Αντίστροφη μέτρηση για το τετ α τετ Μητσοτάκη - Ερντογάν: Η θετική ατζέντα, τα αγκάθια, τα μηνύματα και οι προσδοκίες
Το ταξίδι "αστραπή" και οι συμμετέχοντες
Την Δευτέρα στις 13 Μαΐου ταξιδεύει ο Κυριάκος Μητσοτάκης μαζί με την ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών στην Τουρκία, όπου πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της γείτονας χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις 15:30 στην Άγκυρα.
Mε στόχο να διατηρούνται ανοικτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέπτεται αύριο (Δευτέρα 13/5) την Άγκυρα, όπου θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, ανταποδίδοντας την επίσκεψή του στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο.
Αντίστοιχα, τον Τούρκο πρόεδρο θα συνοδεύουν ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, και ο επικεφαλής σύμβουλός του, Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς. Θα ακολουθήσουν αμέσως διευρυμένες συνομιλίες, όπου στην ελληνική εκπροσώπηση θα προστεθούν οι δύο υφυπουργοί Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Κώστας Φραγκογιάννης, ο διοικητής της ΕΥΠ, Θεμιστοκλής Δεμίρης, ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του πρωθυπουργού, Θάνος Ντόκος, η σύμβουλος του πρωθυπουργού για διεθνή θέματα, Αριστοτελία Πελώνη, και η διευθύντρια επικοινωνίας του πρωθυπουργού, Κύρα Κάπη.
Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν θα κάνουν στη συνέχεια κοινές δηλώσεις στα ΜΜΕ, ενώ θα ακολουθήσει δείπνο και αμέσως μετά επιστροφή της ελληνικής αποστολής στην Αθήνα. Στη συνέχεια, ο Πρωθυπουργός θα παρακαθήσει σε δείπνο που θα παραθέσει ο Πρόεδρος της Τουρκίας.
Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d17ttyu260cx)
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, σε ό,τι αφορά τη Μονή της Χώρας, ο πρωθυπουργός αναμένεται να στείλει το μήνυμα πως η απόφαση Ερντογάν αποτελεί ασέβεια στην πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας και καθαρή εργαλειοποίηση της θρησκείας για μικροπολιτικά οφέλη, καθώς αφορά ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής σημασίας με κάποια από τα πιο σημαντικά ψηφιδωτά και τις πιο εντυπωσιακές αγιογραφίες από όλες τις βυζαντινές εκκλησίες.
«Ήταν μία περιττή και λανθασμένη επιλογή» δήλωσε σε συνέντευξή του ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αποκαλύπτοντας πως θα επιδιώξει μεταξύ άλλων την αναστροφή αυτής της απόφασης και πως θα υπενθυμίσει στην Άγκυρα πως η διατήρηση του οικουμενικού χαρακτήρα μνημείων και η τήρηση των διεθνών προτύπων προστασίας της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί σαφή διεθνή υποχρέωση που δεσμεύει όλα τα κράτη.
Κατά τα άλλα, ψηλά στην ατζέντα θα είναι η πορεία της υλοποίησης των 15 και πλέον συμφωνιών που έχουν υπογραφεί μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει το Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) ΑΔΜΗΕ – TEIAS στον τομέα της ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών, το οποίο αφορά στη δημιουργία νέας διασυνδετικής γραμμής μεταξύ Νέα Σάντας και Μπαμπαέσκι με στόχο την αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Τουρκίας και την αύξηση του όγκου αμφίδρομης ροής ενέργειας κατά 600 MW. Παράλληλα, θα συζητηθούν και θα υπογραφούν και άλλες συμφωνίες, για τη συνδρομή στην πολιτική προστασία, αλλά και τη δημιουργία ενός ελληνοτουρκικού επιχειρηματικού συμφώνου.
Οι δύο ηγέτες αναμένεται να αναφερθούν στην Διακήρυξη των Αθηνων όπου μεταξύ άλλων ρητά συμφωνούν στο να καλλιεργούν φιλικές σχέσεις, αμοιβαίο σεβασμό, ειρηνική συνύπαρξη και κατανόηση και να επιλύουν κάθε διαφορά μεταξύ τους με ειρηνικά μέσα και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν θα δώσει το στίγμα της επόμενης φάσης του Πολιτικού διαλόγου, των Μέτρων Οικοδόμησης εμπιστοσύνης και της Θετικής Ατζέντας στα ελληνοτουρκικά.
Το πρώτο «αγκάθι» είναι η διαφορά προσέγγισης του διαλόγου. Η Τουρκία αναμένεται να θέσει μια σειρά από θέματα για τα οποία εγείρει αξιώσεις, ενώ όπως έχει γίνει γνωστό από την πλευρά του Τούρκου προέδρου, αναμένεται να τεθούν και θέματα που αφορούν τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.
Το δεύτερο είναι η αμφισβήτηση από πλευράς της Άγκυρας, της κυριαρχίας ελληνικών νησιών και νησίδων στο Αιγαίο, με αφορμή τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων που ανακοίνωσε η Ελλάδα, στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος. Η Τουρκία έχει ήδη δηλώσει πως δεν θα μείνει απαθής και πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να το επιτρέψει.
Το τρίτο είναι η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά του, δηλώνοντας ότι θα θέσει το θέμα στον Τούρκο πρόεδρο.
Και το τέταρτο είναι η ένταξη στα σχολικά βιβλία στην Τουρκία, της «Γαλάζιας Πατρίδας». Όλα αυτά αναμένεται να συζητηθούν στο «Λευκό Παλάτι» του Τούρκου προέδρου, με το κλίμα για την ώρα να χαρακτηρίζεται και από τις δύο πλευρές ως θετικό.
Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d17twhahyj4x)
Πρόκειται, όπως σημειώνουν τα ίδια πρόσωπα για την πρώτη επίσκεψη του πρωθυπουργού στην 'Αγκυρα - τον Μάρτιο του 2022 είχε βρεθεί στην Κωνσταντινούπολη και είχε γευματίσει με τον Πρόεδρο της Τουρκίας - αλλά και η πρώτη επίσκεψη Έλληνα Πρωθυπουργού στην τουρκική πρωτεύουσα τα τελευταία πέντε χρόνια. Κυβερνητικές πηγές υπενθυμίζουν, μάλιστα, ότι κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας τον περασμένο Δεκέμβριο στην Αθήνα οι δύο ηγέτες είχαν υιοθετήσει την Διακήρυξη των Αθηνών, ενώ είχαν υπογραφεί 15 Μνημόνια συνεργασίας ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Τα ίδια πρόσωπα προϊδεάζουν ότι κατά τη διάρκεια της συνάντησης αναμένεται να συζητηθούν όλα τα θέματα της διμερούς ατζέντας, ενώ αναμένεται να οριστεί και το χρονοδιάγραμμα των επόμενων επαφών σε επίπεδο πολιτικού διαλόγου, θετικής ατζέντας και Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ( ΜΟΕ ). Επίσης, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές αναμένεται ακόμη να επιβεβαιωθεί η επόμενη συνάντηση των δύο ηγετών κατά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, με τους δύο ηγέτες να συμπίπτουν επίσης και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, τον προσεχή Ιούλιο στην Ουάσιγκτον.
Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d17txsrspuz5)
Σε αυτήν ο κ. Μητσοτάκης τονίζει την ανάγκη να κρατηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, ακόμη και σε περιόδους έντασης.
«Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι περίπλοκες και φορτισμένες με ιστορία και συναισθήματα. Αυτό δεν θα αλλάξει ποτέ. Αυτό που μπορούμε να αλλάξουμε είναι την οπτική μας: αντί να βλέπουμε ένα γρίφο που δεν λύνεται, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην ενίσχυση μιας θετικής ατζέντας και να επιδιώξουμε τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών και των λαών μας», αναφέρει μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός.
«Πιστεύω ότι θα πρέπει να μιλάμε περισσότερο μεταξύ μας, αντί να μιλάμε ο ένας για τον άλλον. Η Ελλάδα πάντα έλυνε τις διαφορές μέσω του καλή τη πίστει διαλόγου και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Η Ελλάδα δεν απειλεί κανέναν. Και θα ήθελα να επαναλάβω ότι είμαστε γείτονες, όχι εχθροί», προσθέτει ενώ δίνει έμφαση στην αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων: «Ο πραγματισμός υπαγορεύει ότι είναι φυσικό οι γείτονες να συνεργάζονται και, παρά τις διαφωνίες, να καταβάλουν ειλικρινείς προσπάθειες για να τις ξεπεράσουν. Η Ελλάδα και η Τουρκία αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις. Η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές απαιτούν περισσότερο από ποτέ αμοιβαία κατανόηση και συνεργασία.»
Ερωτηθείς για το σχέδιο της Ελλάδας για τα Θαλάσσια Πάρκα, το οποίο σύμφωνα με τον διευθυντή της τουρκικής εφημερίδας συζητήθηκε πολύ στη γείτονα χώρα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι «πρόκειται για μία αμιγώς περιβαλλοντική πρωτοβουλία που ερείδεται στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας.»
Το πρόγραμμα επισκέψεων Τούρκων σε 10 ελληνικά νησιά δεν μπορεί να επεκταθεί
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε επίσης στο πρόγραμμα που επιτρέπει την επίσκεψη Τούρκων τουριστών σε 10 ελληνικά νησιά μέσω της επιτόπιας θεώρησης (visa at the gate), ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι δεν μπορεί να επεκταθεί.
Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d17sy3lsdjxl)
«Η φιλοσοφία του προγράμματος είναι σύντομες επισκέψεις στα ελληνικά νησιά που έχουν ακτοπλοϊκή σύνδεση με τις τουρκικές ακτές. Καθώς αποτελεί εξαίρεση από τους κανόνες, είναι καθορισμένη με σαφήνεια, σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και δεν μπορεί να επεκταθεί», ανέφερε χαρακτηριστικά απαντώντας ουσιαστικά σε ερώτηση για το αν θα μπορούσε να ισχύσει και για άλλες περιοχές της χώρας που θέλουν να επισκέπτονται Τούρκοι, όπως στη Θεσσαλονίκη.
«Μία λύση του Κυπριακού πρέπει να βασίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ»
Παράλληλα τόνισε ότι και οι δύο χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ ενώ μίλησε και για τις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και για το Κυπριακό υπογραμμίζοντας ότι η λύση του πρέπει να βασίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
«Πιστεύω ειλικρινά ότι η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων θα ωφελήσει επίσης τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας και τα βήματα προς μια θετική ατζέντα μεταξύ της Ευρώπης και της Τουρκίας. Το ίδιο ισχύει για τις συνομιλίες για το Κυπριακό. Ευελπιστώ ότι η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων θα οδηγήσει στην επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, το οποίο επίσης είναι θέμα της ΕΕ. Όσον αφορά την Κύπρο, θέλω να είμαι ξεκάθαρος: μία λύση πρέπει να βασίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
«Είμαι πολύ απογοητευμένος από την πρόσφατη απόφαση των τουρκικών αρχών να λειτουργήσει η βυζαντινή Μονή της Χώρας ως τζαμί, καθώς και από την παλαιότερη σχετική απόφαση για την Αγία Σοφία. Οι αποφάσεις αυτές έρχονται σε αντίθεση με τον οικουμενικό χαρακτήρα των μνημείων και την κοινή μας προσπάθεια να καλλιεργηθεί αμοιβαία κατανόηση. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να εργαστούμε προς την κατεύθυνση να χτίζουμε διαρκώς περισσότερες γέφυρες μεταξύ των λαών μας.»
Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d17t5jngngep)
Στη συνέντευξη, ο τούρκος πρόεδρος υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ότι τα προβλήματα πρέπει να επιλύονται ως πακέτο και πως όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι δύσκολο για μια ενεργειακή πλατφόρμα που δεν περιλαμβάνει την Τουρκία να επιτύχει στην περιοχή, ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, επισημαίνει ότι «η Τουρκία και η Ελλάδα μοιραζόμαστε όχι μόνο την ίδια γεωγραφία, αλλά και πολλά κοινά στοιχεία με ιστορική διάσταση. Φυσικά, υπάρχουν θέματα στα οποία διαφωνούμε, αλλά ο αριθμός των θεμάτων στα οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε δεν είναι μικρός. Μιλώντας ανοιχτά και με θάρρος για όλα τα θέματα συνολικά, μπορούμε να κάνουμε βήματα προς την κατεύθυνση της λύσης».
Αναφορικά με τα ελληνοτουρκικά, ο κ. Ερντογάν μιλά τόσο για διαφορές όπως η υφαλοκρηπίδα και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, όσο και για τα θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο, με αφορμή τα οποία η Τουρκία ήγειρε πάλι ζήτημα κυριαρχίας επί των μικρών, ακατοίκητων νησιών. Όπως σημειώνει η εφημερίδα, ο Τούρκος πρόεδρος απάντησε γραπτώς στις ερωτήσεις της, οι οποίες είχαν υποβληθεί προτού ανακύψει η εφαρμογή της απόφασης για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί.
Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d17ssylyjs21)
Το τυπικό της επίσκεψης
Το τυπικό της επίσκεψης έχει πάντα σημασία σε τέτοιες περιπτώσεις: Πρώτα, λοιπόν, τη Δευτέρα στις 15:30 το μεσημέρι της Δευτέρας θα γίνει η διμερής συνάντηση, με τον Ελληνα πρωθυπουργό να συνοδεύεται από τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, και τη διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του, Αννα-Μαρία Μπούρα.Αντίστοιχα, τον Τούρκο πρόεδρο θα συνοδεύουν ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, και ο επικεφαλής σύμβουλός του, Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς. Θα ακολουθήσουν αμέσως διευρυμένες συνομιλίες, όπου στην ελληνική εκπροσώπηση θα προστεθούν οι δύο υφυπουργοί Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Κώστας Φραγκογιάννης, ο διοικητής της ΕΥΠ, Θεμιστοκλής Δεμίρης, ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του πρωθυπουργού, Θάνος Ντόκος, η σύμβουλος του πρωθυπουργού για διεθνή θέματα, Αριστοτελία Πελώνη, και η διευθύντρια επικοινωνίας του πρωθυπουργού, Κύρα Κάπη.
Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν θα κάνουν στη συνέχεια κοινές δηλώσεις στα ΜΜΕ, ενώ θα ακολουθήσει δείπνο και αμέσως μετά επιστροφή της ελληνικής αποστολής στην Αθήνα. Στη συνέχεια, ο Πρωθυπουργός θα παρακαθήσει σε δείπνο που θα παραθέσει ο Πρόεδρος της Τουρκίας.
Τα αγκάθια και η «θετική ατζέντα» στη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν
Στην ατζέντα της Δευτέρας βρεθεί η αξιολόγηση των συμφωνιών που υπογράφθηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο στην Αθήνα, αλλά και θα σχεδιαστεί και το χρονοδιάγραμμα των επαφών στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου, των ΜΟΕ και της θετικής ατζέντας.Σύμφωνα με τις πληροφορίες, σε ό,τι αφορά τη Μονή της Χώρας, ο πρωθυπουργός αναμένεται να στείλει το μήνυμα πως η απόφαση Ερντογάν αποτελεί ασέβεια στην πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας και καθαρή εργαλειοποίηση της θρησκείας για μικροπολιτικά οφέλη, καθώς αφορά ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής σημασίας με κάποια από τα πιο σημαντικά ψηφιδωτά και τις πιο εντυπωσιακές αγιογραφίες από όλες τις βυζαντινές εκκλησίες.
«Ήταν μία περιττή και λανθασμένη επιλογή» δήλωσε σε συνέντευξή του ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αποκαλύπτοντας πως θα επιδιώξει μεταξύ άλλων την αναστροφή αυτής της απόφασης και πως θα υπενθυμίσει στην Άγκυρα πως η διατήρηση του οικουμενικού χαρακτήρα μνημείων και η τήρηση των διεθνών προτύπων προστασίας της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί σαφή διεθνή υποχρέωση που δεσμεύει όλα τα κράτη.
Κατά τα άλλα, ψηλά στην ατζέντα θα είναι η πορεία της υλοποίησης των 15 και πλέον συμφωνιών που έχουν υπογραφεί μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει το Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) ΑΔΜΗΕ – TEIAS στον τομέα της ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών, το οποίο αφορά στη δημιουργία νέας διασυνδετικής γραμμής μεταξύ Νέα Σάντας και Μπαμπαέσκι με στόχο την αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Τουρκίας και την αύξηση του όγκου αμφίδρομης ροής ενέργειας κατά 600 MW. Παράλληλα, θα συζητηθούν και θα υπογραφούν και άλλες συμφωνίες, για τη συνδρομή στην πολιτική προστασία, αλλά και τη δημιουργία ενός ελληνοτουρκικού επιχειρηματικού συμφώνου.
Οι δύο ηγέτες αναμένεται να αναφερθούν στην Διακήρυξη των Αθηνων όπου μεταξύ άλλων ρητά συμφωνούν στο να καλλιεργούν φιλικές σχέσεις, αμοιβαίο σεβασμό, ειρηνική συνύπαρξη και κατανόηση και να επιλύουν κάθε διαφορά μεταξύ τους με ειρηνικά μέσα και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν θα δώσει το στίγμα της επόμενης φάσης του Πολιτικού διαλόγου, των Μέτρων Οικοδόμησης εμπιστοσύνης και της Θετικής Ατζέντας στα ελληνοτουρκικά.
Τα 4 αγκάθια
Ωστόσο τα «αγκάθια» είναι πολλά και το τελευταίο διάστημα έχουν τεθεί και επιπλέον ζητήματα. Πιο αναλυτικά:Το πρώτο «αγκάθι» είναι η διαφορά προσέγγισης του διαλόγου. Η Τουρκία αναμένεται να θέσει μια σειρά από θέματα για τα οποία εγείρει αξιώσεις, ενώ όπως έχει γίνει γνωστό από την πλευρά του Τούρκου προέδρου, αναμένεται να τεθούν και θέματα που αφορούν τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.
Το δεύτερο είναι η αμφισβήτηση από πλευράς της Άγκυρας, της κυριαρχίας ελληνικών νησιών και νησίδων στο Αιγαίο, με αφορμή τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων που ανακοίνωσε η Ελλάδα, στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος. Η Τουρκία έχει ήδη δηλώσει πως δεν θα μείνει απαθής και πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να το επιτρέψει.
Το τρίτο είναι η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά του, δηλώνοντας ότι θα θέσει το θέμα στον Τούρκο πρόεδρο.
Και το τέταρτο είναι η ένταξη στα σχολικά βιβλία στην Τουρκία, της «Γαλάζιας Πατρίδας». Όλα αυτά αναμένεται να συζητηθούν στο «Λευκό Παλάτι» του Τούρκου προέδρου, με το κλίμα για την ώρα να χαρακτηρίζεται και από τις δύο πλευρές ως θετικό.
Τι αναφέρουν κυβερνητικές πηγές αναφορικά με τις προσδοκίες
Ο πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τον Τούρκο πρόεδρο «με στόχο να διατηρούνται ανοικτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας και στο ανώτατο επίπεδο, ώστε οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις να προχωρούν στο επόμενο βήμα, αλλά και να γίνει από τους δύο ηγέτες η επισκόπηση της προόδου σε επίπεδο διμερών σχέσεων αλλά και στους τομείς συνεργασίας, που έχουν συμφωνηθεί ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, επισκέπτεται αύριο Δευτέρα την 'Αγκυρα, όπου θα συναντηθεί με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση του Προέδρου της Τουρκίας του και ανταποδίδοντας στην επίσκεψη του κ. Ερντογάν στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο», τονίζουν κυβερνητικές πηγές.Πρόκειται, όπως σημειώνουν τα ίδια πρόσωπα για την πρώτη επίσκεψη του πρωθυπουργού στην 'Αγκυρα - τον Μάρτιο του 2022 είχε βρεθεί στην Κωνσταντινούπολη και είχε γευματίσει με τον Πρόεδρο της Τουρκίας - αλλά και η πρώτη επίσκεψη Έλληνα Πρωθυπουργού στην τουρκική πρωτεύουσα τα τελευταία πέντε χρόνια. Κυβερνητικές πηγές υπενθυμίζουν, μάλιστα, ότι κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας τον περασμένο Δεκέμβριο στην Αθήνα οι δύο ηγέτες είχαν υιοθετήσει την Διακήρυξη των Αθηνών, ενώ είχαν υπογραφεί 15 Μνημόνια συνεργασίας ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Τα ίδια πρόσωπα προϊδεάζουν ότι κατά τη διάρκεια της συνάντησης αναμένεται να συζητηθούν όλα τα θέματα της διμερούς ατζέντας, ενώ αναμένεται να οριστεί και το χρονοδιάγραμμα των επόμενων επαφών σε επίπεδο πολιτικού διαλόγου, θετικής ατζέντας και Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ( ΜΟΕ ). Επίσης, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές αναμένεται ακόμη να επιβεβαιωθεί η επόμενη συνάντηση των δύο ηγετών κατά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, με τους δύο ηγέτες να συμπίπτουν επίσης και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, τον προσεχή Ιούλιο στην Ουάσιγκτον.
Μητσοτάκης στην Milliyet: Να επικεντρωθούμε με την Τουρκία στην ενίσχυση μιας θετικής ατζέντας
Μία ημέρα πριν από την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Τουρκία και τη συνάντηση του με τον Ταγίπ Ερντογάν, η εφημερίδα Μιλλιέτ φιλοξενεί συνέντευξη του πρωθυπουργού.Σε αυτήν ο κ. Μητσοτάκης τονίζει την ανάγκη να κρατηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, ακόμη και σε περιόδους έντασης.
«Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι περίπλοκες και φορτισμένες με ιστορία και συναισθήματα. Αυτό δεν θα αλλάξει ποτέ. Αυτό που μπορούμε να αλλάξουμε είναι την οπτική μας: αντί να βλέπουμε ένα γρίφο που δεν λύνεται, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην ενίσχυση μιας θετικής ατζέντας και να επιδιώξουμε τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών και των λαών μας», αναφέρει μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός.
«Πιστεύω ότι θα πρέπει να μιλάμε περισσότερο μεταξύ μας, αντί να μιλάμε ο ένας για τον άλλον. Η Ελλάδα πάντα έλυνε τις διαφορές μέσω του καλή τη πίστει διαλόγου και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Η Ελλάδα δεν απειλεί κανέναν. Και θα ήθελα να επαναλάβω ότι είμαστε γείτονες, όχι εχθροί», προσθέτει ενώ δίνει έμφαση στην αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων: «Ο πραγματισμός υπαγορεύει ότι είναι φυσικό οι γείτονες να συνεργάζονται και, παρά τις διαφωνίες, να καταβάλουν ειλικρινείς προσπάθειες για να τις ξεπεράσουν. Η Ελλάδα και η Τουρκία αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις. Η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές απαιτούν περισσότερο από ποτέ αμοιβαία κατανόηση και συνεργασία.»
Ερωτηθείς για το σχέδιο της Ελλάδας για τα Θαλάσσια Πάρκα, το οποίο σύμφωνα με τον διευθυντή της τουρκικής εφημερίδας συζητήθηκε πολύ στη γείτονα χώρα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι «πρόκειται για μία αμιγώς περιβαλλοντική πρωτοβουλία που ερείδεται στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας.»
Το πρόγραμμα επισκέψεων Τούρκων σε 10 ελληνικά νησιά δεν μπορεί να επεκταθεί
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε επίσης στο πρόγραμμα που επιτρέπει την επίσκεψη Τούρκων τουριστών σε 10 ελληνικά νησιά μέσω της επιτόπιας θεώρησης (visa at the gate), ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι δεν μπορεί να επεκταθεί.
«Η φιλοσοφία του προγράμματος είναι σύντομες επισκέψεις στα ελληνικά νησιά που έχουν ακτοπλοϊκή σύνδεση με τις τουρκικές ακτές. Καθώς αποτελεί εξαίρεση από τους κανόνες, είναι καθορισμένη με σαφήνεια, σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και δεν μπορεί να επεκταθεί», ανέφερε χαρακτηριστικά απαντώντας ουσιαστικά σε ερώτηση για το αν θα μπορούσε να ισχύσει και για άλλες περιοχές της χώρας που θέλουν να επισκέπτονται Τούρκοι, όπως στη Θεσσαλονίκη.
«Μία λύση του Κυπριακού πρέπει να βασίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ»
Παράλληλα τόνισε ότι και οι δύο χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ ενώ μίλησε και για τις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και για το Κυπριακό υπογραμμίζοντας ότι η λύση του πρέπει να βασίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
«Πιστεύω ειλικρινά ότι η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων θα ωφελήσει επίσης τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας και τα βήματα προς μια θετική ατζέντα μεταξύ της Ευρώπης και της Τουρκίας. Το ίδιο ισχύει για τις συνομιλίες για το Κυπριακό. Ευελπιστώ ότι η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων θα οδηγήσει στην επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, το οποίο επίσης είναι θέμα της ΕΕ. Όσον αφορά την Κύπρο, θέλω να είμαι ξεκάθαρος: μία λύση πρέπει να βασίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
«Είμαι απογοητευμένος από την απόφαση να λειτουργήσει ως τζαμί η Μονή της Χώρας»
Τέλος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέροντας ότι η ελληνική πλευρά έχει προχωρήσει στη διατήρηση και αποκατάσταση μνημείων της Οθωμανικής περιόδου, εξέφρασε την απογοήτευση του για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε μουσουλμανικό τέμενος, θέμα που έχει ως στόχο να το θέσει και στον Ταγίπ Ερντογάν:«Είμαι πολύ απογοητευμένος από την πρόσφατη απόφαση των τουρκικών αρχών να λειτουργήσει η βυζαντινή Μονή της Χώρας ως τζαμί, καθώς και από την παλαιότερη σχετική απόφαση για την Αγία Σοφία. Οι αποφάσεις αυτές έρχονται σε αντίθεση με τον οικουμενικό χαρακτήρα των μνημείων και την κοινή μας προσπάθεια να καλλιεργηθεί αμοιβαία κατανόηση. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να εργαστούμε προς την κατεύθυνση να χτίζουμε διαρκώς περισσότερες γέφυρες μεταξύ των λαών μας.»
Ερντογάν: Τι περιμένει από τη συνάντηση με Μητσοτάκη
Ενόψει της επικείμενης συνάντησής του με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μίλησε στην εφημερίδα «Καθημερινή της Κυριακής» και τον ανταποκριτή της στην Τουρκία, Μανώλη Κωστίδη.Στη συνέντευξη, ο τούρκος πρόεδρος υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ότι τα προβλήματα πρέπει να επιλύονται ως πακέτο και πως όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι δύσκολο για μια ενεργειακή πλατφόρμα που δεν περιλαμβάνει την Τουρκία να επιτύχει στην περιοχή, ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, επισημαίνει ότι «η Τουρκία και η Ελλάδα μοιραζόμαστε όχι μόνο την ίδια γεωγραφία, αλλά και πολλά κοινά στοιχεία με ιστορική διάσταση. Φυσικά, υπάρχουν θέματα στα οποία διαφωνούμε, αλλά ο αριθμός των θεμάτων στα οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε δεν είναι μικρός. Μιλώντας ανοιχτά και με θάρρος για όλα τα θέματα συνολικά, μπορούμε να κάνουμε βήματα προς την κατεύθυνση της λύσης».
Αναφορικά με τα ελληνοτουρκικά, ο κ. Ερντογάν μιλά τόσο για διαφορές όπως η υφαλοκρηπίδα και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, όσο και για τα θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο, με αφορμή τα οποία η Τουρκία ήγειρε πάλι ζήτημα κυριαρχίας επί των μικρών, ακατοίκητων νησιών. Όπως σημειώνει η εφημερίδα, ο Τούρκος πρόεδρος απάντησε γραπτώς στις ερωτήσεις της, οι οποίες είχαν υποβληθεί προτού ανακύψει η εφαρμογή της απόφασης για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί.
