Νίκος Μαραντζίδης: Από εχθρός της Αριστεράς, «υπασπιστής» του Τσίπρα - Ο άλλοτε πολέμιος του ΣΥΡΙΖΑ στην αγκαλιά της Κουμουνδούρου
Το μένος για τον Κ. Μητσοτάκη, η σχέση με την «Καθημερινή», η κόντρα με τους ΑΝΕΛ και οι παλιές γέφυρες με τη ΝΔ
Ένα από τα βασικά αξιώµατα της πολιτικής είναι πως τα πράγµατα δεν είναι στατικά. Πρώτος από όλους το έχει κάνει πράξη ο Νίκος Μπίστης, ο οποίος, προχωρώντας και αναθεωρώντας, είναι ο ρέκορντµαν στην αλλαγή κοµµάτων. Φαίνεται πως εσχάτως τον ανταγωνίζεται µε αξιώσεις ο καθηγητής Νίκος Μαραντζίδης, παρότι δεν έχει την ίδια άµεση εµπλοκή µε κόµµατα όπως ο κ. Μπίστης. Απλώς ο Μαραντζίδης έχει τη δυνατότητα να προσαρµόζει την ιδεολογία του και να αλλάζει τακτικά πολιτικά στρατόπεδα.
Είναι από αυτούς που έχουν κάνει πράξη το λεγόµενο «εκκρεµές», ξεκινώντας από τα αριστερά προς τα δεξιά και τούµπαλιν. Κατά περιόδους έχει υπάρξει «κόκκινο πανί» τόσο για την εγχώρια Αριστερά όσο και για την Κεντροδεξιά.
Παρότι είχε αυτή την ιδεολογική προέλευση, ο Μαραντζίδης έγινε ευρέως γνωστός ως «εχθρός της Αριστεράς» και «αντικοµµουνιστής». Για καιρό ήταν από τα πλέον µισητά πρόσωπα λόγω της επιστηµονικής ενασχόλησής του µε τον Εµφύλιο και της αναθεωρητικής διάθεσης που επιδείκνυε στην καταγραφή των ιστορικών γεγονότων. Τόσο για το βιβλίο του «∆ηµοκρατικός Στρατός Ελλάδας 1946-1949» (εκδόσεις «Αλεξάνδρεια») όσο και για το βιβλίο από κοινού µε τον Στάθη Καλύβα «Εµφύλια Πάθη» (εκδόσεις «Μεταίχµιο»), στο οποίο υπήρχαν αναφορές στον ∆ηµοκρατικό Στρατό και το ΕΑΜ, στον ρόλο και στις ευθύνες του ΚΚΕ, στο παιδοµάζωµα, στις λαϊκές δηµοκρατίες, στην ΟΠΛΑ κ.ά.
Οι καταγραφές είχαν ξεσηκώσει πλήθος αντιδράσεων από όλο το φάσµα της Αριστεράς και για ένα µεγάλο διάστηµα υπήρχαν σε καθηµερινή βάση άρθρα αριστερών ιστορικών και κοµµατικών στελεχών (κυρίως) του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ που απαντούσαν µε οξύτητα στους δύο συγγραφείς. Η «µπάλα» της αντίδρασης έπαιρνε σχεδόν αποκλειστικά τον Μαραντζίδη λόγω πολιτικής καταγωγής, εν αντιθέσει µε τον Καλύβα, που πολλοί θεωρούσαν πως είναι πιστός στις ιδεολογικές του αρχές. Επί της ουσίας, του καταλόγιζαν ότι αναπαράγει όλα τα αντικοµµουνιστικά στερεότυπα.
Κάπως έτσι, ο Μαραντζίδης έγινε στόχος για πολλούς αριστερούς και µάλιστα το 2014 είχε δεχτεί επίθεση σε καφετέρια από πρόσωπα που αυτοαποκαλούνταν «υπερασπιστές της Αριστεράς».
Παράλληλα με την ιστορική καταγραφή των γεγονότων, ο Μαραντζίδης ασχολιόταν και με τις δημοσκοπήσεις, με όχημα το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Μάλιστα, την περίοδο 2014-2017 είχε συνεργασία με τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ, όπου παρουσίαζε τακτικά τις έρευνες που έκανε.
Τα αποτελέσματα των ερευνών του φόρτισαν ακόμα περισσότερο τη σχέση του με τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ εποχή άφησαν οι συγκρούσεις του με το συγκυβερνών κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, τους ΑΝ.ΕΛ. Ο Π. Καμμένος είχε προβεί σε δημόσιες καταγγελίες για τις έρευνες του κ. Μαραντζίδη, μιλώντας για την αθλιότητα των «δημοσκοπήσεων» του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που συνεργάζεται με τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό πως την περίοδο εκείνη, και με αφορμή δημοσιεύματα φιλικών εφημερίδων του ΣΥΡΙΖΑ, είχαν γίνει ερωτήσεις για τις έρευνες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, των ΑΝ.ΕΛ. και της Ενωσης Κεντρώων. Οι τρεις βουλευτές, Πάνος Σκουρολιάκος (ΣΥΡΙΖΑ), Αθανάσιος Παπαχριστόπουλος (ΑΝ.ΕΛ.) και Ιωάννης Σαρίδης (Ενωση Κεντρώων), με επιστολή τους στο ΕΣΡ ζητούσαν την παρέμβασή του, επισημαίνοντας ότι «το ΠΑ.ΜΑΚ., ως μη μέλος του ΣΕΔΕΑ, δεν ελέγχεται όσον αφορά στο αμερόληπτο των ερευνών που διεξάγει».
Οι βουλευτές, επικαλούμενοι τότε τη μεθοδολογία που ακολουθεί η εταιρεία δημοσκοπήσεων ΠΑ.ΜΑΚ., έθεταν ζήτημα αδιαφάνειας για το προσωπικό που διενεργεί τις μετρήσεις και ρωτούσαν εάν η επίκληση του ονόματος του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που χρησιμοποιεί «είναι έγκυρη ή ψευδεπίγραφη». Το ενδιαφέρον, όπως ανέφερε και ο κ. Κουίκ, είναι πως το διάστημα εκείνο ο κ. Μαραντζίδης ήταν και σύμβουλος του επικεφαλής του Ποταμιού, Σταύρου Θεοδωράκη, από κοινού με τον συνεργάτη του στις έρευνες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Γιάννη Κωνσταντινίδη.
Εκτός από την αλλαγή του ΣΥΡΙΖΑ, ανακάλυψε και το πολιτικό μεγαλείο του Αλέξη Τσίπρα, φτάνοντας στο σημείο να τον συγκρίνει εμμέσως και με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Οσο ο χρόνος κυλούσε τόσο ο Μαραντζίδης έγραφε στην «Κυριακάτικη Καθημερινή» άρθρα υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ και κατά της κυβέρνησης και προσωπικά του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τα περισσότερα προκαλούσαν πλήθος αρνητικών σχολίων στα social media, καθώς συχνά έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με παλαιότερες θέσεις του ή προκαλούσαν την κοινή λογική.
Εκεί που ο Μαραντζίδης ξεπέρασε κάθε όριο στην κριτική του προς την κυβέρνηση ήταν από το καλοκαίρι και μετά, όταν βγήκε στην επιφάνεια το ζήτημα των παρακολουθήσεων. Πήρε μέρος σε εκδηλώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, έγραψε πύρινα άρθρα και έδωσε συνεντεύξεις για το σχετικό ζήτημα.
Το μένος του, ωστόσο, για τον πρωθυπουργό ξεπέρασε κάθε όριο όταν έφτασε στο σημείο να τον συγκρίνει με τον δικτάτορα της Ρουμανίας Τσαουσέσκου, λέγοντας ότι θα έχει την τύχη του. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και το τελευταίο άρθρο του στην «Κυριακάτικη Καθημερινή» (13/11/22) με το οποίο έκανε αναφορές στη Στάζι και την Ανατολική Γερμανία, προκειμένου να αναφερθεί στα όσα γίνονται με τις παρακολουθήσεις στην Ελλάδα. Το εν λόγω άρθρο ουσιαστικά απαξίωσε η ίδια η διεύθυνση της εφημερίδας, αναφέροντας πως «το κείμενο εκφράζει την προσωπική άποψη του αρθρογράφου, με την οποία η “Καθημερινή” διαφωνεί».
Πληροφορίες αναφέρουν ότι το όνομα του κ. Μαραντζίδη είναι στις σκέψεις του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος μαζί με αυτά των Αντώνη Λιάκου, Νίκου Μουζέλη και Γιώργου Σωτηρέλη. Από την άλλη, κάποιοι ισχυρίζονται ότι θα μπορούσε να είναι υποψήφιος στην Α’ Θεσσαλονίκης, καθώς η μεγάλη αναγνωρισιμότητα που έχει αποκτήσει από τις ραδιοτηλεοπτικές εμφανίσεις του, αλλά και από την αρθρογραφία του, θα τον βοηθήσει να εκλεγεί με σχετική άνεση. Ο ίδιος δεν επιβεβαιώνει κανένα από αυτά τα σενάρια, ούτε και συνδέει τις τοποθετήσεις του υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ με πολιτικές φιλοδοξίες.
*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 19 Νοεμβρίου 2022.
Είναι από αυτούς που έχουν κάνει πράξη το λεγόµενο «εκκρεµές», ξεκινώντας από τα αριστερά προς τα δεξιά και τούµπαλιν. Κατά περιόδους έχει υπάρξει «κόκκινο πανί» τόσο για την εγχώρια Αριστερά όσο και για την Κεντροδεξιά.
Η πορεία
Ο Νίκος Μαραντζίδης γεννήθηκε το 1966 στη Θεσσαλονίκη και από τότε η διαδροµή του είναι εν πολλοίς ταυτισµένη µε την πόλη του, µε εξαίρεση την περίοδο που έκανε τις µεταπτυχιακές σπουδές του στο εξωτερικό. Ο πατέρας του ήταν συνδικαλιστής στο Εργατικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης, ενώ ο παππούς του, Κόλιας Μαραντζίδης, είχε στενές σχέσεις µε το ΚΚΕ. Ο ίδιος ήταν από µαθητής στον «Ρήγα Φεραίο», τη Νεολαία του ΚΚΕ Εσωτερικού.Παρότι είχε αυτή την ιδεολογική προέλευση, ο Μαραντζίδης έγινε ευρέως γνωστός ως «εχθρός της Αριστεράς» και «αντικοµµουνιστής». Για καιρό ήταν από τα πλέον µισητά πρόσωπα λόγω της επιστηµονικής ενασχόλησής του µε τον Εµφύλιο και της αναθεωρητικής διάθεσης που επιδείκνυε στην καταγραφή των ιστορικών γεγονότων. Τόσο για το βιβλίο του «∆ηµοκρατικός Στρατός Ελλάδας 1946-1949» (εκδόσεις «Αλεξάνδρεια») όσο και για το βιβλίο από κοινού µε τον Στάθη Καλύβα «Εµφύλια Πάθη» (εκδόσεις «Μεταίχµιο»), στο οποίο υπήρχαν αναφορές στον ∆ηµοκρατικό Στρατό και το ΕΑΜ, στον ρόλο και στις ευθύνες του ΚΚΕ, στο παιδοµάζωµα, στις λαϊκές δηµοκρατίες, στην ΟΠΛΑ κ.ά.
Οι καταγραφές είχαν ξεσηκώσει πλήθος αντιδράσεων από όλο το φάσµα της Αριστεράς και για ένα µεγάλο διάστηµα υπήρχαν σε καθηµερινή βάση άρθρα αριστερών ιστορικών και κοµµατικών στελεχών (κυρίως) του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ που απαντούσαν µε οξύτητα στους δύο συγγραφείς. Η «µπάλα» της αντίδρασης έπαιρνε σχεδόν αποκλειστικά τον Μαραντζίδη λόγω πολιτικής καταγωγής, εν αντιθέσει µε τον Καλύβα, που πολλοί θεωρούσαν πως είναι πιστός στις ιδεολογικές του αρχές. Επί της ουσίας, του καταλόγιζαν ότι αναπαράγει όλα τα αντικοµµουνιστικά στερεότυπα.
Κάπως έτσι, ο Μαραντζίδης έγινε στόχος για πολλούς αριστερούς και µάλιστα το 2014 είχε δεχτεί επίθεση σε καφετέρια από πρόσωπα που αυτοαποκαλούνταν «υπερασπιστές της Αριστεράς».
Η επιστολή
Οι θέσεις που κατά καιρούς εξέφραζε για την Αριστερά, και ιδιαίτερα για το ΚΚΕ, έφτασαν στο σηµείο να γίνουν αντικείµενο ακόµα και ενδοοικογενειακής σύγκρουσης. Ο ξάδελφός του Φώτης Μαραντζίδης είχε στείλει απαντητική επιστολή (σ.σ.: ∆εν δηµοσιεύτηκε) σε ένα άρθρο του Μαραντζίδη στην «Κυριακάτικη Καθηµερινή» (26/6/2011), µε το οποίο ο τελευταίος παρουσίαζε µε απαξιωτικό τρόπο τον παπ πού του. «Η παρουσίαση του παππού μας από τον ξάδερφό μου Νίκο Α. Μαραντζίδη ως ξεπεσμένου Ρώσου ευγενή, βγαλμένου από τα μυθιστορήματα της γενιάς του ’30, προσβάλλει τη μνήμη, την ιστορία και τη δράση του», είχε απαντήσει, φανερά ενοχλημένος, ο Φ. Μαραντζίδης.Παράλληλα με την ιστορική καταγραφή των γεγονότων, ο Μαραντζίδης ασχολιόταν και με τις δημοσκοπήσεις, με όχημα το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Μάλιστα, την περίοδο 2014-2017 είχε συνεργασία με τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ, όπου παρουσίαζε τακτικά τις έρευνες που έκανε.
Τα αποτελέσματα των ερευνών του φόρτισαν ακόμα περισσότερο τη σχέση του με τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ εποχή άφησαν οι συγκρούσεις του με το συγκυβερνών κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, τους ΑΝ.ΕΛ. Ο Π. Καμμένος είχε προβεί σε δημόσιες καταγγελίες για τις έρευνες του κ. Μαραντζίδη, μιλώντας για την αθλιότητα των «δημοσκοπήσεων» του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που συνεργάζεται με τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ.
«Δολοφονική» επίθεση
«Εδώ δεν μιλάμε για μια απλή αποτυχία, όπου έδιναν 1,5%-2% στους Ανεξάρτητους Ελληνες, δημιουργώντας την ψυχολογία στον κόσμο ότι η ψήφος τους σε εμάς είναι μια “χαμένη ψήφος”. Μιλάμε για μια ευθεία “δολοφονική” επίθεση σε βάρος των ΑΝ.ΕΛ.», δήλωνε τότε ο εκπρόσωπος του κόμματος, Τέρενς Κουίκ. Και μάλιστα πρόσθετε πως, «αν υπάρχει έστω και η παραμικρή ικμάδα αξιοπρέπειας, οφείλει ο “δημοσκόπος” αναπληρωτής καθηγητής Νίκος Μαραντζίδης, στέλεχος του “Ποταμιού”, να παραδώσει την πανεπιστημιακή του θέση. Ειδάλλως, αν δεν το πράξει ο ίδιος, θα πρέπει να επιληφθεί η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, καθώς στο όνομα αυτού του κυρίου διασύρεται βάναυσα η επιστημονική και επιμορφωτική αξιοπιστία του».Είναι επίσης χαρακτηριστικό πως την περίοδο εκείνη, και με αφορμή δημοσιεύματα φιλικών εφημερίδων του ΣΥΡΙΖΑ, είχαν γίνει ερωτήσεις για τις έρευνες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, των ΑΝ.ΕΛ. και της Ενωσης Κεντρώων. Οι τρεις βουλευτές, Πάνος Σκουρολιάκος (ΣΥΡΙΖΑ), Αθανάσιος Παπαχριστόπουλος (ΑΝ.ΕΛ.) και Ιωάννης Σαρίδης (Ενωση Κεντρώων), με επιστολή τους στο ΕΣΡ ζητούσαν την παρέμβασή του, επισημαίνοντας ότι «το ΠΑ.ΜΑΚ., ως μη μέλος του ΣΕΔΕΑ, δεν ελέγχεται όσον αφορά στο αμερόληπτο των ερευνών που διεξάγει».
Οι βουλευτές, επικαλούμενοι τότε τη μεθοδολογία που ακολουθεί η εταιρεία δημοσκοπήσεων ΠΑ.ΜΑΚ., έθεταν ζήτημα αδιαφάνειας για το προσωπικό που διενεργεί τις μετρήσεις και ρωτούσαν εάν η επίκληση του ονόματος του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που χρησιμοποιεί «είναι έγκυρη ή ψευδεπίγραφη». Το ενδιαφέρον, όπως ανέφερε και ο κ. Κουίκ, είναι πως το διάστημα εκείνο ο κ. Μαραντζίδης ήταν και σύμβουλος του επικεφαλής του Ποταμιού, Σταύρου Θεοδωράκη, από κοινού με τον συνεργάτη του στις έρευνες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Γιάννη Κωνσταντινίδη.
Η μετάλλαξη
Και αν το 2017 ο κ. Μαραντζίδης ήταν σχεδόν εχθρός του ΣΥΡΙΖΑ, αυτό δεν ίσχυε το 2018. Μέσα σε λίγους μήνες, και με αφορμή το Μακεδονικό και τη Συμφωνία των Πρεσπών, ξεκίνησε η σταδιακή προσέγγισή του με τον Αλέξη Τσίπρα. Στα κείμενά του άρχισε να λειαίνει τον λόγο του και τις επικριτικές αναφορές του, γράφοντας άρθρα για το ατελέσφο ρο του «αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου», αλλά και για τον μετασχηματισμό του σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα.Εκτός από την αλλαγή του ΣΥΡΙΖΑ, ανακάλυψε και το πολιτικό μεγαλείο του Αλέξη Τσίπρα, φτάνοντας στο σημείο να τον συγκρίνει εμμέσως και με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Οσο ο χρόνος κυλούσε τόσο ο Μαραντζίδης έγραφε στην «Κυριακάτικη Καθημερινή» άρθρα υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ και κατά της κυβέρνησης και προσωπικά του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τα περισσότερα προκαλούσαν πλήθος αρνητικών σχολίων στα social media, καθώς συχνά έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με παλαιότερες θέσεις του ή προκαλούσαν την κοινή λογική.
Εκεί που ο Μαραντζίδης ξεπέρασε κάθε όριο στην κριτική του προς την κυβέρνηση ήταν από το καλοκαίρι και μετά, όταν βγήκε στην επιφάνεια το ζήτημα των παρακολουθήσεων. Πήρε μέρος σε εκδηλώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, έγραψε πύρινα άρθρα και έδωσε συνεντεύξεις για το σχετικό ζήτημα.
Ζήτησε παραίτηση
Πριν από λίγες ημέρες (4/11/22), μιλώντας «Στο Κόκκινο», το κομματικό ραδιόφωνο του ΣΥΡΙΖΑ, ζήτησε την παραίτηση Μητσοτάκη, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Αισθάνομαι περίεργα για κάθε μέρα που περνά και ο πρωθυπουργός δεν παραιτείται, ενώ διέλυσε και εξευτέλισε το Σύνταγμα και το κράτος Δικαίου».Το μένος του, ωστόσο, για τον πρωθυπουργό ξεπέρασε κάθε όριο όταν έφτασε στο σημείο να τον συγκρίνει με τον δικτάτορα της Ρουμανίας Τσαουσέσκου, λέγοντας ότι θα έχει την τύχη του. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και το τελευταίο άρθρο του στην «Κυριακάτικη Καθημερινή» (13/11/22) με το οποίο έκανε αναφορές στη Στάζι και την Ανατολική Γερμανία, προκειμένου να αναφερθεί στα όσα γίνονται με τις παρακολουθήσεις στην Ελλάδα. Το εν λόγω άρθρο ουσιαστικά απαξίωσε η ίδια η διεύθυνση της εφημερίδας, αναφέροντας πως «το κείμενο εκφράζει την προσωπική άποψη του αρθρογράφου, με την οποία η “Καθημερινή” διαφωνεί».
Σενάρια για ψηφοδέλτιο
Η συμμετοχή του Νίκου Μαραντζίδη σε εκδηλώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, σε συνδυασμό με τις θετικές δηλώσεις του για τον Αλ. Τσίπρα και τις σκληρές εκφράσεις του κατά του πρωθυπουργού έχουν, όπως είναι φυσικό, τροφοδοτήσει τα σενάρια περί συμμετοχής του στα ψηφοδέλτια της Κουμουνδούρου.Πληροφορίες αναφέρουν ότι το όνομα του κ. Μαραντζίδη είναι στις σκέψεις του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος μαζί με αυτά των Αντώνη Λιάκου, Νίκου Μουζέλη και Γιώργου Σωτηρέλη. Από την άλλη, κάποιοι ισχυρίζονται ότι θα μπορούσε να είναι υποψήφιος στην Α’ Θεσσαλονίκης, καθώς η μεγάλη αναγνωρισιμότητα που έχει αποκτήσει από τις ραδιοτηλεοπτικές εμφανίσεις του, αλλά και από την αρθρογραφία του, θα τον βοηθήσει να εκλεγεί με σχετική άνεση. Ο ίδιος δεν επιβεβαιώνει κανένα από αυτά τα σενάρια, ούτε και συνδέει τις τοποθετήσεις του υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ με πολιτικές φιλοδοξίες.
«Δεν με ενδιαφέρει»
Υπενθυμίζεται ότι πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 είχε ακουστεί για τον Δήμο Θεσσαλονίκης ως υποψήφιος των «προοδευτικών δυνάμεων». Ερωτηθείς σχετικά, είχε απαντήσει τότε πως «δεν με ενδιαφέρει κανενός είδους δημόσιο αξίωμα, αιρετό ή διορισμένο. Δεν είχα ποτέ μου και ούτε θα έχω».*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 19 Νοεμβρίου 2022.
