Διάλογος, περιοδικές συναντήσεις κορυφής, «κόκκινες» γραμμές, αλλά και υποχωρήσεις. Αυτές οι λέξεις συμπληρώνουν το ελληνοτουρκικό παζλ των ημερών. Και στο βάθος η Χάγη. Πόσο πιθανό είναι όμως να αρθεί το αδιέξοδο και να καταλήξουν Ελλάδα και Τουρκία στο συνυποσχετικό; Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές της «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ», υπάρχει η βούληση, αλλά δεν διαφαίνεται στο εγγύς μέλλον. Οι διεργασίες που γίνονται πίσω από τις κλειστές πόρτες των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας των δύο χωρών μαρτυρούν ότι βρισκόμαστε σ’ ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον από τα προηγούμενα χρόνια.

Οι θέσεις

Πρώτ’ απ’ όλα, υπάρχει αμοιβαία κατανόηση. Η κάθε πλευρά αντιλαμβάνεται τις θέσεις των άλλων και εδώ προκύπτουν και τα αδιέξοδα. Διότι, για παράδειγμα, η Ελλάδα δεν μπορεί να συζηταεί με μια χώρα που αγνοεί το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) ή που την απειλεί με πόλεμο αν ασκήσει το αναφαίρετο δικαίωμά της να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα έως τα 12 ν.μ. Κι ας αντιλαμβάνεται ότι η Τουρκία επιστρατεύει το casus belli επειδή φοβάται ότι θα αποκλειστεί από τη θάλασσα.
Επίσης, καμία ελληνική κυβέρνηση δεν θα δεχόταν να κριθεί από το διεθνές δικαστήριο της Χάγης η κυριαρχία ελληνικού νησιού. Το έχουν ξεκαθαρίσει πολλές φορές κυβερνητικά στελέχη. Εκλεγμένα και μη. Από την πλευρά της, η γείτονα τα τελευταία χρόνια επιμένει να ζηταεί αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου, επιβαρύνει την ατζέντα, προσθέτοντας τις γκρίζες ζώνες και την επήρεια του Καστελλόριζου και θέτει επί τάπητος την αναντιστοιχία του εύρους του εναέριου χώρου με τον υποκείμενο θαλάσσιο χώρο.

Οι Τούρκοι, ως γνωστόν, δεν δέχονται ελληνικό εναέριο χώρο 10 μίλια, αλλά μόνο 6. Όσα δηλαδή είναι και τα χωρικά μας ύδατα. Βάσει αυτής της θέσης, κάνουν παραβιάσεις και υπερπτήσεις. Η Αθήνα, όμως, συζηταεί μόνο για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Όλα αυτά έχουν συζητηθεί στους 64 γύρους των διερευνητικών επαφών. Τώρα λοιπόν, εξηγούν αρμόδιες πηγές, διανύουμε την περίοδο που συμφωνούμε ότι διαφωνούμε και ψάχνουμε ένα modus vivendi για να συνυπάρχουμε χωρίς εντάσεις και να αρχίσουμε τις συνομιλίες.

Πρόβα διαλόγου

Προς το παρόν δεν αγγίζουμε τα φλέγοντα ζητήματα. Ελλάδα και Τουρκία με νύχια και με δόντια προσπαθούν να διατηρηθεί το καλό κλίμα. Εξ ουυ και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, θα δρομολογήσει την επανεκκίνηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) με τον Τούρκο ομόλογό του, Γιασάρ Γκιουλέρ.

Σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, η τακτική που ακολουθεί αυτή τη στιγμή η χώρα μας είναι η εξής: «Καρότο και μαστίγιο για να κερδίζουμε χρόνο». Κοινώς: καλούμε την Τουρκία σε διάλογο για τη λεγόμενη θετική ατζέντα (θέματα πιο βατά, π.χ. οικονομικές συνεργασίες), υποστηρίζουμε την ενταξιακή της προοπτική, αλλά παράλληλα βάζουμε όρους. Το είπε και ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, στον Αμερικανό ομόλογό του, Άντονι Μπλίνκεν, στην τηλεδιάσκεψη που έγινε στο πλαίσιο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ την Πέμπτη: «Η Ελλάδα και η Τουρκία θα προετοιμάσουν τα επόμενα βήματα συνεργασίας.
Η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να οικοδομήσει πάνω στο θετικό κλίμα, αλλά χρειάζεται να υπάρχει και ανάλογη ανταπόκριση». Ήδη, δρομολογείται κατ’ ιδίαν συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Γ. Γεραπετρίτη και Χ. Φιντάν, περί τα τέλη Αυγούστου. Πληροφορούμεθα ότι σ’ αυτό το ραντεβού θα προετοιμάσουν απλώς το έδαφος για την επόμενη συνάντηση των Μητσοτάκη και Ερντογάν (θα συμπέσουν στη Σύνοδο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο) και φυσικά το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, που θα γίνει στη Θεσσαλονίκη πριν από το τέλος του έτους παρουσία του Τούρκου προέδρου. Βεβαίως η συνάντηση θα αποτελέσει μια καλή ευκαιρία για να αποκαλύψει ο Έλληνας υπουργός τις κυβερνητικές προθέσεις.
Για να μην εξελιχθεί σε ναυάγιο και αυτή η προσπάθεια διαλόγου, άρχισαν οι παραδοχές για υποχωρήσεις. Το είπε ανοιχτά ο πρωθυπουργός στον ΣΚΑΪκ, το επανέλαβε την Παρασκευή ο υπουργός Εξωτερικών στη Βουλή. «Όταν ξεκινάμε μια συζήτηση έχουμε κάποιες θέσεις. Απ’ αυτές τις αρχικές θέσεις, όταν θα προχωρήσει η συζήτηση, θα υπάρξουν ενδεχομένως κάποιες παραχωρήσεις για να προκύψει μια αμοιβαία αποδεκτή λύση. Με όριο πάντα τη βασική γραμμή της υποστήριξης των εθνικών συμφερόντων», είπε ο κ. Γεραπετρίτης. Ακόμα δεν έχει αποσαφηνιστεί τι είδους υποχωρήσεις είναι αυτές. Κυβερνητικά στελέχη αρκούνται στο να ξεκαθαρίζουν απλώς ότι δεν θα κάνουμε πίσω σε θέματα κυριαρχίας. Τονίζουν ότι καμία πλευρά δεν μπορεί να κερδίσει εκατόμηδέν.

Άρχισαν τα όργανα

Οι κινήσεις της Τουρκίας την εβδομάδα που πέρασε, όμως, δεν είναι ευοίωνες. Το καλό κλίμα είναι πολύ δύσκολο να διατηρηθεί. Ο Ταγίπ Ερντογάν πήγε στα Κατεχόμενα ανήμερα της «μαύρης» επετείου των 49 ετών από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο για να εγκαινιάσει το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου, μίλησε για διχοτόμηση του νησιού, ενώ το τουρκικό υπουργείο Άμυνας και ο ηγέτης του ψευδοκράτους, Ερσίν Τατάρ, έφτασαν στο σημείο να βαφτίσουν «ειρηνευτική διαδικασία» την εισβολή.
 Πώς να μην αντιδράσει η Ελλάδα σ’ αυτές τις προκλήσεις; «Οποιαδήποτε συζήτηση για λύση δύο κρατών αποκλείεται και εξυπακούεται ότι είναι καταδικαστέα κάθε προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων επί του εδάφους, όπως η χρήση του παράνομου αεροδρομίου στα Κατεχόμενα», ξεκαθάρισε ο Γ. Γεραπετρίτης. Ακόμα μία πέτρα που τάραξε τα ήρεμα νερά ήταν το «όχι» της Τουρκίας στον Οικουμενικό Πατριάρχη. Οι τουρκικές Αρχές δεν δέχτηκαν το αίτημα του Φαναρίου να πραγματοποιηθεί η Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, στις 15 Αυγούστου. Τέτοιες κινήσεις, σχολίαζαν αρμόδιες πηγές στην εφημερίδα μας, επαναφέρουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στην πρότερη -κακή- φάση τους.

Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ