Με ένα νέο σύστημα, που εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ιστορία, θα διεξαχθούν οι εκλογές της 25ης Ιουνίου. Πρόκειται για την ενισχυμένη αναλογική που ψηφίστηκε τον Ιανουάριο του 2020 (με ψήφους της Ν.Δ. και της Ελληνικής Λύσης) και διαφέρει ουσιωδώς από τα αντίστοιχα συστήματα που είχαν εφαρμοστεί μέχρι τώρα. Τα δύο σημεία-κλειδιά που μπορούν να χαρίσουν την αυτοδυναμία στη Νέα Δημοκρατία είναι το ποσοστό που θα λάβει η ίδια και το ποσοστό που θα λάβουν αθροιστικά τα κόμματα που δεν θα ξεπεράσουν το 3% και, συνεπώς, θα μείνουν εκτός Βουλής. Αναλυτικά, λοιπόν, ισχύουν τα εξής: Εφόσον το πρώτο κόμμα έχει λάβει ποσοστό μικρότερο του 25%, τότε το σύνολο των εδρών κατανέμεται μεταξύ των κομμάτων με το σύστημα της απλής αναλογικής! Η ενισχυμένη αναλογική ισχύει μόνο εφόσον το πρώτο κόμμα λάβει 25% και άνω των ψήφων, αλλά ακόμα και σε αυτή την περίπτωση δεν λαμβάνει «πακέτο» το μπόνους των 50 εδρών, αλλά σταδιακά. Αντίθετα, λαμβάνει 20 έδρες κατ’ αρχάς και μία επιπλέον έδρα για κάθε 0,5% επιπλέον ποσοστό που έχει.

Αν, δηλαδή, η Νέα Δημοκρατία έρθει πρώτη με 24,9%, δεν θα λάβει καμία έδρα ως μπόνους και όλες οι έδρες θα κατανεμηθούν αναλογικά. Αν πάρει 25%, θα πριμοδοτηθεί με μπόνους 20 επιπλέον εδρών. Αν πάρει 25,5%, το μπόνους της θα είναι 21 έδρες, με 26% θα είναι 22 έδρες και ούτω καθεξής. Το «ταβάνι» του μπόνους το πιάνει στο 40%, με το ποσοστό αυτό να εξασφαλίζει στο πρώτο κόμμα 50 έδρες επιπλέον. Με άλλα λόγια, με ποσοστό 25% το πρώτο κόμμα παίρνει ως μπόνους 20 έδρες και στη συνέχεια παίρνει ακόμα μία έδρα για

Το «ταβάνι» της… πριµοδότησης το πιάνει στο 40%, µε το ποσοστό αυτό να εξασφαλίζει στο πρώτο κόµµα 50 έδρες επιπλέον

κάθε μισή μονάδα επιπλέον που έχει, μέχρι να φτάσει το απώτατο όριο πριμοδότησης των 50 εδρών.

Η «παγίδα»

Αυτή, λοιπόν, είναι η πρώτη «παγίδα» για τη Νέα ∆ηµοκρατία: Αν ενδεχόµενος εφησυχασµός και χαλάρωση οδηγήσουν σε ένα µικρότερο ποσοστό από το 40,79% και συγκεκριµένα κάτω του 40%, τότε δεν θα πάρει το πλήρες µπόνους των 50 εδρών κι έτσι µπορεί να έχει µια ισχνή πλειοψηφία στη Βουλή ή ακόµα – στο χειρότερο για την Πειραιώς σενάριο– να µην πιάσει για λίγο την απόλυτη πλειοψηφία εδρών στο Κοινοβούλιο και άρα την αυτοδυναµία.

Η δεύτερη «παγίδα» αφορά µια µεταβλητή που δεν µπορεί να επηρεάσει η Νέα ∆ηµοκρατία, καθώς δεν αφορά το δικό της ποσοστό, αλλά το ποσοστό των κοµµάτων που θα µείνουν εκτός Βουλής. Είναι περίπου βέβαιο ότι το 16,01% που άθροισαν στις 21 Μαΐου τα κόµµατα που δεν πέρασαν το κατώφλι του 3% δεν θα επαναληφθεί. Ηδη, για παράδειγµα, η Εθνική ∆ηµιουργία και οι ΚΟΤΕΣ, που µαζί πήραν 1%, έχουν δηλώσει ότι δεν θα κατέβουν. Αλλα κόµµατα, όπως η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου (2,89%) και η «Νίκη» (2,92%), είναι πολύ κοντά στο να µπουν στην επόµενη Βουλή, αν αυξήσουν λίγο την εκλογική επιρροή τους, ενώ δεν αποκλείεται και η έκπληξη από το ΜέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη (2,63%).

Τι σηµαίνουν όλα αυτά; Αν όλα τα κόµµατα που θα κατέβουν στις εκλογές, αλλά δεν πετύχουν να µπουν στη Βουλή, αθροίζουν για παράδειγµα 15%, τότε η Νέα ∆ηµοκρατία χρειάζεται µόλις 36% για να εκλέξει 151 βουλευτές και να σχηµατίσει αυτοδύναµη κυβέρνηση. Αν, όµως, κι άλλα κόµµατα αποσυρθούν από την κούρσα και τα τρία προαναφερθέντα, π.χ., µπουν στη Βουλή, τότε µε ένα συνολικό ποσοστό των εκτός Βουλής κοµµάτων στο 4%, η Ν.∆. θα χρειαστεί 39,2% -ένα πολύ υψηλό ποσοστό δηλαδή- για να έχει αυτοδυναµία. Κι όλα αυτά, βέβαια, λαµβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν επιθυµεί να έχει µια πλειοψηφία στη Βουλή που θα στηρίζεται σε έναν ή δύο βουλευτές, έχοντας µάλιστα και ισχυρές προσωπικές αναµνήσεις από την κυβέρνηση του πατέρα του, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, το 1990-1993.

Η ανάλυση

Υπάρχει, ωστόσο, και ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό σενάριο για τη Νέα ∆ηµοκρατία και αυτό δεν είναι άλλο από το να ψηφίσει το εκλογικό σώµα στις 25 Ιουνίου περίπου τα ίδια που ψήφισε και στην κάλπη της 21ης Μαΐου. Η ανάλυση των αποτελεσµάτων των εθνικών εκλογών της περασµένης εβδοµάδας δείχνει ότι, αν αυτές γίνονταν µε το σύστηµα της ενισχυµένης αναλογικής και όχι της απλής που εφαρµόστηκε, τότε η Ν.∆. θα είχε στη νέα Βουλή 172 βουλευτές και, συνεπώς, άνετη και ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ενώ θα ακολουθούσαν ο ΣΥΡΙΖΑ µε 60 βουλευτές, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. µε 34, το ΚΚΕ µε 21 και η Ελληνική Λύση µε 13. Οπως έχει εξηγήσει αναλυτικά ο οµότιµος καθηγητής Συνταγµατικού ∆ικαίου Νίκος Αλιβιζάτος, αν το πρώτο κόµµα λάβει 38% και το σύνολο των εκτός Βουλής κοµµάτων αθροίζει 10%, τότε: î Το 1ο κόµµα θα πάρει το σταθερό µπόνους των 20 εδρών και επιπλέον 26 έδρες (38% - 25% = 13% x 2 έδρες = 26 έδρες). Το συνολικό µπόνους λοιπόν είναι 46 έδρες. î Οι προς κατανοµή έδρες θα είναι 300 - 46 = 254. î Οι έδρες του πρώτου κόµµατος από την αναλογική κατανοµή θα είναι 38 x 254 = 9.652 / 90 = 107,25. î Το πρώτο κόµµα θα πάρει 107 + 46 έδρες = 153 και θα έχει αυτοδυναµία.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 27/5/2023.