Η Ελλάδα το «κλειδί» στα δυτικά Βαλκάνια - Η μεσολάβηση της Αθήνας στην προσέγγιση Σερβίας-Κοσόβου και οι αντίρροπες δυνάμεις της Μόσχας

Η Ελλάδα, τον Ιούνιο του 2022, όρισε ειδική απεσταλμένη για τα Δυτικά Βαλκάνια, την πρέσβη κυρία Σοφία Γραμματά

ΠΟΛΙΤΙΚΗ 29.03.2023 07:35

Parapolitika Newsroom

Σε μια χρονική στιγμή που οι γεωπολιτικές ισορροπίες είναι πιο εύθραυστες από ποτέ, με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις να περνούν μια αμφιλεγόμενη ύφεση, τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται και τον Πούτιν να παραμένει ο αποσταθεροποιητικός παράγων που αποβλέπει σε ένα δεύτερο πεδίο μάχης, στα Δυτικά Βαλκάνια αυτή τη φορά, στη «γειτονιά» μας, τα δεδομένα αλλάζουν.

H Ελλάδα έχει καταφέρει να αναδειχθεί σημαντικός παίκτης της περιοχής αξιοποιώντας, αφενός, το διπλωματικό «χαρτί» της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών αυτών και, αφετέρου, τις προσωπικές σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ του Νίκου Δένδια και των ομολόγων του.

Η Ελλάδα, τον Ιούνιο του 2022, όρισε ειδική απεσταλμένη για τα Δυτικά Βαλκάνια, την πρέσβη κυρία Σοφία Γραμματά. Γεγονός που «μαρτυρά» τη σημασία που αποδίδει η ελληνική διπλωματία στην περιοχή. Στον αντίποδα, η Τουρκία ασκεί πολιτική επιρροή διά της θρησκευτικής οδού, για να προκαλέσει αρρυθμία στην ευρωπαϊκή πορεία.
Κοινώς, προσπαθεί να εργαλειοποιήσει τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς σε Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία και Κόσοβο, ώστε να αποκτήσει σφαίρες επιρροής. Ωστόσο, το «δέλεαρ» που παρουσιάζει η Ελλάδα ως μέσο προσέγγισης, το ευρωπαϊκό όραμα δηλαδή, δείχνει να κερδίζει έδαφος.

Σερβία - Κόσοβο

Αναμφίβολα, η πρόσφατη συμφωνία στην Οχρίδα μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου, με αποδοχή του ευρωπαϊκού σχεδίου για την εξομάλυνση των σχέσεών τους, αποτελεί θετική εξέλιξη και ας μην «έπεσαν» υπογραφές. Η Ελλάδα πιστώνεται έως έναν βαθμό την επιτυχή έκβαση των συνομιλιών, καθώς εδώ και αρκετό καιρό λειτουργεί ως άτυπος διαμεσολαβητής πίσω από τις κλειστές πόρτες. Μιλά και με τις δύο πλευρές. Με τους Σέρβους, άλλωστε, μας συνδέουν θρησκευτικοί δεσμοί και διαχρονικά στενές σχέσεις, που δεν κλονίστηκαν (πολύ) από τη συμμαχία Ρωσίας - Σερβίας ούτε από το οικονομικό και εξοπλιστικό «φλερτ» της Τουρκίας. Το αντίθετο. Φέτος φτάσαμε στο σημείο η Σερβία να καταδικάσει ανοιχτά τις τουρκικές απειλές σε βάρος της Ελλάδας.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Α», η Ελλάδα -για την ώρα- δεν σκοπεύει να προχωρήσει σε αναγνώριση του Κοσόβου. Το τι θα συμβεί μετά τις εκλογές, θα εξαρτηθεί από τη βούληση της επόμενης ηγεσίας. Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, έχει τακτικές επαφές με τους αξιωματούχους των δύο χωρών, ενώ παράλληλα βρίσκεται σε «ανοιχτή γραμμή» με τους αρμόδιους Ευρωπαίους, Ζοζέπ Μπορέλ και Μίροσλαβ Λάιτσακ. Την προηγούμενη Τετάρτη, μάλιστα, μετέβη στη Σερβία όπου o πρόεδρος Βούτσιτς του παρέθεσε γεύμα και τον ενημέρωσε για τη συμφωνία του με τον πρωθυπουργό Κούρτι. Για την ΕΕ, πάντως, η Σερβία δεν έχει «περάσει τις εξετάσεις» σε ό,τι αφορά τη Ρωσία. Δεν ευθυγραμμίστηκε, δηλαδή, πλήρως με τις ευρωπαϊκές κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας και αυτό ενδεχομένως να της κοστίσει.

Αλβανία

Η χώρα προσεγγίζει επίμονα την ΕΕ. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα, ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα με αφορμή την έκθεση με δικά του έργα τέχνης που διοργανώθηκε στο Ζάππειο, αναφέρθηκε στην ένταξη της χώρας του στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Μιλώντας στο Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, δήλωσε: «Χρειαζόταν ένας πόλεμος, όχι μόνο για να πούμε, αλλά και να κατανοήσουμε βαθιά ότι τα Δυτικά Βαλκάνια είναι πολύ σημαντικά για το πολιτικό κομμάτι του ευρωπαϊκού οράματος και στρατηγικής». Η Ελλάδα στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας, ενώ επιμένει και στην ανάγκη οριοθέτησης ΑΟΖ. Εκκρεμεί η πρόοδος στις συζητήσεις της αλβανικής ηγεσίας με τον πρόεδρο της χώρας επί του συνυποσχετικού για τη Χάγη. Εμπόδιο στέκονται τα πολύπλοκα εσωτερικά ζητήματα των Τιράνων, ενώ οι ελληνικές κάλπες μεταθέτουν την όποια εξέλιξη μετά τις εκλογές.

Βόρεια Μακεδονία

Κοινή βούληση Αθήνας και Σκοπίων παραμένει η διατήρηση ομαλών σχέσεων. Βέβαια, υπάρχουν εκκρεμότητες σχετικά με την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, ενώ προκύπτουν κατά καιρούς δικαστικές αποφάσεις - «αγκάθια» στις διμερείς σχέσεις, ωστόσο σε γενικές γραμμές η (ΝΑΤΟϊκή) συνεργασία μας συνεχίζεται με αρμονία. Εξακολουθούμε, για παράδειγμα, να ελέγχουμε τον εναέριο χώρο τους. Εκείνο που πρέπει να κάνουν τώρα οι γείτονες -με τη συνδρομή μας και το ελληνικό «know how»- είναι να στοχεύσουν στις μεταρρυθμίσεις που αφορούν το Σύνταγμα, το κράτος δικαίου και τα όσα έχουν συμφωνήσει με τη https://www.parapolitika.gr/tag/boylgaria/.

Βοσνία - Ερζεγοβίνη

Εδώ τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα, καθώς η χώρα είναι επιρρεπής στις εξωτερικές πιέσεις. Με μόλις το 2,7% του πληθυσμού να δηλώνουν Βόσνιοι και οι υπόλοιποι να είναι εγγεγραμμένοι ως Σέρβοι, Κροάτες ή Βόσνιοι-Μουσουλμάνοι, εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος γιατί αναθεωρητικές δυνάμεις, όπως η Τουρκία, την πολιορκούν ομολογουμένως με επιτυχία.

Μαυροβούνιο

Διανύει μια μεταβατική περίοδο που χαρακτηρίζεται από έντονη πολιτική αναταραχή. Οι κάλπες θα δείξουν αν το μικρό βαλκανικό κράτος -σύμμαχός μας στο ΝΑΤΟ- θα «ξεμπλοκάρει» την προσπάθειά του για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή αν θα θελήσει να αναθερμάνει τις σχέσεις του με τη Ρωσία και τη Σερβία.

*Κατερίνα Τσαμούρη / Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή

TAGS: