Η Βορειοατλαντική Συμμαχία κινείται προς την αναζήτηση νέου γενικού γραμματέα, χωρίς επί του παρόντος οι ηγέτες των κρατών - μελών να συμπίπτουν σε κάποιο νέο πρόσωπο. Ο Γενς Στόλτενμπεργκ, ο οποίος ηγείται του ΝΑΤΟ από το 2014 και έχει δηλώσει δημόσια ότι δεν έχει πρόθεση να επιδιώξει να παρατείνει τη θητεία του, τελικά δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να συνεχίσει. Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ κλίνουν προς την παράταση της θητείας του Γενς Στόλτενμπεργκ ως γενικού γραμματέα, εν μέσω της αυξανόμενης απαισιοδοξίας για εξεύρεση διαδόχου ενόψει της Συνόδου Κορυφής του επόμενου μήνα στη Λιθουανία.

Γιατί θα παρατείνει τη θητεία του

 «Ο Στόλτενμπεργκ», είπε ένας ανώτερος Δυτικός διπλωμάτης που συζήτησε μαζί του το ενδεχόμενο παράτασης, «πρέπει να παραμείνει. Και θα το κάνει. Είναι άνθρωπος του καθήκοντος». Οι εντεινόμενες συζητήσεις για το ποιος θα πρέπει να διαδεχθεί τον Στόλτενμπεργκ, του οποίου η τρέχουσα θητεία λήγει τον Οκτώβριο, έρχονται σε μια περίοδο σκληρής δοκιμασίας για το ΝΑΤΟ. Η Ρωσία έχει καταλάβει περίπου το ένα πέμπτο της Ουκρανίας, ενώ υπάρχουν εσωτερικές διαφωνίες σχετικά με τη μελλοντική σχέση του Κιέβου με το ΝΑΤΟ και, ταυτόχρονα, η Κίνα αναδεικνύεται και αυτή σε παγκόσμια στρατιωτική δύναμη.

Αυτό το περίπλοκο σκηνικό και η δυσκολία εξεύρεσης υποψηφίου που να ικανοποιεί και τα 31 μέλη της Συμμαχίας σημαίνει ότι η πιθανότητα να ζητηθεί από τον Στόλτενμπεργκ να παρατείνει τη θητεία του για τέταρτη φορά έχει προκύψει ως βραχυπρόθεσμος συμβιβασμός, που αναβάλει την απόφαση για το επόμενο έτος.

Οι επίδοξοι διάδοχοι

Αμερικανοί διπλωμάτες που συμμετείχαν στις συζητήσεις δήλωσαν στους «Financial Times» ότι ο «Στόλτενμπεργκ ήταν ένας εξαιρετικός γενικός γραμματέας», ενώ υπουργός Εξωτερικών μεγάλης χώρας του ΝΑΤΟ είπε ότι «δεν βλέπω το νόημα να ταρακουνήσω το σκάφος αυτή τη στιγμή».

Ενώ οι ΗΠΑ είναι η πιο σημαντική δύναμη στο ΝΑΤΟ και ένας Αμερικανός πάντα υπηρετεί ως στρατιωτικός διοικητής της Συμμαχίας, ο γενικός γραμματέας προερχόταν πάντα από ένα ευρωπαϊκό κράτος-μέλος προκειμένου να υπάρχει θεσμική ισορροπία. Η επιλογή για παράταση του Στόλτενμπεργκ έρχεται έπειτα από υποψηφιότητες όπως της πρωθυπουργού της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, και του Βρετανού υπουργού Αμυνας, Μπεν Γουάλας, που μέχρι στιγμής δεν έχουν κερδίσει ομόφωνη υποστήριξη από τα κράτη-μέλη.

Πολλές πρωτεύουσες έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους για την επιλογή της πρώτης γυναίκας γενικής γραμματέως της Συμμαχίας, ενώ άλλες λένε ότι ένας υποψήφιος από την Ανατολική Ευρώπη θα αντικατοπτρίζει το αυξανόμενο βάρος της περιοχής και τη σημασία του πολέμου στην Ουκρανία.

Ποιος θα είναι, λοιπόν, ο επόμενος γενικός γραμματέας; «Δεν φαίνεται να υπάρχει ένα εγχειρίδιο για το πώς θα επιλέξετε έναν», είπε ο Γουάλας την περασμένη Τρίτη, προσθέτοντας ότι «υπήρχαν πολλοί καλοί υποψήφιοι εκεί έξω», όταν ρωτήθηκε για τις δικές του φιλοδοξίες για τον ρόλο. Ο Γουάλας είπε ότι η απόφαση θα μπορούσε ακόμα και να καθυστερήσει μέχρι μετά τη Σύνοδο Κορυφής τον επόμενο μήνα. «Ποιος ξέρει;», είπε στους δημοσιογράφους. «Αυτό θα μπορούσε να γίνει στο Βίλνιους. Θα μπορούσε να γίνει τον Οκτώβριο. Κανείς πλέον δεν μπορεί να πει με σιγουριά».

Τα θετικά και τα αρνητικά

Η αλήθεια είναι πως οι Αμερικανοί καλοβλέπουν μια παράταση της θητείας του Στόλτενμπεργκ. Αυτή θα τους έδινε περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν το έργο της διασφάλισης της ένταξης της Σουηδίας στη Συμμαχία, στην οποία αντιτίθεται η Τουρκία. Ο Στόλτενμπεργκ ανέλαβε προσωπικά αυτό το καθήκον και δεν είναι καθόλου σαφές εάν ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα άρει το βέτο του πριν ή κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής στο Βίλνιους της Λιθουανίας.

Ομως, άλλοι επτά μήνες παραμονής του Στόλτενμπεργκ στην κορυφή του ΝΑΤΟ θα σήμαιναν επίσης ότι το καθήκον του διορισμού νέου γενικού γραμματέα θα βαρύνει την ηγεσία του Μπάιντεν στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, που θα πραγματοποιηθεί στην Ουάσινγκτον τον προσεχή Απρίλιο και η οποία θα έρθει με τους εορτασμούς της 75ης επετείου της Συμμαχίας.

«Ολοι γνωρίζουμε ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να αφήσουμε τον Στόλτενμπεργκ να φύγει, θα πρέπει να υπάρξει διάδοχος», δήλωσε την Τρίτη η Κάισα Ολονγκρεν, υπουργός Αμυνας της Ολλανδίας, χωρίς να μιλήσει για υποψηφίους ή τα χρονοδιαγράμματα.

Ο Στόλτενμπεργκ, από την άλλη πλευρά, έχει αρχίσει να εκφράζει τη δυσφορία του, καθώς δεν λαμβάνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα για το μέλλον του, σύμφωνα με άτομα κοντά στον γενικό γραμματέα. Μέλη της ομάδας του στις Βρυξέλλες άλλωστε έχουν ήδη λάβει μέτρα για να μετεγκαταστήσουν τις οικογένειές τους πίσω στις πατρίδες τους, εντείνοντας τις επιπλοκές για την παρατεταμένη κατάσταση του κενού.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 24/06/2023