Η σηµασία της ανάλυσης της ψήφου ανά ηλικία βασίζεται στην υπόθεση ή διαπίστωση ότι το κάθε στάδιο της ζωής που διανύει ο ψηφοφόρος αποτελεί µία κρίσιµη µεταβλητή που προσδιορίζει την πολιτική και την εκλογική συµπεριφορά του. Εχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες και παρατηρήσεις κατά βάση στερεοτυπικές, όπως για παράδειγµα ότι οι νεότεροι ψηφοφόροι είναι περισσότερο αριστερόστροφοι ή προοδευτικοί και οι µεγαλύτεροι αντίστροφα πιο συντηρητικοί, αντιλήψεις που εδράζονται εδώ και περίπου µισό αιώνα στη ριζοσπαστικοποίηση και την ανάδειξη του νεολαιίστικου κινήµατος της δεκαετίας του 1960 στην Ευρώπη και την Αµερική και του 1970 στη χώρα µας. (Κουστένης, 2023)

Αποϊδεολογικοποίηση και όχι πρόοδος το εκλογικό προφίλ των νέων


Οι ψηφοφόροι κάτω των 30 ετών λειτουργούν σε µεγάλο βαθµό διακριτά σε σχέση µε το υπόλοιπο εκλογικό σώµα, απόρροια κυρίως της οικονοµικής κρίσης που βίωσαν κατά τη διάρκεια της ενηλικίωσής τους και της εργασιακής ανασφάλειας που συνεχίζουν να βιώνουν στο σηµερινό ευµετάβλητο και ασταθές παγκόσµιο οικονοµικό περιβάλλον. Η τάση αποπολιτικοποίησης και αποϊδεολογικοποίησης της νεότερης γενιάς τείνει να καταστεί κυρίαρχη στην εκλογική κοινωνιολογία, αντικαθιστώντας σε µεγάλο βαθµό τη θεωρία της προοδευτικής προσέγγισης της νεανικής ψήφου, γεγονός που ενισχύθηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της προηγούµενης δεκαετίας µε τη µετατόπιση ενός σηµαντικού τµήµατος της νεολαίας προς ακροδεξιά και εξτρεµιστικά κόµµατα, τα οποία αντικατέστησαν έως ένα βαθµό τις εκλογικές προτιµήσεις προηγούµενων δεκαετιών, που κατευθύνονταν σε µεγάλο βαθµό προς σχηµατισµούς της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Το φαινόµενο δεν συνιστά ούτε συγκροτεί ένα µαζικό ρεύµα συντηρητικοποίησης της ηλικιακής οµάδας, αλλά εντάσσεται στο γενικότερο περιβάλλον απαξίωσης του πολιτικού συστήµατος, που αδυνατεί να αντεπεξέλθει στις προσδοκίες των νεότερων µελών της ελληνικής κοινωνίας.

Οι νέοι και η απήχηση του ΣΥΡΙΖΑ - Πώς αλλάζει πλέον το τοπίο

Η κοµµατική αποευθυγράµµιση των εκλογών του 2012 εδραίωσε σε µεγάλο βαθµό την εκλογική ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ ως νεανικού κόµµατος έναντι των παραδοσιακών πολιτικών δυνάµεων, που συγκροτούσαν η Ν.∆., το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ υπερείχε εκλογικά στις ηλικίες από 17 έως 24 ετών, ωστόσο η υπεροχή του αυτή βασιζόταν κυρίως στη µεγάλη υποχώρηση της επιρροής των άλλων κοµµάτων που του επέτρεψε να συγκεντρώσει τον Σεπτέµβριο του 2015 το 42% των ψήφων της συγκεκριµένης ηλικιακής οµάδας, η οποία άλλωστε ήταν και η κατηγορία που είχε δώσει τα µεγαλύτερα ποσοστά στο «Οχι» του δηµοψηφίσµατος µε 75%. Αυτή η δυναµική συγκράτησε τον ΣΥΡΙΖΑ και στην εκλογική αναµέτρηση του 2019, εξανεµίστηκε όµως στη διπλή εκλογική αναµέτρηση του 2023, όπου η Ν.∆. κυριάρχησε και στη νεότερη ηλικιακή οµάδα, ο δε ΣΥΡΙΖΑ είδε την εκλογική του επιρροή να συρρικνώνεται περίπου στο µισό, επιβεβαιώνοντας την οριζόντια εκλογική του καθίζηση ακόµα και στις πληθυσµιακές οµάδες µε τις οποίες διατηρούσε προνοµιακές σχέσεις. Η νέα πολιτική πραγµατικότητα, την οποία περιγράφει η κυριαρχία της Ν.∆. και η πολυδιάσπαση των κοµµάτων της αντιπολίτευσης, αναµένεται να προκαλέσει αλλαγές και στη νεανική εκλογική συµπεριφορά, η οποία σε αυτή τη φάση βρίσκεται σε κατάσταση αναζήτησης και επανακαθορισµού.

Του Αντώνη Παπαργύρη, Διευθυντή Ερευνών της GPO