Αµέσως µετά την πασχαλινή ανάπαυλα θα πραγµατοποιηθεί το πιο κρίσιµο -έως τώρα- διπλωµατικό ραντεβού του 2024. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί στις 13 Μαΐου, στην Αγκυρα, µε τον Ταγίπ Ερντογάν.

Η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» αποκαλύπτει το παρασκήνιο της πολύµηνης προετοιµασίας, τις προσδοκίες, τον στόχο των συνοµιλιών και τα νέα δεδοµένα που τις πλαισιώνουν.

Διαβάστε ακόμα: Ερντογάν με φόντο την επίσκεψη Μητσοτάκη: Δεν υπάρχει πρόβλημα που δεν μπορούμε να λύσουμε


Το πλαίσιο της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν

1. ∆εν θα έχει προηγηθεί συνάντηση Μπάιντεν - Ερντογάν.

Μολονότι ο Λευκός Οίκος ουδέποτε είχε ανακοινώσει επισήµως τη φηµολογούµενη και πολυαναµενόµενη για τον Τούρκο πρόεδρο συνάντησή του µε τον Τζο Μπάιντεν, πιστεύαµε ότι αυτό το ραντεβού στην Ουάσινγκτον θα είχε προηγηθεί της ελληνοτουρκικής συνάντησης. Τελικά, δεν θα γίνει, χωρίς αυτό να είναι απαραιτήτως θετικό ή αρνητικό για την έκβαση της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν, σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις ειδικών. Ενδεχοµένως να προσδοκούσε ότι θα ειπωθεί κάτι για τα F-16 που ζητά (και αργά ή γρήγορα θα πάρει) από τους Αµερικανούς. Κι αυτό διότι οι ΗΠΑ παρασκηνιακά διαµηνύουν συχνά-πυκνά στους Ελληνες και στους Τούρκους αξιωµατούχους ότι δεν θέλουν αναζωπύρωση της ελληνοτουρκικής έντασης.

Με την κρίση στη Μέση Ανατολή να παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις, είναι άλλες οι αµερικανικές ανησυχίες και προτεραιότητες. Μάλλον και οι τουρκικές. Φαίνεται ότι η ακύρωση αυτή βόλεψε και τον Τζο Μπάιντεν και τον Ταγίπ Ερντογάν. Τον µεν «πλανητάρχη» επειδή δεν πήγε (προεκλογικά) κόντρα στο εβραϊκό λόµπι, υποδεχόµενος συνοµιλητή της «Χαµάς» στον Λευκό Οίκο. Τον δε Τούρκο πρόεδρο επειδή δεν µπήκε στη διαδικασία να τοποθετηθεί επί της «Χαµάς» εντός της αµερικανικής «έδρας».

2. Στη «σκιά» των αντιδράσεων για τα θαλάσσια πάρκα.

Ακόµα ένα δεδοµένο που δεν είχαµε υπολογίσει ότι θα προκύψει εν µέσω «νηνεµίας» είναι η επαναφορά των «γκρίζων ζωνών» εκ µέρους της Αγκυρας. Οι τουρκικές αντιδράσεις, ως απόρροια της προαναγγελίας του πρωθυπουργού για δηµιουργία θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο και στο Ιόνιο, ρίχνουν βαριά σκιά στο τετ α τετ της 13ης Μαΐου. Προφανώς, η Αθήνα δεν περίµενε ότι θα άλλαζαν οι τουρκικές διεκδικήσεις. Ωστόσο, η απειλή «δεν θα δεχθούµε τετελεσµένα» του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών συνιστά διεύρυνση των διεκδικήσεων της γείτονος.

Οι δε προειδοποιήσεις εκ µέρους πηγών του τουρκικού υπουργείου Αµυνας, σύµφωνα µε τις οποίες «είµαστε σε επιφυλακή για να προστατέψουµε τα συµφέροντά µας στο Αιγαίο και να αποτρέψουµε µονοµερείς προσπάθειες της Ελλάδας», ναρκοθετούν τον διάλογο πριν καν αυτός ξεκινήσει. Ηταν ενδεικτική η δήλωση του υπουργού Αµυνας, Νίκου ∆ένδια, επί του θέµατος (και ας ήταν περιβεβληµένη µ’ έναν µανδύα διπλωµατικού χιούµορ): «Αν είναι δυνατόν να ισχυρίζεται η Τουρκία ότι πρέπει να ζητήσουµε την άδειά της για να προστατεύσουµε το περιβάλλον στις Κυκλάδες. Αν ψαρεύω, δηλαδή, στους Αντίπαξους θα πρέπει να τηλεφωνήσω στον Τούρκο πρέσβη; Αυτά τα πράγµατα δεν είναι σοβαρά», είχε πει χαρακτηριστικά ο κ. ∆ένδιας στον Σκάι.

3. Το «Anadolu» στο... Ιόνιο και η «γαλάζια πατρίδα» στα σχολικά βιβλία.

∆ύο τουρκικά υπουργεία επεφύλαξαν... εκπλήξεις, δύο εβδοµάδες πριν από τη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν. Το τουρκικό υπουργείο Αµυνας ανήρτησε βίντεο στο Twitter µε πλάνα του ελικοπτεροφόρου «Anadolu», τονίζοντας ότι βρισκόταν... στο Ιόνιο, στο πλαίσιο ΝΑΤΟϊκής άσκησης που ολοκληρώθηκε τη Μεγάλη Τρίτη. Ωστόσο, η αναφορά στο Ιόνιο µόνο τυχαία δεν ήταν. Το δε τουρκικό υπουργείο Παιδείας δηµοσίευσε στην ιστοσελίδα του ανακοίνωση, σύµφωνα µε την οποία από το ερχόµενο έτος οι µαθητές θα διδάσκονται το αφήγηµα της «γαλάζιας πατρίδας». Χάρτες της «Mavi Vatan» θα συµπεριληφθούν στα σχολικά βιβλία και τα παιδιά θα µάθουν για την υφαλοκρηπίδα, την ΑΟΖ και τα χωρικά ύδατα. Βεβαίως, θα τα διδαχθούν µε τον τρόπο που βολεύει τους Τούρκους και όχι µε βάση τα όσα προβλέπουν οι ∆ιεθνείς Συνθήκες και η Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για το ∆ίκαιο της Θάλασσας (UΝCLOS), στην οποία η Τουρκία αρνείται να προσχωρήσει.


Οι επαφές Γεραπετρίτη - Φιντάν και η προετοιμασία για να πέσουν υπογραφές σε… βατά θέματα

Σύµφωνα µε αρµόδιους διπλωµατικούς κύκλους, τους τελευταίους πέντε µήνες οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, βρίσκονταν σε επαφή και συντόνιζαν µέχρι τελευταίας λεπτοµέρειας τη συνάντηση κορυφής. Οργάνωσαν την επίσκεψη και διά ζώσης. Τη µια φορά συναντήθηκαν στο περιθώριο της Συνόδου Ασφαλείας του Μονάχου και τη δεύτερη φορά στο Λονδίνο. Πάντα σε «ουδέτερο έδαφος», ούτως ώστε να µην µπουν στη δύσκολη θέση τού να προσκαλέσει ο ένας τον άλλον στην πόλη του. Εύλογο ήταν το µέληµα (αν όχι η ανησυχία) των υπουργών να ελέγχουν πλήρως τα όσα συµφωνούν οι υφυπουργοί και φυσικά τα όσα θα συζητήσουν οι δύο ηγέτες. ∆ιότι, όπως φάνηκε κι από την παραπάνω καταγραφή των πρόσφατων «παραφωνιών», το καλό κλίµα κρέµεται από µια λεπτή κλωστή. Στη συνάντηση του Λονδίνου, διάρκειας δυόµισι ωρών, οι δύο υπουργοί εξέτασαν και το περιθώριο υπογραφής συµφωνιών στην Αγκυρα.

Σύµφωνα µε πληροφορίες, αν τελικά κάτι υπογραφεί αυτό θα σχετίζεται µε βατά θέµατα. Για παράδειγµα, µε την πολιτική προστασία. ∆εν θα υπογραφεί, δηλαδή, κείµενο αντίστοιχο της ∆ιακήρυξης των Αθηνών. Ούτε φυσικά συνυποσχετικό για τη Χάγη. «Απέχουµε πολύ από αυτό», λένε αρµόδιες πηγές. ∆εν έχουν ωριµάσει ακόµα οι συνθήκες ώστε να συζητήσουµε τη διαφορά µας, δηλαδή την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Οι λόγοι που καθιστούν µη ώριµο τον διάλογο επ’ αυτού δεν είναι µόνο πολιτικοί. Είναι (κυρίως) ρεαλιστικοί. Η Αθήνα τονίζει ότι δεν πρόκειται να συζητήσει θέµατα κυριαρχίας ούτε να δεχθεί να τεθούν επί τάπητος οι παράνοµες και παράλογες τουρκικές αιτιάσεις. Οπως, για παράδειγµα, η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών µας. Εποµένως, εκτιµάται ότι στην Αγκυρα αµφότερες οι πλευρές θα κάνουν αυτό που συνηθίζουν τους τελευταίους µήνες. Θα «κλοτσάνε το τενεκεδάκι», ώστε τουλάχιστον να µην προκαλούνται κρίσεις όποτε υπάρχουν διαφωνίες.

Δημοσιεύθηκε στην «Απογευματινή»