Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προχωρά στην εφαρμογή ενός νέου μοντέλου για τη διαχείριση του δασικού πλούτου της, με στόχο, όπως επισημαίνει στο powergame.gr και τον Γιώργο Κωστούλα, ο Γενικός Γραμματέας Δασών, Στάθης Σταθόπουλος, να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο με καινοτόμα εργαλεία για την αποτελεσματική προστασία του δάσους από τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης.

Το 2023 είναι μία χρόνια με αρνητικό ρεκόρ σε ό,τι αφορά τις πυρκαγιές που έπληξαν τα δάση της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε πρόσφατα ο καθηγητής του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, Αλέξανδρος Δημητρακόπουλος, οι καμένες δασικές εκτάσεις ανήλθαν σε 1.700.000 στρέμματα και παρουσίασαν αύξηση κατά 270% σε σύγκριση με τις εκτάσεις που κατά μέσο όρο καίγονταν ετησίως την περίοδο 2002 – 2022. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκταση που έχει καεί στην Ελλάδα μετά το 2007, όταν οι καμένες εκτάσεις είχαν ανέλθει σε 2,63 εκατ. στρέμματα περίπου.

Τον περασμένο Οκτώβριο ο υπουργός Περιβάλλοντος, Θεόδωρος Σκυλακάκης παρουσίασε τους επτά άξονες στους οποίους θα στηρίζεται η νομοθετική παρέμβαση της κυβέρνησης για τη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων. Το νέο νομοσχέδιο είναι στο τελικό στάδιο της επεξεργασίας και αναμένεται να δημοσιοποιηθεί εντός του Ιανουαρίου.

Σχήμα επιδότησης για την απόληψη βιομάζας

Μέχρι σήμερα η απόληψη της βιομάζας από τα δάση γίνεται με έναν «παλαιολιθικό» τρόπο, καθώς πρακτικά κανείς δεν πιστοποιεί τι βγαίνει από το δάσος, ενώ οι διαδικασίες είναι θολές και με αρκετά θεσμικά κενά. Με το νέο νομοσχέδιο, σημειώνει ο ΓΓ Δασών, Στάθης Σταθόπουλος, θα πιστοποιείται η βιομάζα που βγαίνει και διοχετεύεται στην αγορά υπό την επίβλεψη της Δασικής Υπηρεσίας και την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα.

Στις δασικές περιοχές όπου υπάρχουν μεγάλες ποσότητες βιομάζας θα χορηγείται αυξημένη επιδότηση. Το ποσό της επιδότησης θα κλιμακώνεται ανάλογα με τη δυσκολία στην απόληψη (για παράδειγμα σε περιοχές με μεγάλη κλίση εδάφους), τον τύπο και την τελική χρήση της ξυλείας. Η επιδότηση θα χορηγείται σε ετήσια βάση με βάση τα τιμολόγια πώλησης της βιομάζας.

Ο κ. Σταθόπουλος προσθέτει ότι στο νομοσχέδιο θα προβλέπεται επίσης η αποζημίωση των μελών των Δασικών Συνεταιρισμών (ΔΑΣΕ), τα οποία εντός 48 ωρών θα επιθυμούν να μετακινηθούν σε περιοχές της χώρας ώστε να συνδράμουν στην αντιμετώπιση ενός καταστροφικού φυσικού φαινομένου, όπως είναι οι δασικές πυρκαγιές.

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τη συνεργασία των ΔΑΣΕ με ιδιωτικούς φορείς, όπως είναι για παράδειγμα οι εταιρείες επεξεργασίας ξυλείας και οι εταιρείες παραγωγής βιοκαυσίμων, θα θεσμοθετηθεί η δυνατότητα σχηματισμού συνεργατικών σχημάτων για την απόληψη της βιομάζας από τα δάση. «Έχουμε τα χέρια και την εμπειρία, δεν έχουμε όμως τα κεφάλαια», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Σταθόπουλος. «Στόχος μας είναι να “παντρέψουμε” τη δύναμη και την εμπειρία των Δασικών Συνεταιρισμών με τη συμμετοχή της αγοράς» προσθέτει.

Σημειώνεται ότι το ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο των Δασικών Συνεταιρισμών είναι περί τα 4.000 ευρώ, ποσό που προφανώς είναι ανεπαρκές για να καλύψει το κόστος της διαδικασίας απόληψης βιομάζας σε μεγάλη κλίμακα,

Ετήσια έσοδα 150 εκατ. ευρώ από τα carbon credits

Μία από τις καινοτομίες του νέου νομοσχεδίου είναι ότι βάζει τα θεμέλια για τη δημιουργία μιας νέας αγοράς που θα προσφέρει σημαντικά έσοδα στο Δημόσιο, ενώ ταυτόχρονα θα προσφέρει ισχυρά κίνητρα στον ιδιωτικό τομέα για τη συμμετοχή σε έργα αναδασώσεων και βιώσιμης διαχείρισης των δασών. Τα carbon credits (πιστωτικές μονάδες άνθρακα) είναι προϊόντα που διαπραγματεύονται στις αγορές  και αντιπροσωπεύουν τη μείωση, την απομάκρυνση ή την αποφυγή ενός μετρικού τόνου εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από την ατμόσφαιρα.

Τα carbon credits διατίθενται στην αγορά από τον δημόσιο (ή ιδιωτικό) φορέα που κατέχει τα δάση. Αγοραστές είναι εταιρείες (ή κράτη) που με την απόκτηση των carbon credits μειώνουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Για παράδειγμα, εταιρείες με μεγάλες συγκριτικά εκπομπές άνθρακα, όπως είναι οι τσιμεντοβιομηχανίες, οι χαλυβουργίες, οι εταιρείες χερσαίων και θαλάσσιων μεταφορών και τα διυλιστήρια, αγοράζουν carbon credits ώστε να επιτύχουν τους στόχους τους για μηδενικό καθαρό ισοζύγιο (net zero) εκπομπών άνθρακα στο πλαίσιο της πολιτικής που επιβάλλει η στρατηγική της ενεργειακής μετάβασης.

Όπως αναφέρει ο κ. Σταθόπουλος, με το νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ δημιουργείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η αγορά εθελοντικών ανταλλαγών πιστώσεων άνθρακα (Carbon Market Removal – CRM). Η θεσμοθέτηση αυτής της αγοράς, σημειώνει, είναι μια χρονοβόρα διαδικασία και απαιτεί την ανάπτυξη μιας αξιόπιστης και αντικειμενικής μεθόδου πιστοποίησης για τις δραστηριότητες απορρόφησης άνθρακα. Σε βάθος χρόνου, εκτιμά ότι τα έσοδα από την ανάπτυξη αυτής της αγοράς μπορεί και να υπερβαίνουν τα 150 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.

Ο κ. Σταθόπουλος επισημαίνει ότι επιπλέον έσοδα για την προστασία των ελληνικών δασών θα προκύψουν από την ανακατανομή των εσόδων της χώρας από τα δικαιώματα εκπομπών ρύπων, καθώς από το 2024 με τον τερματισμό της οριζόντιας επιδότησης των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας απελευθερώνονται σημαντικοί πόροι.

Διαβάστε ακόμα: Κικίλιας: Δημιουργούμε 10 νέες μονάδες δασοκομάντος σε ισάριθμες περιοχές της χώρας

Από την εκμετάλλευσης της βιομάζας που απομακρύνεται από τα δάση και από τη νέα αγορά των carbon credits, θα εξαιρεθούν οι καμένες και οι προς αναδάσωση εκτάσεις, όπως έχει δεσμευτεί ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης.

Στόχος των μέτρων του ΥΠΕΝ είναι το κόστος διαχείρισης των δασών να είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοχρηματοδοτούμενο, ώστε η κρατική δαπάνη να κατευθυνθεί σε νέες δράσεις που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης.

Νέες διαχειριστικές μελέτες, αυστηροί κανόνες στις αναδασώσεις

Μια από τις αιτίες της καταστροφής των ελληνικών δασών από τις πυρκαγιές, υπογραμμίζει ο κ. Σταθόπουλος, είναι ότι σε πολλά δάση δεν υπάρχουν διαχειριστικές μελέτες. Στο νέο νομοσχέδιο, υπογραμμίζει ο κ. Σταθόπουλος, θα προβλέπεται η υποχρέωση διαχειριστικών μελετών σε όποιες δασικές περιοχές δεν υπάρχουν, υπό την επίβλεψη και έγκριση της Δασικής Υπηρεσίας. Παράλληλα, στις περιοχές που υπάρχουν ήδη μελέτες, θα θεσμοθετηθεί ένας μηχανισμός για την «αυτόματη» επικαιροποίησή τους σε προκαθορισμένη χρονική βάση.

Σε ό,τι αφορά τις αναδασώσεις, ο κ. Σταθόπουλος τονίζει ότι στόχος του ΥΠΕΝ είναι να οριστούν αυστηροί κανόνες με τη συμμετοχή της Δασικής Υπηρεσίας και την πλήρη εφαρμογή των επιστημονικών πορισμάτων που θα προκύπτουν για τις ανάγκες κάθε περιοχής.

Σημειώνεται ότι, όπως επισημαίνουν ειδικοί δασολόγοι, πολλές αναδασώσεις προκαλούν μεγαλύτερες ζημιές στα δάση ακόμα και από τις ίδιες τις πυρκαγιές, καθώς γίνονται με αφελείς προσεγγίσεις και χωρίς τον απαραίτητο ορθολογικό σχεδιασμό.

Πηγή: powergame.gr