Η καρδιά της παγκόσμιας διπλωματίας χτυπά στο Βίλνιους της Λιθουανίας εκεί οπου πραγματοποιείται η Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ.

Οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν θα συναντηθούν το μεσημέρι της Τετάρτης, σε μια προσπάθεια επανεκκίνησης του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Δεν θα είναι οι δυο τους στην αίθουσα αλλά με τους στενούς συνεργάτες τους. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Α», στο πλευρό του Έλληνα πρωθυπουργού θα είναι ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, η υφυπουργός Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, και η διπλωματική σύμβουλος του κ. Μητσοτάκη, Άννα Μαρία Μπούρα. Απέναντί τους θα κάθονται, δίπλα στον πρόεδρο Ερντογάν, ο νέος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, ο διπλωματικός σύμβουλος Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς και ίσως ένας Τούρκος υφυπουργός.

Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν θα είναι παρόντες οι υπουργοί Άμυνας. Στη Σύνοδο θα παραβρίσκονται, στην αίθουσα του διαλόγου των δύο όμως όχι. Φυσικά δεν υπάρχει πρωτόκολλο που να προβλέπει ότι πρέπει οπωσδήποτε να παρίστανται. Και σε άλλες νατοϊκές Συνόδους έχει τύχει να μην παρίσταντο.

Όμως στη Σύνοδο του 2019, δίπλα στον Κ. Μητσοτάκη, εκτός από την Α. Παπαδοπούλου που ήταν και τότε παρούσα (ως διπλωματική σύμβουλός του), κάθονταν τόσο ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, όσο και ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος. Ότι αυτή τη φορά ο Ν. Δένδιας και ο Τούρκος ομόλογός του Γιασάρ Γκιουλέρ δεν θα είναι παρόντες ίσως αποδεικνύει πώς έχουν μοιραστεί οι ρόλοι.

Κοινώς, οι νέοι υπουργοί Εξωτερικών θα κάνουν μια καινούργια αρχή, αυτό που οι Αγγλοσάξονες αποκαλούν «fresh start», για να προετοιμάσουν το έδαφος για τον επικείμενο διάλογο. Ενώ οι πιο «σκληροί» αξιωματούχοι, οι υπουργοί Άμυνας, δεν θα χρειαστεί να εμπλακούν σε αυτή τη συζήτηση.

Άλλωστε αυτό που έχουν επωμιστεί οι κύριοι Δένδιας και Γκιουλέρ είναι να μιλήσουν στο περιθώριο της Συνόδου για την επανεκκίνηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Όλα αυτά θα τα παρακολουθούν οι Αμερικανοί, οι οποίοι, αν δεν τους βγει το success story με τη Σουηδία, θα μπορούν να ελπίζουν τουλάχιστον στην αναθέρμανση των σχέσεων Αθήνας - Άγκυρας. «Δεν βλέπω πώς θα γίνει ένας διάλογος με την Τουρκία όταν η Τουρκία συνεχίζει με τη Γαλάζια Πατρίδα και το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Όταν έχει δηλαδή παράνομες και επιθετικές αξιώσεις», εξηγεί στην εφημερίδα μας ο διεθνολόγος και διδάκτωρ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αλέξανδρος Δρίβας. Υπάρχει όμως ακόμα ένα «αγκάθι» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις: τα F-16. Η Τουρκία επιδιώκει την αναβάθμιση των ήδη υπαρχόντων και την αγορά νέων από τους Αμερικανούς άνευ όρων.

Αίτημα στον Μπλίνκεν

Έξι Ελληνοαμερικανοί βουλευτές έστειλαν επιστολή στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, με την οποία του ζητούν το... αυτονόητο. Αν τελικά η Τουρκία αγοράσει τα F-16, να μπλοκαριστεί η χρήση τους για παραβιάσεις στο Αιγαίο. Ώστε να μη στρέφονται εναντίον άλλου νατοϊκού συμμάχου, εν προκειμένω της Ελλάδας. Ζητούν τη δημιουργία ενός εποπτικού μηχανισμού που θα είναι σε θέση, όπως λένε, να παγώσει, να καθυστερήσει ή ακόμα και να ακυρώσει τη μεταφορά των μαχητικών αναλόγως με τη συμπεριφορά της Τουρκίας. Την επιστολή υπογράφουν οι βουλευτές Κρις Πάπας, Γκας Μπιλιράκης, Φρανκ Παλόνε, Τζον Σαρμπάνης, Ντίνα Τάιτους και Νικόλ Μαλλιωτάκη. Ένας τέτοιος μηχανισμός θα είναι σε θέση να διασφαλίσει ότι η Άγκυρα δεν θα προβεί σε ενέργειες που υπονομεύουν τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και την ενότητα της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δρίβας, που έχει μεγάλη γνώση και πληροφόρηση επί του ζητήματος, εκτιμά: «Η Τουρκία δεν θα δεχθεί τέτοιον όρο. Στο εσωτερικό της Τουρκίας αυτό θα είναι μεγάλη ήττα. Θα φανεί ότι ο Ερντογάν υπέκυψε στους “εκβιασμούς” του ελληνοαμερικανικού λόμπι. Τα F-16 η Τουρκία κάποια στιγμή θα τα πάρει. Η Ελλάδα όμως ήδη αναβαθμίζει τα δικά της. Η Τουρκία θα αρχίσει να παραλαμβάνει το 2027, όταν η Ελλάδα θα έχει τελειώσει».

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 10/7