ενεργειακής στρατηγικής. Ωστόσο οι ευθύνες της Ε.Ε. δε πρέπει να αποτελούν άλλοθι για τις επιλογές του κάθε κράτους μέλους ξεχωριστά» διευκρίνισε, καλώντας την ελληνική κυβέρνηση «να μη προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από αυτές».
Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στην παρουσίαση του βιβλίου του Νικόλα Φαραντούρη
«Η κρίση, λοιπόν, έφερε στο προσκήνιο τις εγγενείς αδυναμίες της Ε.Ε. ως προς τη χάραξη αυτόνομης ενεργειακής πολιτικής, το ετερόκλητο πλήθος ενεργειακών πολιτικών και αναγκών των κρατών μελών, καθώς και τις δομικές παθογένειες που ευθύνονται για το ενεργειακό αδιέξοδο. Την εξάρτησή της από ορυκτά καύσιμα τρίτων χωρών και ιδίως από τη Ρωσία, την επισφαλή ενεργειακή της τροφοδοσία, τη σύγκρουση συμφερόντων εντός της Ε.Ε., τη μη έγκαιρη λήψη αποφάσεων σε θεσμικό επίπεδο», σημείωσε, τονίζοντας πως «εξίσου σημαντική απειλή είναι ο κίνδυνος μόνιμης αποβιομηχάνισης της Ευρώπης», με συνέπεια την «απώλεια θέσεων εργασίας και την ύφεση» που «μπορεί να οδηγήσει σε ένα νέο κύκλο κοινωνικών εντάσεων και πολιτικής αβεβαιότητας, με ταυτόχρονη άνοδο ακροδεξιών δυνάμεων σε κρίσιμες για την Ε.Ε. χώρες».
Όσον αφορά στις ευθύνες της ελληνικής κυβέρνησης, σχολίασε: «Επί έναν και πλέον χρόνο δεν έκανε καμία - μα καμία - ρυθμιστική παρέμβαση στην λειτουργία της αγοράς. Μόνο επιδοτήσεις. Ούτε σήμερα είναι αποφασισμένη να το κάνει σοβαρά. Παρά μονάχα έχει περάσει από την άρνηση της πραγματικότητας στην άρνηση της δικής της ευθύνης». Προχώρησε, επίσης στην παρουσίαση στοιχείων που δείχνουν ότι αφενός η Ελλάδα είναι «η πιο ακριβή χώρα στο ρεύμα, προ φόρων και επιδοτήσεων» και αφετέρου ότι οι επιδοτήσεις, που προέρχονται κατά κύριο λόγο «από τη φορολογική αφαίμαξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων» δεν αρκούν για να αμβλύνουν τις συνέπειες της ακρίβειας. «Η επιλογή του κ. Μητσοτάκη ήταν και είναι, να μη παρέμβει στην αγορά ενέργειας, να μη παρέμβει στα καρτέλ και να αφήσει την αισχροκέρδεια ανενόχλητη», υπογράμμισε.
Το πάνελ στην παρουσίαση του βιβλίου του Νικόλα Φαραντούρη
Συνεχίζοντας ο Αλέξης Τσίπρας, τόνισε ότι «όλες οι κρίσιμες αποφάσεις από την 1η μέρα, ήταν σε λάθος κατεύθυνση», αναφερόμενος αναλυτικά στη «βίαιη απολιγνητοποίηση», η οποία, όπως είπε, ήταν «στην πράξη βίαιη αεριοποίηση, βίαιη πρόσδεση του ενεργειακού μας μίγματος στο φυσικό αέριο». Από την άλλη, η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, του ΔΕΔΔΗΕ, της ΔΕΠΑ Υποδομών, είχε ως αποτέλεσμα «την πλήρη απόσυρση του κράτους από τη δυνατότητα να παρεμβαίνει για να εξασφαλίσει χαμηλές και σταθερές τιμές ενέργειας». Η πολιτική στήριξης των ΑΠΕ και των ενεργειακών κοινοτήτων εγκαταλείφθηκε με ευθύνη της κυβέρνησης και «οι ΑΠΕ, που αποτελούν την πιο φιλική προς το περιβάλλον μορφή παραγωγής ενέργειας, που επιπλέον είναι ευρέως διαθέσιμες και επομένως μπορεί να επωφεληθεί από αυτές το σύνολο της κοινωνίας με άμεσο τρόπο, με βάση το μοντέλο ιδιοπαραγωγής- ιδιοκατανάλωσης, τρία χρόνια τώρα δεν στηρίχτηκαν». Τέλος, «οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, τέθηκαν σε πλήρη αδράνεια», ενώ «ακόμη και οι ανεξάρτητες αρχές που οι ίδιοι διορίσανε, έγιναν εχθροί, καταγγέλλοντας παρεμβάσεις στο έργο τους».
«Η κυβέρνηση, δέσμια των ιδεολογικών της εμμονών αλλά και ισχυρών συμφερόντων στο χώρο της ενέργειας, απενεργοποίησε από την πρώτη μέρα της θητείας της την δυνατότητα του κράτους να παρέμβει στον τομέα της ενέργειας και αγνόησε αυτό που κάθε χώρα θα έπρεπε να έχει ως πρώτο στόχο: την ενεργειακή ασφάλεια και αυτονομία, παραδίδοντας τη χώρα στο ρίσκο του εισαγόμενου φυσικού αερίου. Ανεξάρτητα λοιπόν από την ανεπάρκεια της Ευρώπης, οι ευθύνες της ελληνικής κυβέρνησης για το ρεκόρ πληθωρισμού είναι μεγάλες», σημείωσε ο Αλ. Τσίπρας και παρέπεμψε στο βιβλίο του Νικόλα Φαραντούρη που «φωτίζει» πολλές πλευρές αυτού του ζητήματος. Πλευρές που «φαντάζουν τεχνικού χαρακτήρα και δυσνόητες, αλλά είναι εύκολα κατανοήσιμες: Από την αποτυχημένη διαπραγμάτευση της ΔΕΠΑ με τη Gazprom που κατέληξε σε 30% ακριβότερη προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου σε σχέση με την γειτονική Βουλγαρία, μέχρι την πρακτικά ανύπαρκτη ενεργοποίηση των διμερών και μακροπρόθεσμων ενεργειακών συμβολαίων που μειώνουν το ρίσκο των βραχυπρόθεσμων συμβολαίων. Από τη λειτουργία των αγορών και των χρηματιστηρίων ενέργειας και των στρεβλώσεων και κατασκευαστικών σφαλμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μέχρι την περιγραφή της ρηχής ελληνικής αγοράς και του εγχώριου “καπέλου” στις τιμές.
Ο Νικόλας Φαραντούρης συμβάλλει στην κατανόηση των πτυχών της ενεργειακής κρίσης και στην ανάδειξη του δρόμου να την ξεπεράσουμε με δίκαιο τρόπο», υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, σημειώνοντας πως μεταξύ άλλων, αυτός ο τρόπος περιλαμβάνει «την ανάκτηση της πρωτοβουλίας από την δημόσια σφαίρα, την έμφαση στον στόχο της αυτονομίας ενέργειας, τη σταθερότητα των τιμών και την αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας σε όφελος όλων, που προσφέρουν οι ΑΠΕ, την κατεύθυνση των δημοσιονομικών παρεμβάσεων στην πηγή του προβλήματος με στόχο την μείωση των τιμών ώστε να μη διαχέεται το πρόβλημα της ακρίβειας παντού και την ανάληψη των κατάλληλων πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο με κοινές ευρωπαϊκές προμήθειες φυσικού αερίου και ανάληψη μέρους του κόστους προμήθειας από ευρωπαϊκούς πόρους, με την έκδοση για παράδειγμα ενός κοινού ευρωπαϊκού ομολόγου. (…) Αυτός είναι ο ρόλος της επιστήμης. Όχι να είναι στην υπηρεσία της προπαγάνδας, αλλά στην υπηρεσία της αλήθειας, στην υπηρεσία του κοινού καλού. Έτσι όπως ο καθένας το κατανοεί. Και έτσι όπως αντικειμενικά η επιστήμη το προσδιορίζει», κατέληξε ο Αλ. Τσίπρας, ευχόμενος «να είναι αυτό το βιβλίο μια αφορμή να προβληματιστούμε και να αφυπνιστούμε».
