«Κάνουμε συγκρατημένα μία νέα αρχή με την Τουρκία» - Διάλογοι, χαμόγελα και παρασκήνιο στη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν - Δεν τέθηκε θέμα εξοπλισμών
Ενδεικτικό του χαλαρού κλίματος της συνάντησης ήταν οι φιλικοί χαιρετισμοί στην είσοδο των δύο αντιπροσωπειών
Σπυρος Μουρελατος
Τις βάσεις για ένα νέο, ηρεμότερο και πιο ελπιδοφόρο κεφάλαιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις εκτιμάται ότι έβαλαν ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, και ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά τη χθεσινή συνάντησή τους στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας.
Στη συνάντηση παρευρέθησαν οι υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, αλλά και οι διπλωματικοί σύμβουλοι Άννα Μαρία Μπούρα και Τσαγατάι Κιλίτς.
Οι δύο ηγέτες επιχείρησαν χθες να αλλάξουν κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έπειτα από μία μακρά περίοδο έντασης σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, που ξεκίνησε από τις αρχές του 2020 με την ενορχηστρωμένη από την Άγκυρα εισβολή παράνομων μεταναστών στον Έβρο, συνεχίστηκε με την έξοδο του «Ορούτς Ρέις» στην Ανατολική Μεσόγειο και κατέληξε στο «Μητσοτάκης γιοκ» και στην άκρως επιθετική ρητορική Ερντογάν, του «θα έρθουμε μία νύχτα ξαφνικά». «Επιβεβαιώσαμε την κοινή μας διάθεση για μία νέα επανεκκίνηση των διμερών μας σχέσεων, για μία συγκρατημένη νέα αρχή. Ναι, πρόκειται για μία στροφή της τουρκικής ηγεσίας, ίσως και προσαρμογή στην πραγματικότητα».
Με αυτά τα λόγια ο Έλληνας πρωθυπουργός υποδέχθηκε τη νέα σελίδα, που δείχνει να γράφεται στις πολυτάραχες κατά καιρούς διμερείς μας σχέσεις μετά το διάρκειας μιας ώρας ραντεβού του με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανταπέδωσε με τα δικά του συγχαρητήρια προς τον στενό συνεργάτη του Τούρκου προέδρου για τα νέα του καθήκοντα. Οι δύο ηγέτες, όσο οι φωτογράφοι απαθανάτιζαν τη συνάντηση, είχαν έναν σύντομο διάλογο που κατέγραψαν οι κάμερες:
Ερντογάν: Έχουμε μια νέα κυβέρνηση, πρωθυπουργέ, άρα έχουμε εδώ μια νέα ομάδα.
Μητσοτάκης: Όπως κι εμείς. Αλλά αντιλαμβάνομαι ότι οι υπουργοί μας έχουν ήδη συναντηθεί και ξεκίνησαν μια καλή επαφή.
Η τελευταία αναφορά συνδέεται με πληροφορίες της «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ», πως όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα η Αθήνα είχε διαμηνύσει, τόσο μέσω επίσημων όσο και ανεπίσημων διαύλων επικοινωνίας απευθείας αλλά και μέσω εταίρων και συμμάχων την επιθυμία της για μία ουσιαστική διαδικασία εξομάλυνσης των διπλωματικών σχέσεων μέσω της παγίωσης και της επιμήκυνσης του άτυπου μορατόριουμ της μηδενικής έντασης σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, ως ένα πρώτο, όμως καθοριστικό βήμα για το συνολικό ξεπάγωμα των διμερών σχέσεών μας.
Πρόσωπο που γνωρίζει τις ευαίσθητες ισορροπίες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις επιμένει πως η απευθείας επαφή Μητσοτάκη - Ερντογάν και Γεραπετρίτη - Φιντάν αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην περαιτέρω βελτίωση της διμερούς σχέσης. Τούτο καταδεικνύεται και από την επανέναρξη, αλλά και την αναβάθμιση των διερευνητικών επαφών σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, κανάλι επικοινωνίας που καλείται να ασχοληθεί με το «βαρύ» ζήτημα της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών. Σε επόμενο επίπεδο, ακόμη ένα επίπεδο αποκατάστασης των καναλιών επικοινωνίας είναι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, αλλά και η έμφαση στη θετική ατζέντα, ιδίως σε θέματα Οικονομίας, Ενέργειας και Πολιτικής Προστασίας, που είχε προωθήσει το προηγούμενο διάστημα ο υφυπουργός Εξωτερικών, Κώστας Φραγκογιάννης.
Πλέον είναι σαφές πως καθιερώνονται κανάλια απευθείας επικοινωνίας στο ανώτατο δυνατό πολιτικό επίπεδο και ένδειξη της νέας εποχής είναι και η αναβίωση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδος - Τουρκίας το προσεχές φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη. Δεν αποκλείεται, πάντως, οι δύο ηγέτες να τα πουν νωρίτερα από το προκαθορισμένο ραντεβού τους στη συμπρωτεύουσα και πάλι σε… ουδέτερο έδαφος - και αυτή τη φορά στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Στις δηλώσεις του ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε ότι η Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά ποια είναι τα θέματα τα οποία δεν συζητά η Αθήνα, όσα δεν θεωρεί ότι αποτελούν κομμάτι του ελληνοτουρκικού διαλόγου. «Και εγώ και ο κ. Ερντογάν ξεκινούμε μία νέα θητεία, δεν έχω λόγο να αμφισβητήσω την ειλικρίνεια των προθέσεών του. Ναι, είναι μία στροφή της Τουρκίας, πιθανώς και προσαρμογή στην πραγματικότητα, και από τη στιγμή που δεν έχω δείγματα γραφής περί του αντιθέτου μπορώ να βλέπω το ποτήρι μισογέματο», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης.
Κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος επισημαίνει με νόημα πως η βάσιμη προσδοκία για μία εφεξής περίοδο ύφεσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις φαίνεται πως αποτελεί κρίσιμο κομμάτι σε ένα ευρύτερο παζλ: η δρομολογούμενη επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με τη Δύση μέσω της βελτίωσης των σχέσεων Ουάσινγκτον - Άγκυρας είναι σαφές ότι περνά και μέσα από την αποφυγή της έντασης στο μέτωπο Ελλάδας - Τουρκίας, καθώς το μήνυμα των ΗΠΑ είναι σαφές ότι επιθυμεί σταθερότητα στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Στη συνέντευξη Τύπου ο πρωθυπουργός ρωτήθηκε αν η τουρκική πλευρά έθεσε θέμα για τους ελληνικούς εξοπλισμούς, που έχει κατ’ επανάληψη αποδοκιμάσει: «Δεν τέθηκε τέτοιο θέμα και δεν μπορούσε να τεθεί τέτοιο θέμα, όπως δεν θα έθετα κι εγώ ζήτημα της δυνατότητας της Τουρκίας να εξοπλίζεται, όσο αυτό δεν απειλεί -το τονίζωέμπρακτα την ελληνική κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Το εξοπλιστικό πρόγραμμα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, προφανώς υπό την απόλυτη έγκριση της ελληνικής κυβέρνησης, είναι δρομολογημένο, δεν επιδέχεται ουσιαστικές τροποποιήσεις», είπε ο Κ. Μητσοτάκης.
Σημείωσε δε πως το ελληνικό εξοπλιστικό πρόγραμμα θωρακίζει τις Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά ταυτόχρονα συνεισφέρει και στο ΝΑΤΟ συνολικά, αλλά και στην έννοια της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης. «Δεν πρέπει να βλέπουμε, δηλαδή, τις επενδύσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις μόνο μέσα από το πρίσμα της αντιπαλότητας που έχουμε με την Τουρκία και αυτό ισχύει και για μας, το πώς βλέπουμε τη δυνατότητα της Τουρκίας να μπορεί να εξοπλίζεται. Τονίζω ότι αυτό το οποίο πάντα μας απασχολούσε είναι να μη χρησιμοποιούνται ΝΑΤΟϊκοί εξοπλισμοί για παραβιάσεις κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων. Από εκεί και πέρα, όμως, κάθε χώρα έχει το δικαίωμα και τη δυνατότητα να εξοπλίζεται όπως αυτή κρίνει ότι εξυπηρετεί καλύτερα τις δικές της εθνικές προτεραιότητες», σημείωσε επ’ αυτού.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στις δηλώσεις του, επέμεινε επίσης ότι «Ελλάδα και Κύπρος κάθονται στο ίδιο τραπέζι» του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και υπογράμμισε πως ενδεχόμενη βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας - ΕΕ περνά μέσα από την Αθήνα και τη Λευκωσία, επιμένοντας ότι είναι προς το στρατηγικό όφελός μας «η Τουρκία να παίξει με τους δικούς μας κανόνες, ήτοι του Διεθνούς Δικαίου και των πολυμερών σχημάτων». Σε ερώτηση αν ετέθη στον Τούρκο πρόεδρο το Μεταναστευτικό, σημείωσε πως οι ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές στη Μεσόγειο αποτελούν υβριδική απειλή για το ΝΑΤΟ.
Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 13/7
Στη συνάντηση παρευρέθησαν οι υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, αλλά και οι διπλωματικοί σύμβουλοι Άννα Μαρία Μπούρα και Τσαγατάι Κιλίτς.
Οι δύο ηγέτες επιχείρησαν χθες να αλλάξουν κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έπειτα από μία μακρά περίοδο έντασης σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, που ξεκίνησε από τις αρχές του 2020 με την ενορχηστρωμένη από την Άγκυρα εισβολή παράνομων μεταναστών στον Έβρο, συνεχίστηκε με την έξοδο του «Ορούτς Ρέις» στην Ανατολική Μεσόγειο και κατέληξε στο «Μητσοτάκης γιοκ» και στην άκρως επιθετική ρητορική Ερντογάν, του «θα έρθουμε μία νύχτα ξαφνικά». «Επιβεβαιώσαμε την κοινή μας διάθεση για μία νέα επανεκκίνηση των διμερών μας σχέσεων, για μία συγκρατημένη νέα αρχή. Ναι, πρόκειται για μία στροφή της τουρκικής ηγεσίας, ίσως και προσαρμογή στην πραγματικότητα».
Με αυτά τα λόγια ο Έλληνας πρωθυπουργός υποδέχθηκε τη νέα σελίδα, που δείχνει να γράφεται στις πολυτάραχες κατά καιρούς διμερείς μας σχέσεις μετά το διάρκειας μιας ώρας ραντεβού του με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Φιλικό κλίμα
Ενδεικτικό του χαλαρού κλίματος της συνάντησης ήταν οι φιλικοί χαιρετισμοί στην είσοδο των δύο αντιπροσωπειών. Στην αρχή της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν μαζί με την τουρκική αντιπροσωπεία ήταν ένας παλιός γνώριμος, ο νέος επικεφαλής της ΜΙΤ, Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος συνεχάρη για την επανεκλογή του τον Έλληνα πρωθυπουργό.Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανταπέδωσε με τα δικά του συγχαρητήρια προς τον στενό συνεργάτη του Τούρκου προέδρου για τα νέα του καθήκοντα. Οι δύο ηγέτες, όσο οι φωτογράφοι απαθανάτιζαν τη συνάντηση, είχαν έναν σύντομο διάλογο που κατέγραψαν οι κάμερες:
Ερντογάν: Έχουμε μια νέα κυβέρνηση, πρωθυπουργέ, άρα έχουμε εδώ μια νέα ομάδα.
Μητσοτάκης: Όπως κι εμείς. Αλλά αντιλαμβάνομαι ότι οι υπουργοί μας έχουν ήδη συναντηθεί και ξεκίνησαν μια καλή επαφή.
Η τελευταία αναφορά συνδέεται με πληροφορίες της «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ», πως όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα η Αθήνα είχε διαμηνύσει, τόσο μέσω επίσημων όσο και ανεπίσημων διαύλων επικοινωνίας απευθείας αλλά και μέσω εταίρων και συμμάχων την επιθυμία της για μία ουσιαστική διαδικασία εξομάλυνσης των διπλωματικών σχέσεων μέσω της παγίωσης και της επιμήκυνσης του άτυπου μορατόριουμ της μηδενικής έντασης σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, ως ένα πρώτο, όμως καθοριστικό βήμα για το συνολικό ξεπάγωμα των διμερών σχέσεών μας.
Επικοινωνία
Η συμφωνία των δύο ηγετών για εμπέδωση πλέον τακτικών καναλιών επικοινωνίας στο ανώτατο δυνατό πολιτικό, διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο αποτελεί κατ’ ουσίαν το μεγάλο κέρδος από τη χθεσινή συνάντηση Κυριάκου Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επί λιθουανικού εδάφους.Πρόσωπο που γνωρίζει τις ευαίσθητες ισορροπίες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις επιμένει πως η απευθείας επαφή Μητσοτάκη - Ερντογάν και Γεραπετρίτη - Φιντάν αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην περαιτέρω βελτίωση της διμερούς σχέσης. Τούτο καταδεικνύεται και από την επανέναρξη, αλλά και την αναβάθμιση των διερευνητικών επαφών σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, κανάλι επικοινωνίας που καλείται να ασχοληθεί με το «βαρύ» ζήτημα της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών. Σε επόμενο επίπεδο, ακόμη ένα επίπεδο αποκατάστασης των καναλιών επικοινωνίας είναι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, αλλά και η έμφαση στη θετική ατζέντα, ιδίως σε θέματα Οικονομίας, Ενέργειας και Πολιτικής Προστασίας, που είχε προωθήσει το προηγούμενο διάστημα ο υφυπουργός Εξωτερικών, Κώστας Φραγκογιάννης.
Πλέον είναι σαφές πως καθιερώνονται κανάλια απευθείας επικοινωνίας στο ανώτατο δυνατό πολιτικό επίπεδο και ένδειξη της νέας εποχής είναι και η αναβίωση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδος - Τουρκίας το προσεχές φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη. Δεν αποκλείεται, πάντως, οι δύο ηγέτες να τα πουν νωρίτερα από το προκαθορισμένο ραντεβού τους στη συμπρωτεύουσα και πάλι σε… ουδέτερο έδαφος - και αυτή τη φορά στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Στις δηλώσεις του ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε ότι η Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά ποια είναι τα θέματα τα οποία δεν συζητά η Αθήνα, όσα δεν θεωρεί ότι αποτελούν κομμάτι του ελληνοτουρκικού διαλόγου. «Και εγώ και ο κ. Ερντογάν ξεκινούμε μία νέα θητεία, δεν έχω λόγο να αμφισβητήσω την ειλικρίνεια των προθέσεών του. Ναι, είναι μία στροφή της Τουρκίας, πιθανώς και προσαρμογή στην πραγματικότητα, και από τη στιγμή που δεν έχω δείγματα γραφής περί του αντιθέτου μπορώ να βλέπω το ποτήρι μισογέματο», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης.
Κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος επισημαίνει με νόημα πως η βάσιμη προσδοκία για μία εφεξής περίοδο ύφεσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις φαίνεται πως αποτελεί κρίσιμο κομμάτι σε ένα ευρύτερο παζλ: η δρομολογούμενη επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με τη Δύση μέσω της βελτίωσης των σχέσεων Ουάσινγκτον - Άγκυρας είναι σαφές ότι περνά και μέσα από την αποφυγή της έντασης στο μέτωπο Ελλάδας - Τουρκίας, καθώς το μήνυμα των ΗΠΑ είναι σαφές ότι επιθυμεί σταθερότητα στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Στη συνέντευξη Τύπου ο πρωθυπουργός ρωτήθηκε αν η τουρκική πλευρά έθεσε θέμα για τους ελληνικούς εξοπλισμούς, που έχει κατ’ επανάληψη αποδοκιμάσει: «Δεν τέθηκε τέτοιο θέμα και δεν μπορούσε να τεθεί τέτοιο θέμα, όπως δεν θα έθετα κι εγώ ζήτημα της δυνατότητας της Τουρκίας να εξοπλίζεται, όσο αυτό δεν απειλεί -το τονίζωέμπρακτα την ελληνική κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Το εξοπλιστικό πρόγραμμα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, προφανώς υπό την απόλυτη έγκριση της ελληνικής κυβέρνησης, είναι δρομολογημένο, δεν επιδέχεται ουσιαστικές τροποποιήσεις», είπε ο Κ. Μητσοτάκης.
Σημείωσε δε πως το ελληνικό εξοπλιστικό πρόγραμμα θωρακίζει τις Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά ταυτόχρονα συνεισφέρει και στο ΝΑΤΟ συνολικά, αλλά και στην έννοια της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης. «Δεν πρέπει να βλέπουμε, δηλαδή, τις επενδύσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις μόνο μέσα από το πρίσμα της αντιπαλότητας που έχουμε με την Τουρκία και αυτό ισχύει και για μας, το πώς βλέπουμε τη δυνατότητα της Τουρκίας να μπορεί να εξοπλίζεται. Τονίζω ότι αυτό το οποίο πάντα μας απασχολούσε είναι να μη χρησιμοποιούνται ΝΑΤΟϊκοί εξοπλισμοί για παραβιάσεις κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων. Από εκεί και πέρα, όμως, κάθε χώρα έχει το δικαίωμα και τη δυνατότητα να εξοπλίζεται όπως αυτή κρίνει ότι εξυπηρετεί καλύτερα τις δικές της εθνικές προτεραιότητες», σημείωσε επ’ αυτού.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στις δηλώσεις του, επέμεινε επίσης ότι «Ελλάδα και Κύπρος κάθονται στο ίδιο τραπέζι» του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και υπογράμμισε πως ενδεχόμενη βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας - ΕΕ περνά μέσα από την Αθήνα και τη Λευκωσία, επιμένοντας ότι είναι προς το στρατηγικό όφελός μας «η Τουρκία να παίξει με τους δικούς μας κανόνες, ήτοι του Διεθνούς Δικαίου και των πολυμερών σχημάτων». Σε ερώτηση αν ετέθη στον Τούρκο πρόεδρο το Μεταναστευτικό, σημείωσε πως οι ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές στη Μεσόγειο αποτελούν υβριδική απειλή για το ΝΑΤΟ.
Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 13/7
