Συμπληρώθηκε κιόλας ένας χρόνος από τη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη, με τους 57 νεκρούς (κυρίως νέους), τους πολλούς τραυματίες, τον αβάσταχτο πόνο συγγενών και φίλων, τη λύπη και τον προβληματισμό όλων μας.

Μια τραγωδία, που δημιούργησε και δημιουργεί πολιτικές εντάσεις και συγκρούσεις, αλλά και προσπάθειες καπηλείας, μια τραγωδία που προφανώς εκθέτει την χώρα στην Ευρώπη και στον κόσμο, αφού την παρουσιάζει ως ανίκανη να εγγυηθεί την ασφάλεια των πολιτών της.

Και αναφέρθηκα σε καπηλεία της τραγωδίας στην επέτειο, αφού στις πολλές εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν -και σωστά- προστέθηκαν και συχνά κυριάρχησαν αιτήματα για μισθολογικές αυξήσεις, για την ακρίβεια, για την ποιότητα της Δημοκρατίας μας κτλπ. Δηλαδή, χρησιμοποιείται το τραγικό γεγονός, μαζί με τη συγκίνηση, το θυμό και την οργή που έχει επιφέρει, με τρόπο που αντικειμενικά το υποβαθμίζει, δημιουργώντας καταστάσεις πολιτικής έντασης και έξαψης παθών. Αυτά, αντικειμενικά, δυσκολεύουν την αναζήτηση της αλήθειας, την απόδοση δικαιοσύνης, τη διόρθωση λαθών, τον εντοπισμό όλων των υπευθύνων, τη θεσμική ανασυγκρότηση.

Προφανώς, η ευθύνη για την τραγωδία ανήκει πρώτιστα στην κυβέρνηση και ακολούθως σε όλο το πολιτικό σύστημα. Ο κομματισμός και το ρουσφέτι αποτελούσε και αποτελεί τη ζωογόνο [;] δύναμη για τα κόμματα εξουσίας και τις αλλεπάλληλες κυβερνήσεις. Όχι ο ικανός και ο άξιος στην κρίσιμη για όλους μας θέση, αλλά ο ‘’δικός’’ μας άνθρωπος, ο άνθρωπος των μηχανισμών, αυτός που θα υπηρετεί το κόμμα εξουσίας. Ουσιαστική αξιολόγηση δεν υπάρχει σχεδόν πουθενά στο δημόσιο, με συνευθύνη κομμάτων και συνδικάτων και η όποια εξέλιξη συνδέεται με το ρουσφέτι και με “μεταπτυχιακα”, συχνά ,αμφιβόλου ποιότητας -άλλο μεγάλο θέμα αυτό. ΄Ετσι, μας προέκυψε ο σταθμάρχης της Λάρισας, οι πάνω από τον σταθμάρχη, η διοίκηση του ΟΣΕ, ενός οργανισμού που έχει στοιχίσει πολλές εκατοντάδες εκατομμυρίων στον ελληνικό λαό. Ανάλογες ήταν και είναι οι επιλογές σε κρίσιμες θέσεις σχεδόν παντού, στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Άλλο σοβαρότατο θέμα, που αναδείχθηκε από την τραγωδία, είναι το θεσμικό πλαίσιο παραγωγής των δημόσιων έργων στην πατρίδα μας, όπου η κωλυσιεργία, οι ενστάσεις και οι προσφυγές των εργοληπτών (ιδιαίτερα των μεγάλων) αποτελούν συνήθεια, γνωρίζοντας ότι η έκπτωση είναι επώδυνη διαδικασία για τον κύριο του έργου.΄Ετσι, ‘’σύρθηκε΄΄και η σύμβαση 717 που αφορούσε στην τηλεδιοίκηση και την ασφάλεια των τρένων, αποδεικνύοντας διοικητικές ανεπάρκειες, θεσμικές αδυναμίες, ενδεχομένως συμφέροντα και ανικανότητα διαχείρισης και απορρόφησης ευρωπαϊκών πόρων.

Ένα χρόνο μετά, σε τί αλήθεια έχουμε διδαχθεί από την τραγωδία των Τεμπών; Τί έχει διορθωθεί; Οι ψυχές των νεκρών μας θα ησυχάσουν, ο αγώνας των οικογενειών και ο θρήνος τους θα δικαιωθεί, αν συμβούν τα αυτονόητα, για κάθε ευρωπαϊκή χώρα. Και η ευθύνη βαρύνει πρώτιστα και κύρια την κυβέρνηση. Επιβάλλεται να δοθεί κάθε στοιχείο, κάθε διευκόλυνση στη δικαιοσύνη, ώστε να υπάρξει άμεσα δίκαιη και αντικειμενική κρίση. Το θεσμικό πλαίσιο παραγωγής των δημόσιων έργων πρέπει να αλλάξει τώρα, η υλοποίηση σχεδιασμού για τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρόμου δεν μπορεί να καθυστερεί και το σημαντικότερο: Η αξιολόγηση και η αξιοκρατία στο στενό και ευρύτερο δημόσιο πρέπει να κυριαρχήσει παντού και από όλους.

*Ο Παναγιώτης Νίκας είναι εκπαιδευτικός, πολιτικός και πρώην περιφερειάρχης Πελοποννήσου.