Αλέξης Πατέλης στα Παραπολιτικά: ''Σέβομαι τη διαφορετική άποψη, δεν πρέπει να διχάσουμε''
Ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού και πρώτος αξιωματούχος ελληνικής κυβέρνησης, Αλέξης Πατέλης, μιλάει στα «Π» για το νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια και για πρώτη φορά δίνει απαντήσεις για όλους και για όλα
Κωστας Παπαχλιμιντζος
Τον Σεπτέμβριο του 2019 ο οικονομολόγος Αλέξης Πατέλης ανέλαβε προϊστάμενος στο οικονομικό γραφείο του νεοεκλεγέντος τότε πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. «Προφανώς ο κ. Μητσοτάκης έχει γνωρίσει τον σύζυγό μου, όπως κι εγώ τη δική του», δήλωνε έναν χρόνο αργότερα σε συνέντευξή του, σπάζοντας έτσι ένα ταμπού δεκαετιών, καθώς ήταν ο πρώτος αξιωματούχος ελληνικής κυβέρνησης που δήλωσε δημοσίως ομοφυλόφιλος.
Στην πρώτη του συνέντευξη στον Τύπο μετά την απόφαση του πρωθυπουργού να καταθέσει νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο, ο κ. Πατέλης απαντάει σε όλα τα ερωτήματα σχετικά με τον γάμο και την υιοθεσία, καθώς και στις ενστάσεις και επιφυλάξεις που έχουν διατυπωθεί το τελευταίο διάστημα.
Τα τελευταία 4,5 χρόνια είστε επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού. Παράλληλα, δεν είστε εκλεγμένος βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας. Πολλά έχουν γραφτεί στον Τύπο για τον ρόλο σας στην προώθηση της νομοθετικής ρύθμισης για την ισότητα στον γάμο. Η Νέα Δημοκρατία ήδη κυβέρνησε για μια πλήρη τετραετία. Γιατί δεν είχε φέρει έως τώρα τη ρύθμιση αυτή; Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη και ο γάμος του στη Νέα Υόρκη λειτούργησαν καταλυτικά για την επίσπευση από πλευράς της κυβέρνησης...
Η κυβέρνηση αυτή συνέταξε -και υλοποιεί- μια σειρά από εθνικές στρατηγικές στο πλαίσιο του οράματος της κοινωνικής Ελλάδας, όπως για παράδειγμα για την ισότητα των φύλων, τα δικαιώματα των ΑμεΑ, τα δικαιώματα του παιδιού κ.ο.κ. Στα πλαίσια αυτά, ο πρωθυπουργός το 2021 όρισε την επιτροπή για τη σύνταξη εθνικής στρατηγικής για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, με πρόεδρο τον πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και μου έκανε την τιμή να με συμπεριλάβει ως μέλος αυτής της επιτροπής.
Η υλοποίηση αυτής της στρατηγικής -που περιλαμβάνει και την ισότητα στον γάμο- περιλαμβανόταν στο προεκλογικό πρόγραμμα της Ν.Δ. ‘Oλα αυτά προ Κασσελάκη, ο οποίος έχει επιδείξει έναν ναρκισσισμό εφάμιλλο του κ. Βαρουφάκη, αποδεικνύοντας ότι η προσωπικότητα κάποιου είναι κάτι ανεξάρτητο από τον σεξουαλικό του προσανατολισμό.
Από εκεί και πέρα, το νομοσχέδιο κατατίθεται με εισήγηση υπουργού και απόφαση του πρωθυπουργού στο Υπουργικό Συμβούλιο, από το οποίο εγκρίνεται, και ψηφίζεται από τη Βουλή.
Γιατί να φέρει τέτοια πρόταση μια κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας;
Ποιος θα τη φέρει; Ο κ. Ανδρουλάκης; Ο οποίος, αφού δεσμεύθηκε στην ευρωομάδα των Σοσιαλιστών ότι θα στηρίξει την ισότητα στον γάμο, σήμερα μιλάει για «κορδόνια» και για μικροπολιτικούς λόγους εργαλειοποιεί; Η Νέα Δημοκρατία είναι η παράταξη που εδραίωσε τη Δημοκρατία πριν από 50 χρόνια, έβαλε την Ελλάδα στην ΕΟΚ και μετά την κράτησε στον πυρήνα της Ευρώπης, στην ευρωζώνη. Όπως είχε πει και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, η Ελλάδα «πολιτικά, αμυντικά, οικονομικά, πολιτιστικά ανήκει εις την Δύσιν». Συνολικά 36 χώρες στον κόσμο και στις πέντε ηπείρους έχουν νομοθετήσει την ισότητα στον γάμο τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, ξεκινώντας με την Ολλανδία το 2001. Αν δούμε τον πλανήτη ολόκληρο, θα δούμε ότι χώρες στη Βόρεια και Νότια Αμερική, αλλά και στην Ευρώπη την έχουν νομοθετήσει, ενώ στην Αφρική και την Ασία την έχουν νομοθετήσει μόλις δύο. Η Νέα Δημοκρατία ήταν το κόμμα που έβαλε τη χώρα μας στην ΕΟΚ ως το 10ο μέλος της. Κατά την άποψή μου, θα ήταν ανακόλουθο κάποια άλλη παράταξη να είναι αυτή που θα την καταστήσει το 16ο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα θεσπίσει την ισότητα στον γάμο, θέτοντας τη χώρα μας στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας» και σε αυτό το ζήτημα.
Πώς μπορούν να πειστούν βουλευτές και στελέχη της Νέας Δημοκρατίας -της κατεξοχήν συντηρητικής παράταξης της χώρας- για την αναγκαιότητα αυτής της νομοθετικής παρέμβασης;
Ο Ντέιβιντ Κάμερον, ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος στο Ηνωμένο Βασίλειο, είχε πει όταν πρότεινε την ισότητα στον γάμο το 2011: «Δεν υποστηρίζω τον γάμο ομοφύλων παρότι είμαι Συντηρητικός, υποστηρίζω τον γάμο ομοφύλων επειδή είμαι Συντηρητικός». Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι το ΚΚΕ διαχρονικά έχει τοποθετηθεί εναντίον του θεσμού του γάμου, αλλά και στον σταλινισμό ομοφυλόφιλοι ήταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ προχθές ο κ. Κουτσούμπας υιοθέτησε ομοφοβική ρητορική ντροπής.
Στον καθαρό καπιταλισμό δεν υπάρχει χώρος για διακρίσεις με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Σε μια αξιοκρατική κοινωνία προκόβουν οι καλύτεροι, χωρίς εμπόδια και διακρίσεις, που να προέρχονται μάλιστα από το κράτος. Το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας είναι το κόμμα της έννομης τάξης, των δικαιωμάτων, αλλά και των υποχρεώσεων. Το κόμμα που πιστεύει βαθιά στην ισότητα και την ισονομία. Γιατί να μην έχουν πρόσβαση στον θεσμό του γάμου, έναν από τους αρχαιότερους και πιο συντηρητικούς θεσμούς, όλοι οι πολίτες, χωρίς διακρίσεις; Από εκεί και πέρα, στη Νέα Δημοκρατία απόψεις, προτάσεις και ιδέες διαχρονικά συζητούνται. Σέβομαι απόλυτα τη διαφορετική άποψη. Αντιλαμβάνομαι τις ανησυχίες. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διχάσουμε.
Το θέμα της ισότητας στον γάμο δεν είναι το πιο σημαντικό για την κυβέρνηση και πρέπει να πάμε παρακάτω, σε άλλες, σημαντικότερες προτεραιότητες, χωρίς αχρείαστους διχασμούς ή καθυστέρηση.
Πρέπει κατά τη γνώμη σας να τεθεί ζήτημα πειθαρχίας στην ψήφιση του νομοσχεδίου αυτού στους βουλευτές της Ν.Δ., κυρίως δε στους υπουργούς;
Εχει τοποθετηθεί ο πρωθυπουργός.
Υπάρχουν αντιδράσεις, όχι μόνο από πολιτικούς. Αντιδρά η Εκκλησία, ακούσαμε και τον φιλόσοφο Στέλιο Ράμφο να λέει ότι «το παιδί έχει ανάγκη μητέρας και πατέρα και όχι ομοφύλων συζύγων, για να έχει μια σωστή και ξεκάθαρη εικόνα εαυτού». Θα έχουν τα ομόφυλα ζευγάρια το δικαίωμα σε υιοθεσία και αναδοχή;
Να πούμε κατ’ αρχάς ότι η λέξη «υιοθεσία» σημαίνει ακριβώς το ίδιο πράγμα με τη λέξη «τεκνοθεσία» (επίσης, αναφερόμαστε σε γάμο ομόφυλων και όχι ομοφυλόφιλων, διότι η διάκριση είναι στο φύλο και όχι στον σεξουαλικό προσανατολισμό - ήδη υπάρχουν ομοφυλόφιλοι παντρεμένοι!). Ο γάμος είναι νομικά άρρηκτα συνδεδεμένος με την υιοθεσία. Τριάντα εννέα χώρες στον κόσμο ήδη αναγνωρίζουν την ισότητα στην τεκνοθεσία, δηλαδή παραπάνω από αυτές που αναγνωρίζουν την ισότητα στον γάμο. Δεν έχει υπάρξει αλλοίωση της κοινωνίας ως αποτέλεσμα αυτής της μεταρρύθμισης. Αντιθέτως, αυτές είναι χώρες που ιεραρχούν ψηλά την αξία της ελευθερίας και της ισότητας και στις οποίες πολλοί θέλουν να ζήσουν. Αλλά και ήδη στη χώρα μας πολλές εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες έχουν μεγαλώσει για διάφορους λόγους χωρίς μητέρα και πατέρα και θα ήταν λάθος να στιγματίζουμε τόσους αν θρώπους. Το θέμα μας δεν είναι αν ομόφυλα ζευγάρια θα αποκτούν παιδιά. Αυτό ήδη συμβαίνει, όποια άποψη και να έχουμε ως προς το αν θα έπρεπε ή όχι. Γυναίκες με δότη σπέρματος νόμιμα στη χώρα μας ή στο εξωτερικό, άνδρες με παρένθετη μητέρα ή με υιοθεσία στο εξωτερικό. Μόνοι άνδρες ή γυναίκες νόμιμα στην Ελλάδα με υιοθεσία από το 1946. Πρέπει όμως να προστατεύσουμε τα παιδιά αυτά. Σήμερα ζουν με δύο γονείς στο σπίτι τους, όμως η Πολιτεία αναγνωρίζει μόνο τον έναν.
Κι αυτό γιατί, όσο δεν επιτρέπεται ο γάμος, ο μη αναγνωρισμένος γονέας δεν μπορεί να υιοθετήσει τα παιδιά του αναγνωρισμένου. Τι προβλήματα δημιουργεί αυτό; Αν πεθάνει ο αναγνωρισμένος γονέας, το παιδί πάει σε ίδρυμα ή σε μακρινό συγγενή και όχι στον άλλον γονέα που το έχει μεγαλώσει τόσα χρόνια. Αν πεθάνει ο μη αναγνωρισμένος γονέας, το παιδί δεν καθίσταται κληρονόμος του. Αν χωρίσουν οι γονείς, ο μη αναγνωρισμένος γονέας μπορεί να εξαφανιστεί χωρίς υποχρέωση διατροφής του παιδιού. Αλλά και ο αναγνωρισμένος μπορεί να πάρει το παιδί και να φύγει, χωρίς να το ξαναδεί ο άλλος γονέας. Στο νοσοκομείο, ο μη αναγνωρισμένος γονέας δεν μπορεί να πάρει απόφαση για το παιδί. Και για να ταξιδέψει με το παιδί στο εξωτερικό, χρειάζεται την άδεια του αναγνωρισμένου γονέα.
Ακόμα χειρότερα, υπάρχουν Ελληνόπουλα που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό από ζευγάρια Ελλήνων ομόφυλων γονιών που δεν μπορούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, διότι το πιστοποιητικό γέννησής τους αναγράφει δύο γονείς ιδίου φύλου και αυτό δεν αναγνωρίζεται, ούτε βέβαια τροποποιείται. Τι φταίνε τα παιδιά αυτά; Δεν μιλάμε εξάλλου για πολλές περιπτώσεις. Είναι λίγες, αλλά τα παιδιά αυτά βιώνουν διακρίσεις και η Πολιτεία πρέπει να σταθεί δίπλα τους και να τα προστατεύσει. Όσο δεν τους δίνουμε τα ίδια δικαιώματα με όλα τα Ελληνόπουλα, συντηρούμε τον στιγματισμό τους.
Πώς θα πούμε «όχι» στο bullying στα σχολεία; Άρα το ζήτημα της τεκνοθεσίας τελικά αφορά κυρίως τα δικαιώματα των παιδιών και όχι τα δικαιώματα των γονιών.
Δεν θα μπορούσαν όλα αυτά τα προβλήματα να λυθούν με μια τροποποίηση του συμφώνου συμβίωσης;
Θα ήταν οξύμωρο να πιστεύουμε ότι μπορούμε να λύσουμε μια διάκριση ως προς τα παιδιά δημιουργώντας μια καινούργια διάκριση. Δηλαδή, θα λέμε στα παιδιά: αυτός ο άνθρωπος με τον οποίο ζείτε σπίτι σας και σας μεγαλώνει είναι ο «επίτροπος» ή ο «κηδεμόνας» σας; Αφήστε, δε, που, αν αλλάξει το πλαίσιο του συμφώνου συμβίωσης, αυτό θα πρέπει υποχρεωτικά να αφορά και τα ετερόφυλα ζευγάρια.
Και αν το σύμφωνο γίνει σαν τον γάμο, τότε τι Γιάννης, τι Γιαννάκης.
Δεν είναι παράδοξο η παρένθετη μητρότητα να μην επιτρέπεται για τα ομόφυλα ζευγάρια, αλλά να αναγνωρίζεται αν έχει πραγματοποιηθεί στο εξωτερικό;
Το ίδιο συμβαίνει σε πολλές χώρες. Αλλιώς, πάλι την πληρώνουν τα παιδιά. Να σας πω την περίπτωση ενός άνδρα Δανού υπηκόου, ο οποίος παντρεύτηκε μια Ελληνίδα και απέκτησαν μαζί παιδί με παρένθετη κυοφόρο στην Ελλάδα. Όταν επέστρεψαν στη Δανία, το παιδί δεν το αναγνώρισε η Πολιτεία και τους το πήραν και το πήγαν σε ίδρυμα.
Κάποιες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των πολιτών δεν συμφωνεί με το νομοθέτημα. Στην τελευταία δημοσκόπηση της GPO για τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» το 60% διαφωνεί με την υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια. Προβληματίζεστε μήπως η σχετική νομοθετική ρύθμιση τους ωθήσει πολιτικά σε κόμματα δεξιότερα της Ν.Δ., που θα την καταψηφίσουν;
Ανάλογα πώς διατυπώνεται το ερώτημα. Για παράδειγμα, δείτε την πιο πρόσφατη δημοσκόπηση της Marc, όπου 3 στους 4 συμφωνούν να έχουν τα παιδιά ομόφυλων ζευγαριών τα ίδια νομικά δικαιώματα με τα άλλα παιδιά. Το 2010, ο Ντέιβιντ Κάμερον και το κόμμα των Συντηρητικών κέρδισαν τις εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το 2013 νομοθετήθηκε η ισότητα στον γάμο. Είχαν δημοσιευθεί τότε δημοσκοπήσεις ότι ένας στους τρεις συντηρητικούς ψηφοφόρους σκεφτόταν να αλλάξει την ψήφο του γι' αυτόν τον λόγο.
Τελικά, έγινε ακριβώς το αντίθετο: Στις εκλογές του 2015 οι Συντηρητικοί αύξησαν οριακά τη δύναμή τους. Μάλιστα, χρόνια αργότερα αρκετοί βουλευτές του Συντηρητικού Κόμματος που καταψήφισαν τον νόμο δήλωσαν ότι μετάνιωσαν για την ψήφο τους. Ο λόγος είναι απλός: Η νομοθέτηση ενός θεσμού αυτόματα αυξάνει την κοινωνική του αποδοχή, η οποία αυξάνεται ακόμα περισσότερο με την πάροδο του χρόνου. Εξάλλου, καμία χώρα που θέσπισε την ισότητα στον γάμο δεν το έχει μετανιώσει. Ας θυμηθούμε και το πολιτικό κόστος για τη Νέα Δημοκρατία από τη μη στήριξη της ισότητας των δύο φύλων στη μεταρρύθμιση του ΠΑΣΟΚ το 1982. Και να το δούμε και αντίστροφα: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ένας από τους 19 βουλευτές που ψήφισαν το σύμφωνο συμβίωσης. Μερικές μέρες μετά εκλέχτηκε αρχηγός της Ν.Δ. και το 2019 εξελέγη πρωθυπουργός. Η προσωπική μου άποψη -και δεν είμαι πολιτικός, οπότε την καταθέτω με ταπεινότητα- είναι ότι όχι απλώς δεν υπάρχει πολιτικό κόστος από τη νομοθέτηση της ισότητας στον γάμο, αλλά σε διάστημα χρόνου συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Σε κάθε περίπτωση, η ισότητα, το κράτος Δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι στην ιδεολογική καρδιά της Νέας Δημοκρατίας. Γιατί να αφήσουμε άλλα κόμματα να τα οικειοποιηθούν;
Ποια είναι τα δικαιώματα που δεν απολαμβάνουν τα ομόφυλα ζευγάρια μετά την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης σε αυτά, πριν από εννέα χρόνια;
Θα μου επιτρέψετε να ολοκληρώσουμε αυτή τη συνέντευξη σε έναν πιο συναισθηματικό τόνο. Όσοι από τους αναγνώστες της εφημερίδας σας έχουν παντρευτεί ας κλείσουν τα μάτια τους και ας πάνε πίσω στο πρωινό της ημέρας του γάμου τους. Τα συναισθήματα που είχαν τότε: Άγχος να πάνε όλα καλά. Ανυπομονησία να υποδεχτούν τους καλεσμένους. Ένα πλατύ χαμόγελο από άκρη σε άκρη. Και το συναίσθημα που σε πλημμυρίζει μερικές ώρες αργότερα, όταν αντικρίζεις την αγάπη σου ανάμεσα στους φίλους και συγγενείς σου και συνειδητοποιείς ότι είσαι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος στον κόσμο. Στο ερώτημά σας απάντηση έδωσε το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών με την απόφασή του το 2015: «Καμία ένωση δεν είναι τόσο βαθιά όσο ο γάμος, καθώς ενσωματώνει τα ανώτατα ιδεώδη της αγάπης, της πίστης, της αφοσίωσης, της θυσίας και της οικογένειας. Μέσα από την ένωση του γάμου, δύο άνθρωποι γίνονται κάτι πολύ πιο σπουδαίο από ό,τι ήταν πριν. Όπως κάποιοι εκ των αιτούντων σημειώνουν στις υποθέσεις αυτές, ο γάμος αντιπροσωπεύει την αγά πη που μπορεί να αντέξει ακόμα και μετά θάνατον. Θα ήταν λάθος να ισχυριστούμε ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν σέβονται την ιδέα του γάμου. Η αλήθεια είναι ότι τον σέβονται και τον σέβονται τόσο βαθιά, που αποζητούν την προσωπική τους ολοκλήρωση μέσα από αυτόν. Προσδοκούν ότι δεν θα είναι καταδικασμένοι να ζουν στη μοναξιά, αποκλεισμένοι από έναν εκ των παλαιότερων θεσμών του πολιτισμού μας. Επιζητούν την ισότητα στην αξιοπρέπεια έναντι του νόμου».
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»
Στην πρώτη του συνέντευξη στον Τύπο μετά την απόφαση του πρωθυπουργού να καταθέσει νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο, ο κ. Πατέλης απαντάει σε όλα τα ερωτήματα σχετικά με τον γάμο και την υιοθεσία, καθώς και στις ενστάσεις και επιφυλάξεις που έχουν διατυπωθεί το τελευταίο διάστημα.
Τα τελευταία 4,5 χρόνια είστε επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού. Παράλληλα, δεν είστε εκλεγμένος βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας. Πολλά έχουν γραφτεί στον Τύπο για τον ρόλο σας στην προώθηση της νομοθετικής ρύθμισης για την ισότητα στον γάμο. Η Νέα Δημοκρατία ήδη κυβέρνησε για μια πλήρη τετραετία. Γιατί δεν είχε φέρει έως τώρα τη ρύθμιση αυτή; Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη και ο γάμος του στη Νέα Υόρκη λειτούργησαν καταλυτικά για την επίσπευση από πλευράς της κυβέρνησης...
Η κυβέρνηση αυτή συνέταξε -και υλοποιεί- μια σειρά από εθνικές στρατηγικές στο πλαίσιο του οράματος της κοινωνικής Ελλάδας, όπως για παράδειγμα για την ισότητα των φύλων, τα δικαιώματα των ΑμεΑ, τα δικαιώματα του παιδιού κ.ο.κ. Στα πλαίσια αυτά, ο πρωθυπουργός το 2021 όρισε την επιτροπή για τη σύνταξη εθνικής στρατηγικής για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, με πρόεδρο τον πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και μου έκανε την τιμή να με συμπεριλάβει ως μέλος αυτής της επιτροπής.
Αλέξης Πατέλης: Ναρκισσισμός εφάμιλλος του Βαρουφάκη από τον Κασσελάκη
Η υλοποίηση αυτής της στρατηγικής -που περιλαμβάνει και την ισότητα στον γάμο- περιλαμβανόταν στο προεκλογικό πρόγραμμα της Ν.Δ. ‘Oλα αυτά προ Κασσελάκη, ο οποίος έχει επιδείξει έναν ναρκισσισμό εφάμιλλο του κ. Βαρουφάκη, αποδεικνύοντας ότι η προσωπικότητα κάποιου είναι κάτι ανεξάρτητο από τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Από εκεί και πέρα, το νομοσχέδιο κατατίθεται με εισήγηση υπουργού και απόφαση του πρωθυπουργού στο Υπουργικό Συμβούλιο, από το οποίο εγκρίνεται, και ψηφίζεται από τη Βουλή.
Γιατί να φέρει τέτοια πρόταση μια κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας;
Ποιος θα τη φέρει; Ο κ. Ανδρουλάκης; Ο οποίος, αφού δεσμεύθηκε στην ευρωομάδα των Σοσιαλιστών ότι θα στηρίξει την ισότητα στον γάμο, σήμερα μιλάει για «κορδόνια» και για μικροπολιτικούς λόγους εργαλειοποιεί; Η Νέα Δημοκρατία είναι η παράταξη που εδραίωσε τη Δημοκρατία πριν από 50 χρόνια, έβαλε την Ελλάδα στην ΕΟΚ και μετά την κράτησε στον πυρήνα της Ευρώπης, στην ευρωζώνη. Όπως είχε πει και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, η Ελλάδα «πολιτικά, αμυντικά, οικονομικά, πολιτιστικά ανήκει εις την Δύσιν». Συνολικά 36 χώρες στον κόσμο και στις πέντε ηπείρους έχουν νομοθετήσει την ισότητα στον γάμο τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, ξεκινώντας με την Ολλανδία το 2001. Αν δούμε τον πλανήτη ολόκληρο, θα δούμε ότι χώρες στη Βόρεια και Νότια Αμερική, αλλά και στην Ευρώπη την έχουν νομοθετήσει, ενώ στην Αφρική και την Ασία την έχουν νομοθετήσει μόλις δύο. Η Νέα Δημοκρατία ήταν το κόμμα που έβαλε τη χώρα μας στην ΕΟΚ ως το 10ο μέλος της. Κατά την άποψή μου, θα ήταν ανακόλουθο κάποια άλλη παράταξη να είναι αυτή που θα την καταστήσει το 16ο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα θεσπίσει την ισότητα στον γάμο, θέτοντας τη χώρα μας στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας» και σε αυτό το ζήτημα.
Η ισότητα, το κράτος Δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι στην ιδεολογική καρδιά της Νέας Δημοκρατίας. Γιατί να αφήσουμε άλλα κόμματα να τα οικειοποιηθούν;
Πώς μπορούν να πειστούν βουλευτές και στελέχη της Νέας Δημοκρατίας -της κατεξοχήν συντηρητικής παράταξης της χώρας- για την αναγκαιότητα αυτής της νομοθετικής παρέμβασης;
Ο Ντέιβιντ Κάμερον, ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος στο Ηνωμένο Βασίλειο, είχε πει όταν πρότεινε την ισότητα στον γάμο το 2011: «Δεν υποστηρίζω τον γάμο ομοφύλων παρότι είμαι Συντηρητικός, υποστηρίζω τον γάμο ομοφύλων επειδή είμαι Συντηρητικός». Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι το ΚΚΕ διαχρονικά έχει τοποθετηθεί εναντίον του θεσμού του γάμου, αλλά και στον σταλινισμό ομοφυλόφιλοι ήταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ προχθές ο κ. Κουτσούμπας υιοθέτησε ομοφοβική ρητορική ντροπής.
Στον καθαρό καπιταλισμό δεν υπάρχει χώρος για διακρίσεις με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Σε μια αξιοκρατική κοινωνία προκόβουν οι καλύτεροι, χωρίς εμπόδια και διακρίσεις, που να προέρχονται μάλιστα από το κράτος. Το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας είναι το κόμμα της έννομης τάξης, των δικαιωμάτων, αλλά και των υποχρεώσεων. Το κόμμα που πιστεύει βαθιά στην ισότητα και την ισονομία. Γιατί να μην έχουν πρόσβαση στον θεσμό του γάμου, έναν από τους αρχαιότερους και πιο συντηρητικούς θεσμούς, όλοι οι πολίτες, χωρίς διακρίσεις; Από εκεί και πέρα, στη Νέα Δημοκρατία απόψεις, προτάσεις και ιδέες διαχρονικά συζητούνται. Σέβομαι απόλυτα τη διαφορετική άποψη. Αντιλαμβάνομαι τις ανησυχίες. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διχάσουμε.
Το θέμα της ισότητας στον γάμο δεν είναι το πιο σημαντικό για την κυβέρνηση και πρέπει να πάμε παρακάτω, σε άλλες, σημαντικότερες προτεραιότητες, χωρίς αχρείαστους διχασμούς ή καθυστέρηση.
Πρέπει κατά τη γνώμη σας να τεθεί ζήτημα πειθαρχίας στην ψήφιση του νομοσχεδίου αυτού στους βουλευτές της Ν.Δ., κυρίως δε στους υπουργούς;
Εχει τοποθετηθεί ο πρωθυπουργός.
Υπάρχουν αντιδράσεις, όχι μόνο από πολιτικούς. Αντιδρά η Εκκλησία, ακούσαμε και τον φιλόσοφο Στέλιο Ράμφο να λέει ότι «το παιδί έχει ανάγκη μητέρας και πατέρα και όχι ομοφύλων συζύγων, για να έχει μια σωστή και ξεκάθαρη εικόνα εαυτού». Θα έχουν τα ομόφυλα ζευγάρια το δικαίωμα σε υιοθεσία και αναδοχή;
Να πούμε κατ’ αρχάς ότι η λέξη «υιοθεσία» σημαίνει ακριβώς το ίδιο πράγμα με τη λέξη «τεκνοθεσία» (επίσης, αναφερόμαστε σε γάμο ομόφυλων και όχι ομοφυλόφιλων, διότι η διάκριση είναι στο φύλο και όχι στον σεξουαλικό προσανατολισμό - ήδη υπάρχουν ομοφυλόφιλοι παντρεμένοι!). Ο γάμος είναι νομικά άρρηκτα συνδεδεμένος με την υιοθεσία. Τριάντα εννέα χώρες στον κόσμο ήδη αναγνωρίζουν την ισότητα στην τεκνοθεσία, δηλαδή παραπάνω από αυτές που αναγνωρίζουν την ισότητα στον γάμο. Δεν έχει υπάρξει αλλοίωση της κοινωνίας ως αποτέλεσμα αυτής της μεταρρύθμισης. Αντιθέτως, αυτές είναι χώρες που ιεραρχούν ψηλά την αξία της ελευθερίας και της ισότητας και στις οποίες πολλοί θέλουν να ζήσουν. Αλλά και ήδη στη χώρα μας πολλές εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες έχουν μεγαλώσει για διάφορους λόγους χωρίς μητέρα και πατέρα και θα ήταν λάθος να στιγματίζουμε τόσους αν θρώπους. Το θέμα μας δεν είναι αν ομόφυλα ζευγάρια θα αποκτούν παιδιά. Αυτό ήδη συμβαίνει, όποια άποψη και να έχουμε ως προς το αν θα έπρεπε ή όχι. Γυναίκες με δότη σπέρματος νόμιμα στη χώρα μας ή στο εξωτερικό, άνδρες με παρένθετη μητέρα ή με υιοθεσία στο εξωτερικό. Μόνοι άνδρες ή γυναίκες νόμιμα στην Ελλάδα με υιοθεσία από το 1946. Πρέπει όμως να προστατεύσουμε τα παιδιά αυτά. Σήμερα ζουν με δύο γονείς στο σπίτι τους, όμως η Πολιτεία αναγνωρίζει μόνο τον έναν.
Κι αυτό γιατί, όσο δεν επιτρέπεται ο γάμος, ο μη αναγνωρισμένος γονέας δεν μπορεί να υιοθετήσει τα παιδιά του αναγνωρισμένου. Τι προβλήματα δημιουργεί αυτό; Αν πεθάνει ο αναγνωρισμένος γονέας, το παιδί πάει σε ίδρυμα ή σε μακρινό συγγενή και όχι στον άλλον γονέα που το έχει μεγαλώσει τόσα χρόνια. Αν πεθάνει ο μη αναγνωρισμένος γονέας, το παιδί δεν καθίσταται κληρονόμος του. Αν χωρίσουν οι γονείς, ο μη αναγνωρισμένος γονέας μπορεί να εξαφανιστεί χωρίς υποχρέωση διατροφής του παιδιού. Αλλά και ο αναγνωρισμένος μπορεί να πάρει το παιδί και να φύγει, χωρίς να το ξαναδεί ο άλλος γονέας. Στο νοσοκομείο, ο μη αναγνωρισμένος γονέας δεν μπορεί να πάρει απόφαση για το παιδί. Και για να ταξιδέψει με το παιδί στο εξωτερικό, χρειάζεται την άδεια του αναγνωρισμένου γονέα.
Ακόμα χειρότερα, υπάρχουν Ελληνόπουλα που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό από ζευγάρια Ελλήνων ομόφυλων γονιών που δεν μπορούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, διότι το πιστοποιητικό γέννησής τους αναγράφει δύο γονείς ιδίου φύλου και αυτό δεν αναγνωρίζεται, ούτε βέβαια τροποποιείται. Τι φταίνε τα παιδιά αυτά; Δεν μιλάμε εξάλλου για πολλές περιπτώσεις. Είναι λίγες, αλλά τα παιδιά αυτά βιώνουν διακρίσεις και η Πολιτεία πρέπει να σταθεί δίπλα τους και να τα προστατεύσει. Όσο δεν τους δίνουμε τα ίδια δικαιώματα με όλα τα Ελληνόπουλα, συντηρούμε τον στιγματισμό τους.
Πώς θα πούμε «όχι» στο bullying στα σχολεία; Άρα το ζήτημα της τεκνοθεσίας τελικά αφορά κυρίως τα δικαιώματα των παιδιών και όχι τα δικαιώματα των γονιών.
Δεν θα μπορούσαν όλα αυτά τα προβλήματα να λυθούν με μια τροποποίηση του συμφώνου συμβίωσης;
Θα ήταν οξύμωρο να πιστεύουμε ότι μπορούμε να λύσουμε μια διάκριση ως προς τα παιδιά δημιουργώντας μια καινούργια διάκριση. Δηλαδή, θα λέμε στα παιδιά: αυτός ο άνθρωπος με τον οποίο ζείτε σπίτι σας και σας μεγαλώνει είναι ο «επίτροπος» ή ο «κηδεμόνας» σας; Αφήστε, δε, που, αν αλλάξει το πλαίσιο του συμφώνου συμβίωσης, αυτό θα πρέπει υποχρεωτικά να αφορά και τα ετερόφυλα ζευγάρια.
Και αν το σύμφωνο γίνει σαν τον γάμο, τότε τι Γιάννης, τι Γιαννάκης.
Δεν είναι παράδοξο η παρένθετη μητρότητα να μην επιτρέπεται για τα ομόφυλα ζευγάρια, αλλά να αναγνωρίζεται αν έχει πραγματοποιηθεί στο εξωτερικό;
Το ίδιο συμβαίνει σε πολλές χώρες. Αλλιώς, πάλι την πληρώνουν τα παιδιά. Να σας πω την περίπτωση ενός άνδρα Δανού υπηκόου, ο οποίος παντρεύτηκε μια Ελληνίδα και απέκτησαν μαζί παιδί με παρένθετη κυοφόρο στην Ελλάδα. Όταν επέστρεψαν στη Δανία, το παιδί δεν το αναγνώρισε η Πολιτεία και τους το πήραν και το πήγαν σε ίδρυμα.
Κάποιες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των πολιτών δεν συμφωνεί με το νομοθέτημα. Στην τελευταία δημοσκόπηση της GPO για τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» το 60% διαφωνεί με την υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια. Προβληματίζεστε μήπως η σχετική νομοθετική ρύθμιση τους ωθήσει πολιτικά σε κόμματα δεξιότερα της Ν.Δ., που θα την καταψηφίσουν;
Ανάλογα πώς διατυπώνεται το ερώτημα. Για παράδειγμα, δείτε την πιο πρόσφατη δημοσκόπηση της Marc, όπου 3 στους 4 συμφωνούν να έχουν τα παιδιά ομόφυλων ζευγαριών τα ίδια νομικά δικαιώματα με τα άλλα παιδιά. Το 2010, ο Ντέιβιντ Κάμερον και το κόμμα των Συντηρητικών κέρδισαν τις εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το 2013 νομοθετήθηκε η ισότητα στον γάμο. Είχαν δημοσιευθεί τότε δημοσκοπήσεις ότι ένας στους τρεις συντηρητικούς ψηφοφόρους σκεφτόταν να αλλάξει την ψήφο του γι' αυτόν τον λόγο.
Τελικά, έγινε ακριβώς το αντίθετο: Στις εκλογές του 2015 οι Συντηρητικοί αύξησαν οριακά τη δύναμή τους. Μάλιστα, χρόνια αργότερα αρκετοί βουλευτές του Συντηρητικού Κόμματος που καταψήφισαν τον νόμο δήλωσαν ότι μετάνιωσαν για την ψήφο τους. Ο λόγος είναι απλός: Η νομοθέτηση ενός θεσμού αυτόματα αυξάνει την κοινωνική του αποδοχή, η οποία αυξάνεται ακόμα περισσότερο με την πάροδο του χρόνου. Εξάλλου, καμία χώρα που θέσπισε την ισότητα στον γάμο δεν το έχει μετανιώσει. Ας θυμηθούμε και το πολιτικό κόστος για τη Νέα Δημοκρατία από τη μη στήριξη της ισότητας των δύο φύλων στη μεταρρύθμιση του ΠΑΣΟΚ το 1982. Και να το δούμε και αντίστροφα: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ένας από τους 19 βουλευτές που ψήφισαν το σύμφωνο συμβίωσης. Μερικές μέρες μετά εκλέχτηκε αρχηγός της Ν.Δ. και το 2019 εξελέγη πρωθυπουργός. Η προσωπική μου άποψη -και δεν είμαι πολιτικός, οπότε την καταθέτω με ταπεινότητα- είναι ότι όχι απλώς δεν υπάρχει πολιτικό κόστος από τη νομοθέτηση της ισότητας στον γάμο, αλλά σε διάστημα χρόνου συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Σε κάθε περίπτωση, η ισότητα, το κράτος Δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι στην ιδεολογική καρδιά της Νέας Δημοκρατίας. Γιατί να αφήσουμε άλλα κόμματα να τα οικειοποιηθούν;
Ποια είναι τα δικαιώματα που δεν απολαμβάνουν τα ομόφυλα ζευγάρια μετά την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης σε αυτά, πριν από εννέα χρόνια;
Θα μου επιτρέψετε να ολοκληρώσουμε αυτή τη συνέντευξη σε έναν πιο συναισθηματικό τόνο. Όσοι από τους αναγνώστες της εφημερίδας σας έχουν παντρευτεί ας κλείσουν τα μάτια τους και ας πάνε πίσω στο πρωινό της ημέρας του γάμου τους. Τα συναισθήματα που είχαν τότε: Άγχος να πάνε όλα καλά. Ανυπομονησία να υποδεχτούν τους καλεσμένους. Ένα πλατύ χαμόγελο από άκρη σε άκρη. Και το συναίσθημα που σε πλημμυρίζει μερικές ώρες αργότερα, όταν αντικρίζεις την αγάπη σου ανάμεσα στους φίλους και συγγενείς σου και συνειδητοποιείς ότι είσαι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος στον κόσμο. Στο ερώτημά σας απάντηση έδωσε το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών με την απόφασή του το 2015: «Καμία ένωση δεν είναι τόσο βαθιά όσο ο γάμος, καθώς ενσωματώνει τα ανώτατα ιδεώδη της αγάπης, της πίστης, της αφοσίωσης, της θυσίας και της οικογένειας. Μέσα από την ένωση του γάμου, δύο άνθρωποι γίνονται κάτι πολύ πιο σπουδαίο από ό,τι ήταν πριν. Όπως κάποιοι εκ των αιτούντων σημειώνουν στις υποθέσεις αυτές, ο γάμος αντιπροσωπεύει την αγά πη που μπορεί να αντέξει ακόμα και μετά θάνατον. Θα ήταν λάθος να ισχυριστούμε ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν σέβονται την ιδέα του γάμου. Η αλήθεια είναι ότι τον σέβονται και τον σέβονται τόσο βαθιά, που αποζητούν την προσωπική τους ολοκλήρωση μέσα από αυτόν. Προσδοκούν ότι δεν θα είναι καταδικασμένοι να ζουν στη μοναξιά, αποκλεισμένοι από έναν εκ των παλαιότερων θεσμών του πολιτισμού μας. Επιζητούν την ισότητα στην αξιοπρέπεια έναντι του νόμου».
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»
