Σε 18 μήνες θα λειτουργήσει το πρώτο μη κρατικό πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, εκτιμά ο υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Κυριάκος Πιερρακάκης, στην πρώτη του συνέντευξη στα «Παραπολιτικά» μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου στη Βουλή.
Προαναγγέλλει, δε, ότι μια από τις επόμενες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης στον χώρο της Παιδείας θα είναι ο διάλογος για το Εθνικό Απολυτήριο, που θα αλλάξει τον τρόπο εισαγωγής στα ΑΕΙ.

Ολόκληρη η συνέντευξη του Κυριάκου Πιερρακάκη στην εφημερίδα Παραπολιτικά

Το νομοσχέδιο για τη δημόσια Ανώτατη Εκπαίδευση και για τα μη κρατικά πανεπιστήμια ψηφίστηκε στη Βουλή. Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Πότε εκτιμάτε ότι θα λειτουργήσει το πρώτο παράρτημα ξένου πανεπιστημίου στην Ελλάδα; Τα επόμενα βήματα έχουν να κάνουν πρωτίστως με το δημόσιο πανεπιστήμιο. Οι διατάξεις που θεσπίσαμε τίθενται άμεσα σε ισχύ και απελευθερώνουν τα πανεπιστήμιά μας από περιττή γραφειοκρατία και από ξεπερασμένες αγκυλώσεις. Με το νέο πλαίσιο, οι διοικήσεις των ιδρυμάτων έχουν πολύ περισσότερη ελευθερία και πολύ περισσότερα εργαλεία, ώστε, σε συνδυασμό με την ολοένα αυξανόμενη χρηματοδότηση, να πάνε τα πανεπιστήμιά μας μπροστά. Πρόκειται για διατάξεις που αποτέλεσαν πρόταση της Συνόδου των Πρυτάνεων, όπως αντίστοιχα πρόταση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης ήταν η επέκταση και η ενίσχυσή του με σημαντικά τμήματα, όπως πρόταση του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου ήταν η αυτονόμησή του. Ως προς τα παραρτήματα, σύμφωνα με τον νόμο, η λειτουργία τους προβλέπεται από το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026.

Από ποια ιδρύματα του εξωτερικού υπάρχει ενδιαφέρον, ποιες πόλεις «βολιδοσκοπούν» για εγκατάσταση και σε ποια γνωστικά αντικείμενα;

Υφίσταται ιδιαίτερο ενδιαφέρον από μεγάλο αριθμό πανεπιστημίων, όμως δεν είναι τώρα η ώρα για ονοματολογία. Το πιο σημαντικό αυτήν τη στιγμή να τονιστεί είναι ότι το σημείο-κλειδί για την επιτυχία αυτού του νόμου θα είναι η ελληνική ακαδημαϊκή διασπορά. Σχεδόν σε κάθε μεγάλο πανεπιστήμιο του εξωτερικού διδάσκει τουλάχιστον ένας Ελληνας σε κάθε σχολή. Πολλοί από αυτούς τους καθηγητές θέλουν να επιστρέψουν, είτε μέσα από συνεργασίες με τα δημόσια πανεπιστήμια είτε με τα παραρτήματα. Πιστεύουμε, λοιπόν, ότι η ακαδημαϊκή διασπορά θα κάνει τη διαφορά, θα είναι ο καταλύτης για την επιτυχία αυτής της πολιτικής μας

Αρκετοί συνταγματολόγοι έθεσαν ζήτημα αντισυνταγματικότητας της λειτουργίας μη κρατικών ΑΕΙ στη χώρα μας. Πώς και πότε θα κριθεί οριστικά το ζήτημα αυτό; Επηρεάζεται στο ενδιάμεσο η προεργασία για την έλευση των πρώτων ξένων ΑΕΙ;

Ακούμε με απόλυτο σεβασμό κάθε επιστημονική τοποθέτηση πάνω στο θέμα, είτε υποστηρίζει τη δική μας θέση είτε όχι. Μεταξύ των δύο τάσεων που διαμορφώθηκαν, εμείς επιλέξαμε να εμπιστευτούμε κορυφαίους καθηγητές του Συνταγματικού και του Διοικητικού Δικαίου -τον κύριο Βενιζέλο, τον κύριο Σκουρή, τον κύριο Αλιβιζάτο, τον κύριο Μανιτάκη, τον κύριο Σπυρόπουλο-, οι γνωμοδοτήσεις τον οποίων εκτείνονται από το ότι «επιτρέπεται» έως το ότι «επιβάλλεται» να ερμηνεύσουμε έτσι το Αρθρο 16 του Συντάγματος.
Επιτρέψτε μου, όμως, να σταθώ λίγο περισσότερο στο ότι οι ρυθμιστικοί όροι, οι όροι που αυτό το νομοσχέδιο βάζει, το έχουμε πει, το έχω πει από την πρώτη μέρα και δεν θα σταματήσω να το τονίζω, είναι οι αυστηρότεροι στην Ευρώπη. Κι όταν το λέμε αυτό, παραβιάζουμε ανοιχτές θύρες. Γιατί οι όροι αναγνώρισης δικαιωμάτων στην Ευρώπη είναι αυτοί που ισχύουν σήμερα για τα κολέγια εδώ. Αρκεί η ξένη αναγνώριση.

Εμείς, λοιπόν, εδώ ερχόμαστε να βάλουμε το κυρίαρχο πρίσμα, το ελεγκτικό, της ΕΘΑΑΕ, της ανεξάρτητης Αρχής. Από εκεί και πέρα, όπως ανέφερα πολλές φορές και στη Βουλή, αυτή η επίκαιρη ανάγνωση του Συντάγματος υπό το φως του Ενωσιακού Δικαίου ασφαλώς και θα κριθεί από την τρίτη εξουσία, τη δικαστική.

Και πιστεύουμε ότι οι δεκαοκτώ μήνες που μεσολαβούν μέχρι το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026 είναι επαρκείς ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος για την απόλυτα εύρυθμη λειτουργία τους.

Δύο επιχειρήματα που ακούστηκαν έντονα τις τελευταίες ημέρες, εντός και εκτός Βουλής, είναι ότι με τα υψηλά δίδακτρα τα μη κρατικά ΑΕΙ θα απευθύνονται μόνο στα παιδιά των πλούσιων οικογενειών, τα οποία θα μπαίνουν με διαφορετικά κριτήρια στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Τι απαντάτε;
Θέτετε δύο ζητήματα: το ένα για το ύψος των διδάκτρων και το δεύτερο για το κατά πόσο υπηρετείται η ισότητα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Ως προς το πρώτο, τα δίδακτρα θα καθορίζονται από τα πανεπιστήμια και θα πρέπει να γνωστοποιούνται στην ΕΘΑΑΕ. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι το ύψος τους θα προσαρμοστεί στα οικονομικά δεδομένα της χώρας, γιατί αυτό υπαγορεύει η λογική. Ως προς το δεύτερο ζήτημα, ο νόμος ορίζει ότι το 10% των εισακτέων θα μπαίνει με υποτροφία, κάτι που αποδεικνύει τη μέριμνά μας αυτά τα παραρτήματα να είναι πραγματικά για όλους. Αξίζει, όμως, να επισημανθεί κάτι ακόμα, ότι υφίστανται διαχρονικά τρεις περιπτώσεις αποκλίσεων από την ισότιμη πρόσβαση όλων μέσω των Πανελλαδικών Εξετάσεων: οι μετεγγραφές, οι σπουδές στο εξωτερικό που αναγνωρίζονται από τον ΔΟΑΤΑΠ και τα κολέγια. Ολα αυτά συνέβαιναν διαχρονικά, δεν έρχεται ο νόμος μας να ανατρέψει μια απόλυτη συνθήκη που δεν υφίσταται. Και ειδικά για την τρίτη περίπτωση, ερχόμαστε να θέσουμε σκληρούς ρυθμιστικούς όρους σε ένα περιβάλλον που παρέμεινε αρρύθμιστο εξαιτίας ακριβώς του ότι μέχρι σήμερα κάναμε πως δεν βλέπαμε. Γι’ αυτό και ξαναλέω: διευθέτηση είναι η παραμονή στην υφιστάμενη κατάσταση.

Δύο επιχειρήματα που ακούστηκαν έντονα τις τελευταίες ημέρες, εντός και εκτός Βουλής, είναι ότι με τα υψηλά δίδακτρα τα μη κρατικά ΑΕΙ θα απευθύνονται μόνο στα παιδιά των πλούσιων οικογενειών, τα οποία θα μπαίνουν με διαφορετικά κριτήρια στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Τι απαντάτε;

Θέτετε δύο ζητήματα: το ένα για το ύψος των διδάκτρων και το δεύτερο για το κατά πόσο υπηρετείται η ισότητα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Ως προς το πρώτο, τα δίδακτρα θα καθορίζονται από τα πανεπιστήμια και θα πρέπει να γνωστοποιούνται στην ΕΘΑΑΕ. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι το ύψος τους θα προσαρμοστεί στα οικονομικά δεδομένα της χώρας, γιατί αυτό υπαγορεύει η λογική. Ως προς το δεύτερο ζήτημα, ο νόμος ορίζει ότι το 10% των εισακτέων θα μπαίνει με υποτροφία, κάτι που αποδεικνύει τη μέριμνά μας αυτά τα παραρτήματα να είναι πραγματικά για όλους. Αξίζει, όμως, να επισημανθεί κάτι ακόμα, ότι υφίστανται διαχρονικά τρεις περιπτώσεις αποκλίσεων από την ισότιμη πρόσβαση όλων μέσω των Πανελλαδικών Εξετάσεων: οι μετεγγραφές, οι σπουδές στο εξωτερικό που αναγνωρίζονται από τον ΔΟΑΤΑΠ και τα κολέγια. Ολα αυτά συνέβαιναν διαχρονικά, δεν έρχεται ο νόμος μας να ανατρέψει μια απόλυτη συνθήκη που δεν υφίσταται. Και ειδικά για την τρίτη περίπτωση, ερχόμαστε να θέσουμε σκληρούς ρυθμιστικούς όρους σε ένα περιβάλλον που παρέμεινε αρρύθμιστο εξαιτίας ακριβώς του ότι μέχρι σήμερα κάναμε πως δεν βλέπαμε. Γι’ αυτό και ξαναλέω: διευθέτηση είναι η παραμονή στην υφιστάμενη κατάσταση.

Θα τεθεί ζήτημα αναθεώρησης του Αρθρου 16 του Συντάγματος και πότε θα ξεκινήσει η σχετική διαδικασία;

Τι θα προβλέπει η νέα διάταξη που θα προτείνετε; Η αναθεώρηση του Αρθρου 16 παραμένει επιδίωξη της Νέας Δημοκρατίας, διότι πιστεύουμε ότι μόνο έτσι θα μπορεί η Παιδεία να επιτελεί πλήρως τον ρόλο της ως μοχλός κοινωνικής κινητικότητας. Η πρότασή μας είναι να καθιερωθεί η δυνατότητα όχι μόνο εγκατάστασης -όπως θεσμοθετήσαμε με τον νέο νόμο-, αλλά και σύστασης νέων πανεπιστημίων. Και, βέβαια, η σχετική διαδικασία θα ξεκινήσει με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού, στον προβλεπόμενο από το Σύνταγμα χρόνο.

Πιστεύετε ότι έχει έρθει η ώρα για αλλαγή στο σύστημα των Πανελλαδικών Εξετάσεων;

Με ποιον τρόπο θα εισάγονται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση οι απόφοιτοι των Λυκείων και από πότε θα τεθεί σε εφαρμογή το νέο σύστημα; Εχουμε δηλώσει ότι ο διάλογος για το Εθνικό Απολυτήριο περιλαμβάνεται στις προτεραιότητές μας και θα αποτελέσει μια από τις επόμενες πρωτοβουλίες μας. Είναι πρώιμο να μιλήσουμε για χρονοδιαγράμματα, το πρωτεύον αυτήν τη στιγμή είναι, μέσα από τη σύνθεση απόψεων και προτάσεων, να καταφέρουμε να συνδυάσουμε την αντικειμενικότητα της διόρθωσης και αξιολόγησης με την απόκτηση σύγχρονων δεξιοτήτων. Γι’ αυτό και στον διάλογο αυτόν θα προσέλθουμε με πρόθεση να διατηρήσουμε το κεκτημένο του αδιάβλητου των Πανελλαδικών Εξετάσεων και να το εμπλουτίσουμε με επιπλέον στοιχεία και εργαλεία.

Υπάρχει ζήτημα με το bullying στα σχολεία, αλλά και ένα ξεχωριστό ζήτημα εφηβικής παραβατικότητας και βίαιης συμπεριφοράς από μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου. Πόσο σοβαρό είναι, κατά τη γνώμη σας, το πρόβλημα αυτό και με ποια συγκεκριμένα μέτρα σχεδιάζετε να το αντιμετωπίσετε;

Είναι απολύτως ορθή η παρατήρησή σας. Ο σχολικός εκφοβισμός και η βία αποτελούν ένα πρόβλημα που κατά τα τελευταία χρόνια εντείνεται, επηρεάζοντας την καθημερινότητα ολοένα και περισσότερων μαθητριών και μαθητών. Τα τελευταία χρόνια έχουν συντελεστεί σημαντικά βήματα: θεσπίσαμε τον σύμβουλο Σχολικής Ζωής, προσλαμβάνουμε και επιμορφώνουμε ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς στα σχολεία, ενώ, μέσω των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, επενδύουμε στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των μαθητών. Δεν μένουμε, όμως, εδώ. Το αμέσως επόμενο διάστημα η καμπάνια μας για την εμπέδωση του αλληλοσεβασμού και της συμπερίληψης στα σχολεία θα εμπλουτιστεί και θα ενισχυθεί με ένα νέο ψηφιακό εργαλείο, μέσω του οποίου οι μαθήτριες και οι μαθητές θα μπορούν να αναφέρουν κάθε περιστατικό που θίγει τους ίδιους ή κάποιον συμμαθητή τους. Θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να προστατεύσουμε τη σωματική και την ψυχική υγεία κάθε παιδιού και σε αυτή μας την προσπάθεια θέλουμε συμμάχους τις ίδιες τις μαθήτριες και τους ίδιους τους μαθητές.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά