Αποϊδρυµατοποίηση και νέοι κανόνες - Οι αποφάσεις Μιχαηλίδου για τη λειτουργία των δομών και ο εξορθολογισμός τους
Ενδυναμώνεται ο θεσμός της αναδοχής και διευκολύνονται οι υιοθεσίες - «Κλειδί» είναι η σύασταση εθνικού συστήματος καταγραφής
Πενυ Αβραμιδη
Σε τρεις άξονες θα µπορούσαν να συνοψιστούν οι νοµοθετικές παρεµβάσεις της κυβέρνησης από το 2019 µε επίκεντρο τις µονάδες παιδικής προστασίας. Τον εξορθολογισµό του πλαισίου λειτουργίας τους, τη διασφάλιση της αποϊδρυµατοποίησης και τις πρωτοβουλίες για την πρόληψη και εξάλειψη φαινοµένων παιδικής κακοποίησης. Πρώτα από όλα, η θέσπιση αυστηρότερων προϋποθέσεων για τη λειτουργία των δοµών.
Σύµφωνα µε την υπουργική απόφαση που εξέδωσε η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ∆όµνα Μιχαηλίδου, προβλέπεται ότι όλες οι δοµές θα λάβουν άδεια λειτουργίας, ενώ η τοποθέτηση παιδιού σε µονάδα θα γίνεται αφού έχει αποκλειστεί κάθε άλλη εναλλακτική δυνατότητα φροντίδας οικογενειακού τύπου. Παράλληλα, η υπουργική απόφαση ρυθµίζει τη λειτουργία, στελέχωση, κτιριολογικών προδιαγραφών, ελέγχου και παρεχόµενων υπηρεσιών για τη φροντίδα των παιδιών εντός δοµών, σε ένα περισσότερο παιδοκεντρικό µοντέλο, ενώ στόχος είναι η λειτουργία των δοµών να είναι προσανατολισµένη στον σκοπό της εύρεσης κατάλληλης οικογένειας για κάθε παιδί που στερείται ένα σπίτι.
Ως προς τη λειτουργία των δοµών παιδικής προστασίας, ενισχύθηκαν σηµαντικά η εποπτεία και ο έλεγχός τους µέσω της αναµόρφωσης του θεσµού του κοινωνικού συµβούλου, όπως προβλέπουν οι Νόµοι 4837/2021 και 4954/2022, δίνοντάς του πρόσβαση στα αρχεία του εκάστοτε φορέα και σε ατοµικούς φακέλους, και παράλληλα προβλέπουν την υποχρέωση να πραγµατοποιεί αυτοψίες τουλάχιστον ανά εξάµηνο, συντάσσοντας σχετική έκθεση.
Επιπλέον, αναµορφώθηκε το πλαίσιο των κυρώσεων σε περίπτωση λειτουργίας δοµών χωρίς άδεια, σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων λειτουργίας τους, σε περίπτωση παραβάσεων που υποβαθµίζουν σηµαντικά την εύρυθµη λειτουργία τους.
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ
Στο πλαίσιο της αποϊδρυµατοποίησης, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης για τα παιδιά που διαβιούν σε δοµές, ενδυναµώνεται µε νοµοθετικές ρυθµίσεις ο θεσµός της αναδοχής και διευκολύνονται οι υιοθεσίες. Η σύσταση Ενιαίου Εθνικού Μητρώου και η ψηφιοποιηµένη πλατφόρµα anynet.gt εξασφαλίζουν διαφάνεια και ταχύτητα στις υιοθεσίες και τις αναδοχές, ενώ µέσω της πλατφόρµας paidi.gov.gr οι υποψήφιοι ανάδοχοι και θετοί γονείς µπορούν να ενηµερώνονται για την εξέλιξη των αναδοχών/υιοθεσιών. Σηµαντική είναι επίσης η καθιέρωση του µηνιαίου επιδόµατος αναδοχής, ύψους από 325 έως και 1.200 ευρώ, το οποίο έχε ιαρχίσει ήδη να καταβάλλεται. Τον θεσµό της αναδοχής και τον στόχο να βγουν τα παιδιά από τις δοµές ενισχύει η διεύρυνση των ηλικιακών ορίων σε υποψήφιους αναδόχους από 25 ετών έως και 75 ετών (από 30-60, που ήταν πριν). Με το νέο πλαίσιο, ανάδοχος γονέας µπορεί να γίνει κάθε πολίτης ως µονογονέας, κάθε έγγαµο ζευγάρι και κάθε ζευγάρι που έχει σύµφωνο συµβίωσης, χωρίς να λαµβάνονται υπόψη το φύλο, η θρησκεία και η σεξουαλική ταυτότητα, όπως και οι άνθρωποι που ζουν µε HIV ή ηπατίτιδα Β.
Με σαφήνεια
Σηµαντικές είναι οι παρεµβάσεις για την πρόληψη και αντιµετώπιση φαινοµένων παιδικής κακοποίησης, µε τον Ν. 4837/2021 να ορίζει µε σαφήνεια την κακοποίηση και την παραµέληση ανηλίκων σε δοµές όπως οι βρεφονηπιακοί σταθµοί, τα ιδρύµατα παιδικής προστασίας, τα Κέντρα Απασχόλησης Παιδιών και Ατόµων µε Αναπηρία και οι παιδικές κατασκηνώσεις, ενώ για πρώτη φορά στο ελληνικό ∆ίκαιο θεσπίστηκε η υποχρέωση υποβολής ποινικού µητρώου για κάθε νέα πρόσληψη προσωπικού σε δοµές που φιλοξενούν παιδιά, ανεξάρτητα από το εάν έχουν άµεση ή έµµεση µόνο επαφή µε τα παιδιά, ενώ η ρύθµιση επεκτείνεται και στους εθελοντές που θα επιλέξει ο φορέας. Με λίγα λόγια, άνθρωποι που έχουν καταδικαστεί για εγκλήµατα, όπως η παιδεραστία και η εµπορία ανθρώπων, δεν θα έχουν καµιά θέση στις µονάδες που φροντίζουν παιδιά.
Ο νέος θεσµός του υπευθύνου προστασίας ανηλίκων σε δοµές παιδικής προστασίας αποτελεί τοµή για την αντιµετώπιση τέτοιων φρικτών φαινοµένων, καθώς ο υπεύθυνος κάθε δοµής υποχρεούται να γνωστοποιεί στις αρµόδιες Αρχές κάθε προφορική ή έγγραφη, επώνυµη ή ανώνυµη αναφορά περιστατικού κακοποίησης από τους ωφελούµένους των µονάδων. Αξιοσηµείωτη είναι και η σύσταση Εθνικού Συστήµατος Καταγραφής και Παρακολούθησης Αναφορών από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), µέσω του οποίου γίνεται η καταγραφή των γνωστοποιήσεων των περιστατικών κακοποίησης ανηλίκων.
Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 26/11
Σύµφωνα µε την υπουργική απόφαση που εξέδωσε η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ∆όµνα Μιχαηλίδου, προβλέπεται ότι όλες οι δοµές θα λάβουν άδεια λειτουργίας, ενώ η τοποθέτηση παιδιού σε µονάδα θα γίνεται αφού έχει αποκλειστεί κάθε άλλη εναλλακτική δυνατότητα φροντίδας οικογενειακού τύπου. Παράλληλα, η υπουργική απόφαση ρυθµίζει τη λειτουργία, στελέχωση, κτιριολογικών προδιαγραφών, ελέγχου και παρεχόµενων υπηρεσιών για τη φροντίδα των παιδιών εντός δοµών, σε ένα περισσότερο παιδοκεντρικό µοντέλο, ενώ στόχος είναι η λειτουργία των δοµών να είναι προσανατολισµένη στον σκοπό της εύρεσης κατάλληλης οικογένειας για κάθε παιδί που στερείται ένα σπίτι.
Ως προς τη λειτουργία των δοµών παιδικής προστασίας, ενισχύθηκαν σηµαντικά η εποπτεία και ο έλεγχός τους µέσω της αναµόρφωσης του θεσµού του κοινωνικού συµβούλου, όπως προβλέπουν οι Νόµοι 4837/2021 και 4954/2022, δίνοντάς του πρόσβαση στα αρχεία του εκάστοτε φορέα και σε ατοµικούς φακέλους, και παράλληλα προβλέπουν την υποχρέωση να πραγµατοποιεί αυτοψίες τουλάχιστον ανά εξάµηνο, συντάσσοντας σχετική έκθεση.
Επιπλέον, αναµορφώθηκε το πλαίσιο των κυρώσεων σε περίπτωση λειτουργίας δοµών χωρίς άδεια, σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων λειτουργίας τους, σε περίπτωση παραβάσεων που υποβαθµίζουν σηµαντικά την εύρυθµη λειτουργία τους.
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ
Στο πλαίσιο της αποϊδρυµατοποίησης, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης για τα παιδιά που διαβιούν σε δοµές, ενδυναµώνεται µε νοµοθετικές ρυθµίσεις ο θεσµός της αναδοχής και διευκολύνονται οι υιοθεσίες. Η σύσταση Ενιαίου Εθνικού Μητρώου και η ψηφιοποιηµένη πλατφόρµα anynet.gt εξασφαλίζουν διαφάνεια και ταχύτητα στις υιοθεσίες και τις αναδοχές, ενώ µέσω της πλατφόρµας paidi.gov.gr οι υποψήφιοι ανάδοχοι και θετοί γονείς µπορούν να ενηµερώνονται για την εξέλιξη των αναδοχών/υιοθεσιών. Σηµαντική είναι επίσης η καθιέρωση του µηνιαίου επιδόµατος αναδοχής, ύψους από 325 έως και 1.200 ευρώ, το οποίο έχε ιαρχίσει ήδη να καταβάλλεται. Τον θεσµό της αναδοχής και τον στόχο να βγουν τα παιδιά από τις δοµές ενισχύει η διεύρυνση των ηλικιακών ορίων σε υποψήφιους αναδόχους από 25 ετών έως και 75 ετών (από 30-60, που ήταν πριν). Με το νέο πλαίσιο, ανάδοχος γονέας µπορεί να γίνει κάθε πολίτης ως µονογονέας, κάθε έγγαµο ζευγάρι και κάθε ζευγάρι που έχει σύµφωνο συµβίωσης, χωρίς να λαµβάνονται υπόψη το φύλο, η θρησκεία και η σεξουαλική ταυτότητα, όπως και οι άνθρωποι που ζουν µε HIV ή ηπατίτιδα Β.
Με σαφήνεια
Σηµαντικές είναι οι παρεµβάσεις για την πρόληψη και αντιµετώπιση φαινοµένων παιδικής κακοποίησης, µε τον Ν. 4837/2021 να ορίζει µε σαφήνεια την κακοποίηση και την παραµέληση ανηλίκων σε δοµές όπως οι βρεφονηπιακοί σταθµοί, τα ιδρύµατα παιδικής προστασίας, τα Κέντρα Απασχόλησης Παιδιών και Ατόµων µε Αναπηρία και οι παιδικές κατασκηνώσεις, ενώ για πρώτη φορά στο ελληνικό ∆ίκαιο θεσπίστηκε η υποχρέωση υποβολής ποινικού µητρώου για κάθε νέα πρόσληψη προσωπικού σε δοµές που φιλοξενούν παιδιά, ανεξάρτητα από το εάν έχουν άµεση ή έµµεση µόνο επαφή µε τα παιδιά, ενώ η ρύθµιση επεκτείνεται και στους εθελοντές που θα επιλέξει ο φορέας. Με λίγα λόγια, άνθρωποι που έχουν καταδικαστεί για εγκλήµατα, όπως η παιδεραστία και η εµπορία ανθρώπων, δεν θα έχουν καµιά θέση στις µονάδες που φροντίζουν παιδιά. Ο νέος θεσµός του υπευθύνου προστασίας ανηλίκων σε δοµές παιδικής προστασίας αποτελεί τοµή για την αντιµετώπιση τέτοιων φρικτών φαινοµένων, καθώς ο υπεύθυνος κάθε δοµής υποχρεούται να γνωστοποιεί στις αρµόδιες Αρχές κάθε προφορική ή έγγραφη, επώνυµη ή ανώνυµη αναφορά περιστατικού κακοποίησης από τους ωφελούµένους των µονάδων. Αξιοσηµείωτη είναι και η σύσταση Εθνικού Συστήµατος Καταγραφής και Παρακολούθησης Αναφορών από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), µέσω του οποίου γίνεται η καταγραφή των γνωστοποιήσεων των περιστατικών κακοποίησης ανηλίκων.
Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 26/11
