Νίκος Κωνσταντόπουλος στα Παραπολιτικά: Η Αριστερά έγινε άθυρμα μηχανισμών και μεθοδεύσεων

Καταπέλτης είναι ο πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού, αλλά και δημιουργός του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Κωνσταντόπουλος, με αφορμή τα όσα συμβαίνουν στο πρώην κόμμα του και την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη. Ο πολύπειρος πολιτικός, σε μια συνέντευξη-ποταμό στα «Π», χρεώνει την πλήρη μετάλλαξη του κόμματος στον Αλέξη Τσίπρα, μιλώντας για αλλοίωση του χώρου και για αμοραλισμό του πρώην πρωθυπουργού.

Τι σημαίνει για τα πολιτικά δρώμενα της χώρας η εκλογή του κ. Κασσελάκη;

Η εκλογή αυτή, έτσι όπως έγινε, όπως αποκρυπτογραφείται πια και εικονογραφείται, σημαίνει ότι η κρίση του κομματικού-πολιτικού συστήματος απλώνεται και παροξύνεται. Στην ουσία, η αξιωματική αντιπολίτευση, που συμβαίνει να είναι πρώην κυβερνητικό κόμμα, που ιστορικά αναφέρεται στη μεταπολιτευτική Αριστερά, έγινε άθυρμα μηχανισμών και μεθοδεύσεων, που χειραγωγούν, επηρεάζουν και επιβάλλονται. Δεν προκύπτουν έτσι οι πολιτικές ηγεσίες, σαν προϊόντα διαφημιστικής προβολής. Και όταν αυτό συμβαίνει, μεγαλώνει η κρίση αντιπροσώπευσης, η κρίση ηγεσίας και νομιμοποίησης γενικά του κομματικού-πολιτικού συστήματος. Τα του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα δεν είναι μια μονοδιάστατη εσωκομματική υπόθεση. Αφορούν το όλο σύστημα οργάνωσης και λειτουργίας του συνταγματικού, δημοκρατικού κοινοβουλευτισμού. Εργαλειοποιήθηκε και ευτελίστηκε η αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά και ευρύτερα οι πολιτικές λειτουργίες δημοκρατικής υπόστασης των κομμάτων και οι αρχές και αξίες της κοινωνίας.

Γνωρίζοντας όσο λίγοι τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ, πώς ερμηνεύετε την επικράτησή του;

Δεν είναι ανεξήγητη ή δυσερμήνευτη αυτή η εκφυλιστική αλλοίωση της πολιτικής ταυτότητας και της δημοκρατικής λειτουργίας που επικαλείται ο ΣΥΡΙΖΑ. Εχει προ πολλού καταντήσει αρχηγικό κόμμα, που για την εξουσία και τις απολαβές της ρευστοποίησε τα υπάρχοντά του. Αν δει κανείς συνολικά την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, του κ. Τσίπρα και των στελεχών του, θα καταγράψει την εμφανή πορεία μεταλλάξεων, εκπτώσεων και δημαγωγικών μεταμορφώσεων, που όλοι μαζί χειροκροτούσαν αυτοκαταστροφικά, σαν μεγάλο κατόρθωμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ πολύ πριν από την εκλογή νέας ηγεσίας, επί Τσίπρα, ήταν εντελώς διαφορετικό μόρφωμα απ’ ό,τι παρίστανε. Στις πλάτες των απλών μελών και φίλων οι εσωκομματικές παρέες επιδίδονται σε ασκήσεις αυτοπροβολής, αυτοσυντήρησης και ψευδομεγαλείου. Ολα αυτά δεν αποτελούν δημοκρατικές διαδικασίες ούτε κοινωνική νομιμοποίηση. Δεν συμβάλλουν στην εμβάθυνση του εκδημοκρατισμού και της διαφάνειας. Πολλές φορές και η Ιστορία διασκεδάζει και περιπαίζει. Αλλά και, όταν προκαλείται, χλευάζει.

Εργαλειοποιήθηκε και ευτελίστηκε η αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά και ευρύτερα οι πολιτικές λειτουργίες δημοκρατικής υπόστασης των κομμάτων και οι αρχές και αξίες της κοινωνίας

Πόση σχέση έχει ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ με τον ΣΥΡΙΖΑ που εσείς ουσιαστικά συγκροτήσατε πριν από δύο δεκαετίες;

Είναι φανερό ότι έχουν μεταλλαχτεί βασικά χαρακτηριστικά του τότε ΣΥΡΙΖΑ. Ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς έγινε ΣΥΡΙΖΑ του αρχηγού και της εσωκομματικής πειθήνιας παρέας. Οχι, βεβαίως, τυχαία. Αλλά, με επιλογή του κ. Τσίπρα, έγινε εργαλείο προσωπικής τακτικής. Είναι ένα αρχηγικό κόμμα, όπου τα συλλογικά όργανα έχουν μετατραπεί σε ακροατήρια χειροκροτητών. Οι ομιλίες του αρχηγού, που γράφονται από γνωστούς και μη εξαιρετέους κομματικούς μανδαρίνους και υπαλλήλους διαφημιστικών εταιρειών, γίνονται θέσφατα, που υποκαθιστούν τις συλλογικές διαδικασίες προβληματισμών και επεξεργασίας προτάσεων, ιδεών και προγραμμάτων. Είναι ένα ελεγχόμενο σχήμα, η ηγεσία του οποίου διακατέχεται από την αμοραλιστική νοοτροπία: «Είμαι ό,τι νομίζω, κάνω ό,τι θέλω και λέω τα πάντα και τα αντίθετα με την ίδια ευκολία». Το πρόβλημα δεν είναι ο μικρομεγαλισμός του αυτάρεσκου αρχηγού. Αλλά η αυτοαλλοτρίωση όσων γίνονται προσαρμοστικοί, για να λειτουργούν σαν καθοδηγητικό ιερατείο.

Εχοντας κατά καιρούς μιλήσει για τη μετάλλαξη του κόμματος, ποια θεωρείτε ως ημερομηνία-ορόσημο;

Ηδη στο πρώτο εξάμηνο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, μετά τον Γενάρη του 2015, άρχισε η αποκάλυψη της ανεπάρκειας και της  αδυναμίας, της ασυνέπειας και της συγκάλυψής της, της αναζήτησης προσχημάτων και της προβολής επικοινωνιακών ψευδοεικόνων. Ηταν ορατή η μετάλλαξη και σταθερή η διολίσθηση. Δεν έγιναν ανεπαίσθητα. Προωθήθηκαν χωρίς αισχύνη. Πριν και μετά το δημοψήφισμα του 2015, εξασφαλίστηκε η στήριξη των Βρυξελλών για τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, για την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, την ευρωπαϊκή πλαισίωση του κ. Τσίπρα, που τον καλούσαν, ως παρατηρητή, στις εργασίες του Σοσιαλιστικού Κόμματος, τον έλεγχο του ΣΥΡΙΖΑ από τη γραφειοκρατία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Kαλλιεργήθηκε ο φιλόδοξος ιδεασμός του ΣΥΡΙΖΑ ότι θα παίξει ηγεμονικό ρόλο στην ευρωπαϊκή και ελληνική Κεντροαριστερά, μετασχηματίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ και επικαλύπτοντας το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ.

Πολλοί λένε πως ο κ. Τσίπρας είναι πίσω από τον Κασσελάκη...

Ο κ. Τσίπρας έκανε την προσωπική επιλογή να εντάξει τον σημερινό κληρονόμο της παρακαταθήκης του (!) στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν του ήταν ξένος και άγνωστος, ούτε εκείνος δεν είχε τίποτα άλλο να κάνει στις διακοπές του και θέλησε να παίξει στο «ριάλιτι της πολιτικής». Ακουσα, μετά την εκλογή του, τον νέο πρόεδροαρχηγό να διατυμπανίζει ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ είναι εδώ». Τον άκουσα, μαζί με τον κ. Τσίπρα, να αρέσκονται σε μεγαλοστομίες για τους «νέους, μεγάλους κοινωνικούς αγώνες που τους περιμένουν να πρωταγωνιστήσουν». Στην πολιτική και κομματική ζωή καλό είναι να μην ψάχνει κανείς να ανιχνεύσει μυστήρια ή να ορθοτομήσει νοοτροπίες και συμπεριφορές. Τα γεγονότα πρέπει να διαβάζει κανείς, προσεκτικά και με πολλές αναγνώσεις. Τα γεγονότα μιλάνε, και μάλιστα αποκαλυπτικά και αδιαμεσολάβητα. Ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ είναι κάτι άλλο, οργανωτικά ασπόνδυλο, πολιτικά ρευστό και διαθέσιμο, κοινωνικά και ιδεολογικά αμφιλεγόμενο. Παράξενες καταστάσεις, αποδιοργανωτικές, για τις οποίες έχουν βαριές ευθύνες οι ηγετικές παρέες γύρω από τον αρχηγό.

Ακούω κάποιους που λένε πως ο κ. Κασσελάκης έχει υποστήριξη από συγκεκριμένους παράγοντες των ΗΠΑ…

Ας μην απλοποιούν κάποιοι τους μηχανισμούς με τους οποίους λειτουργεί η παρουσία των ΗΠΑ στον κόσμο και ασκείται η επιρροή της. Για την Ελλάδα, ήδη από τη δεκαετία του 2010, οι ΗΠΑ προωθούν μια σύνθετη και σχεδιασμένη πολιτική διευρυμένης παρουσίας και εγκατάστασης αναβαθμισμένων επιδιώξεων. Αυτός ο επιχειρησιακός σχεδιασμός περιλαμβάνει και τη συστηματική μελέτη του κοινωνικού και πολιτικού πλαισίου στην Ελλάδα και την Κύπρο, τη ΝΑ Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο. Η στρατηγική επιχείρηση δεν είναι τσίρκο για διάφορους κλόουν. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει ενταχθεί απόλυτα σε αυτήν τη στρατηγική, όπως και η κυβέρνηση Τσίπρα, που προώθησε, καθ’ υπαγόρευση της ίδιας στρατηγικής, κρίσιμες συμφωνίες. Ας αφήσουμε τις αποπροσανατολιστικές συνωμοσιολογίες και ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους: Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και τα συλλογικά του όργανα έχουν ευθύνες για τις απώλειες και τις εκπτώσεις, που μειώνουν τη δημοκρατία και ενοχλούν την κοινωνία.

Ο κ. Τσίπρας έκανε την προσωπική επιλογή να εντάξει τον σημερινό κληρονόμο της παρακαταθήκης του (!) στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Δεν του ήταν ξένος και άγνωστος, ούτε εκείνος δεν είχε τίποτα άλλο να κάνει στις διακοπές του και θέλησε να παίξει στο «ριάλιτι της πολιτικής»

Με την εμπειρία κοντά δέκα ετών στην ηγεσία του Συνασπισμού, πιστεύετε πως ο κ. Τσίπρας υπονομεύτηκε από συγκεκριμένα στελέχη;

Ο κ. Τσίπρας δεν ηττήθηκε επειδή υπονομεύθηκε. Πέρα από το εκλογικό αποτέλεσμα, υπάρχει η πολιτική αποδοκιμασία του, η πολλαπλή απόρριψη της κυβερνητικής και αντιπολιτευτικής του συμπεριφοράς. Η δημόσια καταγγελία στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ ότι υπονομεύθηκε η ηγεσία τους δείχνει ένα κόμμα με εσωτερικό φατριασμό, υπονομευτικούς ανταγωνισμούς, δόλιες μεθοδεύσεις και υποκριτική ενότητα. Τα περί υπονόμευσης που υποστηρίζονται δεν συγκαλύπτουν τις ευθύνες όλων, που παρίσταναν τους μοναδικούς και αναντικατάστατους. Τα στελέχη και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι είναι κοινωνικά, πολιτικά και ιστορικά εκτεθειμένα. Ολα αυτά τα σχόλια επί σχολίων, για εαυτούς και αλλήλους, είναι μικροκομματική μικρολογία.

Μήπως το «φαινόμενο Κασσελάκη» επιβεβαιώνει όσους λένε πως είναι ξεπερασμένη η διάκριση Αριστεράς - Δεξιάς και κυριαρχεί η εικόνα των προσώπων;

Αυτά που χαρακτηρίζουμε «φαινόμενα» και «σύμπτωμα» είναι προβλήματα αποπολιτικοποίησης, δημοκρατικής υποχώρησης, θεσμικής σύγχυσης και αδυναμίας. Η Ελλάδα του 2023 αθροίζει συνέπειες αρνητικές από τη λειτουργία του κομματικού και πολιτικού συστήματος. Δεν βιώνουμε συνθήκες ανανέωσης, ούτε καν αναπαλαίωσης, αλλά καταστάσεις αποδιοργάνωσης, ενοχλητικές για την κοινωνία. Είναι διεθνές πρόβλημα η υποταγή της πολιτικής στην εικονολογία, την τεχνοκρατία, την τραπεζοκρατία. Αλλά και στην κομματική παρεοκρατία. Είναι πρόβλημα της σύγχρονης περιόδου η «μεταδημοκρατία», με την κυριαρχία της αγοράς και τη χρηματοπιστωτική οικονομία σε ρόλο κρατούντος πολιτικοκοινωνικού καθεστώτος. Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν σοβαρά προβλήματα και στον νεοφιλελευθερισμό, που κι αυτός, μετά τον υπαρκτό σοσιαλισμό, βρίσκεται στα όρια εσωτερικών αντιφάσεων. Οσο οι ανισότητες μεγαλώνουν, οι αδικίες αναστατώνουν, ο εκδημοκρατισμός καθυστερεί και ο ανθρωπισμός, η δικαιοσύνη και η αλληλεγγύη δεν υπηρετούνται, η διάκριση Αριστεράς - Δεξιάς δεν θα παύει να υπάρχει.

Παίζει μόνη της η κυβέρνηση, όπως λένε πολλοί;

Υπάρχει έλλειμμα στη διακυβέρνηση; Η κυβέρνηση της Ν.Δ. και ο κ. Μητσοτάκης λένε και εξαγγέλλουν πολλά, αλλά στην πραγματικότητα τρέχουν πίσω από την πραγματικότητα. Οι διακηρύξεις τους μοιάζουν με λόγια του αέρα. Τα δραματικά γεγονότα που ενσκήπτουν και τα κοινωνικάθεσμικά προβλήματα παραμένουν πιεστικά και άλυτα. Η αδικία, η υποκρισία και η ανασφάλεια, η διαφθορά και η διάβρωση στο δημόσιο πεδίο δείχνουν ότι η κυβέρνηση δεν εγκαταλείπει το μοντέλο του κυβερνητικού κομματισμού, που προτάσσει τις παραταξιακές, πελατειακές σκοπιμότητες. Μικρό ενδεικτικό δείγμα το ότι, μετά την κοσμοχαλασιά των καταστροφών, αναγορεύτηκε γενικός συντονιστής και σύμβουλος της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού ένας πολιτευτής της Ν.Δ. από όλο το διαθέσιμο επιστημονικό και ειδικό δυναμικό, που παραμερίστηκε για τον πολιτευτή. Αυτό δεν είναι αξιολόγηση και αξιοκρατία, αλλά παραδοσιακός κομματισμός.

Λίγους μήνες μετά τις εκλογές, η Ν.Δ. δείχνει να έχει χάσει τον βηματισμό της. Πού το αποδίδετε;

Τα προβλήματα, που εντείνονται, αποκαλύπτουν μια κοινωνία που βράζει, που δεν τα βγάζει πέρα κι ούτε τα μπορεί όλα. Υπάρχουν οριακές καταστάσεις σύγχυσης και αβεβαιότητας, έλλειψης εμπιστοσύνης και αισιοδοξίας. Ολα αυτά δείχνουν ότι εξακολουθεί η κυβέρνηση να εφαρμόζει το λαθεμένο μοντέλο διακυβέρνησης, το στρεβλό παραγωγικό μοντέλο, το διαβλητό πλαίσιο διαχείρισης και ελέγχου των δημόσιων πόρων, το αναποτελεσματικό μοντέλο σχέσεων με την Αυτοδιοίκηση και την περιφερειακή αποκέντρωση, το αναξιόπιστο μοντέλο μεταχείρισης θεσμών-Αρχών και διοίκησης. Δεν υπάρχει η ορθολογική διαχείριση, αλλά η παραταξιακή διεκπεραίωση των προβλημάτων.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 3/10