Στοιχεία από 200 κόμματα σε 25 χώρες υποδηλώνουν ότι οι δωρεές στις σκληροπυρηνικές ομάδες παρουσιάζουν αύξηση τα τελευταία χρόνια, ενισχύοντας τα «πολεμικά σεντούκια» πριν από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σχολιάζει σε έρευνά του ο Guardian.
Το ένα τέταρτο όλων των ιδιωτικών δωρεών σε πολιτικά κόμματα στην ΕΕ πηγαίνουν σε ακροδεξιά, ακροαριστερά και λαϊκιστικά κινήματα, ενισχύοντας τα οικονομικά τους κατά εκατομμύρια ευρώ πριν από τις κρίσιμες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την επόμενη εβδομάδα, αναφέρεται στο δημοσίευμα, ενώ γίνεται ειδική αναφορά στην Ελλάδα και το ΚΚΕ.
Σύμφωνα με πίνακα που παρουσιάζεται, τα αριστερά και ακροαριστερά λαϊκιστικά κόμματα στη χώρα μας παίρνουν τη «μερίδα του λέοντος» από μη δημόσια χρηματοδότηση.
Με τις δημοσκοπήσεις να προβλέπουν αύξηση της υποστήριξης των σκληροπυρηνικών συντηρητικών, ευρωσκεπτικιστών και φιλορωσικών κομμάτων, ο Guardian και άλλα 26 μέσα ενημέρωσης, με επικεφαλής την ερευνητική ομάδα Follow the Money, δημοσιεύουν το Transparency Gap, την πιο εκτεταμένη ανάλυση της πολιτικής χρηματοδότησης στο η ΕΕ.
150 εκατ. ευρώ κατευθύνθηκαν σε εξτρεμιστικά και λαϊκιστικά κόμματα
Τα δεδομένα δείχνουν ότι 150 εκατομμύρια ευρώ, το ισοδύναμο του 1 ευρώ σε κάθε 4 ευρώ όλων των ιδιωτικών δωρεών που έγιναν μεταξύ 2019 και 2022, κατευθύνθηκαν σε λαϊκιστικά κόμματα και σε εκείνα με τις πιο ακραίες πολιτικές απόψεις.
Οι ακροδεξιές ομάδες έχουν αντλήσει περισσότερα από 97 εκατομμύρια ευρώ, που ισοδυναμούν με 1 ευρώ για κάθε 7 ευρώ ιδιωτικού χρήματος.
Το πρότζεκτ χρησιμοποίησε την ίδια κομματική ταξινόμηση με την ερευνητική ομάδα The PopuList, η οποία ορίζει τους ακροδεξιούς ως «κατέχοντες εθνικιστική και αυταρχική ιδεολογία».
Ενώ οι περισσότερες χώρες υποχρεώνουν τα εμπλεκόμενα μέρη να δηλώνουν το συνολικό τους εισόδημα από ιδιωτικές και δημόσιες πηγές, οι κανόνες ποικίλλουν πολύ, και η χρηματοδότηση σε ορισμένα κράτη μέλη είναι ένα «μαύρο κουτί» εξηγεί ο Guardian.
Τα τρία τέταρτα δεν δημοσιεύουν καμία πληροφορία ή μόνο μερικά στοιχεία σχετικά με τα άτομα ή τις επιχειρήσεις που βρίσκονται πίσω από τις δωρεές.
Υπάρχει κενό διαφάνειας, ακόμη και όταν τα κόμματα ακολουθούν τους κανόνες της χώρας τους. Η έρευνα δεν βρήκε σημάδια αδικοπραγίας, αλλά μια σημαντική μελέτη που ανατέθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έλλειψη διαφάνειας μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους διαφθοράς.
Σε ορισμένες χώρες, τα ακροαριστερά κόμματα έχουν μεγάλο μερίδιο της πίτας. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας λαμβάνει πάνω από το ήμισυ της μη δημόσιας χρηματοδότησης της χώρας, ενώ το πορτογαλικό αντίστοιχό του, Partido Comunista Português πάνω από το 50% του συνόλου.
Στις περισσότερες χώρες, τα κρατικά χρήματα είναι πλέον η πιο σημαντική ροή εισοδήματος, με το μη δημόσιο χρήμα να αντιπροσωπεύει λιγότερο από το ένα τέταρτο της διαθέσιμης χρηματοδότησης στην Ισπανία, την Ουγγαρία και την Πορτογαλία και μόλις το 15% περίπου στην Ιρλανδία και το Βέλγιο.
Σε άλλα έθνη όπου κυριαρχεί το ιδιωτικό χρήμα, οι κρατικές συνεισφορές εξακολουθούν να είναι σημαντικές. Για παράδειγμα, στη Γερμανία και την Ολλανδία, η δημόσια χρηματοδότηση αντιπροσώπευε περίπου το 45% των χρημάτων που έλαβαν τα πολιτικά κόμματα το 2022.
Μετά από μια απόφαση ορόσημο του ομοσπονδιακού συνταγματικού δικαστηρίου της Γερμανίας το 1992, η κατανομή των δημόσιων πόρων στα πολιτικά κόμματα βασίζεται στη «ρίζα τους στην κοινωνία».
«Αυτό σημαίνει ότι τα πολιτικά κόμματα θα πρέπει πάντα να αναζητούν τη δημόσια υποστήριξη», δήλωσαν οι γερμανικές αρχές.
«Ενώ όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν υιοθετήσει κανονισμούς σχετικά με την αναφορά και τη δημόσια αποκάλυψη δωρεών, το τι πρέπει να αναφέρεται και τι πρέπει να αποκαλύπτεται ποικίλλει σημαντικά… συχνά υπάρχει μια εντυπωσιακή απόκλιση μεταξύ των χαμηλών ορίων αναφοράς και των υψηλών ορίων δημοσιοποίησης και το μέσο όριο των 2.400 ευρώ εγκυμονεί πιθανούς κινδύνους διαφθοράς», ανέφερε η έκθεση.
«Τίποτα δεν απαγορεύει στα κόμματα να δημοσιεύουν πιο λεπτομερείς πληροφορίες από αυτές που απαιτεί ο νόμος», δήλωσε ο Fernando Casal Bértoa, ειδικός σε ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και συστήματα και αναπληρωτής καθηγητής συγκριτικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ. «Αλλά σχεδόν κανείς δεν το κάνει. Τα κόμματα δεν ενδιαφέρονται για τη διαφάνεια. Νομίζουν ότι αυτό θα τα περιορίσει», παρατήρησε.
Όταν περιλαμβάνονται και άλλες μορφές χρηματοδότησης - συγκεκριμένα δωρεές από μέλη, πολιτικούς ή αξιωματούχους ενός κόμματος - τα σκληροπυρηνικά και λαϊκιστικά κόμματα συγκέντρωσαν το ένα πέμπτο των χρημάτων που συγκεντρώθηκαν μεταξύ 2019 και 2022, πόρους ύψους σχεδόν 500 εκατ. ευρώ, δείχνουν τα στοιχεία. Για τα ακροδεξιά κόμματα το ποσό ήταν κοντά στα 200 εκατ. ευρώ – 1 ευρώ για κάθε 11 ευρώ.
