Όλα τα βήματα μέχρι τις κάλπες: Οι θεσμικές διαδικασίες και οι πολιτικές εξελίξεις με ορίζοντα τις κρίσιμες εθνικές εκλογές της 21ης Μαΐου
Ποια ανέλαβε υπηρεσιακή υπουργός Εσωτερικών
Τέσσερις εβδοµάδες µάς χωρίζουν πλέον από τη διεξαγωγή των εθνικών εκλογών, καθώς το Σάββατο ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε το Προεδρικό Μέγαρο και η Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, διέλυσε τη Bουλή µε πρόταση της κυβέρνησης, όπως ορίζει το Σύνταγµα, και προκυρήχθηκαν εκλογές για την 21η Μαΐου.
Οι εξελίξεις που ακολουθούν είναι πυκνές. Κατ’ αρχάς, ο Μάκης Βορίδης θα δώσει τη θέση του σε υπηρεσιακό υπουργό Εσωτερικών, και συγκεκριµένα στην καθηγήτρια ∆ιοικητικής Επιστήµης του Πανεπιστηµίου Αθηνών -και πρώην Συνήγορο του Πολίτη- Καλλιόπη Σπανού. Ο δε Γιάννης Οικονόµου αντικαταστάθηκε από τον υπουργό Επικρατείας Ακη Σκέρτσο στη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου.
Το αργότερο µέχρι την Τετάρτη 26 Απριλίου, κάθε κόµµα, µε γραπτή δήλωσή του, η οποία επιδίδεται προς τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, πρέπει να δηλώσει το όνοµα και το έµβληµά του για όλη την επικράτεια, τα οποία αναρτώνται στη συνέχεια στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εσωτερικών.
Σε ένα σηµείο που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους χιλιάδες υποψήφιους βουλευτές, οι περιορισµοί στις εµφανίσεις τους ξεκινούν κατά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, η οποία αρχίζει την εποµένη της δηµοσίευσης του Προεδρικού ∆ιατάγµατος, µε το οποίο αποφασίζεται η διάλυση της Βουλής, δηλαδή από την ώρα 00.01 της 23ης Απριλίου. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθµό εθνικής εµβέλειας επιτρέπεται η εµφάνιση υποψήφιου βουλευτή µόνο µία φορά και στους σταθµούς περιφερειακής εµβέλειας δύο φορές.
Για πρώτη φορά στην Ιστορία, στις φετινές εκλογές τα κόµµατα θα λάβουν ειδικό όνοµα χρήστη και κωδικό πρόσβασης στην ηλεκτρονική πύλη δήλωσης υποψηφιοτήτων. Κάθε κόµµα ή συνασπισµός συνεργαζόµενων κοµµάτων, εντός επτά ηµερών από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, καταρτίζει και υποβάλλει τους συνδυασµούς του. Στη συνέχεια, καθώς το σύστηµα πλέον είναι αµιγώς ψηφιακό, κάθε υποψήφιος βουλευτής επικυρώνει την αίτηση δήλωσης υποψηφιότητάς του µέσω της πύλης υποψηφιοτήτων, κάνοντας χρήση του προσωπικού του κωδικού πρόσβασης στις εφαρµογές της Ανεξάρτητης Αρχής ∆ηµοσίων Εσόδων.
Εντός τριών ηµερών µετά τη λήξη της προθεσµίας υποβολής πρότασης υποψηφιοτήτων, το Α’ Τµήµα του Αρείου Πάγου ανακηρύσσει σε δηµόσια συνεδρίαση τους εκλογικούς συνδυασµούς. Στις 3 Μαΐου, λοιπόν, έρχεται µια κρίσιµη στιγµή: Το Α’ Τµήµα του Αρείου Πάγου -σε ολοµέλεια πλέον, δηλαδή και µε τους δέκα δικαστές, µετά την πρόσφατη νοµοθετική ρύθµιση- πρέπει µέχρι εκείνη την ηµέρα να ελέγξει αν συντρέχουν οι νέες προϋποθέσεις που ορίζει η νοµοθεσία, προφανώς για όλα τα κόµµατα, αλλά εν προκειµένω ιδίως αν ο πραγµατικός ηγέτης του κόµµατος Εθνικό Κόµµα - Ελληνες είναι ο καταδικασµένος Ηλίας Κασιδιάρης και όχι ο Αναστάσιος Κανελλόπουλος. Αν, λοιπόν, κρίνει ότι η πραγµατική ηγεσία του κόµµατος είναι άλλη από τη δηλωθείσα, τότε θα αποκλείσει το κόµµα αυτό από το να συµµετέχει στις εκλογές, εκτός αν, βέβαια, ο Κασιδιάρης κάνει τελικά στροφή και κατεβάσει άλλο κόµµα, χωρίς τον ίδιο υποψήφιο.
Αµέσως µετά µπαίνουµε πια στην τελική ευθεία του πολιτικού µαραθωνίου, µε τις µεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις και τις δηµοσκοπήσεις, η δηµοσίευση των οποίων επιτρέπεται µέχρι και το βράδυ της 19ης Μαΐου.
Η κάλπη της 21ης Μαΐου, µε το σύστηµα της απλής αναλογικής, είναι εξαιρετικά απίθανο να βγάλει αυτοδύναµη κυβέρνηση, καθώς ο πήχης ουσιαστικά είναι στο 46% (εφόσον τα εκτός Βουλής κόµµατα αθροίζουν περί το 8%). Αν και οι τρεις, λοιπόν, διερευνητικές εντολές αποβούν άκαρπες, τότε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου θα καλέσει τους πολιτικούς αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κοµµάτων σε σύσκεψη για να διερευνηθεί η δυνατότητα σχηµατισµού κυβέρνησης που να έχει την εµπιστοσύνη της Βουλής, είτε η δυνατότητα σχηµατισµού κυβέρνησης από όλα τα κόµµατα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών.
Ο πρωθυπουργός
Εφόσον και πάλι διαπιστωθεί η αδυναµία σχηµατισµού κυβέρνησης, όπως είναι το πιθανότερο, τότε η Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας θα ορίσει, στο τέλος Μαΐου, υπηρεσιακό πρωθυπουργό έναν εκ των προέδρων των τριών ανώτατων δικαστηρίων της χώρας (Αρειος Πάγος, Συµβούλιο της Επικρατείας, Ελεγκτικό Συνέδριο). Επικρατέστερος θεωρείται ο Ιωάννης Σαρµάς, πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο οποίος θα οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές, στις 2 Ιουλίου.
Στις 29 Μαΐου αναµένεται να ορκιστεί η υπηρεσιακή κυβέρνηση και την εποµένη να γίνει η ορκωµοσία της νέας Βουλής που προέκυψε από τις εκλογές της 21ης Μαΐου, η διάρκεια ζωής της οποίας θα είναι µόλις δύο ηµέρες. Κατόπιν εκδίδεται Προεδρικό ∆ιάταγµα για τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών για τις 2 Ιουλίου, οι οποίες θα διεξαχθούν µε το νέο σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 22/4/23
Οι εξελίξεις που ακολουθούν είναι πυκνές. Κατ’ αρχάς, ο Μάκης Βορίδης θα δώσει τη θέση του σε υπηρεσιακό υπουργό Εσωτερικών, και συγκεκριµένα στην καθηγήτρια ∆ιοικητικής Επιστήµης του Πανεπιστηµίου Αθηνών -και πρώην Συνήγορο του Πολίτη- Καλλιόπη Σπανού. Ο δε Γιάννης Οικονόµου αντικαταστάθηκε από τον υπουργό Επικρατείας Ακη Σκέρτσο στη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου.
Σε ένα σηµείο που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους χιλιάδες υποψήφιους βουλευτές, οι περιορισµοί στις εµφανίσεις τους ξεκινούν κατά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, η οποία αρχίζει την εποµένη της δηµοσίευσης του Προεδρικού ∆ιατάγµατος, µε το οποίο αποφασίζεται η διάλυση της Βουλής, δηλαδή από την ώρα 00.01 της 23ης Απριλίου. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθµό εθνικής εµβέλειας επιτρέπεται η εµφάνιση υποψήφιου βουλευτή µόνο µία φορά και στους σταθµούς περιφερειακής εµβέλειας δύο φορές.
Για πρώτη φορά στην Ιστορία, στις φετινές εκλογές τα κόµµατα θα λάβουν ειδικό όνοµα χρήστη και κωδικό πρόσβασης στην ηλεκτρονική πύλη δήλωσης υποψηφιοτήτων. Κάθε κόµµα ή συνασπισµός συνεργαζόµενων κοµµάτων, εντός επτά ηµερών από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, καταρτίζει και υποβάλλει τους συνδυασµούς του. Στη συνέχεια, καθώς το σύστηµα πλέον είναι αµιγώς ψηφιακό, κάθε υποψήφιος βουλευτής επικυρώνει την αίτηση δήλωσης υποψηφιότητάς του µέσω της πύλης υποψηφιοτήτων, κάνοντας χρήση του προσωπικού του κωδικού πρόσβασης στις εφαρµογές της Ανεξάρτητης Αρχής ∆ηµοσίων Εσόδων.
Εντός τριών ηµερών µετά τη λήξη της προθεσµίας υποβολής πρότασης υποψηφιοτήτων, το Α’ Τµήµα του Αρείου Πάγου ανακηρύσσει σε δηµόσια συνεδρίαση τους εκλογικούς συνδυασµούς. Στις 3 Μαΐου, λοιπόν, έρχεται µια κρίσιµη στιγµή: Το Α’ Τµήµα του Αρείου Πάγου -σε ολοµέλεια πλέον, δηλαδή και µε τους δέκα δικαστές, µετά την πρόσφατη νοµοθετική ρύθµιση- πρέπει µέχρι εκείνη την ηµέρα να ελέγξει αν συντρέχουν οι νέες προϋποθέσεις που ορίζει η νοµοθεσία, προφανώς για όλα τα κόµµατα, αλλά εν προκειµένω ιδίως αν ο πραγµατικός ηγέτης του κόµµατος Εθνικό Κόµµα - Ελληνες είναι ο καταδικασµένος Ηλίας Κασιδιάρης και όχι ο Αναστάσιος Κανελλόπουλος. Αν, λοιπόν, κρίνει ότι η πραγµατική ηγεσία του κόµµατος είναι άλλη από τη δηλωθείσα, τότε θα αποκλείσει το κόµµα αυτό από το να συµµετέχει στις εκλογές, εκτός αν, βέβαια, ο Κασιδιάρης κάνει τελικά στροφή και κατεβάσει άλλο κόµµα, χωρίς τον ίδιο υποψήφιο.
Για πρώτη φορά στην Ιστορία, τα κόµµατα θα λάβουν ειδικό όνοµα χρήστη και κωδικό πρόσβασης στην ηλεκτρονική πύλη δήλωσης υποψηφιοτήτων
Αµέσως µετά µπαίνουµε πια στην τελική ευθεία του πολιτικού µαραθωνίου, µε τις µεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις και τις δηµοσκοπήσεις, η δηµοσίευση των οποίων επιτρέπεται µέχρι και το βράδυ της 19ης Μαΐου.
Η κάλπη της 21ης Μαΐου, µε το σύστηµα της απλής αναλογικής, είναι εξαιρετικά απίθανο να βγάλει αυτοδύναµη κυβέρνηση, καθώς ο πήχης ουσιαστικά είναι στο 46% (εφόσον τα εκτός Βουλής κόµµατα αθροίζουν περί το 8%). Αν και οι τρεις, λοιπόν, διερευνητικές εντολές αποβούν άκαρπες, τότε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου θα καλέσει τους πολιτικούς αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κοµµάτων σε σύσκεψη για να διερευνηθεί η δυνατότητα σχηµατισµού κυβέρνησης που να έχει την εµπιστοσύνη της Βουλής, είτε η δυνατότητα σχηµατισµού κυβέρνησης από όλα τα κόµµατα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών.
Ο πρωθυπουργός
Εφόσον και πάλι διαπιστωθεί η αδυναµία σχηµατισµού κυβέρνησης, όπως είναι το πιθανότερο, τότε η Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας θα ορίσει, στο τέλος Μαΐου, υπηρεσιακό πρωθυπουργό έναν εκ των προέδρων των τριών ανώτατων δικαστηρίων της χώρας (Αρειος Πάγος, Συµβούλιο της Επικρατείας, Ελεγκτικό Συνέδριο). Επικρατέστερος θεωρείται ο Ιωάννης Σαρµάς, πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο οποίος θα οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές, στις 2 Ιουλίου. Στις 29 Μαΐου αναµένεται να ορκιστεί η υπηρεσιακή κυβέρνηση και την εποµένη να γίνει η ορκωµοσία της νέας Βουλής που προέκυψε από τις εκλογές της 21ης Μαΐου, η διάρκεια ζωής της οποίας θα είναι µόλις δύο ηµέρες. Κατόπιν εκδίδεται Προεδρικό ∆ιάταγµα για τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών για τις 2 Ιουλίου, οι οποίες θα διεξαχθούν µε το νέο σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 22/4/23