Αρκετά ήταν τα προβλήματα κατά την έναρξη της εκλογικής διαδικασίας για τον α' γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών, με βασικότερο όλων τις απουσίες μελών της εφορευτικής επιτροπής - για άλλη μία φορά σε εκλογική αναμέτρηση. 

Τα προβλήματα στον α' γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών

Το πρωί της περασμένης Κυριακής, λίγη ώρα αφότου άνοιξαν οι κάλπες των αυτοδιοικητικών εκλογών, το τηλέφωνο της Εφόρου στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης πήρε «φωτιά». Στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ήταν δικαστικοί αντιπρόσωποι εκλογικών τμημάτων που καλούσαν να αναφέρουν προβλήματα κατά την έναρξη της εκλογικής διαδικασίας, με βασικότερο όλων τις απουσίες μελών της εφορευτικής επιτροπής.

Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση εκλογικού κέντρου στην οδό Ικτίνου, στην «καρδιά» της Θεσσαλονίκης, όπου σε έξι τμήματα είχε προσέλθει μόλις ένα μέλος εφορευτικής επιτροπής, σύμφωνα με όσα μετέφερε μία δικαστική αντιπρόσωπος στην επικοινωνία της με την Έφορο εκλογών.

«Συνεχίζετε κανονικά με τα παρόντα μέλη και τους γραμματείς σας» ήταν η απάντηση της Εφόρου, η οποία υπενθύμισε στους δικαστικούς αντιπροσώπους ότι εφόσον δεν εμφανιστεί κάποιος στην εξέλιξη της εκλογικής διαδικασίας, έχουν το δικαίωμα να καλέσουν την αστυνομία να τους αναζητήσει, ακόμη και να διατάξει τη βίαιη προσαγωγή τους, πρακτική βέβαια που προβλέπεται αφού η μη προσέλευση συνιστά ποινικό αδίκημα, αλλά σπανίως εφαρμόζεται.

Διαβάστε ακόμα: Αυτοδιοικητικές εκλογές 2023: Πόσα χρήματα θα πάρουν τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής στις επαναληπτικές

Με πληρωμή τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών στις εκλογές

Παρά την αποζημίωση των 40 ευρώ που αποφασίστηκε για πρώτη φορά στις φετινές δημοτικές και περιφερειακές εκλογές για κάθε μέλος εφορευτικής επιτροπής (και επιπλέον 30 ευρώ σε περίπτωση διεξαγωγής δεύτερου εκλογικού γύρου), οι απουσίες των κληρωθέντων, τακτικών και αναπληρωματικών μελών, αποτέλεσαν τον κανόνα. Αρμόδιες πηγές του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, μιλώντας στο ΑΠΕ- ΜΠΕ, υπολογίζουν ότι και σ αυτές τις εκλογές το μεγαλύτερο ποσοστό μελών εφορευτικών επιτροπών δεν προσήλθαν και πάλι στις θέσεις τους για να αναλάβουν τα καθήκοντά τους.

Υπό αυτές τις συνθήκες οι δικαστικοί αντιπρόσωποι κλήθηκαν εκ νέου να… αυτοσχεδιάσουν: ζήτησαν για παράδειγμα από ψηφοφόρους που προσήλθαν νωρίς στις κάλπες να παραμείνουν βάζοντας «πλάτη» στη διαδικασία ή επιστρατεύθηκαν «συνεπή» μέλη από γειτονικά εκλογικά τμήματα που είχαν την …πολυτέλεια να παραχωρήσουν έστω ένα μέλος ώστε να καλυφθεί η ανάγκη , κυρίως στα τμήματα που δεν εμφανίστηκε κανένας.

Κι επειδή «έχουν γνώσιν οι φύλακες», και εν προκειμένω οι δικαστικοί αντιπρόσωποι, κάποιοι εξ αυτών εκτός από τους γραμματείς που τους συνοδεύουν και τραβάνε σηκώνοντας ένα τεράστιο βάρος, φρόντισαν - ατύπως βέβαια - να ζητήσουν βοήθεια από κάποιο οικείο πρόσωπο. Έστω για τα απλά πράγματα της διαδικασίας, όπως τη συγκέντρωση των ψηφοδελτίων και την παράδοσή τους στους προσερχόμενους εκλογείς πριν μπουν στο παραβάν. «Είναι γνωστό το πρόβλημα με τις εφορευτικές επιτροπές, γι' αυτό άλλωστε μεριμνώ πάντα να παίρνω μαζί μου κάποιον δικό μου άνθρωπο, συνήθως από την οικογένεια, για να βοηθάει στη διαδικασία», αναφέρει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ δικαστική υπάλληλος με μεγάλη εμπειρία σε εκλογές.

Γιατί καταγράφονται τόσες «απουσίες»

Γιατί όμως κάθε φορά παρατηρούνται αυτές οι «χτυπητές» απουσίες σε όσους καλούνται να αναλάβουν χρέη εφορευτικής επιτροπής παρ ότι ψηφίζουν στο ίδιο εκλογικό τμήμα όπου διορίζονται ως μέλη εφορευτικής επιτροπής; Σύμφωνα με πηγές του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης που παρακολουθούν χρόνια την εκλογική διαδικασία, πολλοί είναι αυτοί που συνειδητά γυρίζουν την… πλάτη στο καθήκον τους, γνωρίζοντας ότι θα χάσουν όλη τη μέρα (ίσως και νύχτα) - πολλώ δε μάλλον στις τοπικές εκλογές όπου υπάρχουν δύο κάλπες (δήμοι και περιφέρειες) και η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων και των σταυρών των υποψήφιων συμβούλων συνεχίζεται μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης μέρας. «Η έλλειψη μέχρι τώρα οικονομικού κινήτρου αποτελούσε επιπλέον μία ακόμη δικαιολογία στην επιχειρηματολογία τους», τονίζουν οι ίδιες πηγές.

Κάποιοι/ες βέβαια φρόντισαν να ενημερώσουν εγκαίρως για την μη προσέλευσή τους επικαλούμενοι κωλύματα, όπως για παράδειγμα λόγους υγείας ή εγκυμοσύνη, κάτι που πρέπει να αποδείξουν. 'Αλλοι πάλι όταν αναζητήθηκαν "απολογήθηκαν" ότι δεν τους επιδόθηκαν τα σχετικά ειδοποιητήρια με αποτέλεσμα να μην γνωρίζουν για την υποχρέωσή τους να προσέλθουν ως μέλη εφορευτικής επιτροπής. Δικηγόρος επιβεβαιώνει μιλώντας στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ότι πελάτης του ενημερώθηκε ότι είχε κληρωθεί όταν πήγε να ψηφίσει. «Δεν του επιδόθηκε το ειδοποιητήριο με αποτέλεσμα να έχει άγνοια τις προηγούμενες μέρες. Απευθυνθήκαμε στην Εισαγγελία για την παραλαβή του σχετικού εγγράφου ώστε να μπορέσει ο άνθρωπος να εισπράξει την αποζημίωση αφού τέλεσε κανονικά το καθήκον του», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Μία σημαντική παράμετρος πάντως που εντείνει το πρόβλημα φαίνεται να είναι οι «προβληματικοί» κατάλογοι με τα ονόματα όσων μπαίνουν στην κλήρωση, σύμφωνα με όσα περιγράφουν αρμόδιες πηγές του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης. Όπως εξηγούν, οι κατάλογοι που αποστέλλονται από τους δήμους στο Πρωτοδικείο ενόψει των κληρώσεων δεν είναι επικαιροποιημένοι. «Κάποιοι δημότες ζουν πλέον στο εξωτερικό, άλλοι έχουν πεθάνει. Το σύστημα δεν μπορεί να "πιάσει" αυτές τις περιπτώσεις ώστε να τις αποκλείσει» επισημαίνουν και τονίζουν την ανάγκη επικαιροποίησης των καταλόγων και επαλήθευσης των στοιχείων τους μέσω των αρμόδιων φορολογικών αρχών, ώστε «να φαίνεται για παράδειγμα εάν τα ΑΦΜ τους είναι ενεργά».

Στο μεταξύ, η αναζήτηση των απόντων μελών εφορευτικής επιτροπής στην οδό Ικτίνου φανέρωσε, κατά πληροφορίες, ότι κάποιοι εξ αυτών ζουν πλέον στην αλλοδαπή και συνεπώς δεν ήταν σε θέση να προσέλθουν. Δεν πρόκειται να προσέλθουν ούτε αύριο Κυριακή, στον δεύτερο γύρο των εκλογών. Και οι αυτοσχεδιασμοί των δικαστικών αντιπροσώπων ξεκινούν εκ νέου…

Τι λέει ο νόμος για τις εφορευτικές επιτροπές

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του υπουργείου Εσωτερικών, η ψηφοφορία διεξάγεται σε κάθε εκλογικό τμήμα ενώπιον πενταμελούς εφορευτικής επιτροπής, που αποτελείται από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής, ως πρόεδρο, και τέσσερα (4) μέλη (άρθρο 58 του π.δ. 26/2012). Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών, με ισάριθμα αναπληρωματικά, κληρώνονται από το οικείο Πρωτοδικείο, μεταξύ των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους εκλογέων του δήμου στον οποίο ανήκει το εκλογικό τμήμα.

Σε όποιους δήμους οι κατάλογοι είναι καταρτισμένοι κατά εκλογικά διαμερίσματα, τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών κληρώνονται ή διορίζονται από αυτούς που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του οικείου εκλογικού διαμερίσματος.

Σε όλες τις περιπτώσεις, τα μέλη πρέπει να κατοικούν στο δήμο ή το εκλογικό διαμέρισμα που ανήκει το εκλογικό τμήμα, για το οποίο κληρώθηκαν. Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών πρέπει να έχουν τουλάχιστον απολυτήριο δημοτικού σχολείου και να μην έχουν υπερβεί το εξηκοστό έβδομο (67ο) έτος της ηλικίας τους.

Η κλήρωση ή ο διορισμός των μελών γίνεται εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κατά την παρ. 4 του άρθρου 31 του π.δ. 26/2012 έναρξη της προεκλογικής περιόδου, δηλαδή έως την 7η Μαΐου 2023 (άρθρο 58 παρ. 3 του π.δ. 26/2012). Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών ειδοποιούνται για το διορισμό τους με φροντίδα των οικείων Εισαγγελέων Πρωτοδικών και με απόδειξη, τουλάχιστον πέντε (5) ημέρες πριν από την ημέρα της ψηφοφορίας, δηλαδή το αργότερο έως την 15η Μαΐου 2023 (άρθρο 58 παρ. 6 του π.δ. 26/2012) και οφείλουν να ασκήσουν τα καθήκοντά τους, ανεξαρτήτως αν ειδοποιήθηκαν εγκαίρως (άρθρο 58 παρ. 7 του π.δ. 26/2012).

Στο σημείο αυτό, επισημαίνεται ότι πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να αποφευχθεί η κλήρωση ή ο διορισμός ως μελών, προσώπων που κωλύονται να ασκήσουν τα καθήκοντά τους, διότι: α) έχουν υπερβεί το 67ο έτος της ηλικίας τους, β) δεν έχουν απολυτήριο δημοτικού, γ) δεν κατοικούν στον οικείο δήμο, δ) είναι δημόσιοι και δημοτικοί υπάλληλοι ή έμμισθοι υπάλληλοι δημοτικών νομικών προσώπων και ιδρυμάτων και όσοι με αυτές τις ιδιότητες υπηρέτησαν την τελευταία τριετία προ της εκλογής, ε) είναι αποστρατευθέντες αξιωματικοί, όργανα των σωμάτων ασφαλείας, στ) έχουν διατελέσει δήμαρχοι, βουλευτές, μέλη της κυβέρνησης και υφυπουργοί, ζ) έχουν ανακηρυχθεί υποψήφιοι βουλευτές από τον Άρειο Πάγο, η) είναι ιερείς ή λοιποί θρησκευτικοί λειτουργοί (άρθρα 58 παρ. 4 και 59 παρ. 1 του π.δ. 26/2012).

Η 15νθήμερη προθεσμία που ορίζεται από την παρ. 3 του άρθρου 58 του π.δ. 26/2012, για την κλήρωση ή το διορισμό των μελών των εφορευτικών επιτροπών, δεν πρέπει να εξαντληθεί.

Διορισμός εφόρων και αντιπροσώπων της δικαστικής αρχής

Οι έφοροι και οι αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής διορίζονται με κλήρωση, σε δημόσια συνεδρίαση, από το Α1 Τμήμα του Αρείου Πάγου. Οι δικαστικοί αντιπρόσωποι διορίζονται μεταξύ όσων αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 68 του π.δ. 26/2012. Σημειώνεται ότι οι συμβολαιογράφοι, οι δικηγόροι και οι ασκούμενοι δικηγόροι μπορούν να διοριστούν ως δικαστικοί αντιπρόσωποι τόσο στην εκλογική περιφέρεια καταγωγής τους όσο και στην εκλογική περιφέρεια του Πρωτοδικείου στο οποίο είναι διορισμένοι και ασκούν τα καθήκοντά τους (άρθρο 68 παρ. 12 του π.δ.26/2012).

Σε περίπτωση που εξαντληθεί ο αριθμός των αναπληρωτών αντιπροσώπων της δικαστικής αρχής σε κάποια εκλογική περιφέρεια και παραμείνουν εκλογικά τμήματα χωρίς αντιπροσώπους της δικαστικής αρχής, ο οικείος έφορος μπορεί να διορίσει στα τμήματα αυτά αντιπροσώπους της δικαστικής αρχής από τα πρόσωπα που αναφέρονται στις παρ. 3 και 4 άρθρου 68 του π.δ. 26/2012 και υπηρετούν ή βρίσκονται στην ίδια εκλογική περιφέρεια.

Η πράξη του εφόρου για το διορισμό ανακοινώνεται αμέσως στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της εκλογικής περιφέρειας. Στην ίδια αυτή περίπτωση, είναι δυνατή και η χρησιμοποίηση αντιπροσώπων ή αναπληρωτών από άλλες εκλογικές περιφέρειες, τους οποίους διαθέτει με εντολή του ο έφορος της εκλογικής περιφέρειας, όπου διορίστηκαν, ύστερα από αίτηση του εφόρου της περιφέρειας στην οποία πρόκειται να χρησιμοποιηθούν. Οι μεταβολές αυτές ανακοινώνονται αμέσως στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και στους οικείους Εισαγγελείς Πρωτοδικών.

Τα πρόσωπα που διορίζονται ως έφοροι και τακτικοί ή αναπληρωτές αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής ειδοποιούνται από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου πέντε (5) ημέρες πριν από την ψηφοφορία, δηλαδή μέχρι την 15η Μαΐου 2023 και οφείλουν να βρίσκονται στον τόπο του διορισμού τους δύο (2) ημέρες πριν από την ψηφοφορία, δηλαδή την 18η Μαΐου 2023 (άρθρο 68 παρ. 13 του π.δ. 26/2012).

Με την άφιξή τους, ειδοποιούν αμέσως τον Εισαγγελέα της περιφέρειάς τους και τον οικείο Περιφερειάρχη (άρθρο 68 παρ. 13 του π.δ. 26/2012). Ταυτόχρονα, υποχρεούνται να αναφέρουν με το ταχύτερο μέσο στον οικείο έφορο, την άφιξη και την ανάληψη των καθηκόντων τους (άρθρο 66 παρ. 3 του π.δ. 26/2012).

Γραμματέας εφορευτικής επιτροπής

Η εφορευτική επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 63 του π.δ. 26/2012, αναθέτει καθήκοντα γραμματέα, για τη σύνταξη των πρακτικών της, σε υπάλληλο δημόσιο ή δημοτικό ή υπάλληλο νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, που είναι υποχρεωμένος να τα εκτελέσει. Αν τούτο δεν είναι εφικτό, σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, η εφορευτική επιτροπή αναθέτει καθήκοντα γραμματέα σε έναν εκλογέα ή σε ένα από τα τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη της ή και εν ανάγκη σε δημοτικό υπάλληλο.

Στην περίπτωση που, για οποιοδήποτε λόγο, δεν υπάρχει γραμματέας της εφορευτικής επιτροπής, δεν παρακωλύεται καθόλου το έργο της, διότι ο ίδιος ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής ή ο προεδρεύων της επιτροπής μπορεί να εκτελέσει καθήκοντα γραμματέα.

Παραλαβή του εκλογικού υλικού στο κατάστημα ψηφοφορίας από τους αντιπροσώπους της δικαστικής αρχής

Ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής οφείλει να βρίσκεται στον τόπο ψηφοφορίας, το αργότερο την προηγούμενη ημέρα της ψηφοφορίας, δηλαδή την 20η Μαΐου 2023, προκειμένου να παραλάβει (στο κατάστημα ψηφοφορίας) από αρμόδιο υπάλληλο του οικείου δήμου το εκλογικό υλικό και να ελέγξει την πληρότητά του (άρθρο 78 παρ. 1 του π.δ. 26/2012).

Το εκλογικό υλικό περιλαμβάνει:

α) Τον εκλογικό σάκο με τα βιβλία (πρακτικά) της ψηφοφορίας, τα ψηφοδέλτια των υποψηφίων συνδυασμών και μεμονωμένων υποψηφίων, λευκά ψηφοδέλτια, τον εκλογικό κατάλογο, έντυπα βεβαιώσεων ψηφισάντων και παραλειφθέντων εκλογέων, έντυπα υπευθύνων δηλώσεων διπλοεγγεγραμμένων εκλογέων, σφραγίδα εφορευτικής επιτροπής, γραφική ύλη κ.λπ.,

β) έντυπα καταχώρισης αποτελεσμάτων (τηλεγραφήματα), γ) συσκευή ασφαλούς μετάδοσης αποτελεσμάτων (SRT),

δ) έντυπο (2σέλιδο) οδηγιών χρήσης της συσκευής (SRT) για τη μετάδοση των αποτελεσμάτων και τη συμπλήρωση των εντύπων καταχώρισης αποτελεσμάτων.

Εφεξής, ευθύνεται ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής για την ασφαλή διαφύλαξη του υλικού.

Επισημαίνεται ότι, με την παραλαβή του εκλογικού υλικού, ο δικαστικός αντιπρόσωπος πρέπει αμέσως (επί τόπου) να ενεργοποιήσει τη συσκευή ασφαλούς μετάδοσης αποτελεσμάτων (SRT), ακολουθώντας τις οδηγίες του ως άνω εντύπου (δ) και να καταχωρίσει τον αριθμό του εκλογικού τμήματος, χρησιμοποιώντας τον κωδικό εγγραφής από το έντυπο κωδικών ηλεκτρονικής μετάδοσης που θα βρει στο κουτί της συσκευής SRT. Στην συνέχεια, πρέπει να ακολουθήσει η επιβεβαίωση των στοιχείων του δικαστικού αντιπροσώπου.

Παραλαβή καταστήματος ψηφοφορίας και εκλογικών ειδών και διευθέτηση αίθουσας ψηφοφορίας (άρθρα 78, 79, 80 και 81 του π.δ. 26/2012)

Την ημέρα της ψηφοφορίας και μία ώρα πριν από την έναρξή της, τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής οφείλουν να βρίσκονται στον τόπο της ψηφοφορίας, για να παραλάβουν από τον δήμαρχο ή το ορισθέν από αυτόν μέλος του δημοτικού συμβουλίου ή δημοτικό υπάλληλο, το κατάστημα ψηφοφορίας, τις κάλπες, τα έπιπλα και σκεύη και τα υπόλοιπα εκλογικά είδη.

Μετά την παραλαβή των ανωτέρω εκλογικών ειδών και σύμφωνα με το άρθρο 78 του π.δ. 26/2012, η εφορευτική επιτροπή:

  • ορίζει γραμματέα για τη σύνταξη των πρακτικών,
  • προβαίνει, παρουσία των υποψηφίων ή των αντιπροσώπων των συνδυασμών, στην προετοιμασία της αίθουσας για τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας,
  • μεριμνά για την τακτοποίηση των θέσεων των μελών της και των αντιπροσώπων των συνδυασμών,
  • τοποθετεί την κάλπη μπροστά στο τραπέζι της και σε ύψος τέτοιο, ώστε η άνω πλευρά της κάλπης, που φέρει τη σχισμή, να είναι υπερυψωμένη από το επίπεδο του τραπεζιού,
  • φροντίζει για τη διάταξη των ψηφοδελτίων των συνδυασμών και μεμονωμένων υποψηφίων στο τραπέζι, και
  • εγκαθιστά τα ειδικά διαχωρίσματα ψηφοφορίας (παραβάν), εντός των οποίων πρέπει να βρίσκονται μολύβια μαύρης ή γαλάζιας απόχρωσης ή στυλό διαρκείας μαύρης ή κυανής απόχρωσης, προς χρήση των εκλογέων.

Ακολούθως, η εφορευτική επιτροπή και οι υποψήφιοι ή οι αντιπρόσωποι των συνδυασμών, ανοίγουν και ελέγχουν την κάλπη, προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι άδεια. Στη συνέχεια, η κάλπη κλείνεται και σφραγίζεται από την επιτροπή (άρθρο 79 του π.δ. 26/2012).

Ο δικαστικός αντιπρόσωπος ενεργοποιεί τη συσκευή ασφαλούς μετάδοσης αποτελεσμάτων (SRT) (εφόσον την είχε απενεργοποιήσει μετά την αρχική εγγραφή) και εκτελεί την επιλογή «άνοιγμα εκλογικού τμήματος» και στη συνέχεια ενημερώνεται για τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής από την αντίστοιχη επιλογή (άρθρο 80 του π.δ. 26/2012).

Για το σύνολο των ενεργειών συντάσσεται πρακτικό (πρακτικό Νο 1) που υπογράφεται από τον πρόεδρο και τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής και τους υποψήφιους ή τους αντιπροσώπους των συνδυασμών.

Μετά την ολοκλήρωση της ανωτέρω διαδικασίας, ο πρόεδρος της εφορευτικής επιτροπής κηρύσσει την έναρξη της ψηφοφορίας και αρχίζει η προσέλευση των ψηφοφόρων (άρθρο 81 του π.δ. 26/2012).

Παρουσία υποψηφίων και αντιπροσώπων τους

Κάθε συνδυασμός κόμματος ή συνασπισμός κομμάτων ή ανεξαρτήτων, καθώς και κάθε μεμονωμένος υποψήφιος έχουν το δικαίωμα να διορίσουν σε κάθε εκλογικό τμήμα από έναν αντιπρόσωπό τους και έναν αναπληρωτή του (άρθρο 40 παρ. 1 του π.δ. 26/2012).

Οι αντιπρόσωποι και οι αναπληρωτές τους διορίζονται με γραπτή δήλωση είτε του αρχηγού του κόμματος ή της διευθύνουσας επιτροπής, είτε του εξουσιοδοτημένου από αυτούς (δηλαδή από τον αρχηγό ή τη διευθύνουσα επιτροπή) υποψηφίου του οικείου συνδυασμού, είτε του μεμονωμένου υποψηφίου. Η σχετική δήλωση κατατίθεται είτε απευθείας στον Πρόεδρο του αρμοδίου Πρωτοδικείου είτε στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ο οποίος έχει υποχρέωση να κοινοποιήσει το διορισμό στους Προέδρους των Πρωτοδικών (άρθρο 40 παρ. 3 και 4 του π.δ. 26/2012). Οι αντιπρόσωποι, οφείλουν κατά την έναρξη της ψηφοφορίας να επιδείξουν την ανωτέρω δήλωση στον πρόεδρο της εφορευτικής επιτροπής ή τον διευθύνοντα τις εργασίες της.

Σε περίπτωση που οι προτεινόμενοι αντιπρόσωποι των μεμονωμένων υποψηφίων είναι περισσότεροι από τρεις, η εφορευτική επιτροπή, πριν από την έναρξη της ψηφοφορίας, ορίζει ύστερα από κλήρωση τρεις μόνον από αυτούς, οι οποίοι δικαιούνται να παραμένουν στο κατάστημα της ψηφοφορίας (άρθρο 40 παρ. 2 του π.δ. 26/2012).

Εκτός από τους αντιπροσώπους, κάθε υποψήφιος μπορεί να διορίσει με συμβολαιογραφική πράξη έναν πληρεξούσιο, ο οποίος θα ενεργεί αντί για αυτόν τα σχετικά με την εκλογή, σύμφωνα με τις διατάξεις της εκλογικής νομοθεσίας. Δικαίωμα διορισμού ενός πληρεξουσίου σε κάθε εκλογική περιφέρεια έχει, επίσης, κάθε πολιτικό κόμμα (άρθρο 40 παρ. 5 του π.δ. 26/2012).

Οι υποψήφιοι ή οι αντιπρόσωποί τους ή, ελλείψει των τελευταίων, οι αναπληρωτές τους, έχουν δικαίωμα να παρευρίσκονται στην ψηφοφορία, να προβαίνουν σε παρατηρήσεις ή ενστάσεις σχετικά με την τάξη της ψηφοφορίας, να θέτουν τη σφραγίδα τους στην κάλπη, να παρευρίσκονται στη διαλογή των ψήφων και να ασκούν κάθε άλλο δικαίωμα που τους παρέχεται από το νόμο (άρθρο 88 παρ.1 του π.δ. 26/2012).

Τήρηση της τάξης κατά την ψηφοφορία

Η φροντίδα για την τήρηση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας στον τόπο της ψηφοφορίας και γύρω από αυτόν ανήκει στην εφορευτική επιτροπή. Για το σκοπό αυτό και εφόσον κριθεί απαραίτητο, η προορισμένη δύναμη της αστυνομίας υπάγεται σε αυτήν και εκτελεί αμέσως τις αιτήσεις και υποδείξεις της. Κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας, αν η εφορευτική επιτροπή ή μέλη της τελέσουν αξιόποινη πράξη ή παραβιάσουν εν γένει τον εκλογικό νόμο, ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής συντάσσει έκθεση για την πράξη αυτή και μεριμνά για τη δίωξη του υπαιτίου, αμέσως μετά το πέρας της εκλογής (άρθρα 66 παρ. 2 και 86 του π.δ. 26/2012), διαβιβάζοντας το σχετικό φάκελο στον αρμόδιο εισαγγελέα.

Στον τόπο της ψηφοφορίας ή στον ευρύτερο χώρο, δεν επιτρέπεται να πλησιάσει κανένας εκλογέας ή πολίτης ή αξιωματικός, που φέρει όπλο ή άλλο ενδεδειγμένο για επίθεση όργανο. Η είσοδος στο κατάστημα ψηφοφορίας επιτρέπεται μόνο σε όσους εκτελούν τα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία καθήκοντα και στους εκλογείς που προσέρχονται να ψηφίσουν.

Παράταση της ψηφοφορίας

Με την παρέλευση της καθορισμένης ώρας λήξης της ψηφοφορίας και εφόσον διαπιστωθεί ότι υπάρχουν ακόμη εκλογείς που επιθυμούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, η εφορευτική επιτροπή μπορεί να παρατείνει την ψηφοφορία για δύο (2) ώρες κατ’ ανώτατο όριο. Σε περίπτωση διακοπής, για οποιονδήποτε λόγο, της ψηφοφορίας, αυτή παρατείνεται με συμφωνία και του αντιπροσώπου της δικαστικής αρχής, για χρονικό διάστημα ίσο με τη διάρκεια της τυχόν διακοπής.

Σε ιδιαίτερα εξαιρετικές και απόλυτα δικαιολογημένες περιπτώσεις, η εφορευτική επιτροπή μπορεί να παρατείνει την ψηφοφορία και πέραν των δύο (2) ωρών καθώς και από το χρόνο που διήρκεσαν οι διακοπές, μέχρι να εξαντληθεί ο αριθμός των παρόντων εκλογέων (άρθρο 89 παρ. 1 του π.δ. 26/2012).

Τέλος ψηφοφορίας, διαλογή ψήφων και εξαγωγή και ανακοίνωση αποτελεσμάτων

Μετά τη λήξη της ψηφοφορίας, ο Πρόεδρος της εφορευτικής επιτροπής κηρύσσει την περάτωσή της και κλείνουν οι πόρτες του εκλογικού καταστήματος (άρθρο 89 παρ. 2 του π.δ. 26/2012). Αμέσως μετά, αρχίζει η διαδικασία ανοίγματος της κάλπης, αρίθμησης των φακέλων, διαλογής των ψήφων και ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας.

Άνοιγμα κάλπης - Καταμέτρηση φακέλων

Ο δικαστικός αντιπρόσωπος, παρουσία των υποψηφίων ή των αντιπροσώπων των συνδυασμών, ανοίγει την κάλπη και καθορίζει τα καθήκοντα κάθε μέλους της επιτροπής. Ακολούθως, καταμετρώνται οι φάκελοι, χωρίς να ανοιχτούν. Το αποτέλεσμα της καταμέτρησης αναγράφεται ολογράφως στο βιβλίο πρακτικών και κατόπιν τοποθετούνται οι φάκελοι πάλι στην κάλπη. Εάν από την καταμέτρηση προκύψει διαφορά μεταξύ του αριθμού των φακέλων και των εκλογέων που ψήφισαν, επαναλαμβάνεται η καταμέτρηση.

Εάν και πάλι προκύψει διαφορά, πετιούνται οι φάκελοι εκείνοι που δεν έχουν τη σφραγίδα της εφορευτικής επιτροπής. Όταν ο αριθμός των ασφράγιστων ξεπερνάει τον αριθμό των φακέλων που πλεονάζουν, τότε αφαιρούνται στην τύχη και πετιούνται τόσοι φάκελοι ασφράγιστοι όσοι είναι οι πλεονάζοντες.

Εάν και πάλι ύστερα από το πέταγμα των ασφράγιστων φακέλων υπάρχουν πλεονάζοντες, τότε όλοι οι σφραγισμένοι φάκελοι ξαναρίχνονται στην κάλπη και αφαιρούνται στην τύχη όσοι είναι και οι πλεονάζοντες. Οι φάκελοι που έτσι αφαιρούνται, ανοίγονται και σημειώνεται στο βιβλίο πρακτικών το περιεχόμενο των ψηφοδελτίων που βρίσκονται μέσα σε αυτούς, τα οποία όμως δεν υπολογίζονται στη διαλογή.

Η εφορευτική επιτροπή υποχρεούται, σε κάθε περίπτωση, να διατυπώσει στα πρακτικά τη γνώμη της για την αιτία της ύπαρξης πλεοναζόντων φακέλων (άρθρο 90 παρ. 3 έως 6 του π.δ. 26/2012).

Διαλογή ψήφων - ΒΙΒΛΙΑ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΨΗΦΩΝ

Μετά την καταμέτρηση των φακέλων, αρχίζει η αποσφράγισή τους και η διαλογή των ψήφων, σύμφωνα με τα άρθρα 91, 92 και 93 του π.δ. 26/2012. Ο πρόεδρος της εφορευτικής επιτροπής ή ο διευθύνων τις εργασίες της, παίρνει από την κάλπη έναν έναν φάκελο, τον αποσφραγίζει και, αφού εξακριβώσει την εγκυρότητα του ψηφοδελτίου, το επιδεικνύει σε όποιον από τους παριστάμενους το ζητήσει, διαβάζοντας το περιεχόμενό του, ώστε να ακούγεται από όλους.

Κάθε έγκυρο ψηφοδέλτιο αριθμείται, κατά τη σειρά εξαγωγής του, από την κάλπη. Ο πρόεδρος της εφορευτικής επιτροπής θέτει τη μονογραφή του στο κάθε έγκυρο ψηφοδέλτιο καθώς και δίπλα από κάθε σταυρό προτίμησης, ενώ αναγράφει ολογράφως το συνολικό αριθμό των σταυρών προτίμησης. Η μονογραφή των σταυρών προτίμησης και η αναγραφή του αριθμού τους είναι υποχρεωτική. Σε περίπτωση που ο πρόεδρος της επιτροπής δεν έχει θέσει τη μονογραφή του στο ψηφοδέλτιο παραπλεύρως του σταυρού προτίμησης και δεν έχει αναγράψει στο ψηφοδέλτιο ολογράφως το συνολικό αριθμό σταυρών προτίμησης, το ψηφοδέλτιο προσμετράται απλώς υπέρ του συνδυασμού, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη σταυρός προτίμησης (άρθρο 72 παρ.10 του π.δ. 26/2012).

Στην περίπτωση που ψηφοδέλτιο δεν φέρει σταυρό προτίμησης, αυτό θεωρείται έγκυρο και, προς αποφυγή της δυνατότητας προσθήκης σταυρού εκ των υστέρων, ο δικαστικός αντιπρόσωπος θα πρέπει να αναγράψει «κανένας σταυρός» και να μονογράψει.

Στη συνέχεια, ο αριθμός κάθε ψηφοδελτίου σημειώνεται στους δύο ειδικούς πίνακες διαλογής (ΒΙΒΛΙΑ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΨΗΦΩΝ), από τους οποίους ο ένας τηρείται για τους συνδυασμούς κομμάτων ή συνασπισμών και για τους μεμονωμένους υποψηφίους, ενώ ο άλλος τηρείται για τους υποψηφίους των συνδυασμών. Στον πρώτο πίνακα και απέναντι από το όνομα του συνδυασμού ή του μεμονωμένου υποψηφίου που ψηφίζεται, αναγράφεται ο αριθμός του ψηφοδελτίου. Στο δεύτερο πίνακα, ο αριθμός του ψηφοδελτίου αναγράφεται απέναντι από το όνομα του υποψηφίου, υπέρ του οποίου έχει σημειωθεί έγκυρος σταυρός προτίμησης, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις παρ. 7 και 9 του άρθρου 72 του π.δ. 26/2012 (άρθρο 91 παρ. 1, περ. γ’ του π.δ. 26/2012).

Τα άκυρα και τα λευκά ψηφοδέλτια δεν αριθμούνται ούτε αναγράφονται στους πίνακες διαλογής, μονογράφονται όμως και αυτά από τον πρόεδρο της επιτροπής και αναγράφονται στην πράξη που συντάσσεται μετά το τέλος της διαλογής των ψήφων.

Επισημαίνεται, τέλος, ότι τα λευκά ψηφοδέλτια δεν προσµετρώνται στα έγκυρα (άρθρο 98 παρ. 8 του π.δ. 26/2012).

Μετάδοση και διαβίβαση αποτελεσμάτων

Σύμφωνα με την απόφαση της Υπουργού Εσωτερικών υπ’ αρ. 40940/09.05.2023 (Β΄ 3087), αμέσως μετά το πέρας της διαλογής, ο δικαστικός αντιπρόσωπος μεταδίδει στο Υπουργείο Εσωτερικών αμελλητί, μέσω ειδικής εφαρμογής, κάνοντας χρήση της συσκευής ασφαλούς μετάδοσης αποτελεσμάτων (SRT), το αποτέλεσμα της εκλογής υπέρ των συνδυασμών. Στη συνέχεια, ο δικαστικός αντιπρόσωπος παραδίδει το έντυπο του αποτελέσματος εκλογής υπέρ των συνδυασμών σε πιστοποιημένο αγγελιοφόρο του Δήμου (πριν την έναρξη καταμέτρησης των σταυρών υπέρ των υποψηφίων).

Το έντυπο ψηφιοποιείται σε δημοτικό κατάστημα επιλογής του οικείου δήμου και αποστέλλεται μέσω του Υποσυστήματος Μετάδοσης Εκλογικών Αποτελεσμάτων του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων «ΙΡΙΔΑ 2.0», στην έδρα της Εκλογικής Περιφέρειας. Έπειτα, από την έδρα της Εκλογικής Περιφέρειας, το αποτέλεσμα της εκλογής υπέρ των συνδυασμών μεταδίδεται τηλεφωνικά στο Υπουργείο Εσωτερικών.

Στη συνέχεια, ο δικαστικός αντιπρόσωπος καταμετρά τις ψήφους υπέρ υποψηφίων (σταυρούς προτίμησης) και μεταδίδει το αποτέλεσμα στο Υπουργείο Εσωτερικών, με χρήση της συσκευής ασφαλούς μετάδοσης (SRT).

Ειδικότερα, μεταδίδει:

α) Τον ολικό αριθμό των εκλογέων που είναι εγγεγραμμένοι στο εκλογικό τμήμα.

β) Τον ολικό αριθμό των εκλογέων που ψήφισαν.

γ) Τον αριθμό των ψηφοδελτίων που αναγνωρίστηκαν ως έγκυρα. δ) Τον αριθμό των άκυρων ψηφοδελτίων.

ε) Τον αριθμό των λευκών ψηφοδελτίων και

στ) Τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν κάθε συνδυασμός και κάθε μεμονωμένος υποψήφιος.

Φωτοαντίγραφο του ανωτέρω εντύπου αποτελέσματος μπορεί να δοθεί στους αντιπροσώπους των κομμάτων, εφόσον τούτο ζητηθεί.

Παράδοση σάκων στον Πρόεδρο Πρωτοδικείου της πρωτεύουσας του νομού

Μετά την τοποθέτηση του εκλογικού υλικού της ψηφοφορίας, ο εκλογικός σάκος σφραγίζεται από την εφορευτική επιτροπή. Ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής υποχρεούται να παραδώσει αυτοπροσώπως το σφραγισμένο εκλογικό σάκο στον Πρόεδρο του Πρωτοδικείου που εδρεύει στην πρωτεύουσα του νομού2. ΠΡΟΣΟΧΗ: Επίσης, στον Πρόεδρο του Πρωτοδικείου παραδίδει τη συσκευή ασφαλούς μετάδοσης αποτελεσμάτων (SRT) (συσκευασμένη στο κουτί της), έξω από τον εκλογικό σάκο και διακριτά από αυτόν.

Σε περίπτωση που η μετάβαση στην έδρα του Πρωτοδικείου είναι δυσχερής ή δαπανηρή, ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής πρέπει να παραδώσει τον παραπάνω εκλογικό σάκο στον Πρόεδρο του πλησιέστερου Πρωτοδικείου, ο οποίος με τη σειρά του οφείλει να τον αποστείλει αμέσως και με το ασφαλέστερο μέσο στον Πρόεδρο του αρμόδιου Πρωτοδικείου (άρθρο 94 παρ. 1 του π.δ. 26/2012).

Επίσης, η εφορευτική επιτροπή, στο πλαίσιο των καθηκόντων της και πριν από την αποχώρησή της από το εκλογικό κατάστημα, παραδίδει στο δήμαρχο την κάλπη, αφού προηγουμένως τοποθετήσει μέσα σε αυτήν, τα πλεονάζοντα εκλογικά είδη (άρθρο 93 παρ. 3 του π.δ.26/2012).

Ο δήμαρχος είναι στο εξής υπεύθυνος για τη φύλαξή τους.

Καθήκοντα των εφόρων αντιπροσώπων δικαστικής αρχής την επομένη των εκλογών

Την επομένη των εκλογών, οι έφοροι των αντιπροσώπων της δικαστικής αρχής υποχρεούνται να γνωστοποιήσουν απαραιτήτως στο Υπουργείο Εσωτερικών εγγράφως:

α) Προκειμένου για τους δικαστικούς αντιπροσώπους, τακτικούς ή αναπληρωματικούς, που δεν παρουσιάστηκαν στα εκλογικά τμήματα, στα οποία διορίσθηκαν, το ονοματεπώνυμο, την ιδιότητά τους και τη διεύθυνσή τους.

β) Προκειμένου για τους αναπληρωματικούς δικαστικούς αντιπροσώπους που δεν χρησιμοποιήθηκαν, το ονοματεπώνυμο και την ιδιότητά τους, την ημέρα και ώρα που εμφανίστηκαν σε αυτούς και το λόγο της μη χρησιμοποίησής τους.