Τι κρύβουν η ήττα του Ερντογάν και η ενίσχυση των Κεµαλιστών - ''Ο τουρκικός λαός έστειλε ένα µήνυµα''
Πώς θα επηρεάσει τα ελληνοτουρκικά ο πολιτικός ''σεισµός'' στη γείτονα χώρα
Ο λαός έδωσε στον Τούρκο Πρόεδρο το µεγαλύτερο εκλογικό χαστούκι από το 2002
Κατερινα Τσαμουρη
«Αυτή ήταν η δύναµη του συνταξιούχου». Το συγκεκριµένο σύνθηµα ακουγόταν το βράδυ της 31ης Μαρτίου, όταν έκλεισαν οι κάλπες των δηµοτικών εκλογών στην Τουρκία. Οι πολίτες ψήφισαν µε γνώµονα την τσέπη τους, χάρισαν µια καθαρή νίκη στον Εκρέµ Ιµάµογλου και επέφεραν βαρύ πλήγµα στον Ταγίπ Ερντογάν. Τώρα το άστρο του «σουλτάνου» δείχνει να δύει, ενώ του Πόντιου δηµάρχου της Κωνσταντινούπολης φαίνεται πως ανατέλλει. Την περασµένη εβδοµάδα ξοδεύτηκαν τόνοι µελάνης για τα αίτια της αποκαθήλωσης του Τ. Ερντογάν.
Η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» παρουσιάζει εκτενές ρεπορτάζ για όσα έρχονται. Κυρίως για το πώς θα επηρεάσει τα ελληνοτουρκικά ο πολιτικός «σεισµός» στη γείτονα και για το τι σηµαίνει για την Ελλάδα η ενίσχυση των Κεµαλιστών. Ο Τ. Ερντογάν δεν είναι άτρωτος. Ο λαός του έδωσε το µεγαλύτερο εκλογικό χαστούκι από το 2002 και επέτρεψε στον Ε. Ιµάµογλου να βάλει πλώρη για πρόεδρος στις επόµενες εθνικές εκλογές του 2028. Το κυβερνών κόµµα (ΑΚΡ) είναι πλέον δεύτερο µε 35,49%, ενώ οι Κεµαλιστές, δηλαδή το Ρεπουµπλικανικό Λαϊκό Κόµµα (CHP), αναδείχθηκαν πρώτοι µε 37,75%. Μια εικόνα αντίστροφη από τις εθνικές εκλογές του Μαΐου. Ο κ. Ιµάµογλου πέτυχε ένα πολύ µεγάλο ποσοστό για την επανεκλογή του, χωρίς τη βοήθεια της «ενωµένης αντιπολίτευσης», γεγονός που τον καθιστά τον πλέον ενεργό πολιτικό της χώρας, µε προοπτική και δυναµική διακυβέρνησης.
Ο γνωστός οθωµανολόγος ∆ηµήτρης Σταθακόπουλος εξάγει πέντε βασικά συµπεράσµατα, που σε µεγάλο βαθµό οδηγούν σε εκτιµήσεις για το τι έπεται.
1. Ο κόσµος περνά δύσκολα
«Ο τουρκικός λαός έστειλε ένα µήνυµα προς τον πρόεδρο Ερντογάν», εξηγεί ο κ. Σταθακόπουλος στην «Κυριακάτικη Α» και προσθέτει: «Καλή η διεθνής σκηνή και η γεωπολιτική, καλό και το αεροπλάνο Kaan, όµως, παρότι η τουρκική οικονοµία είναι στους G20, ο κόσµος περνά πολύ δύσκολα και χρειάζεται έναν άνθρωπο δίπλα του και αυτός είναι ο πολιτικός-δήµαρχος της περιοχής όπου ζει ο καθένας. Τέτοιους ψήφισαν και όχι τους εκλεκτούς των κοµµάτων και δη του κυβερνώντος».
2. Η ώρα της αποφώνησης
«Οσες αδιαµφισβήτητες ικανότητες και να έχει ο πρόεδρος Ερντογάν -αθροιστικά επί 30 χρόνια ως δήµαρχος, πρωθυπουργός και πρόεδρος- πρέπει να ετοιµάζει την αποφώνησή του τον Μάιο του 2028. Ηδη είναι ο µακροβιότερος κυβερνήτης της Τουρκίας. ∆εν είναι ούτε θα είναι εύκολο να βρεθεί ισάξιος διάδοχός του στο ΑΚΡ και στη γενική διακυβέρνηση. Ούτε θα βιαστεί να τον χρίσει, κατά πάγια ιστορική σουλτανική πρακτική. Εχει τέσσερα χρόνια µπροστά του να φέρει πάλι τα πράγµατα όπως και για όσο τα θέλει. Εξάλλου “ben devletim”, τουτέστιν “εγώ είµαι το κράτος”, όπως ορίζει και το Σύνταγµά του».
3. Το άρµα της ∆ύσης
«Ο λαός έχει κουραστεί από την αέναη σύγκρουση του ιερού µε το κοσµικό και την υπερβολική επιβολή του ιερού, εντούτοις το 70% των Τούρκων παραµένουν βαθιά αντιαµερικανοί και αντιδυτικοί», τονίζει ο κ. Σταθακόπουλος. Ενδεχοµένως, δηλαδή, η προσπάθεια του Τούρκου προέδρου να προσδεθεί ξανά στο άρµα της ∆ύσης να µην άρεσε σ’ ένα µέρος των ψηφοφόρων.
4. Η Αθήνα σε εγρήγορση
«Η ήττα των δηµοτικών εκλογών δεν θα αλλάξει το γνωστό αναθεωρητικό πρόσωπο της ερντογανικής Τουρκίας, µε τα δύο προσωπεία, ενίοτε του φίλου και ενίοτε του νταή, τα οποία χρησιµοποιούνται καιροσκοπικά και αναλόγως. Τελευταίως µάς δείχνει το φιλικό. Είναι θέµα χρόνου να δούµε και το νταηλίδικο», εκτιµά ο κ. Σταθακόπουλος. Η Αθήνα, πάντως, µολονότι αποφεύγει να σχολιάσει τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας, δεν παύει να βρίσκεται σε εγρήγορση. Η ελληνική διπλωµατία φέρεται έξυπνα, µε τον επικεφαλής της, Γιώργο Γεραπετρίτη, να επιδιώκει τακτικές επαφές µε τη γείτονα. Κι ας είναι τυπικές. Τούτο, διότι ο ανοικτός δίαυλος επικοινωνίας αποτρέπει την πρόκληση κρίσεων. Εξού και η συνάντηση του κ. Γεραπετρίτη µε τον Τούρκο οµόλογό του, Χακάν Φιντάν, στο περιθώριο της ΝΑΤΟϊκής Συνόδου της Τετάρτης.
5. Καµία χαλαρότητα
«Ο πρόεδρος Ερντογάν σίγουρα θα µείνει στην Ιστορία ως ο πολιτικός που έστρεψε την Τουρκία στον αντιδυτικισµό, στο Ισλάµ και στην Ευρασία, έστω και εάν συµµετέχει ωφελιµιστικά στο ΝΑΤΟ και έχει ειδικό καθεστώς µε την Ε.Ε. Αν η παρακαταθήκη του αποβεί ωφέλιµη ή καταστροφική για τον λαό και τη χώρα του, θα το δείξει η Ιστορία. Η Ελλάδα ωφελεί να είναι πάντοτε σε εγρήγορση. ∆εν επιτρέπεται καµία χαλαρότητα και καλοπιστία που θα µπορούσε να εκληφθεί από τη γείτονα (µε τον όποιο ηγέτη της) ως αδυναµία», καταλήγει ο κ. Σταθακόπουλος. Το... µια από τα ίδια για τα ελληνοτουρκικά, µε καλύτερη βιτρίνα, µοιάζει πλέον ως το πιθανότερο ενδεχόµενο.
∆ιπλωµατικοί κύκλοι και έµπειροι αναλυτές εξηγούν ότι όσο κι αν στοίχισε στον Τ. Ερντογάν η στροφή προς τη ∆ύση, δύσκολα θα επέστρεφε σε αντιαµερικανική τακτική. ∆ιότι η Αγκυρα -ειδικά τώρα- έχει ανάγκη την Ουάσινγκτον. Ως προς τα ελληνοτουρκικά συγκεκριµένα, ο κ. ∆ρούγος λέει στην εφηµερίδα µας: «Εκτιµάται ότι στις σχέσεις Αθήνας - Αγκυρας είναι αρκετά πιθανό να είµαστε διαχρονικά µεταξύ άµπωτης και παλίρροιας. Η αδιαµφισβήτητα ενισχυµένη παρουσία του Ιµάµογλου στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας δεν επηρεάζει την εξωτερική πολιτική και άµυνα, που είναι πάντα προσχεδιασµένη. Πάντως δεν µπορεί να αποκλειστεί η περίπτωση της ενδυνάµωσης της ‘‘διπλωµατίας των πόλεων’’, ενώ θα πρέπει να παρακολουθούµε συνολικά και ειδικά τις προσεχείς τάσεις των Κεµαλιστών του CHP σε άµυνα και διπλωµατία. Το νέο µανιφέστο τους».
Η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» παρουσιάζει εκτενές ρεπορτάζ για όσα έρχονται. Κυρίως για το πώς θα επηρεάσει τα ελληνοτουρκικά ο πολιτικός «σεισµός» στη γείτονα και για το τι σηµαίνει για την Ελλάδα η ενίσχυση των Κεµαλιστών. Ο Τ. Ερντογάν δεν είναι άτρωτος. Ο λαός του έδωσε το µεγαλύτερο εκλογικό χαστούκι από το 2002 και επέτρεψε στον Ε. Ιµάµογλου να βάλει πλώρη για πρόεδρος στις επόµενες εθνικές εκλογές του 2028. Το κυβερνών κόµµα (ΑΚΡ) είναι πλέον δεύτερο µε 35,49%, ενώ οι Κεµαλιστές, δηλαδή το Ρεπουµπλικανικό Λαϊκό Κόµµα (CHP), αναδείχθηκαν πρώτοι µε 37,75%. Μια εικόνα αντίστροφη από τις εθνικές εκλογές του Μαΐου. Ο κ. Ιµάµογλου πέτυχε ένα πολύ µεγάλο ποσοστό για την επανεκλογή του, χωρίς τη βοήθεια της «ενωµένης αντιπολίτευσης», γεγονός που τον καθιστά τον πλέον ενεργό πολιτικό της χώρας, µε προοπτική και δυναµική διακυβέρνησης.
Ο γνωστός οθωµανολόγος ∆ηµήτρης Σταθακόπουλος εξάγει πέντε βασικά συµπεράσµατα, που σε µεγάλο βαθµό οδηγούν σε εκτιµήσεις για το τι έπεται.
1. Ο κόσµος περνά δύσκολα
«Ο τουρκικός λαός έστειλε ένα µήνυµα προς τον πρόεδρο Ερντογάν», εξηγεί ο κ. Σταθακόπουλος στην «Κυριακάτικη Α» και προσθέτει: «Καλή η διεθνής σκηνή και η γεωπολιτική, καλό και το αεροπλάνο Kaan, όµως, παρότι η τουρκική οικονοµία είναι στους G20, ο κόσµος περνά πολύ δύσκολα και χρειάζεται έναν άνθρωπο δίπλα του και αυτός είναι ο πολιτικός-δήµαρχος της περιοχής όπου ζει ο καθένας. Τέτοιους ψήφισαν και όχι τους εκλεκτούς των κοµµάτων και δη του κυβερνώντος».
2. Η ώρα της αποφώνησης
«Οσες αδιαµφισβήτητες ικανότητες και να έχει ο πρόεδρος Ερντογάν -αθροιστικά επί 30 χρόνια ως δήµαρχος, πρωθυπουργός και πρόεδρος- πρέπει να ετοιµάζει την αποφώνησή του τον Μάιο του 2028. Ηδη είναι ο µακροβιότερος κυβερνήτης της Τουρκίας. ∆εν είναι ούτε θα είναι εύκολο να βρεθεί ισάξιος διάδοχός του στο ΑΚΡ και στη γενική διακυβέρνηση. Ούτε θα βιαστεί να τον χρίσει, κατά πάγια ιστορική σουλτανική πρακτική. Εχει τέσσερα χρόνια µπροστά του να φέρει πάλι τα πράγµατα όπως και για όσο τα θέλει. Εξάλλου “ben devletim”, τουτέστιν “εγώ είµαι το κράτος”, όπως ορίζει και το Σύνταγµά του».
3. Το άρµα της ∆ύσης
«Ο λαός έχει κουραστεί από την αέναη σύγκρουση του ιερού µε το κοσµικό και την υπερβολική επιβολή του ιερού, εντούτοις το 70% των Τούρκων παραµένουν βαθιά αντιαµερικανοί και αντιδυτικοί», τονίζει ο κ. Σταθακόπουλος. Ενδεχοµένως, δηλαδή, η προσπάθεια του Τούρκου προέδρου να προσδεθεί ξανά στο άρµα της ∆ύσης να µην άρεσε σ’ ένα µέρος των ψηφοφόρων.
4. Η Αθήνα σε εγρήγορση
«Η ήττα των δηµοτικών εκλογών δεν θα αλλάξει το γνωστό αναθεωρητικό πρόσωπο της ερντογανικής Τουρκίας, µε τα δύο προσωπεία, ενίοτε του φίλου και ενίοτε του νταή, τα οποία χρησιµοποιούνται καιροσκοπικά και αναλόγως. Τελευταίως µάς δείχνει το φιλικό. Είναι θέµα χρόνου να δούµε και το νταηλίδικο», εκτιµά ο κ. Σταθακόπουλος. Η Αθήνα, πάντως, µολονότι αποφεύγει να σχολιάσει τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας, δεν παύει να βρίσκεται σε εγρήγορση. Η ελληνική διπλωµατία φέρεται έξυπνα, µε τον επικεφαλής της, Γιώργο Γεραπετρίτη, να επιδιώκει τακτικές επαφές µε τη γείτονα. Κι ας είναι τυπικές. Τούτο, διότι ο ανοικτός δίαυλος επικοινωνίας αποτρέπει την πρόκληση κρίσεων. Εξού και η συνάντηση του κ. Γεραπετρίτη µε τον Τούρκο οµόλογό του, Χακάν Φιντάν, στο περιθώριο της ΝΑΤΟϊκής Συνόδου της Τετάρτης.
5. Καµία χαλαρότητα
«Ο πρόεδρος Ερντογάν σίγουρα θα µείνει στην Ιστορία ως ο πολιτικός που έστρεψε την Τουρκία στον αντιδυτικισµό, στο Ισλάµ και στην Ευρασία, έστω και εάν συµµετέχει ωφελιµιστικά στο ΝΑΤΟ και έχει ειδικό καθεστώς µε την Ε.Ε. Αν η παρακαταθήκη του αποβεί ωφέλιµη ή καταστροφική για τον λαό και τη χώρα του, θα το δείξει η Ιστορία. Η Ελλάδα ωφελεί να είναι πάντοτε σε εγρήγορση. ∆εν επιτρέπεται καµία χαλαρότητα και καλοπιστία που θα µπορούσε να εκληφθεί από τη γείτονα (µε τον όποιο ηγέτη της) ως αδυναµία», καταλήγει ο κ. Σταθακόπουλος. Το... µια από τα ίδια για τα ελληνοτουρκικά, µε καλύτερη βιτρίνα, µοιάζει πλέον ως το πιθανότερο ενδεχόµενο.
Μεταξύ άµπωτης και παλίρροιας
Ο διεθνολόγος και γεωστρατηγικός αναλυτής, δρ Αθανάσιος ∆ρούγος, δηλώνει στην «Κυριακάτικη Α» ότι «µέχρι το 2028 ο Ερντογάν -εκτός απρόοπτου- θα είναι ο κυρίαρχος παίκτης στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, επιδιώκοντας όµως να έχει ‘‘ανοικτούς διαύλους’’ προς πάσα κατεύθυνση. Οι σχέσεις του µε τους Αµερικανούς θα καθορίσουν πολλά».∆ιπλωµατικοί κύκλοι και έµπειροι αναλυτές εξηγούν ότι όσο κι αν στοίχισε στον Τ. Ερντογάν η στροφή προς τη ∆ύση, δύσκολα θα επέστρεφε σε αντιαµερικανική τακτική. ∆ιότι η Αγκυρα -ειδικά τώρα- έχει ανάγκη την Ουάσινγκτον. Ως προς τα ελληνοτουρκικά συγκεκριµένα, ο κ. ∆ρούγος λέει στην εφηµερίδα µας: «Εκτιµάται ότι στις σχέσεις Αθήνας - Αγκυρας είναι αρκετά πιθανό να είµαστε διαχρονικά µεταξύ άµπωτης και παλίρροιας. Η αδιαµφισβήτητα ενισχυµένη παρουσία του Ιµάµογλου στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας δεν επηρεάζει την εξωτερική πολιτική και άµυνα, που είναι πάντα προσχεδιασµένη. Πάντως δεν µπορεί να αποκλειστεί η περίπτωση της ενδυνάµωσης της ‘‘διπλωµατίας των πόλεων’’, ενώ θα πρέπει να παρακολουθούµε συνολικά και ειδικά τις προσεχείς τάσεις των Κεµαλιστών του CHP σε άµυνα και διπλωµατία. Το νέο µανιφέστο τους».
