Τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης βρεθήκατε στην Πολιτική Προστασία, για να διαχειριστείτε μια πραγματικά εθνική τραγωδία. Μπορείτε να μοιραστείτε κάποιες σκέψεις σας; Ποιες ενέργειες έγιναν από εσάς και την επιτελική ομάδα για άμεση ανταπόκριση;

Πράγματι, τα μεσάνυχτα της Τρίτης βρέθηκα στο Κέντρο Επιχειρήσεων μπροστά σε μια ασύλληπτη τραγωδία. Η Τετάρτη ξημέρωσε με μια τεράστια θλίψη για τη χώρα. Θέλω να εκφράσω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων. Τα λόγια, βέβαια, είναι περιττά μπροστά σε ένα τέτοιο τραγικό συμβάν. Από την πρώτη στιγμή, σε συνεννόηση με τον πρωθυπουργό, φτάσαμε στο Κέντρο Επιχειρήσεων με τον υφυπουργό Βαγγέλη Τουρνά και τον γενικό γραμματέα Βασίλη Παπαγεωργίου. Λειτουργήσαμε συντονισμένα και με ταχύτητα. Εγινε ο συντονισμός με τους συναρμόδιους υπουργούς. Ηταν μαζί μας ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος, ο υπουργός Υγείας, Θανάσης Πλεύρης, οι υπουργοί Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης και Ακης Σκέρτσος, και ο γενικός γραμματέας στον πρωθυπουργό, Γιάννης Μπρατάκος. Αμέσως μετά τη σύγκρουση, συγκεκριμένα 12 λεπτά μετά την κλήση, δυνάμεις των ΕΜΑΚ έφτασαν στο συμβάν. Στείλαμε, επίσης, ενισχυμένες δυνάμεις του Πυροσβεστικού Σώματος και της ειδικής Μονάδας Δασικών Επιχειρήσεων να συντρέξουν, μέσα σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, τις προσπάθειες απεγκλωβισμού και διάσωσης. Πρωταρχικός στόχος, να απεγκλωβιστούν επιβάτες και να σωθούν ζωές. Ο πρωθυπουργός συμπύκνωσε το κρίσιμο ζητούμενο σε μία φράση: «Θα μάθουμε τα αίτια αυτής της τραγωδίας και θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να μην ξανασυμβεί ποτέ».

Πάμε σε ένα ζήτημα που μας απασχολεί έντονα μετά τα δραματικά γεγονότα με τον φονικό σεισμό στην Τουρκία και τη Συρία. Σε τι επίπεδο βρίσκεται η αντισεισμική θωράκιση, προστασία και προετοιμασία στη χώρα μας;
Επειδή ακούγονται πολλά, είναι σημαντικό να τα βάλουμε όλα σε μια ρεαλιστική βάση. Δεν είμαι ειδικός, αλλά ως υπουργός ζήτησα μια πολύ εξειδικευμένη και βαθιά ενημέρωση για το θέμα. Σύμφωνα, λοιπόν, με την ενημέρωση που είχα από ειδικούς, όχι μόνο σεισμολόγους, αλλά και σε σύγκριση με άλλες χώρες, όπου έχω την εμπειρία ως πρώην Ευρωπαίος επίτροπος για θέματα διαχείρισης κρίσεων, η Ελλάδα έχει έναν ικανοποιητικό αντισεισμικό κανονισμό από το 1959, ο οποίος βελτιώθηκε και αναβαθμίστηκε το 1984 και το 1999. Με βάση την επιστημονική εκτίμηση, τα κτίρια, τουλάχιστον αυτά που χτίστηκαν μετά το 1984, είναι ασφαλή, εκτός αν έχουν παράνομες παρεμβάσεις. Θα μου πείτε, είναι ασφαλή σε έναν σεισμό 7-8 Ρίχτερ; Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι απολύτως ασφαλές σε μια τέτοια περίπτωση.

Αλλά για να μην τρομάξουμε κανέναν, δεν έχουμε καμία τέτοια εκτίμηση ότι θα γίνει τέτοιος σεισμός στην Ελλάδα.

Καθόλου! Και πάλι βάσει επιστημονικών εκτιμήσεων δεν μπορούμε να δούμε στην Ελλάδα ό,τι συνέβη στην Τουρκία. Τώρα, σε ό,τι αφορά την προετοιμασία στα δημόσια κτίρια, υπάρχει εδώ και καιρό μια διαδικασία προσεισμικού ελέγχου, η οποία υλοποιείται και από κάποιους δήμους. Το είδα στην περίπτωση της Θήβας. Το είδα και όταν έγινε ο σεισμός στο Αρκαλοχώρι, όπου ήμασταν εκεί από την πρώτη στιγμή: ότι, δηλαδή, σε κάποιες περιοχές έχει γίνει ένας πρωτοβάθμιος αντισεισμικός έλεγχος. Στην πρόσφατη σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό αποφασίσαμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε πιο μεθοδικά και γρήγορα σε έναν συνολικό πρωτοβάθμιο έλεγχο, ώστε να αποτυπώσουμε επακριβώς και αξιόπιστα τι συμβαίνει στα σχολεία και στα νοσοκομεία της χώρας, αλλά και σε άλλα δημόσια κτίρια. Είχε ετοιμαστεί ήδη, με τη βοήθεια ειδικών και με χρηματοδότηση του ΟΑΣΠ, μια εφαρμογή η οποία αποτυπώνει με αξιοπιστία όχι μόνο το στατικό κομμάτι του πρωτοβάθμιου ελέγχου, αλλά και την πιθανότητα κατάρρευσης, ενσωματώνοντας και άλλες παραμέτρους, που έχουν σχέση με την περιοχή, το έδαφος όπου είναι χτισμένα τα κτίρια κ.λπ. Στην τελευταία σύσκεψη που έγινε στο υπουργείο δημιουργήσαμε δύο επιτροπές για να επεξεργαστούν και να μας παρουσιάσουν προτάσεις σε σχέση με μια διαδικασία «fast track» για αξιολόγηση του σεισμικού κινδύνου στα δημόσια κτίρια. Αυτή η διαδικασία, με τη συνεργασία των μηχανικών και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), θα πρέπει να τελειώσει το συντομότερο, κάνοντας μια σωστή και αξιόπιστη αποτύπωση για το πού βρισκόμαστε. Τις επόμενες ημέρες κατατίθεται για ψήφιση νομική διάταξη, για να ξεκινήσει όσο το δυνατόν συντομότερα ο έλεγχος. Σε δεύτερο στάδιο, ανάλογα με τα αποτελέσματα του πρωτοβάθμιου ελέγχου, θα προχωρήσουμε σε δευτεροβάθμιο έλεγχο. Ταυτόχρονα, προετοιµαζόµαστε για ενδεχόµενες στοχευµένες παρεµβάσεις µετά τον δευτεροβάθµιο έλεγχο.

Σε τι βάθος χρόνου θα γίνει όλο αυτό;
Πιστεύω, και σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις του ΤΕΕ, ότι µπορούµε να ολοκληρώσουµε τον πρωτοβάθµιο έλεγχο µέσα σε 4-5 µήνες.

Σε επίπεδο Πολιτικής Προστασίας, τι διδάγµατα έχουµε πάρει από τους πρόσφατους σεισµούς στο Αρκαλοχώρι, στην Εύβοια, στη Σάµο και στο ∆αµάσι και τι πρέπει να αλλάξει;
Αυτό που ξεπερνάει και την Πολιτική Προστασία, αλλά και όλους µας, είναι εκείνο που αποδεικνύεται σε κάθε µεγάλο σεισµό: Το πόσο καλά χτίζουµε τα κτίριά µας. Αυτό είναι το µείζον, η πιο σηµαντική προστασία. Τα αντισεισµικά κτίρια. Τώρα, ο ρόλος της Πολιτικής Προστασίας είναι αµέσως µετά από έναν σεισµό να είµαστε έτοιµοι και καλά προετοιµασµένοι για να δοθεί άµεση βοήθεια στους σεισµόπληκτους. Να σωθούν ζωές από τους ηρωικούς ΕΜΑΚίτες. Συγκεκριµένα, και σε συνεργασία µε τα άλλα συναρµόδια υπουργεία, να παράσχει ιατροφαρµακευτική φροντίδα, προσωρινή στέγη και είδη πρώτης ανάγκης. Γι’ αυτό, το πρώτο πράγµα που κάναµε µόλις αναλάβαµε το υπουργείο ήταν να αγοράσουµε βασικό υλικό πολιτικής προστασίας, ειδικά για κινητά νοσοκοµεία/ιατρεία. Αυτό είναι το κλειδί.

Πόσο ρεαλιστικό είναι να λέµε ότι ο σεισµός έφερε πιο κοντά Ελλάδα µε Τουρκία; Η ηρεµία που επήλθε στο Αιγαίο είναι επιφανειακή ή µπορεί να έχει και βάθος;

Στις διεθνείς σχέσεις και στις γεωπολιτικές σχέσεις των κρατών δεν µπορούµε να είµαστε αφελείς. Ούτε θα εξαφανιστούν οι διαφορές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις από τη µια στιγµή στην άλλη. Οποιος τα λέει αυτά είναι εκτός πραγµατικότητας. Από την άλλη, όµως, όποιος αγνοεί ότι όντως υπάρχει ένα νέο κλίµα, καλύτερο κλίµα, µεταξύ των δύο χωρών πάλι είναι εκτός πραγµατικότητας. Η δική µου εµπειρία, µε τις επαφές που έχω, είναι ότι, ενώ υπήρξε λόγω γεγονότων, επιθετικής ρητορικής κ.λπ. µια περίοδος που δηλητηριάστηκε η τουρκική κοινή γνώµη, η σκηνή που είδαµε µε τον Ελληνα και τον Τούρκο διασώστη να βγαίνουν µαζί από τα χαλάσµατα σώζοντας µια γυναίκα σφράγισε τη συλλογική µνήµη και στις δύο χώρες. Και θεωρώ ότι έχουµε µια οφειλή για την ειρήνη αλλά και για το εθνικό µας συµφέρον και σε Ελλάδα και σε Κύπρο να προσπαθήσουµε να κρατήσουµε ζωντανό και να αξιοποιήσουµε αυτό το νέο κλίµα.

Θέλω να πάµε και σε ένα άλλο κεφάλαιο του χαρτοφυλακίου σας, που είναι η αντιπυρική προστασία. ∆εν ξέρω αν τώρα, στις αρχές Μαρτίου, είναι νωρίς να µιλάµε για αντιπυρική προστασία ή αν έχουν γίνει ήδη κάποια βήµατα και ποια είναι αυτά, για να είµαστε πιο έτοιµοι αυτό το καλοκαίρι.

∆εν είναι καθόλου νωρίς. Οπως και πέρυσι, ξεκινήσαµε ήδη την αντιπυρική προετοιµασία στη λογική των συνεργειών, που νοµίζω ότι απέδωσαν. Εχουµε τακτικές συσκέψεις όλων των συναρµόδιων και εµπλεκόµενων υπουργείων, φορέων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπου χρειάζεται, έτσι ώστε να προετοιµαστούµε όσο το δυνατόν καλύτερα και συγκριτικά µε την περσινή εµπειρία να φτάσουµε σε ένα ακόµα πιο βελτιωµένο επίπεδο αντιπυρικής προετοιµασίας. ∆εν είναι εύκολος στόχος. Είχαµε καλά αποτελέσµατα πέρσι, αλλά χρειαζόµαστε συνεχή βελτίωση. ∆ιότι πρέπει να στηθεί ένα σύστηµα το οποίο θα λειτουργεί µε αυτοµατισµούς, µε πρωτόκολλα κ.λπ. Αυτή τη στιγµή γίνονται ήδη διαφανείς διαγωνισµοί για ενοικίαση των εναερίων µέσων µέσα από την υπηρεσία NSPA του ΝΑΤΟ. Την ίδια στιγµή, εργαζόµαστε για να ενισχύσουµε τις συνέργειες µεταξύ των εµπλεκόµενων φορέων, µε κύριο βραχίονα, βέβαια, την Πυροσβεστική, που έχει και την κάθετη αρµοδιότητα. Αλλά η αποτελεσµατικότητα στην αντιπυρική προσπάθεια είναι προϊόν συλλογικής δράσης. Ολα αυτά χτίζονται συλλογικά, βήµα-βήµα. Εχουµε κάνει ουσιαστική πρόοδο, αλλά έχουµε ακόµα δρόµο. Είµαστε όµως στη σωστή κατεύθυνση. Και εδώ να πω και δύο λόγια για ένα από τα δικά µου οράµατα σε σχέση µε το υπουργείο που υπηρετώ. Από την πρώτη στιγµή, λόγω και της προηγούµενης εµπειρίας µου, έθεσα ως βασικό πυλώνα διαχείρισης κρίσεων το γνωστό τρίγωνο «πρόληψη, προετοιµασία-ετοιµότητα, ανθεκτικότητα». Αυτό επιτυγχάνεται µόνο εάν περάσουµε σε ένα επόµενο στάδιο διαχείρισης, το οποίο να βασίζεται σε µια σύγχρονη προσέγγιση, η οποία λέει ότι η διαχείριση κρίσεων πρέπει να βασίζεται σε επιστηµονική ανάλυση και τεκµηρίωση. Πάνω σε αυτή τη βάση πρέπει να λαµβάνονται οι δύσκολες επιχειρησιακές αποφάσεις. Γιατί δεν υπάρχει ούτε κάποιος «µεσσίας» ούτε κάποιος που να µπορεί να διαχειριστεί αποτελεσµατικά πολύπλοκες κρίσεις δίχως να έχει µια τέτοια υποστήριξη. Χτίζουµε, λοιπόν, βήµα-βήµα ένα σύγχρονο κέντρο διαχείρισης κρίσεων πάνω σε αυτή τη λογική, το οποίο θα υποστηρίζεται από µια ολοκληρωµένη, εθνική βάση δεδοµένων.

Θα ήθελα, πριν κλείσουµε, ένα σχόλιο για τις πολιτικές εξελίξεις στην Κύπρο, όπου υπάρχει εδώ και λίγες ηµέρες νέος Πρόεδρος και νέα κυβέρνηση.

Εύχοµαι στον νέο Πρόεδρο και στη νέα κυβέρνηση να µπορέσουν να ανταποκριθούν σε µια όντως πολύ δύσκολη περίοδο που έρχεται. Γιατί και το Κυπριακό και η κυπριακή οικονοµία βρίσκονται σε ένα σταυροδρόµι, όπου θα πρέπει να ληφθούν κρίσιµες αποφάσεις, συµπεριλαµβανοµένης κάποιας αλλαγής του ίδιου του κυπριακού οικονοµικού µοντέλου. Επίσης, αργά ή γρήγορα, η Κύπρος θα βρεθεί µπροστά σε διληµµατικές αποφάσεις, που θα προκύψουν από τα γεωπολιτικά δεδοµένα της Ανατολικής Μεσογείου, τα οποία ξεκινούν και τελειώνουν καµιά φορά στην ίδια τη διαχείριση του κυπριακού προβλήµατος. Ελεγα πριν από τους σεισµούς στην Τουρκία ότι αυτά τα µείζονα διλήµµατα θα παρουσιάζονταν πολύ σύντοµα. Νοµίζω ότι τώρα, εξαιτίας των σεισµών, µεταφέρεται κάπως ο χρόνος των διληµµατικών αποφάσεων και µας δίνεται περισσότερος χρόνος προετοιµασίας. Αλλά, όπως πάντα, κλειδί σε τέτοιου είδους αποφάσεις είναι ο ρεαλισµός και η διαφύλαξη ως κόρης οφθαλµού των σχέσεων Αθηνών - Λευκωσίας.

Θα είστε υποψήφιος µε τη Νέα ∆ηµοκρατία στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας στις εθνικές εκλογές;
Ηρθα στην Ελλάδα µετά από µια τιµητική πρόσκληση του πρωθυπουργού, για να δουλέψω σε ένα πεδίο που το ήξερα, το πεδίο διαχείρισης κρίσεων, λόγω και της ευρωπαϊκής εµπειρίας µου. Θεωρούσα και θεωρώ ιδιαιτέρως τιµητική την εµπιστοσύνη του πρωθυπουργού και είµαι έτοιµος να συνδράµω µε όποιον τρόπο µού ζητηθεί. Χωρίς αυτό να αναιρεί ότι παραµένω µάχιµος πολιτικός, µε την παραδοσιακή έννοια του όρου, στο νησί µου, την Κύπρο.

Εκτιµάτε ότι ο στόχος της Νέας ∆ηµοκρατίας για αυτοδύναµη κυβέρνηση, µετά τις δεύτερες εκλογές, και πρωτιά στις πρώτες είναι εφικτός και ρεαλιστικός;

Παρά να καταφύγω σε εκτιµήσεις, θα πω κάτι που το πιστεύω και το έχω επιβεβαιώσει κατ’ επανάληψη µέσα από τις ευρωπαϊκές και διεθνείς επαφές που έχω. Και το οποίο βασίζεται και σε προσωπική εµπειρία µε τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Εχει ανάγκη την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη όλος ο Ελληνισµός. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ήδη καταγραφεί ως µια ευρωπαϊκή και διεθνής προσωπικότητα. Αποτελεί προστιθέµενη αξία για την Ελλάδα και τον Ελληνισµό. Και βέβαια για την εικόνα της χώρας, που για χρόνια ήταν τραυµατισµένη. Επιµένω. Μην υποτιµάτε τη σηµασία αυτής της διαπίστωσης στην οικονοµία, στις επενδύσεις και βέβαια στην επιρροή της χώρας µέσα στα ευρωπαϊκά όργανα. Θα είναι κρίµα, όχι µόνο για τον ελληνικό λαό, αλλά και για όλο τον Ελληνισµό εάν ο Μητσοτάκης δεν συνεχίσει το µεγάλο µεταρρυθµιστικό έργο που ξεκίνησε.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 4 Μαρτίου 2023