Μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να… εορταστεί το άριστο επίπεδο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων προσέφερε η επίσκεψη του Άντονι Μπλίνκεν.
Σε μία περίοδο που ΗΠΑ και Ελλάδα έχουν έλθει εγγύτερα και επ’ αφορμή της συνεχιζόμενης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, και μήνες ύστερα από την πενταετή επέκταση της διμερούς αμυντικής συμφωνίας, η Ουάσινγκτον βλέπει στην Αθήνα έναν σημαντικό σύμμαχο στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, ιδίως στο φόντο της στρατηγικής αμφιθυμίας έναντι της Δύσης, που εκδηλώνει τα τελευταία χρόνια η Άγκυρα.
Κυβερνητικές πηγές μεταδίδουν ότι το κλίμα ανάμεσα σε Κυριάκο Μητσοτάκη και Άντονι Μπλίνκεν κατά τη συνάντηση και το δείπνο που ακολούθησε ήταν ιδιαιτέρως θερμό. Τα ίδια πρόσωπα σημείωναν ότι αυτό συνιστά και μία έμμεση αναγνώριση του βαρυσήμαντου ρόλου που διαδραματίζει πλέον η χώρα μας για τη σταθερότητα, την ασφάλεια και εντέλει την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στο παρασκήνιο
Σε κάθε περίπτωση, άπαντες, οι κύριοι δρώντες στην περιοχή και μη, ευελπιστούν οι «αλκυονίδες ημέρες» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά τον φονικό σεισμό στη γείτονα να αποκτήσουν μονιμότερα χαρακτηριστικά. Η Αθήνα γνωρίζει καλά πως η Ουάσινγκτον έχει εργαστεί στο παρασκήνιο για να εξομαλυνθούν οι τεταμένες, λόγω της εμπρηστικής ρητορικής της Τουρκίας, ελληνοτουρκικές σχέσεις, ιδίως ενόψει των εκλογών και στις δύο ακτές του Αιγαίου. Ξεκαθαρίζει, πάντως, ότι η διατήρηση της νηνεμίας εξαρτάται πρωτίστως από τη στάση του Ερντογάν.
Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ξεκαθαρίσει σε δημόσιες τοποθετήσεις του τις τελευταίες ημέρες πως η χώρα μας θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να μη χαθεί το θετικό, ψυχολογικό εν πολλοίς momentum, που αναπτύσσεται εσχάτως στις διμερείς σχέσεις μας, ωστόσο, η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων θα πρέπει να εδράζεται στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου, στην τήρηση των Διεθνών Συνθηκών, στην εγκατάλειψη της επιθετικής ρητορικής και την αποφυγή προκλητικών πρωτοβουλιών σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Υπό αυτό το πρίσμα, η Αθήνα αντιμετωπίζει με επιφυλακτικότητα τις πρόσφατες εκκλήσεις Τσαβούσογλου για επανέναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου έως ότου διαπιστώσει απτές αποδείξεις της αναίρεσης του αναθεωρητικού αφηγήματος, γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως τέτοιες μεταστροφές δεν συμβαίνουν από τη μία ημέρα στην άλλη. «Η σχέση μας με τις ΗΠΑ δεν ετεροπροσδιορίζεται, προφανώς, η χώρα μας σταθμίζει τι γίνεται στην ευρύτερη περιοχή», ήταν η απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου, Γιάννη Οικονόμου, για τις χθεσινές δηλώσεις Μπλίνκεν επί τουρκικού εδάφους για την προοπτική απόκτησης μαχητικών F-16 από την Άγκυρα. Σημείωσε δε με έμφαση, πως «οι δικές μας σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι πολλά κεφάλαια μπροστά από αυτά που προσπαθεί να κατοχυρώσει η Τουρκία, αν και όποτε τα κατοχυρώσει».
Από το Μέγαρο Μαξίμου παρέπεμπαν στις ισχυρές επιφυλάξεις που έχει θέσει εδώ και αρκετούς μήνες η Αμερικανική Γερουσία, σημειώνοντας με νόημα ότι προς το παρόν η τουρκική στάση δεν έχει κατορθώσει να τις… κάμψει. Άλλωστε, η «ευγνωμοσύνη» Μπλίνκεν για την ελληνική συνδρομή στην άμυνα της Ουκρανίας, όπως αυτή αποτυπώθηκε στις χθεσινές δηλώσεις του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο Μέγαρο Μαξίμου αποτελεί ένα ακόμη πειστήριο της στενότατης σχέσης ανάμεσα στους δύο συμμάχους.
Η Ελλάδα, εξάλλου, είναι από τα μέλη του ΝΑΤΟ που υποστηρίζουν σθεναρά την προσχώρηση Σουηδίας και Φινλανδίας στη Συμμαχία, την ώρα που η Τουρκία εξακολουθεί να προβάλλει ανυπέρβλητα εμπόδια. Σαφές, επίσης, είναι ότι η Ουάσινγκτον ποντάρει πολλά και στον ρόλο της Ελλάδος ως ενεργειακού παρόχου ασφάλειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, εξού και η ουσιαστική αναβάθμιση της στρατηγικής σημασίας του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης ως πύλης υποδοχής LNG, προορισμένου να χαλαρώσει τον ρωσικό ενεργειακό στραγγαλισμό στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Επί τάπητος τέθηκε, κατά πληροφορίες, και η περαιτέρω σύσφιγξη των διμερών σχέσεων σε άμυνα και οικονομία.
Θυμήθηκε την ιστορική ομιλία Μητσοτάκη στο Κογκρέσο
Το θερμό κλίμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων εκφράστηκε και στον διάλογο που είχαν οι Μητσοτάκης - Μπλίνκεν, μπροστά στις κάμερες, με την είσοδό τους στο Μέγαρο Μαξίμου και πριν αποσυρθούν για την κατ’ ιδίαν συνομιλία τους. Ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι Ελλάδα και ΗΠΑ βρίσκονται πολύ κοντά και μάλιστα τα τελευταία χρόνια έχουν εμβαθύνει περισσότερο τις σχέσεις τους, τόσο σε στρατιωτικό όσο και σε ενεργειακό επίπεδο. «Είμαστε συγκλονισμένοι από τη μεγάλη καταστροφή που έπληξε τους γείτονές μας, η καρδιά μας ράγισε, ήμασταν από τους πρώτους που στείλαμε βοήθεια», είπε ο κ. Μητσοτάκης, συμπληρώνοντας: «Πρέπει να στείλουμε το μήνυμα ότι κάθε μορφή αναθεωρητισμού, κάθε αλλαγή συνόρων με τη βία δεν μπορούν να γίνουν ανεκτά από τη διεθνή κοινότητα των δημοκρατικών κρατών». «Ο ρόλος που διαδραματίζει η Ελλάδα στην ευρύτερη περιοχή, όπως επισημάνατε, ως ενεργειακός κόμβος, ως ηγέτης σε θέματα περιβάλλοντος, επίσης ως ηγέτης στην ένταξη κρατών στην Ευρώπη, των Δυτικών Βαλκανίων, κάνει τεράστια διαφορά και είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτό», τόνισε ο Άντονι Μπλίνκεν. «Το πιο σημαντικό από όλα αυτή τη στιγμή είναι το γεγονός ότι, όπως είπατε στην ιστορική σας ομιλία στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, αυτό που πραγματικά μάς ενώνει, ΗΠΑ και Ελλάδα, είναι το θαύμα μιας ελληνικής ιδέας, της ιδέας ότι η κοινωνία λειτουργεί καλύτερα όταν οι πολίτες της είναι ίσοι και όλοι έχουν δικαίωμα να συμμετέχουν στη λειτουργία του κράτους».
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή / Ρεπορτάζ: Σπύρος Μουρελάτος
