«Οχι η επικοινωνία πάνω από την πολιτική». Με αυτά τα λόγια, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην πρόεδρος της Βουλής, Νίκος Βούτσης, επιχείρησε να δώσει µιαν απάντηση στο επικοινωνιακό «τσουνάµι» που παρέσυρε τον παλιό ΣΥΡΙΖΑ, εξοστράκισε τα µέχρι χτες ηγετικά του στελέχη και ανέδειξε τον Στέφανο Κασσελάκη ως διάδοχο του Αλέξη Τσίπρα στο κόµµα. Ο κ. Βούτσης κατέταξε τον Stefanos σε µια σχολή όπου, όπως είπε, «η επικοινωνία παίζει µεγάλο ρόλο και έχει ακροατήριο σε νέους ανθρώπους αυτού του τύπου η αδιαµεσολάβητη σχέση».

Οµως ο κ. Κασσελάκης δεν ανακάλυψε την Αµερική πρώτος - ούτε είναι ο µόνος ούτε ο πρώτος διδάξας. Ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, είναι αλήθεια, αξιοποίησε στο έπακρο την εικόνα του, τη δυναµική των social media και την προεκλογική µακαριότητα των εσωκοµµατικών του αντιπάλων. Ωστόσο εκµεταλλεύθηκε παράλληλα τη βαθιά απογοήτευση των οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ µετά την εκλογική συντριβή του Ιουλίου και τη φθορά της ηγετικής οµάδας του κόµµατος, συµπεριλαµβανοµένου του Αλέξη Τσίπρα.

Το επικοινωνιακό νοκ άουτ του Κασσελάκη στον ΣΥΡΙΖΑ

Ο κ. Κασσελάκης κατόρθωσε να δώσει ένα επικοινωνιακό «νοκάουτ» στον ΣΥΡΙΖΑ όπως τον γνωρίσαµε από το 2014 µέχρι πρόσφατα. Και τώρα, τι; Οπως και στη διεθνή σκηνή, έτσι και στη χώρα µας τα τελευταία χρόνια τα κοµµατικά επιτελεία ενίσχυσαν µε µεγάλες επικοινωνιακές δόσεις το πολιτικό τους µήνυµα, ιδιαίτερα σε προεκλογικές περιόδους.

Από τη µια, οι σύγχρονες τεχνολογίες, από την άλλη ένα ευεπίφορο σε εντυπώσεις και εικόνα κοινό, έδωσαν ώθηση στη στράτευση αναλυτών, επικοινωνιολόγων και δηµοσκόπων για την εξειδίκευση και πιο εύπεπτη αποδοχή των πολιτικών µηνυµάτων. Κάποιοι κάνουν, µάλιστα, λόγο για την έλευση της «µεταπολιτικής», όπου τελικά το πολιτικό µήνυµα θυσιάζεται χάριν της επικοινωνιακής λαίλαπας.

Αλλοι εκτιµούν ότι στις τελευταίες εκλογικές αναµετρήσεις εκδηλώθηκε έντονα η «αµερικανοποίηση» της πολιτικής αναµέτρησης. Αν αυτό ισχύει, τότε εµφανώς ο κ. Κασσελάκης πήρε τη σκυτάλη για να κάνει µια κούρσα-έκπληξη στον ΣΥΡΙΖΑ και να αλώσει το κόµµα. Από ποιον όµως;

Οι «γκουρού» της επικοινωνίας στα τρατόπεδα Μητσοτάκη και Κασσελάκη

Αν τις τελευταίες εβδοµάδες µάς έχουν συνεπάρει τα push-ups και τα φτυαρίσµατα του νέου προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, αρκεί να κάνουµε µια σύντοµη αναδροµή στη µακρά προεκλογική περίοδο από το περασµένο φθινόπωρο, ουσιαστικά, µέχρι την 25η Ιουλίου. Τις τελευταίες εβδοµάδες πριν από τις κάλπες, αυτός που πρωταγωνίστησε σε επικοινωνιακό επίπεδο ήταν ο… Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ποιος δεν θυµάται τις απροσδόκητες εµφανίσεις του στα τηλεοπτικά πρωινάδικα, τη δυναµική παρουσία στο TikTok; Η αλλαγή του image ήταν εµφανής: Ο πρωθυπουργός, από απρόσιτος, αλλάζει σταδιακά προφίλ και γίνεται πιο ανθρώπινος, ένας από εµάς. Αφησε κατά µέρος το κοστούµι του πρωθυπουργού-τεχνοκράτη και αίφνης τον ακούσαµε να λέει πως βλέπει το σίριαλ «Emily in Paris» και να δηλώνει θαυµαστής των Guns ’n’ Roses µε το θρυλικό τραγούδι «Paradise City»… Τα βίντεο στο TikTok που ανέβαζε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του περιοδείας ήταν άλλη µία στροφή προς ένα νεανικό κοινό - µάλιστα, αγκοµαχώντας ακολούθησε τη «µόδα» Μητσοτάκη και ο Αλέξης Τσίπρας.

Με άλλα λόγια, η «αδιαµεσολάβητη σχέση» του κ. Κασσελάκη µε το κοινό του -αυτήν που µνηµόνευσε ο κ. Βούτσης- είχε χρησιµοποιηθεί µε επιτυχία από τον Κυρ. Μητσοτάκη µήνες πριν. Αλλά µε ένα µέτρο. Τα εύσηµα βεβαίως ανήκουν στο επικοινωνιακό επιτελείο που έδρευε για πολύ καιρό στο Μαξίµου, µε επικεφαλής τον «γκουρού» της επικοινωνίας, Στάνλεϊ Γκρίνµπεργκ. Εναν διακεκριµένο Αµερικανό, που είχε µανατζάρει στο παρελθόν τους Μπιλ Κλίντον, Τόνι Μπλερ, Νέλσον Μαντέλα και άλλους - για να µην αναφέρουµε τη συνεργασία του µε πολυεθνικούς κολοσσούς, όπως η Microsoft και η BP.

Στην αντίπερα όχθη, ο κ. Κασσελάκης ήρθε πιο διαβασµένος και αυτόφωτος επικοινωνιακά, έχοντας αφοµοιώσει πολλά στοιχεία της «αµερικανοποίησης» στην προώθηση του µηνύµατος. Νέος, γυµνασµένος, «αµόλυντος» πολιτικά και απαλλαγµένος από τα βαρίδια του ΣΥΡΙΖΑ, ρίχτηκε µε περισσό θράσος στη χρήση των βίντεο και των social media, νεκρανασταίνοντας µια ηµιθανή εσωκοµµατική αναµέτρηση και γεµίζοντας µε ώρες τα τηλεοπτικά προγράµµατα. Αν αναλογιστεί όµως κάποιος ποιο ήταν το προεκλογικό του µήνυµα, θα σκεφτεί ίσως µόνο ένα: Εγώ µπορώ να ρίξω τον Μητσοτάκη…

Ο κ. Νίκος Σούλης είναι σκηνοθέτης. Στο παρελθόν έκανε σποτάκια για τη Ν.∆. και το ΠΑΣΟΚ. Μάλιστα, ένα σποτ για τη Ν.∆. µε τον πιτσαδόρο το 2000 άφησε εποχή. Αίφνης ο κ. Σκούφας, από το συντονιστικό των ΛΟΑΤΚΙ+, τον έφερε σε επαφή µε τον Stefanos. Ετσι γεννήθηκε το βίντεο στο Σούνιο. «Το δέχοµαι ότι µπορεί κάποιος να αναρωτηθεί αν ένας πολιτικός είναι απλώς φούσκα ή όχι. Μένει ο χρόνος και το πολιτικό του έργο να αποδείξει το αντίθετο», δηλώνει ο κ. Σούλης. Πάντως, το βάθος του επικοινωνιακού επιτελείου του νέου προέδρου ακόµα δεν το ξέρουµε. Ούτε αν τον συµβουλεύουν να τηρήσει έναν βασικό κανόνα: Οταν υπερεκτίθεσαι στα media, έρχεται η στιγµή που το πληρώνεις. Κι εδώ ερχόµαστε στο... ψητό.

Η μεγάλη διαφορά Μητσοτάκη και Κασσελάκη

Στη µεγάλη διαφορά του επικοινωνιακού εργαλείου όπως το χρησιµοποίησε στις εθνικές εκλογές ο πρωθυπουργός και όπως το χρησιµοποιεί, µέχρι τώρα τουλάχιστον, ο κ. Κασσελάκης. Ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν πήγε µόνο στα πρωινάδικα. ∆εν εξάντλησε την παρουσία του στα social. Συµµετείχε και σε παραδοσιακού τύπου τηλεοπτικές πολιτικές συνεντεύξεις, αξιοποίησε το βήµα της Βουλής, έχοντας να προτάξει την κυβερνητική του ατζέντα: Μια τετραετία δύσκολης διαχείρισης, που έδωσε όµως ελπίδα και προσδοκίες στους πολίτες και τους ενίσχυσε οικονοµικά σε δύσκολους καιρούς, και µια µεταρρυθµιστική ατζέντα, για την οποία κάλεσε τους ψηφοφόρους να τον ψηφίσουν εκ νέου για να την ολοκληρώσει.

Αντίθετα, το πουκάµισο του κ. Κασσελάκη µέχρι στιγµής παραµένει σχεδόν αδειανό από πολιτικό περιεχόµενο. Ακόµα και οι παροικούντες στην Κουµουνδούρου -και µιλάµε για τους ευνοϊκά προσκείµενους στον κ. Κασσελάκη- δεν κρύβουν την ανησυχία τους για το ποιες θα είναι και πώς θα διαµορφωθούν οι θέσεις του νέου ΣΥΡΙΖΑ. Και η αλήθεια είναι πως τη σκληρή ελληνική και διεθνή πραγµατικότητα δεν µπορεί να τη διαχειριστεί κάποιος µε ασκήσεις «αποφόρτισης» και κηρύγµατα για βουλευτές-µαριονέτες.


Και η οικονομική πραγματικότητα

«It’s the economy, stupid!» είναι το ιστορικό πλέον motto του Τζέιµς Κάρβιλ, που αξιοποίησε ο Μπιλ Κλίντον για την προεδρία των ΗΠΑ. Το µνηµονεύουµε γιατί ο κ. Κάρβιλ ήταν συνοδοιπόρος του κ. Γκρίνµπεργκ στους προεκλογικούς µαραθώνιους στις ΗΠΑ. Με τον τρόπο του, το σύνθηµα αυτό έχει µια διαχρονικότητα και ασφαλώς µας αφορά.

Για την Ελλάδα, η οικονοµία παραµένει το κυρίαρχο πρόβληµα µετά από µια δεκαετή κρίση και την ανάγκη ουσιαστικής ανάπτυξης. Απαιτεί βιώσιµες και αποτελεσµατικές προτάσεις, πέρα και έξω από το επικοινωνιακό παιχνίδι. Η ακρίβεια, η κερδοσκοπία και ο επίµονος πληθωρισµός, η φοροδιαφυγή, το στοίχηµα για τις επενδύσεις και η αναδιοργάνωση της κρατικής µηχανής µάς προσγείωσαν ανώµαλα την εποµένη της όποιας προεκλογικής καµπάνιας. ∆εν συνυπολογίζονται εδώ τα κόστη από τις καταστροφικές πυρκαγιές στον Εβρο, τη θεοµηνία στη Θεσσαλία και τις σοβαρές επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα.

Η κυβέρνηση δοκιµάζεται σκληρά από τις εξελίξεις στο οικονοµικό πεδίο. Ωστόσο, διαθέτει ένα συγκροτηµένο οικονοµικό επιτελείο για τη διαχείρισή τους - και κρίνεται καθηµερινά γι’ αυτό. Ο κ. Κασσελάκης µπορεί να περιστοιχίζεται από στελέχη της παλιάς φρουράς -τον Ν. Παππά, τον Π. Πολάκη και άλλους-, ωστόσο, όταν η επικοινωνιακή έκρηξη κοπάσει, θα υποχρεωθεί να πάρει θέση πριν απ’ όλα για την κατάσταση της οικονοµίας. Κι εδώ είναι ένα µεγάλο ερώτηµα για το ποιο θα είναι το οικονοµικό του επιτελείο, καθώς τα µέχρι τώρα στελέχη -ο κ. Τσακαλώτος και η κ. Αχτσιόγλου, για παράδειγµα- έχουν «καεί» µετεκλογικά και µάλιστα δύο φορές. Τη µία στις εθνικές εκλογές, ως υπόλογοι για την ανεπάρκεια της οικονοµικής ατζέντας του ΣΥΡΙΖΑ υπό τον κ. Τσίπρα, και την άλλη ως υποψήφιοι που απέτυχαν στις εσωκοµµατικές εκλογές.

∆εν είναι αβάσιµες, συνεπώς, οι πληροφορίες ότι ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ αναζητεί ήδη εγνωσµένα στελέχη από τον τραπεζικό και τον επιχειρηµατικό τοµέα, που κάνουν καριέρα στο εξωτερικό… Αν γίνει αυτό, τότε θα µιλάµε για µια δυτικόστροφη αναβάπτιση του νέου ΣΥΡΙΖΑ -µε άγνωστες επιπτώσεις στο εσωτερικό του κόµµατος-, κάτι που στην περίπτωση αυτή δεν θα πρέπει να αφήσει αδιάφορο το Μαξίµου.

Για την κυβέρνηση, το καλοκαίρι που πέρασε ήταν εξαιρετικά δύσκολο. Οι δοκιµασίες -αρχής γενοµένης αύριο µε τις αυτοδιοικητικές εκλογές- είναι µπροστά της. Για τον ΣΥΡΙΖΑ τα πράγµατα είναι ακόµα απροσδιόριστα.

Ενα είναι βέβαιο: Τα push-ups, οι φραπέ και τα γυµναστήρια µπορεί να γνώρισαν µέρες δόξας έως τώρα, αλλά φθίνουν µέρα µε τη µέρα. Μπορεί πολιτική στις µέρες µας να µη νοείται χωρίς την επικοινωνία, ισχύει όµως και το αντίστροφο. Επικοινωνία χωρίς πολιτική είναι ένα βραχύβιο µέσο δόξας και αναγνωρισιµότητας.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά στις 7/10/2023