Απολογισμός τετραετίας του ΥΠΠΟΑ: 800 έργα άνω του 1 δισ. ευρώ, πάνω από 4.500 νέες θέσεις εργασίας
Αναλυτικά, τα όσα επετεύχθησαν
Τον απολογισμό του κυβερνητικού έργου στον Πολιτισμό κατά την τετραετία 2019-2023 πραγματοποίησε το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, απαριθμώντας σημαντικές μεταρρυθμίσεις, πολιτικές και 800 αναπτυξιακά έργα που υλοποιούνται τα τελευταία χρόνια, συνολικού προϋπολογισμού άνω του 1 δισ. ευρώ.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται, μεταξύ άλλων, πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του αντικτύπου του πολιτισμού στην εθνική και τοπική οικονομία, με την απεμπλοκή και τη διευκόλυνση ιδιωτικών επενδύσεων και δημόσιων έργων μεγάλης εμβέλειας, τη μείωση της γραφειοκρατίας, και τη δημιουργία περισσότερων από 4.500 θέσεων εργασίας σε όλη την επικράτεια. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε κατά την περίοδο αυτή στην ενίσχυση της εξωστρέφειας του ελληνικού πολιτισμού, με έργα όπως η αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες στην Ακρόπολη των Αθηνών, η δημιουργία προγράμματος επιδότησης μετάφρασης ελληνικών βιβλίων και η σύναψη συνεργειών με διεθνούς εμβέλειας πολιτιστικούς οργανισμούς και διμερών συμφωνιών για τον μεγαλύτερο επαναπατρισμό αρχαιοτήτων.
Παράλληλα, σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ, ενισχύθηκε η ανάδειξη και συντήρηση αρχαιολογικών χώρων μείζονος σημασίας –μεταξύ αυτών και μνημεία UNESCO- όπως η Αρχαία Ολυμπία, οι Φίλιπποι, η Κνωσός, η Αμφίπολη, οι Αιγές, η Δωδώνη, το αρχαίο θέατρο στη Λάρισα, οι Δελφοί, η Τίρυνθα, ο Μυστράς, η Μονεμβασιά, η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, η Δήλος, το Κάστρο της Μυτιλήνης, τα Φρούρια της Κέρκυρας, προχώρησε το μεγάλο έργο της αποκατάστασης και ανάδειξης του κτήματος του Τατοΐου, και δόθηκε μέριμνα στη διασφάλιση της καθολικής προσβασιμότητας, της λειτουργικότητας και της βιωσιμότητας μνημείων και πολιτιστικών χώρων στην Αθήνα και την περιφέρεια.
Μετασχηματισμός του π. Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων σε Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ), με το ν. 4761/2020 (Α΄248).
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο ο ΟΔΑΠ έχει μπει σε νέα εποχή.
Οι βασικοί αναπτυξιακοί του στόχοι, δηλαδή η βελτιστοποίηση και η αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους επισκέπτες των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων, η αύξηση των πόρων του, που προέρχονται από τις επισκέψεις, τα πωλητήρια και τα αναψυκτήρια των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων, η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας, η διάθεση των πολιτιστικών πόρων για την υποστήριξη της ανάδειξης, προβολής́ και αξιοποίησης του δημόσιου αγαθού της πολιτιστικής κληρονομιάς, και για την εφαρμογή κοινών πολιτικών και δράσεων με το σύγχρονο πολιτισμό, ενισχύονται και παρουσιάζουν αυξητική πορεία. Με χρηματοδότητηση επιπλέον 28.000.000 από το ΤΑΑ ο ΟΔΑΠ αποκτά νέες υποδομές, εργαστήρια παραγωγής ακριβών αντιγράφων, εκθεσιακό χώρο για την μοντελοθήκη του, δημόσιο ΙΕΚ εκμαγέων, νέα πωλητήρια, σύγχρονο εξοπλισμό, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη ζήτηση των προϊόντων του.
Κύρωση της Συμφωνίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης της Αθήνας, του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης και του Ινστιτούτου Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού του Ντελαγουέρ, σχετικά με την επιστροφή στην Ελλάδα, ιδιωτικής συλλογής εκατόν εξήντα μίας (161)αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού, ευρισκόμενης στη Νέα Υόρκη και την έκθεση αυτής στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης. (ν. 4968/2022, Α΄172)
Με την πρωτοποριακή συμφωνία επιτυγχάνεται ο μεγαλύτερος επαναπατρισμός αρχαιοτήτων και η επιστροφή στην Ελλάδα και στον φυσικό τους χώρο 161 έργων του κυκλαδικού πολιτισμού από ιδιωτική συλλογή της Νέας Υόρκης. Σύμφωνα με τους όρους της Συμφωνίας, για 25 χρόνια το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης θα προβάλλει τον κυκλαδικό πολιτισμό μέσω της έκθεσης των συγκεκριμένων και άλλων αρχαιοτήτων, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, στον οποίο θα αναφέρεται για πρώτη φορά και με σταθερή επιτοίχια αναγραφή, ότι οι συγκεκριμένες αρχαιότητες ανήκουν στο Ελληνικό Κράτος, το οποίο επιτρέπει την έκθεσή τους, με την αναφορά «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ –ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ».
Kαθορισμός κανόνων σχετικά με την άσκηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων που ισχύουν για ορισμένες επιγραμμικές μεταδόσεις ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών και αναμεταδόσεις τηλεοπτικών και ραδιο-φωνικών προγραμμάτων, με τη διατήρηση υψηλού επιπέδου προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων στην ψηφιακή ενιαία αγορά και με το δικαίωμα του δημόσιου δανεισμού και την αναπαραγωγήπρόσθετου αντιτύπου από μη κερδοσκοπικές βιβλιοθήκες ή αρχεία -Τροποποίηση ν. 2121/1993 και ν. 4481/2017 - Ενσωμάτωση των Οδηγιών (ΕΕ)2019/789, (ΕΕ) 2019/790 και 2006/115/ΕΚ -ν.4996/2022 (Α΄218).
Ο νόμος αφορά στην προστασία των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων. Με τις διατάξεις του αντιμετωπίζεται το σοβαρό ζήτημα της ύπαρξης ανασφάλειας δικαίου, τόσο για τους δικαιούχους, όσο και για τους χρήστες των έργων πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά και για όσα αντικείμενα χρήζουν προστασίας στο σημερινό ψηφιακό περιβάλλον.
Αφορά στους ενωσιακούς κανόνες δικαίου, που τίθενται, προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή προστασία των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων των δικαιούχων και των χρηστών σε ένα περιβάλλον ραγαίων τεχνολογικών εξελίξεων.
Ο εν λόγω νόμος καταλαμβάνει σχεδόν το σύνολο των δικαιούχων προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, ήτοι των εκδοτών τύπου, των δημοσιογράφων, όλων των δημιουργών έργων που ενσωματώνονται σε έκδοση τύπου, των ψηφιακών πλατφορμών, των παραγωγών οπτικοακουστικών έργων, των δημιουργών έργων που ενσωματώνονται σε έκδοση τύπου, των φωτογράφων των συγγραφέων και των εκδοτών βιβλίου που ανήκουν στον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου, των δημιουργών εικαστικών έργων, των ερμηνευτών-καλλιτεχνών, τραγουδιστών, ηθοποιών, χορευτών, καθώς και της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Εκσυγχρονισμός της μουσειακής πολιτικής και ζητημάτων διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς: ίδρυση μουσείων-ν.π.δ.δ., κρατική ασφάλιση της κινητικότητας των πολιτιστικών αγαθών, δράσεις του Ο.Δ.Α.Π. και του Μουσείου Ακρόπολης, ρυθμίσεις ποινικής προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, Συμβούλια του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μητρώο Προσωπικού Αρχαιολογικών Εργασιών και λοιπές διατάξεις σχετικά με το προσωπικό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας στον τομέα πολιτισμού.
Το σχέδιο νόμου που βρίσκεται ήδη σε δημόσια διαβούλευση αφορά στην ίδρυση πέντε (5) ν.π.δ.δ., εποπτευόμενων από τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού. Πρόκειται για την μετατροπή πέντε (5) αρχαιολογικών μουσείων της χώρας, τα οποία λειτουργούν σήμερα, ως δημόσιες υπηρεσίες, επιπέδου Διεύθυνσης, στο ΥΠΠΟΑ. Πρόκειται για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου στην Κρήτη. Με την μετατροπή του status, τα Μουσεία διατηρούν το δημόσιο χαρακτήρα τους.
Όμως, παρέχεται η δυνατότητα να λειτουργήσουν ταχύτερα και αποδοτικότερα, εκτός του γραφειοκρατικού πλαισίου του στενού Δημοσίου, με είσπραξη και διαχείριση των εσόδων τους και ανάπτυξη πρωτοβουλιών, υπό την εποπτεία και το δημοσιονομικό έλεγχο του κράτους, και χωρίς να θίγονται δικαιώματα των εργαζομένων σε αυτά.
Ο νόμος προβλέπει ακόμη ένα σύστημα “κρατικής εγγύησης”, σύμφωνα με το οποίο, στις περιπτώσεις που ένα μουσείο της χώρας μας δανείζεται ή δανείζει από και προς μουσείο άλλης χώρας πολιτιστικά αγαθά, για εκθεσιακούς λόγους, το ελληνικό κράτος δύναται, κατόπιν γνώμης ειδικής επιτροπής, να αναλάβει την ευθύνη να καταβάλει αποζημίωση στο μουσείο που δάνεισε, σε περίπτωση φθοράς, καταστροφής ή απώλειας των αγαθών. Το ίδιο προβλέπεται και για την περίπτωση του εσωτερικού δανεισμού μεταξύ των ελληνικών μουσείων.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η εξοικονόμηση των ποσών των ιδιωτικών ασφαλίστρων των έργων τέχνης, που καταλαμβάνουν μεγάλο ποσοστό του κόσοτους διοργάνωσης μιας έκθεσης, ιδίως στο εξωτερικό. Με τον τρόπο αυτό, το Υπουργείο Πολιτισμού και τα Μουσεία της χώρας μπορούν να υλοποιούν περισσότερες και μεγαλύτερες εκθέσεις, οι οποίες συνιστούν μέσο ανάδειξης και προβολής του Ελληνικού πολιτισμού διεθνώς.
Με πρωτοβουλία του ΥΠΠΟΑ καθορίσθηκε η διαδικασία και οι όροι διενέργειας καταδύσεων αναψυχής σε ναυάγια που έχουν χαρακτηρισθεί ως μνημεία και κατέστησαν επισκέψιμα τα πρώτα 11 εξ' αυτών, μετά την ολοκλήρωση της τεκμηρίωσής τους. Αρχαιολογικοί χώροι μείζονος σημασίας –μεταξύ αυτών και μνημεία UNESCO- όπως η Αρχαία Ολυμπία, οι Φίλιπποι, η Κνωσός, το Τέμενος Βαγιαζήτ, η Αμφίπολη, οι Αιγές, η Δωδώνη, το αρχαίο θέατρο στη Λάρισα, οι Δελφοί, η Τίρυνθα, ο Μυστράς, η Μονεμβασιά, η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, η Δήλος, το Κάστρο της Μυτιλήνης, τα Φρούρια της Κέρκυρας και εκατοντάδες άλλα, συντηρούνται και αναδεικνύονται.
Δημιουργήθηκαν χώροι στάθμευσης ειδικά για αυτοκίνητα ΑμεΑ κοντά στην είσοδο στο μνημείο, ενώ με ηλεκτρικά αυτοκίνητα (golf carts) εξυπηρετούνται μέχρι τον ανελκυστήρα άτομα με δυσκολίες στην κίνηση.
Επιπλέον, για πρώτη φορά, δημιουργήθηκαν απτικές διαδρομές για τους έχοντες προβλήματα όρασης. Τοποθετήθηκαν καθιστικά για την ανάπαυση των επισκεπτών, νέες περισχοινίσεις για την προστασία των μνημείων, νέοι κάδοι απορριμμάτων, καθώς και ενισχυμένο σύστημα αντικεραυνικής προστασίας για την προστασία των μνημείων και των επισκεπτών.
Ο νέος φωτισμός, που εγκαταστάθηκε και λειτούργησε το 2020, ενίσχυσε την προβολή των μνημείων. Παράλληλα, ολοκληρώθηκε το έργο διευθέτησης των ομβρίων υδάτων στον Βράχο, κλείνοντας μια εκκρεμμότητα δεκαετιών. Σε φάση αποκατάστασης βρίσκεται το παλαιό Μουσείο επί του Βράχου, προκειμένου να φιλοξενήσει νέες εκθεσιακές χρήσεις.
Ο πυρήνας του κτήματος και τα μουσεία θα είναι επισκέψιμα. Οι εργασίες αποκατάστασης του ανακτόρου βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Οι εργασίες στο κτίριο των μαγειρείων ολοκληρώνονται τον Απρίλιο 2023. Τον Φεβρουάριο 2023 ολοκληρώνεται το κέντρο πληροφόρησης επισκεπτών στην αποκατεστημένη οικία του Δασοφύλακα. Μέχρι το τέλος του 2023, ολοκληρώνεται η αποκατάσταση σε εννέα ακόμη κτίρια, (κτίριο τηλεπικοινωνιών, οικία αρχικηπουρού, οικία Στουρμ, οικία φροντιστή, βουτυροκομείο κα).
Εντός του 2023 ξεκινούν και ολοκληρώνονται οι εργασίες αποκατάστασης του παλαιού βουστασίου, που μετατρέπεται σε μουσείο αμαξών, ενώ δημοπρατείται το νέο βουστάσιο, που θα φιλοξενήσει την έκθεση των αυτοκινήτων και μια ενότητα αφιερωμένη στην αγροτική παραγωγή), με στόχο να ολοκληρωθούν τον Ιούλιο του 2025.
Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη οι μελέτες για τα δίκτυα και τις υποδομές του κτήματος , οι μελέτες και άλλων κτιρίων, όπως το ιπποστάσιο, το κτίριο της φρουράς των τάφων, το γαλακτοκομείο. Σε εξέλιξη βρίσκονται και οι εργασίες τεκμηρίωσης και συντήρησης των περισσότερων από 100.000 κινητών αντικειμένων, που βρέθηκαν στα κτίρια του κτήματος, με προτεραιότητα σε όσα πρόκειται να εκτεθούν στα μουσεία. Τέλος, σε εξέλιξη βρίσκεται και η μελέτη του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου του κτήματος, η οποία είναι απαραίτητη, καθώς πρέπει να τροποποιηθούν οι χρήσεις γης.
Μουσειακές υποδομές στο Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά στη Δυτική Θεσσαλονίκη
Το ΥΠΠΟΑ δημιουργεί στο Στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Δυτική Θεσσαλονίκη, δύο σημαντικά Μουσεία. Αποκαθιστούμε ένα από τα κτήρια του στρατωνισμού και το μετατρέπουμε σε Μουσείο με ευρήματα από τις ανασκαφές του Μετρό της πόλης. Αποκαθιστούμε δύο ακόμη κτήρια και τα μετατρέπουμε σε Μουσείο του Προσφυγικού Ελληνισμού.
Από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχουν εξασφαλισθεί πόροι άνω των 636.000.000 ευρώ για έργα και δράσεις στην πολιτιστική κληρονομιά και την σύγχρονη δημιουργία. Ήδη υλοποιούνται 117 έργα, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 400.000.000 ευρώ. Μέσω προγραμματικών συμβάσεων πολιτισμικής ανάπτυξης υλοποιούνται περισσότερα από 200 έργα σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία. Συνολικά 814 έργα, προϋπολογισμού άνω του 1 δισ. ευρώ, υλοποιούνται από το ΥΠΠΟΑ στην επικράτεια.
Ενδυνάμωση των συνεργασιών του ΥΠΠΟΑ με την Περιφερειακή και την Τοπική
Προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Το ΥΠΠΟΑ εκπόνησε και υλοποιεί σχέδιο εθνικής στρατηγικής για την προσαρμογή της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και για την δημιουργία συστημάτων καταγραφής και παρακολούθησης της επίδρασης της κλιματικής κρίσης στις συνθήκες μικροπεριβάλλοντος για τη διατήρηση της επιφάνειας των υλικών των μνημείων. Στο πλαίσιο αυτό συνεργάζεται με το ΕΚΠΑ, το ΕΙΕ, τον Δημόκριτο.
Όλο το πρόγραμμα, ερευνητικό σκέλος και έργα προστασίας σε μείζονος σημασίας αρχαιολογικούς χώρους (Μυστράς, Δελφοί, Φίλιπποι, Μάλια, Δίον κλπ), χρηματοδοτούνται με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συνολικού προϋπολογισμού 24.000.000 ευρώ. Επιπλέον, το ΥΠΠΟΑ συνεργάζεται με το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης και την ανάπτυξη σχεδίων Πολιτικής Προστασίας στους αρχαιολογικούς χώρους αρμοδιότητάς του.
Ο Πολιτισμός αξιοποιείται και λειτουργεί ως μοχλός ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών, οι οποίες έχουν δοκιμαστεί τα τελευταία χρόνια από εξωγενείς παράγοντες. Παράλληλα, και για πρώτη φορά, εκπονούνται -σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς φορείς ειδικά στρατηγικά σχέδια (master plans) για κάθε μία από τις πρωτεύουσες των περιφερειακών ενοτητών της συγκεκριμένης χωρικής ενότητας.
Η οριστική επανένωση του θραύσματος Fagan στη ζωφόρο του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης, μετά από διαπραγματεύσεις με την Αυτόνομη Κυβέρνηση της Σικελίας και το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλικής Δημοκρατίας, αλλά και η «δωρεά» του Πάπα Φραγκίσκου των τριών θραυσμάτων από τα Μουσεία του Βατικανού, αποτελούν καλές πρακτικές, που τεκμαίρουν -μαζί με την μεταστροφή της διεθνούς κοινής γνώμης- τη δυναμική που έχει αποκτήσει διεθνώς το ελληνικό αίτημα.
Επιπλέον, το ΥΠΠΟΑ προχώρησε στην κύρωση σημαντικού αριθμού διεθνών συμβάσεων και μνημονίων συνεργασίας, στο πλαίσιο της καθιέρωσης μίας συστηματικής συνεργασίας, την οποία η Ελλάδα επιδιώκει με όλες τις χώρες, ως πρωτεύουσα δύναμη στον πολιτισμό. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η Κύρωση του Μνημονίου Κατανόησης μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής σχετικά με την Επιβολή Εισαγωγικών Περιορισμών σε κατηγορίες Αρχαιολογικού και Εθνολογικού Υλικού της Ελληνικής Δημοκρατίας (ν.4846/2021, Α΄197).
Σκοπός του Μνημονίου είναι η προστασία πολιτιστικών αγαθών, τα οποία είναι προϊόντα λαθρανασκαφής ή κλοπής και παράνομης εξαγωγής από την Ελλάδα με προορισμό τις ΗΠΑ, μέσω της επιβολής περιορισμών στην εισαγωγή πολιτιστικών αγαθών ελληνικής προέλευσης στις ΗΠΑ από τις αμερικανικές τελωνειακές αρχές η ενίσχυση της πρόληψης και της αποτροπής των λαθρανασκαφών και της λεηλασίας άγνωστων αρχαιολογικών χώρων, καθώς και των κλοπών από μνημεία ή χώρους στην Ελλάδα.
Πολλή σημαντική και η επέκταση του πεδίου εφαρμογής του, ώστε να συμπεριλάβει στις προστατευτικές διατάξεις του συγκεκριμένες κατηγορίες εκκλησιαστικών και εθνολογικών αντικειμένων που χρονολογούνται έως το 1830 και προστατεύονται από την εθνική μας νομοθεσία (π.χ. εικόνες, λατρευτικά αντικείμενα, εκκλησιαστικά σκεύη, νομίσματα κ.α.) αντικείμενα (βιβλία, ιερατικά άμφια και εκκλησιαστικά σκεύη), τα οποία σχετίζονται με τη λατρεία και την τέλεση των ιερών μυστηρίων, ενώ η απώλειά τους επηρεάζει άμεσα το θρησκευτικό συναίσθημα.
Προς το σκοπό αυτό, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, οι εργαζόμενοι του Πολιτισμού εντάχθηκαν στα οριζόντια μέτρα της Κυβέρνησης. Επιπλέον, στο πλαίσιο στήριξης του συνόλου της αγοράς ελήφθη από το ΥΠΠΟΑ σειρά αναπτυξιακών μέτρων. Η υιοθέτηση ολοκληρωμένου σχεδίου για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας στον τομέα του Πολιτισμού ανέδειξε την ικανότητα του ΥΠΠΟΑ να ανταποκρίνεται άμεσα στα σοβαρά ζητήματα που ανέκυψαν βρίσκοντας λύσεις για την υποστήριξη των εργαζομένων του χώρου. Συνέπεια αυτού ήταν η στήριξη των τελευταίων με περισσότερα από 500 εκατομμύρια ευρώ, τα περισσότερα που έχουν δοθεί διαχρονικά για την στήριξη του συγκεκριμένου χώρου.
Επιπλέον, το Υπουργείο Πολιτισμού στηρίζει τους εποπτευόμενους φορείς πολιτισμού προκειμένου να αναπτύξουν πιλοτικές υπηρεσίες πολιτιστικής συνταγογράφησης για τους πολίτες. Το ερευνητικό σκέλος του καινοτόμου προγράμματος της Πολιτιστικής Συνταγογράφησης του ΥΠΠΟΑ με προϋπολογισμό ύψους €2.654.116 χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται, μεταξύ άλλων, πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του αντικτύπου του πολιτισμού στην εθνική και τοπική οικονομία, με την απεμπλοκή και τη διευκόλυνση ιδιωτικών επενδύσεων και δημόσιων έργων μεγάλης εμβέλειας, τη μείωση της γραφειοκρατίας, και τη δημιουργία περισσότερων από 4.500 θέσεων εργασίας σε όλη την επικράτεια. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε κατά την περίοδο αυτή στην ενίσχυση της εξωστρέφειας του ελληνικού πολιτισμού, με έργα όπως η αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες στην Ακρόπολη των Αθηνών, η δημιουργία προγράμματος επιδότησης μετάφρασης ελληνικών βιβλίων και η σύναψη συνεργειών με διεθνούς εμβέλειας πολιτιστικούς οργανισμούς και διμερών συμφωνιών για τον μεγαλύτερο επαναπατρισμό αρχαιοτήτων.
Παράλληλα, σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ, ενισχύθηκε η ανάδειξη και συντήρηση αρχαιολογικών χώρων μείζονος σημασίας –μεταξύ αυτών και μνημεία UNESCO- όπως η Αρχαία Ολυμπία, οι Φίλιπποι, η Κνωσός, η Αμφίπολη, οι Αιγές, η Δωδώνη, το αρχαίο θέατρο στη Λάρισα, οι Δελφοί, η Τίρυνθα, ο Μυστράς, η Μονεμβασιά, η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, η Δήλος, το Κάστρο της Μυτιλήνης, τα Φρούρια της Κέρκυρας, προχώρησε το μεγάλο έργο της αποκατάστασης και ανάδειξης του κτήματος του Τατοΐου, και δόθηκε μέριμνα στη διασφάλιση της καθολικής προσβασιμότητας, της λειτουργικότητας και της βιωσιμότητας μνημείων και πολιτιστικών χώρων στην Αθήνα και την περιφέρεια.
Αναλυτικά, τα τελευταία τέσσερα χρόνια επετεύχθησαν:
Μετασχηματισμός του π. Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων σε Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ), με το ν. 4761/2020 (Α΄248).
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο ο ΟΔΑΠ έχει μπει σε νέα εποχή.
Οι βασικοί αναπτυξιακοί του στόχοι, δηλαδή η βελτιστοποίηση και η αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους επισκέπτες των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων, η αύξηση των πόρων του, που προέρχονται από τις επισκέψεις, τα πωλητήρια και τα αναψυκτήρια των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων, η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας, η διάθεση των πολιτιστικών πόρων για την υποστήριξη της ανάδειξης, προβολής́ και αξιοποίησης του δημόσιου αγαθού της πολιτιστικής κληρονομιάς, και για την εφαρμογή κοινών πολιτικών και δράσεων με το σύγχρονο πολιτισμό, ενισχύονται και παρουσιάζουν αυξητική πορεία. Με χρηματοδότητηση επιπλέον 28.000.000 από το ΤΑΑ ο ΟΔΑΠ αποκτά νέες υποδομές, εργαστήρια παραγωγής ακριβών αντιγράφων, εκθεσιακό χώρο για την μοντελοθήκη του, δημόσιο ΙΕΚ εκμαγέων, νέα πωλητήρια, σύγχρονο εξοπλισμό, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη ζήτηση των προϊόντων του.
Ίδρυση του “ΑΚΡΟΠΟΛ ΑΚΡΟΣ” με το ν. 4708/2020 (Α΄140)
Ο φορέας "ΑΚΡΟΠΟΛ ΑΚΡΟΣ" ιδρύθηκε για να υποστηρίξει δυναμικά τη σύγχρονη ελληνική δημιουργία, για να συμβάλλει στη βελτίωση των συνθηκών στον πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα, στη στήριξη και ενδυνάμωση των επαγγελματιών του πολιτισμού, στην εθνική οικονομία και στην προβολή του σύγχρονου "προσώπου" της Ελλάδας στον κόσμο. Ανάμεσα στους στόχους του “Ακροπόλ” είναι η υποστήριξη των δημιουργών, προκειμένου να αξιοποιήσουν οικονομικά εργαλεία, ευκαιρίες και δυνατότητες προγραμμάτων και διεθνών δικτύων.Κύρωση της Συμφωνίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης της Αθήνας, του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης και του Ινστιτούτου Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού του Ντελαγουέρ, σχετικά με την επιστροφή στην Ελλάδα, ιδιωτικής συλλογής εκατόν εξήντα μίας (161)αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού, ευρισκόμενης στη Νέα Υόρκη και την έκθεση αυτής στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης. (ν. 4968/2022, Α΄172)
Με την πρωτοποριακή συμφωνία επιτυγχάνεται ο μεγαλύτερος επαναπατρισμός αρχαιοτήτων και η επιστροφή στην Ελλάδα και στον φυσικό τους χώρο 161 έργων του κυκλαδικού πολιτισμού από ιδιωτική συλλογή της Νέας Υόρκης. Σύμφωνα με τους όρους της Συμφωνίας, για 25 χρόνια το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης θα προβάλλει τον κυκλαδικό πολιτισμό μέσω της έκθεσης των συγκεκριμένων και άλλων αρχαιοτήτων, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, στον οποίο θα αναφέρεται για πρώτη φορά και με σταθερή επιτοίχια αναγραφή, ότι οι συγκεκριμένες αρχαιότητες ανήκουν στο Ελληνικό Κράτος, το οποίο επιτρέπει την έκθεσή τους, με την αναφορά «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ –ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ».
Kαθορισμός κανόνων σχετικά με την άσκηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων που ισχύουν για ορισμένες επιγραμμικές μεταδόσεις ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών και αναμεταδόσεις τηλεοπτικών και ραδιο-φωνικών προγραμμάτων, με τη διατήρηση υψηλού επιπέδου προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων στην ψηφιακή ενιαία αγορά και με το δικαίωμα του δημόσιου δανεισμού και την αναπαραγωγήπρόσθετου αντιτύπου από μη κερδοσκοπικές βιβλιοθήκες ή αρχεία -Τροποποίηση ν. 2121/1993 και ν. 4481/2017 - Ενσωμάτωση των Οδηγιών (ΕΕ)2019/789, (ΕΕ) 2019/790 και 2006/115/ΕΚ -ν.4996/2022 (Α΄218).
Ο νόμος αφορά στην προστασία των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων. Με τις διατάξεις του αντιμετωπίζεται το σοβαρό ζήτημα της ύπαρξης ανασφάλειας δικαίου, τόσο για τους δικαιούχους, όσο και για τους χρήστες των έργων πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά και για όσα αντικείμενα χρήζουν προστασίας στο σημερινό ψηφιακό περιβάλλον.
Αφορά στους ενωσιακούς κανόνες δικαίου, που τίθενται, προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή προστασία των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων των δικαιούχων και των χρηστών σε ένα περιβάλλον ραγαίων τεχνολογικών εξελίξεων.
Ο εν λόγω νόμος καταλαμβάνει σχεδόν το σύνολο των δικαιούχων προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, ήτοι των εκδοτών τύπου, των δημοσιογράφων, όλων των δημιουργών έργων που ενσωματώνονται σε έκδοση τύπου, των ψηφιακών πλατφορμών, των παραγωγών οπτικοακουστικών έργων, των δημιουργών έργων που ενσωματώνονται σε έκδοση τύπου, των φωτογράφων των συγγραφέων και των εκδοτών βιβλίου που ανήκουν στον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου, των δημιουργών εικαστικών έργων, των ερμηνευτών-καλλιτεχνών, τραγουδιστών, ηθοποιών, χορευτών, καθώς και της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Εκσυγχρονισμός της μουσειακής πολιτικής και ζητημάτων διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς: ίδρυση μουσείων-ν.π.δ.δ., κρατική ασφάλιση της κινητικότητας των πολιτιστικών αγαθών, δράσεις του Ο.Δ.Α.Π. και του Μουσείου Ακρόπολης, ρυθμίσεις ποινικής προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, Συμβούλια του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μητρώο Προσωπικού Αρχαιολογικών Εργασιών και λοιπές διατάξεις σχετικά με το προσωπικό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας στον τομέα πολιτισμού.
Το σχέδιο νόμου που βρίσκεται ήδη σε δημόσια διαβούλευση αφορά στην ίδρυση πέντε (5) ν.π.δ.δ., εποπτευόμενων από τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού. Πρόκειται για την μετατροπή πέντε (5) αρχαιολογικών μουσείων της χώρας, τα οποία λειτουργούν σήμερα, ως δημόσιες υπηρεσίες, επιπέδου Διεύθυνσης, στο ΥΠΠΟΑ. Πρόκειται για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου στην Κρήτη. Με την μετατροπή του status, τα Μουσεία διατηρούν το δημόσιο χαρακτήρα τους.
Όμως, παρέχεται η δυνατότητα να λειτουργήσουν ταχύτερα και αποδοτικότερα, εκτός του γραφειοκρατικού πλαισίου του στενού Δημοσίου, με είσπραξη και διαχείριση των εσόδων τους και ανάπτυξη πρωτοβουλιών, υπό την εποπτεία και το δημοσιονομικό έλεγχο του κράτους, και χωρίς να θίγονται δικαιώματα των εργαζομένων σε αυτά.
Ο νόμος προβλέπει ακόμη ένα σύστημα “κρατικής εγγύησης”, σύμφωνα με το οποίο, στις περιπτώσεις που ένα μουσείο της χώρας μας δανείζεται ή δανείζει από και προς μουσείο άλλης χώρας πολιτιστικά αγαθά, για εκθεσιακούς λόγους, το ελληνικό κράτος δύναται, κατόπιν γνώμης ειδικής επιτροπής, να αναλάβει την ευθύνη να καταβάλει αποζημίωση στο μουσείο που δάνεισε, σε περίπτωση φθοράς, καταστροφής ή απώλειας των αγαθών. Το ίδιο προβλέπεται και για την περίπτωση του εσωτερικού δανεισμού μεταξύ των ελληνικών μουσείων.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η εξοικονόμηση των ποσών των ιδιωτικών ασφαλίστρων των έργων τέχνης, που καταλαμβάνουν μεγάλο ποσοστό του κόσοτους διοργάνωσης μιας έκθεσης, ιδίως στο εξωτερικό. Με τον τρόπο αυτό, το Υπουργείο Πολιτισμού και τα Μουσεία της χώρας μπορούν να υλοποιούν περισσότερες και μεγαλύτερες εκθέσεις, οι οποίες συνιστούν μέσο ανάδειξης και προβολής του Ελληνικού πολιτισμού διεθνώς.
Κατασκευή, βελτίωση και αναδιοργάνωση πολιτιστικών υποδομών - συντήρηση και αποκατάσταση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων
Ολοκληρώσαμε -λιμνάζοντα επί χρόνια έργα- και αποδώσαμε νέα μουσεία στην Αθήνα και την Περιφέρεια: Την Εθνική Πινακοθήκη, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Μέγαρο Τσίλλερ- Λοβέρδου στην Αθήνα, το Ξενοκράτειο Αρχαιολογικό Μουσείο στο Μεσολόγγι, το Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας, το Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, το Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών, το Αρχαιολογικό Μουσείο Πολυγύρου, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αλεξανδρούπολης, το Αρχαιολογικό Μουσείο στην Μεσσαρά και το Μουσείο Αγίου Νικολάου στην Κρήτη. Εγκαινιάστηκαν τα ανακαινισμένα ιστορικά Ανθοπωλεία της Βουλής. Λειτούργησε και αποδόθηκε στο κοινό το πρώτο ελληνικό υποθαλάσσιο Μουσείο, στην Περιστέρα Αλοννήσου, καθώς και τρεις ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι στην ευρύτερη περιοχή του Δυτικού Παγασητικού κόλπου.Με πρωτοβουλία του ΥΠΠΟΑ καθορίσθηκε η διαδικασία και οι όροι διενέργειας καταδύσεων αναψυχής σε ναυάγια που έχουν χαρακτηρισθεί ως μνημεία και κατέστησαν επισκέψιμα τα πρώτα 11 εξ' αυτών, μετά την ολοκλήρωση της τεκμηρίωσής τους. Αρχαιολογικοί χώροι μείζονος σημασίας –μεταξύ αυτών και μνημεία UNESCO- όπως η Αρχαία Ολυμπία, οι Φίλιπποι, η Κνωσός, το Τέμενος Βαγιαζήτ, η Αμφίπολη, οι Αιγές, η Δωδώνη, το αρχαίο θέατρο στη Λάρισα, οι Δελφοί, η Τίρυνθα, ο Μυστράς, η Μονεμβασιά, η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, η Δήλος, το Κάστρο της Μυτιλήνης, τα Φρούρια της Κέρκυρας και εκατοντάδες άλλα, συντηρούνται και αναδεικνύονται.
Μνημεία και πολιτιστικοί χώροι καθολικά προσβάσιμοι
Το ΥΠΠΟΑ μεριμνά για την καθολική πρόσβαση στα μνημεία και στις πολιτιστικές υποδομές. Αυξάνονται οι απτικές διαδρομές στα μουσεία που ανήκουν και εποπτεύονται από το ΥΠΠΟΑ. Αρχαιολογικοί χώροι αποκτούν υποδομές για ΑμεΑ, όπως το Κάστρο της Καλαμάτας, η Ανω Πόλη της Μονεμβασιάς, ο Αρχαιολογικός Χώρος και το Μουσείο Κεραμεικού, ο Αρχαιολογικός Χώρος και το Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών, ο Αρχαιολογικός Χώρος της Κνωσσού, το Κάστρο των Ιωαννίνων, το Δικταίο Άντρο, η Ακρόπολη της Λίνδου, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Δήλου και το Αρχαίο Θέατρο της Μήλου. Αναβαθμίζονται οι υποδομές λειτουργίας και προσβασιμότητας στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, στις κτηριακές εγκαταστάσεις Ziller, Rex, Σικιαρίδειο του ΕθνικούΘεάτρου και στα κτήρια της Κρατικής Σχολής Ορχηστρικής Τέχνης, του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, του Ευρωπαϊκού και Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού και του Προπαρασκευαστικού και Επαγγελματικού Σχολείου Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου.Αναβάθμιση των παραρεχομένων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες στην Ακρόπολη των Αθηνών
Το ΥΠΠΟΑ από το 2019 έθεσε ως στόχο την αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες στην Ακρόπολη των Αθηνών με την πεποίθηση ότι η εικόνα της Ακρόπολης είναι η εικόνα της χώρας. Παράλληλα, για πρώτη φορά εξασφάλισε την καθολική προσβασιμότητα των επισκεπτών στον Ιερό Βράχο με την κατασκευή ανελκυστήρα πλαγιάς και την διάστρωση των διαδρομών, ώστε το μνημείο να είναι προσιτό σε εμποδιζόμενα άτομα και ΑμεΑ, καθώς πλέον κινούνται άνετα αμαξίδια.Δημιουργήθηκαν χώροι στάθμευσης ειδικά για αυτοκίνητα ΑμεΑ κοντά στην είσοδο στο μνημείο, ενώ με ηλεκτρικά αυτοκίνητα (golf carts) εξυπηρετούνται μέχρι τον ανελκυστήρα άτομα με δυσκολίες στην κίνηση.
Επιπλέον, για πρώτη φορά, δημιουργήθηκαν απτικές διαδρομές για τους έχοντες προβλήματα όρασης. Τοποθετήθηκαν καθιστικά για την ανάπαυση των επισκεπτών, νέες περισχοινίσεις για την προστασία των μνημείων, νέοι κάδοι απορριμμάτων, καθώς και ενισχυμένο σύστημα αντικεραυνικής προστασίας για την προστασία των μνημείων και των επισκεπτών.
Ο νέος φωτισμός, που εγκαταστάθηκε και λειτούργησε το 2020, ενίσχυσε την προβολή των μνημείων. Παράλληλα, ολοκληρώθηκε το έργο διευθέτησης των ομβρίων υδάτων στον Βράχο, κλείνοντας μια εκκρεμμότητα δεκαετιών. Σε φάση αποκατάστασης βρίσκεται το παλαιό Μουσείο επί του Βράχου, προκειμένου να φιλοξενήσει νέες εκθεσιακές χρήσεις.
Αποκατάσταση και ανάδειξη του κτήματος του Τατοΐου
Η αποκατάσταση, η ανάδειξη και η αξιοποίηση του π. Βασιλικού κτήματος του Τατοΐου αποτελεί εμβληματικό έργο της Κυβέρνησης. Παρά την καταστροφική πυρκαγιά του 2021, οι μελέτες και τα έργα στον ιστορικό πυρήνα του κτήματος, επί των κτηρίων-μνημείων, που έχει αναλάβει το ΥΠΠΟΑ, καθώς και το έργο τεκμηρίωσης και συντήρησης των περίπου 100.000 κινητών αντικειμένων τεράστιας ποικιλίας, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 75.000.000 ευρώ, εξελίσσονται εντός των χρονοδιαγραμμάτων με πρώτο ορόσημο την απόδοση των μουσειακών υποδομών το 2025. Στόχος μας είναι να αποδώσουμε στην Αττική ένα μοναδικό προορισμό για έλληνες και ξένους επισκέπτες, έναν αναδεδειγμένο χώρο πολιτισμού και ψυχαγωγίας.Ο πυρήνας του κτήματος και τα μουσεία θα είναι επισκέψιμα. Οι εργασίες αποκατάστασης του ανακτόρου βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Οι εργασίες στο κτίριο των μαγειρείων ολοκληρώνονται τον Απρίλιο 2023. Τον Φεβρουάριο 2023 ολοκληρώνεται το κέντρο πληροφόρησης επισκεπτών στην αποκατεστημένη οικία του Δασοφύλακα. Μέχρι το τέλος του 2023, ολοκληρώνεται η αποκατάσταση σε εννέα ακόμη κτίρια, (κτίριο τηλεπικοινωνιών, οικία αρχικηπουρού, οικία Στουρμ, οικία φροντιστή, βουτυροκομείο κα).
Εντός του 2023 ξεκινούν και ολοκληρώνονται οι εργασίες αποκατάστασης του παλαιού βουστασίου, που μετατρέπεται σε μουσείο αμαξών, ενώ δημοπρατείται το νέο βουστάσιο, που θα φιλοξενήσει την έκθεση των αυτοκινήτων και μια ενότητα αφιερωμένη στην αγροτική παραγωγή), με στόχο να ολοκληρωθούν τον Ιούλιο του 2025.
Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη οι μελέτες για τα δίκτυα και τις υποδομές του κτήματος , οι μελέτες και άλλων κτιρίων, όπως το ιπποστάσιο, το κτίριο της φρουράς των τάφων, το γαλακτοκομείο. Σε εξέλιξη βρίσκονται και οι εργασίες τεκμηρίωσης και συντήρησης των περισσότερων από 100.000 κινητών αντικειμένων, που βρέθηκαν στα κτίρια του κτήματος, με προτεραιότητα σε όσα πρόκειται να εκτεθούν στα μουσεία. Τέλος, σε εξέλιξη βρίσκεται και η μελέτη του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου του κτήματος, η οποία είναι απαραίτητη, καθώς πρέπει να τροποποιηθούν οι χρήσεις γης.
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Το έργο αποτελεί προγραμματική δέσμευση της κυβέρνησης και αφορά αφενός στην επέκταση και αναγέννηση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αφετέρου στοχεύει στην αναμόρφωση συνολικά της συγκεκριμένης περιοχής της πρωτεύουσας. Έχει ήδη ολοκληρωθεί η διαδικασία της αξιολόγησης -από Διεθνή Επιτροπή- της μελέτης των αρχιτεκτονικών προσχεδίων με 10 διεθνείς συμμετοχές -συμπράξεις μερικών από τα καλλίτερα γραφεία στον κόσμο με κορυφαία ελληνικά- και ήδη δημοσιοποιήθηκε το αρχιτεκτονικό σχήμα, το οποίο επελέγη από τη διαδικασία κατάθεσης αρχιτεκτονικών προσχεδίων. Δημιουργούμε ένα μουσείο εξωστρεφές, που αναδεικνύει τον ελληνικό πολιτισμό στο παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Δημιουργούμε ένα τοπόσημο για την Αθήνα, ένα αρχιτεκτονικό κέλυφος σε άμεση επικοινωνία με την πόλη, αντάξιο των πολύτιμων συλλογών του Μουσείου.Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων
Το πολυαναμενόμενο, από το 2010, Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά, στο κτήριο του ΣΙΛΟ, έχει τεθεί πλέον σε τροχιά υλοποίησης, καθώς ο διαγωνισμός για την επιλογή του αναδόχου ολοκληρώνεται. Το έργο έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με προϋπολογισμό 90.000.000 και ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025. Η Ελλάδα κατ' εξοχήν ναυτική χώρα με μακρά παράδοση αποκτά το πρώτο μουσείο στο είδος του, το οποίο θα λειτουργήσει καταλυτικά στην ανάπτυξη του Πειραιά συνδεόμενο και με τον τουρισμό της κρουαζιέρας.Μουσειακές υποδομές στο Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά στη Δυτική Θεσσαλονίκη
Το ΥΠΠΟΑ δημιουργεί στο Στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Δυτική Θεσσαλονίκη, δύο σημαντικά Μουσεία. Αποκαθιστούμε ένα από τα κτήρια του στρατωνισμού και το μετατρέπουμε σε Μουσείο με ευρήματα από τις ανασκαφές του Μετρό της πόλης. Αποκαθιστούμε δύο ακόμη κτήρια και τα μετατρέπουμε σε Μουσείο του Προσφυγικού Ελληνισμού.
Απεμπλοκή δημοσίων έργων μεγάλης εμβέλειας
Το ΥΠΠΟΑ συνέβαλε καθοριστικά στην υλοποίηση μεγάλων δημοσίων κοινωφελών έργων μείζονος σημασίας. Δώσαμε λύση στην διαχείριση των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης. Το σύνθημα και “Αρχαία και Μετρό” αποκτά περιεχόμενο από αυτή την κυβέρνηση. Σε όλη την επικράτεια το ΥΠΠΟΑ διενεργεί με ταχείς ρυθμούς τις αρχαιολογικές έρευνες στο πλαίσιο κοινωφελών έργων που εκτελούν το Υπουργείο Υποδομών, οι Περιφέρειες και οι Δήμοι, όπως το αεροδρόμιο στο Καστέλι της Κρήτης, το δίκτυο ύδρευσης της ΕΥΔΑΠ στην Αν. Αττική και εκατοντάδες άλλα.Απεμπλοκή ιδιωτικών επενδύσεων μεγάλης εμβέλειας
Το ΥΠΠΟΑ συνέβαλε καθοριστικά στην απεμπλοκή ιδιωτικών επενδύσεων μεγάλης εμβέλειας, όπως η Εφαρμογή του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού-Αγίου Κοσμά, στον Αστέρα της Βουλιαγμένης, στο Killada Hills στην Ερμιόνη και δεκάδες άλλα ιδιωτικά έργα.Μείωση γραφειοκρατίας
Προς τον σκοπό μείωσης της γραφειοκρατίας, το ΥΠΠΟΑ προχώρησε στην αλλαγή και τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου που διέπει την έκδοση αδειών για τις επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος στην Αθήνα, όπως εστιατόρια, καφετέριες, κινηματογράφοι, θέατρα κ.ά, από κοινού με τον Δήμο Αθηναίων.Πρόγραμμα έργων πολιτιστικών υποδομών
Το ΥΠΠΟΑ την περίοδο 2019-2023 υλοποιεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα έργων πολιτιστικών υποδομών. Ειδικότερα, με πόρους του ΕΣΠΑ 2014-2020 υλοποιεί 399 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 424.000.000 ευρώ. Ειδικότερα την περίοδο 2020-2022 εντάχθηκαν 221 νέα έργα σε σχέση με την πενταετία 2015-2019, με προϋπολογισμό 208,57 εκατομμύρια ευρώ (αύξηση 95,9% συγκριτικά με την περίοδο 2015-2019). Παράλληλα το ΥΠΠΟΑ προετοιμάζεται συστηματικά για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 ωριμάζοντας και αδειοδοτώντας μελέτες.Από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχουν εξασφαλισθεί πόροι άνω των 636.000.000 ευρώ για έργα και δράσεις στην πολιτιστική κληρονομιά και την σύγχρονη δημιουργία. Ήδη υλοποιούνται 117 έργα, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 400.000.000 ευρώ. Μέσω προγραμματικών συμβάσεων πολιτισμικής ανάπτυξης υλοποιούνται περισσότερα από 200 έργα σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία. Συνολικά 814 έργα, προϋπολογισμού άνω του 1 δισ. ευρώ, υλοποιούνται από το ΥΠΠΟΑ στην επικράτεια.
Ενδυνάμωση των συνεργασιών του ΥΠΠΟΑ με την Περιφερειακή και την Τοπική
Αυτοδιοίκηση
Κατά την περίοδο 2019-2023 δόθηκε έμφαση και προτεραιότητα στη συνεργασία με την τοπική και την περιφερειακή αυτοδιοίκηση, αλλά και με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, με πλήρη αξιοποίηση του εργαλείου των προγραμματικών συμβάσεων πολιτισμικής ανάπτυξης. Τα τελευταία 3,5 έτη έχουν υπογραφεί 269 Προγραμματικές Συμβάσεις, ενισχύοντας τους πόρους για έργα Πολιτισμού με περισσότερα από 150.000.000 ευρώ, ικανοποιώντας, παράλληλα, πάγιες απαιτήσεις των τοπικών κοινωνιών.Δημιουργία θέσεων εργασίας από τα έργα που εκτελεί το ΥΠΠΟΑ
Το Υπουργείο Πολιτισμού σήμερα υλοποιεί περισσότερα από 800 έργα, συνολικού προϋπολογισμού άνω του 1 δισ. ευρώ. Στα έργα αυτά, ιδιαίτερα σε εκείνα που εκτελούνται με αυτεπιστασίες από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, έχουν δημιουργηθεί 4.500 θέσεις εργασίες, κατανεμημένες σε όλη την επικράτεια, στις οποίες απασχολούνται επιστήμονες, τεχνικοί, υποστηρικτικό και εργατικό προσωπικό.Ενίσχυση της «ασημένιας οικονομίας»
Προτεραιότητα στις πολιτικές του ΥΠΠΟΑ αποτελεί η ενίσχυση της “ασημένιας οικονομίας”, καθώς είναι διεθνώς τεκμηριωμένο ότι οι ηλικίες άνω των 65 ολοένα και περισσότερο επενδύουν σε ταξίδια σε χώρες πολιτισμικού ενδιαφέροντος. Αναβαθμίζουμε τις παρεχόμενες υπηρεσίες στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία, ώστε να είναι είναι πιο φιλικές και να εξυπηρετούν τις ανάγκες των επισκεπτών αυτών των ηλικιών. Για παράδειγμα αναπεπταμένοι αρχαιολογικοί χώροι, όπως η ΑρχαίαΜεσσήνη ή ο αρχαιολογικός χώρος της Πέλλας, εξοπλίζονται με ηλεκτρικά αυτοκίνητα (golf carts) και αμαξίδια, ενώ σε πολιτιστικές και μουσειακές υποδομές δημιουργούνται χώροι ανάπαυσης. Παράλληλα, υλοποιούνται ειδικά προγράμματα επίσκεψης για το συγκεκριμένο κοινό.Πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός»
Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της αγοράς εργασίας των εγαζομένων στους πολιτιστικούς κλάδους, αλλά και στο πλαίσιο της πολιτικής μας, της όσμωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς με την σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή, το ΥΠΠΟΑ δημιούργησε το 2020, μέσα στην πανδημία, το θεσμό «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός», ο οποίος περιλαμβάνει τη διοργάνωση ποιοτικών πολιτιστικών εκδηλώσεων με νέες παραγωγές σε αρχαιολογικούς χώρους σε όλη την Ελλάδα, στις οποίες απασχολείται μεγάλος αριθμός ατόμων, καλλιτεχνών και τεχνικών, από την ελεύθερη αγορά. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι κατά την πρώτη χρονιά λειτουργίας του προγράμματος απασχολήθηκαν περίπου 2.000 άτομα.Δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών
Το ΥΠΠΟΑ υλοποιεί έργα ύψους 32.600.000 ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος δημιουργίας πολιτιστικών διαδρομών, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς το clustering μεγιστοποιεί την ελκυστικότητα επιμέρους αξιοθέατων προσφέροντας συνολική πολιτιστική εμπειρία στον επισκέπτη, όπως τη διαδρομή “Κυκλώπων και Ανθρώπων Εργα” με αντικείμενο τις ακροπόλεις των μυκηναϊκών χρόνων ή την διαδρομή των Βυζαντινών και Οθωμανικών Κάστρων.Προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Το ΥΠΠΟΑ εκπόνησε και υλοποιεί σχέδιο εθνικής στρατηγικής για την προσαρμογή της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και για την δημιουργία συστημάτων καταγραφής και παρακολούθησης της επίδρασης της κλιματικής κρίσης στις συνθήκες μικροπεριβάλλοντος για τη διατήρηση της επιφάνειας των υλικών των μνημείων. Στο πλαίσιο αυτό συνεργάζεται με το ΕΚΠΑ, το ΕΙΕ, τον Δημόκριτο.
Όλο το πρόγραμμα, ερευνητικό σκέλος και έργα προστασίας σε μείζονος σημασίας αρχαιολογικούς χώρους (Μυστράς, Δελφοί, Φίλιπποι, Μάλια, Δίον κλπ), χρηματοδοτούνται με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συνολικού προϋπολογισμού 24.000.000 ευρώ. Επιπλέον, το ΥΠΠΟΑ συνεργάζεται με το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης και την ανάπτυξη σχεδίων Πολιτικής Προστασίας στους αρχαιολογικούς χώρους αρμοδιότητάς του.
Προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας στις περιοχές σημαντικών αρχαιολογικών χώρων της Ελλάδας
Το ΥΠΠΟΑ σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής σχεδίασαν και εκπονούν ένα ειδικό πρόγραμμα για την προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας εντός 20 μείζονος σημασίας αρχαιολογικούς χώρους (Ακρόπολη, Αρχαία Μεσσήνη, Αρχαία Ολυμπία, Δωδώνη, Μετέωρα, Δήλο κλπ). Σκοπός του προγράμματος είναι η προστασία της χλωρίδας και της πανίδας εντός των χώρων αυτών, αλλά και η ανάδειξη της συνέχειά της στη μεγάλη ιστορική διαχρονία.Αξιοποίηση του πολιτισμού ως μοχλού περιφερειακής ανάπτυξης στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου
Με πόρους άνω των 160.000.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ΥΠΠΟΑ σχεδίασε και υλοποιεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάδειξης του Πολιτισμού, της πολιτιστικής κληρονομιάς –υλικής και άυλης- και της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας, ως αναπτυξιακού εργαλείου και οικονομικού πόρου για τις τοπικές κοινωνίες. Σήμερα στο συγκεκριμένο γεωγραφικό τόξο, το ΥΠΠΟΑ υλοποιεί δεκάδες έργα σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους στην Καβάλα, στην Δράμα, στην Ροδόπη, στον Έβρο, στην Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, τα Δωδεκάνησα, μοχλεύοντας πόρους και δημιουργώντας θέσεις εργασίας και ενισχύει τις μουσειακές και πολιτιστικές υποδομές (επεκτάσεις μουσείων, δημοτικές πινακοθήκες, δημοτικούς κινηματογράφους, φεστιβάλ, κλπ).Ο Πολιτισμός αξιοποιείται και λειτουργεί ως μοχλός ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών, οι οποίες έχουν δοκιμαστεί τα τελευταία χρόνια από εξωγενείς παράγοντες. Παράλληλα, και για πρώτη φορά, εκπονούνται -σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς φορείς ειδικά στρατηγικά σχέδια (master plans) για κάθε μία από τις πρωτεύουσες των περιφερειακών ενοτητών της συγκεκριμένης χωρικής ενότητας.
Ολοκλήρωση σημαντικών ψηφιακών έργων πολιτισμού
Στο πλαίσιο ανάδειξης και προβολής των στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς και των μουσείων με τις δυνατότητες που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία ολοκληρώθηκαν σημαντικά έργα, όπως η διαδικτυακή πύλη «Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και Ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος του Εθνικού Αρχείου Μνημείων», καθώς και η ψηφιακή αναβίωση της Αρχαίας Ολυμπίας με τίτλο «Αρχαία Ολυμπία: Κοινός Τόπος», αποτέλεσμα πρωτοποριακής συνεργασίας του Υπουργείου με τη Microsoft. Έχοντας τον ίδιο ως άνω στόχο, το ΥΠΠΟΑ σε συνεργασία με τη Google και την πλατφόρμα Google Arts and Culture ψηφιοποιεί τις συλλογές τριών σημαντικών δημοσίων μουσείων (ΕΜΣΤ, Εθνική Πινακοθήκη και MΟΜus).Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο
Τον Ιούνιο του 2021 ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση του έργου “Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο”, το οποίο αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο για τους πολίτες, που τους απαλλάσσει από γραφειοκρατία και συναλλαγές με τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ και είναι συγχρόνως ένα απολύτως υποστηρικτικό μέσον στην διευκόλυνση επενδύσεων. Η υλοποίηση του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου κινδύνεψε να διακοπεί την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.Σύστημα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης Μουσείων
Ένα καινοτόμο σύστημα Αναγνώρισης των Ιδιωτικών Μουσείων και Πιστοποίησης των Δημοσίων είναι σε εξέλιξη στο ΥΠΠΟΑ με χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους και το ΕΣΠΑ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύστημα αξιολόγησης των μουσειακών υποδομών και των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες, ώστε να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες προκλήσεις.Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ελευσίνα 2023
Το ΥΠΠΟΑ συντόνισε όλους τους αρμόδιους φορείς προκειμένου να γίνουν οι αναγκαίες ενέργειες για την άρτια διοργάνωση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ελευσίνα 2023.Καθορισμός των προϋποθέσεων και των όρων λειτουργίας των σχολών παραδοσιακής μουσικής
Με απόφαση του ΥΠΠΟΑ θεσπίσθηκε Τομέας Παραδοσιακής Μουσικής στα δημοτικά και ιδιωτικά μουσικά εκπαιδευτήρια. Με τον τρόπο αυτό κατοχυρώνονται τα επαγγελματικά δικαιώματα για όλους όσοι διδάσκουν και διδάσκονται όργανα Παραδοσιακής Μουσικής στα εν λόγω εκπαιδευτήρια και ικανοποιήθηκε ένα πάγιο αίτημα δεκαετιών.GreekLit
Δημιουργήθηκε για πρώτη φορά μετά από 10 χρόνια πρόγραμμα επιδότησης μετάφρασης ελληνικών βιβλίων, με την επωνυμία GreekLit.Μείωση του ΦΠΑ σε 6% για τα ebooks και τα audiobooks, μείωση σε 13% του ΦΠΑ για έργα τέχνης, μείωση του ΦΠΑ στα εισιτήρια κινηματογράφου
Με τη μεταφορά σε χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ 6% των οπτικών και ακουστικών βιβλίων, των έργων τέχνης και των εισιτηρίων κινηματογράφου ικανοποιήθηκαν πάγια αιτήματα των επαγγελματιών των συγκεκριμένων χώρων.Ενίσχυση της εξωστρέφειας του πολιτισμού
Κατά την περίοδο 2019-2023 ενισχύθηκε κατά πολύ η εξωστρέφεια του ΥΠΠΟΑ και η άσκηση πολιτιστικής διπλωματίας του ΥΠΠΟΑ. Η Ελλάδα και στον τομέα του Πολιτισμού είναι ουσιαστικά παρούσα στα διεθνή fora και στους διεθνείς οργανισμούς (UN, UNESCO κλπ), αλλά και σε σημαντικές διεθνείς αρχαιολογικές διοργανώσεις, όπως το AIA, στις ΗΠΑ, προκειμένου να προβάλλει τον επιστημονικό ρόλο της αρχαιολογικής υπηρεσίας και τα νέα ευρήματα ανά την επικράτεια. Αποτέλεσμα της εξωστρεφούς αυτής δραστηριότητας είναι και η κινητικότητα που η Ελλάδα έχει πετύχει για το εθνικό αίτημα της οριστικής επιστροφής και της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα, με πολύ σημαντικό ορόσημο την Απόφαση της UNESCO, τον Σεπτέμβριο 2021.Η οριστική επανένωση του θραύσματος Fagan στη ζωφόρο του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης, μετά από διαπραγματεύσεις με την Αυτόνομη Κυβέρνηση της Σικελίας και το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλικής Δημοκρατίας, αλλά και η «δωρεά» του Πάπα Φραγκίσκου των τριών θραυσμάτων από τα Μουσεία του Βατικανού, αποτελούν καλές πρακτικές, που τεκμαίρουν -μαζί με την μεταστροφή της διεθνούς κοινής γνώμης- τη δυναμική που έχει αποκτήσει διεθνώς το ελληνικό αίτημα.
Επαναπατρισμός Αρχαιοτήτων - Σύναψη Διμερών Συμφωνιών
Το ΥΠΠΟΑ θέτει ως απόλυτη προτεραιότητά του τον περιορισμό της αρχαιοκαπηλίας, τον εντοπισμό και τον επαναπατρισμό πολιτιστικών αγαθών, που έχουν παρανόμως εξαχθεί από την ελληνική επικράτεια. Σημαντικές επιστροφές αρχαιοτήτων την περίοδο 2019- 2023 επιβεβαιώνουν τις πολιτικές μας.Επιπλέον, το ΥΠΠΟΑ προχώρησε στην κύρωση σημαντικού αριθμού διεθνών συμβάσεων και μνημονίων συνεργασίας, στο πλαίσιο της καθιέρωσης μίας συστηματικής συνεργασίας, την οποία η Ελλάδα επιδιώκει με όλες τις χώρες, ως πρωτεύουσα δύναμη στον πολιτισμό. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η Κύρωση του Μνημονίου Κατανόησης μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής σχετικά με την Επιβολή Εισαγωγικών Περιορισμών σε κατηγορίες Αρχαιολογικού και Εθνολογικού Υλικού της Ελληνικής Δημοκρατίας (ν.4846/2021, Α΄197).
Σκοπός του Μνημονίου είναι η προστασία πολιτιστικών αγαθών, τα οποία είναι προϊόντα λαθρανασκαφής ή κλοπής και παράνομης εξαγωγής από την Ελλάδα με προορισμό τις ΗΠΑ, μέσω της επιβολής περιορισμών στην εισαγωγή πολιτιστικών αγαθών ελληνικής προέλευσης στις ΗΠΑ από τις αμερικανικές τελωνειακές αρχές η ενίσχυση της πρόληψης και της αποτροπής των λαθρανασκαφών και της λεηλασίας άγνωστων αρχαιολογικών χώρων, καθώς και των κλοπών από μνημεία ή χώρους στην Ελλάδα.
Πολλή σημαντική και η επέκταση του πεδίου εφαρμογής του, ώστε να συμπεριλάβει στις προστατευτικές διατάξεις του συγκεκριμένες κατηγορίες εκκλησιαστικών και εθνολογικών αντικειμένων που χρονολογούνται έως το 1830 και προστατεύονται από την εθνική μας νομοθεσία (π.χ. εικόνες, λατρευτικά αντικείμενα, εκκλησιαστικά σκεύη, νομίσματα κ.α.) αντικείμενα (βιβλία, ιερατικά άμφια και εκκλησιαστικά σκεύη), τα οποία σχετίζονται με τη λατρεία και την τέλεση των ιερών μυστηρίων, ενώ η απώλειά τους επηρεάζει άμεσα το θρησκευτικό συναίσθημα.
Λειτουργία ΕΜΣΤ
Είκοσι χρόνια μετά την ίδρυσή του, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης άνοιξε τις πόρτες του για το κοινό, τον Φεβρουάριο 2020, και παρά τις αντιξοότητες της πανδημίας ξεκίνησε η καθημερινή του λειτουργία. Απολύτως λειτουργικό και έχοντας ήδη φιλοξενήσει σημαντικές περιοδικές εκθέσεις, το ΕΜΣΤ ήδη αποτελεί το νέο πολιτιστικό τοπόσημο της πόλης ενώ υπάρχει έντονο διεθνές ενδιαφέρον γύρω του. Η σημαντική δωρεά της συλλογής Δασκαλόπουλου προς το ΕΜΣΤ (και 3 άλλα κορυφαία μουσεία του εξωτερικού) επισφραγίζει το θετικό πρόσημο που το Μουσείο έχει ήδη αποκομίσει.Επέκταση και λειτουργία της Εθνικής Πινακοθήκης
Η Εθνική Πινακοθήκη, με την επέκταση και ανακαίνιση των χώρων της, αποτέλεσε το πρώτο μεγάλο έργο του Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού στη νέα δεκαετία και αποδόθηκε συμβολικά στις 24 Μαρτίου 2021, σηματοδοτώντας την έναρξη του εθνικού εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Το έργο ήταν προγραμματισμένο, να ολοκληρωθεί το 2016, αλλά η ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού στο ΥΠΠΟΑ την περίοδο 2015-2019 δημιούργησε ένα λιμνάζον εργοτάξιο στην καρδιά της Αθήνας.Επιχορηγήσεις στον τομέα του σύγχρονου πολιτισμού
Αυξήθηκαν σημαντικά οι επιχορηγήσεις σύγχρονου πολιτισμού ενώ ξεκίνησαν και νέες προσκλήσεις όπως αυτή για τον Ψηφιακό Πολιτισμό. Κατά την πενταετία 2015-2019 οι επιχορηγήσεις ανήλθαν στο συνολικό ποσό των 9.749.628 ευρώ, ενώ την τριετία 2020- 2022 στο συνολικό ποσό των 25.883.526 ευρώ.Οικονομική ενίσχυση των επαγγελματιών της τέχνης και του Πολιτισμού κατά τη διάρκεια της έξαρσης της πανδημίας του κορονοϊού covid-19
Η περίοδος 2019-2023 χαρακτηρίσθηκε από ασυνήθιστα μεγάλη αβεβαιότητα και ανησυχία λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19, και της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σε αυτό το ρευστό διεθνές περιβάλλον, το ΥΠΠΟΑ κλήθηκε να εξεύρει βραχυπρόθεσμους τρόπους στήριξης και οικονομικής ενίσχυσης όλων των καλλιτεχνών, δημιουργών και των επαγγελματιών της τέχνης και του πολιτισμού και να επιλύσει προβλήματα δεκαετιών που αντιμετώπιζαν οι ανωτέρω κλάδοι.Προς το σκοπό αυτό, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, οι εργαζόμενοι του Πολιτισμού εντάχθηκαν στα οριζόντια μέτρα της Κυβέρνησης. Επιπλέον, στο πλαίσιο στήριξης του συνόλου της αγοράς ελήφθη από το ΥΠΠΟΑ σειρά αναπτυξιακών μέτρων. Η υιοθέτηση ολοκληρωμένου σχεδίου για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας στον τομέα του Πολιτισμού ανέδειξε την ικανότητα του ΥΠΠΟΑ να ανταποκρίνεται άμεσα στα σοβαρά ζητήματα που ανέκυψαν βρίσκοντας λύσεις για την υποστήριξη των εργαζομένων του χώρου. Συνέπεια αυτού ήταν η στήριξη των τελευταίων με περισσότερα από 500 εκατομμύρια ευρώ, τα περισσότερα που έχουν δοθεί διαχρονικά για την στήριξη του συγκεκριμένου χώρου.
Πολιτιστική συνταγογράφηση
Υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ των Υπουργείων Πολιτισμού και Υγείας για την ανάπτυξη και υλοποίηση του προγράμματος πολιτιστικής συνταγογράφησης. Το πρόγραμμα της Πολιτιστικής Συνταγογράφησης εντάσσει πολιτιστικές δράσεις, τόσο στην προληπτική όσο και στη θεραπευτική αγωγή και θωράκιση της ψυχικής υγείας, δημιουργώντας το απαιτούμενο ρυθμιστικό, νομοθετικό, κανονιστικό και υγειονομικό πλαίσιο, αναπτύσσοντας κριτήρια και προδιαγραφές, και προετοιμάζοντας κατάλληλα επαγγελματίες στους κλάδους του πολιτισμού και της υγείας. Απώτερος στόχος είναι η ένταξη του προγράμματος στην πλατφόρμα άυλης συνταγογράφησης, ώστε οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας να μπορούν να συνταγογραφούν πολιτιστικές δράσεις.Επιπλέον, το Υπουργείο Πολιτισμού στηρίζει τους εποπτευόμενους φορείς πολιτισμού προκειμένου να αναπτύξουν πιλοτικές υπηρεσίες πολιτιστικής συνταγογράφησης για τους πολίτες. Το ερευνητικό σκέλος του καινοτόμου προγράμματος της Πολιτιστικής Συνταγογράφησης του ΥΠΠΟΑ με προϋπολογισμό ύψους €2.654.116 χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
