Ευρωεκλογές 2024: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι ψηφοφόροι λίγες μέρες πριν τις κάλπες
Αναλυτικός οδηγός
Οι Ευρωπαίοι ψηφίζουν τους εκπροσώπους τους στην Ευρωβουλή την προσεχή Κυριακή (9/6)
Πλησιάζει η μέρα της κάλπης των Ευρωεκλογών, όπου περίπου 373 εκατομμύρια ψηφοφόροι από τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα κληθούν να επιλέξουν τους εκπροσώπους τους στην ευρωβουλή.
Πρόκειται για εκλογές κρίσιμης σημασίας καθώς εντείνεται ο προβληματισμός για την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, γεγονός που αναμένεται να αποτυπωθεί στη σύνθεση του επόμενου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) είναι το μόνο άμεσα εκλεγμένο όργανο της ΕΕ, που εκπροσωπεί τους πολίτες των κρατών μελών της. Οι κύριες λειτουργίες του περιλαμβάνουν τη διαπραγμάτευση της νομοθεσίας της ΕΕ με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, οι οποίες εκπροσωπούνται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το ΕΚ εγκρίνει επίσης τον προϋπολογισμό της ΕΕ και ψηφίζει τις διεθνείς συμφωνίες και τις διευρύνσεις του μπλοκ.
Το ΕΚ έχει σημαντικές εποπτικές ευθύνες, συμπεριλαμβανομένης της εξουσίας να εγκρίνει ή να απορρίψει τον διορισμό του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μια θέση που κατέχει αυτή τη στιγμή η Γερμανίδα Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, και των επιτρόπων.
Σε αντίθεση με τα εθνικά κοινοβούλια, το ΕΚ δεν έχει το δικαίωμα να προτείνει νόμους, αλλά μπορεί να διαπραγματευτεί μόνο αυτούς που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το ΕΚ αποτελείται από 720 ευρωβουλευτές που εκλέγονται κάθε πέντε χρόνια. Στη συνέχεια, οι ευρωβουλευτές εκλέγουν τον πρόεδρό τους για θητεία δυόμισι ετών. Η απερχόμενη πρόεδρος είναι από τη Μάλτα, Ρομπέρτα Μέτσολα.
Σε 21 κράτη μέλη, άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω μπορούν να ψηφίσουν. Στο Βέλγιο, τη Γερμανία, την Αυστρία και τη Μάλτα, η ελάχιστη ηλικία είναι τα 16. Στην Ελλάδα μπορούν να ψηφίσουν όσοι συμπληρώνουν τα 17 κατά τη διάρκεια του εκλογικού έτους και στην Ουγγαρία μπορούν να ψηφίσουν παντρεμένοι ανεξαρτήτως ηλικίας.
Οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να ψηφίσουν στη χώρα καταγωγής τους ή από το εξωτερικό. Η ψηφοφορία από το εξωτερικό επιτρέπεται σε όλα τα κράτη μέλη εκτός από την Τσεχία, την Ιρλανδία, τη Μάλτα και τη Σλοβακία. Στη Βουλγαρία και την Ιταλία το δικαίωμα αυτό ισχύει μόνο για όσους ζουν εντός της ΕΕ.
Οι πολίτες που ζουν σε άλλη χώρα της ΕΕ μπορούν να επιλέξουν να ψηφίσουν υποψηφίους είτε από τη χώρα καταγωγής τους είτε από τη χώρα διαμονής τους.
Ο ψηφοφόρος πρέπει να επιλέξει ποιας χώρας τους ευρωβουλευτές θα ψηφίσει, αλλά δεν είναι νόμιμο να ψηφίζει και στις δύο χώρες ταυτόχρονα.
Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι ψηφοφόροι μπορούν να επιλέξουν μόνο κλειστές λίστες που δεν επιτρέπουν αλλαγή σειράς για τους προτιμώμενους υποψηφίους, ενώ σε άλλα μπορούν να επιλέξουν μεμονωμένους υποψηφίους σε προνομιακό σύστημα.
Ανάλογα με την εθνική νομοθεσία, ορισμένοι ψηφοφόροι στο εξωτερικό μπορούν να ψηφίσουν στις εθνικές τους πρεσβείες, μέσω ταχυδρομείου ή ηλεκτρονικά.
Ποιος μπορεί να θέσει υποψηφιότητα
Οι ψηφοφόροι μπορούν να επιλέξουν από μεμονωμένους υποψηφίους ή εκπροσώπους πολιτικών κομμάτων, ανάλογα με τη χώρα. Μόλις εκλεγούν, οι ευρωβουλευτές από κάθε κράτος θα ενταχθούν στις ευρωπαϊκές ομάδες του Κοινοβουλίου, με βάση τον πολιτικό προσανατολισμό τους.
Ορισμένα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, επιτρέπουν την υποψηφιότητα στις ευρωπαϊκές εκλογές μόνο για υποψηφίους πολιτικών κομμάτων ή πολιτικών συνασπισμών.
Οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές δεν μπορούν να ασκούν καθήκοντα σε εθνικές κυβερνήσεις ή άλλα πολιτικά όργανα, όπως η Επιτροπή της ΕΕ, το Δικαστήριο ή το Ελεγκτικό Συνέδριο, μεταξύ άλλων. Όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να είναι πολίτες της ΕΕ.
Έξι στους 10 πολίτες της ΕΕ θα συμμετάσχουν σε αυτές τις εκλογές, σύμφωνα με έρευνα της στατιστικής υπηρεσίας της Ένωσης, Eurostat, τον Απρίλιο.
Δημοσκόπηση του Europe Elects στα τέλη Μαΐου προβλέπει ότι από τις 720 έδρες στο ΕΚ, η Ομάδα του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) θα κερδίσει 180 έδρες, η κεντροαριστερή Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών Και οι Δημοκρατικοί (S&D) 138, και το φιλελεύθερο, κεντρώο, Renew Europe (RE) 86.
Για τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR), η δημοσκόπηση προβλέπει ότι θα καταλάβουν 75 έδρες ενώ για το Κόμμα Ταυτότητας και Δημοκρατίας (ID) αναμένεται να μειωθούν σε 68 από 84, μετά την αποπομπή της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD ). Άλλα μικρότερα κόμματα προβλέπεται να κερδίσουν τις υπόλοιπες 173 έδρες, σύμφωνα με τα στοιχεία του Europe Elects.
Οι προηγούμενες ευρωεκλογές σηματοδότησαν μια κομβική αλλαγή στην πολιτική, καθώς τα παραδοσιακά κεντροδεξιά και κεντροαριστερά της ΕΕ απώλεσαν τις δυνάμεις τους από μικρότερα κόμματα.
Το ΕΛΚ και η κεντροαριστερή Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) κατέλαβαν συνολικά 76 λιγότερες έδρες.
Το γεγονός κατέστησε επιτακτική την ανάγκη μιας ευρύτερης οικοδόμησης συνασπισμού, ενισχύοντας κεντρώες και φιλοευρωπαϊκές ομάδες όπως το Renew Europe και τους Πράσινοους/EFA.
Η προσέλευση στις κάλπες έφτασε σε υψηλό 20 ετών στο 50,66%, σημειώνοντας αύξηση 8% από το 2014, υποδηλώνοντας το αυξημένο ενδιαφέρον των πολιτών για ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση και η οικονομική ανισότητα.
Πρόκειται για εκλογές κρίσιμης σημασίας καθώς εντείνεται ο προβληματισμός για την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, γεγονός που αναμένεται να αποτυπωθεί στη σύνθεση του επόμενου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Τι είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) είναι το μόνο άμεσα εκλεγμένο όργανο της ΕΕ, που εκπροσωπεί τους πολίτες των κρατών μελών της. Οι κύριες λειτουργίες του περιλαμβάνουν τη διαπραγμάτευση της νομοθεσίας της ΕΕ με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, οι οποίες εκπροσωπούνται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το ΕΚ εγκρίνει επίσης τον προϋπολογισμό της ΕΕ και ψηφίζει τις διεθνείς συμφωνίες και τις διευρύνσεις του μπλοκ.
Το ΕΚ έχει σημαντικές εποπτικές ευθύνες, συμπεριλαμβανομένης της εξουσίας να εγκρίνει ή να απορρίψει τον διορισμό του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μια θέση που κατέχει αυτή τη στιγμή η Γερμανίδα Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, και των επιτρόπων.
Σε αντίθεση με τα εθνικά κοινοβούλια, το ΕΚ δεν έχει το δικαίωμα να προτείνει νόμους, αλλά μπορεί να διαπραγματευτεί μόνο αυτούς που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το ΕΚ αποτελείται από 720 ευρωβουλευτές που εκλέγονται κάθε πέντε χρόνια. Στη συνέχεια, οι ευρωβουλευτές εκλέγουν τον πρόεδρό τους για θητεία δυόμισι ετών. Η απερχόμενη πρόεδρος είναι από τη Μάλτα, Ρομπέρτα Μέτσολα.
Ευρωεκλογές 2024: Ποιοι έχουν δυνατότητα ψήφου
Σε 21 κράτη μέλη, άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω μπορούν να ψηφίσουν. Στο Βέλγιο, τη Γερμανία, την Αυστρία και τη Μάλτα, η ελάχιστη ηλικία είναι τα 16. Στην Ελλάδα μπορούν να ψηφίσουν όσοι συμπληρώνουν τα 17 κατά τη διάρκεια του εκλογικού έτους και στην Ουγγαρία μπορούν να ψηφίσουν παντρεμένοι ανεξαρτήτως ηλικίας.
Οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να ψηφίσουν στη χώρα καταγωγής τους ή από το εξωτερικό. Η ψηφοφορία από το εξωτερικό επιτρέπεται σε όλα τα κράτη μέλη εκτός από την Τσεχία, την Ιρλανδία, τη Μάλτα και τη Σλοβακία. Στη Βουλγαρία και την Ιταλία το δικαίωμα αυτό ισχύει μόνο για όσους ζουν εντός της ΕΕ.
Οι πολίτες που ζουν σε άλλη χώρα της ΕΕ μπορούν να επιλέξουν να ψηφίσουν υποψηφίους είτε από τη χώρα καταγωγής τους είτε από τη χώρα διαμονής τους.
Ο ψηφοφόρος πρέπει να επιλέξει ποιας χώρας τους ευρωβουλευτές θα ψηφίσει, αλλά δεν είναι νόμιμο να ψηφίζει και στις δύο χώρες ταυτόχρονα.
Ευρωεκλογές 2024: Πώς διεξάγεται η ψηφοφορία
Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι ψηφοφόροι μπορούν να επιλέξουν μόνο κλειστές λίστες που δεν επιτρέπουν αλλαγή σειράς για τους προτιμώμενους υποψηφίους, ενώ σε άλλα μπορούν να επιλέξουν μεμονωμένους υποψηφίους σε προνομιακό σύστημα.
Ανάλογα με την εθνική νομοθεσία, ορισμένοι ψηφοφόροι στο εξωτερικό μπορούν να ψηφίσουν στις εθνικές τους πρεσβείες, μέσω ταχυδρομείου ή ηλεκτρονικά.
Ποιος μπορεί να θέσει υποψηφιότητα
Οι ψηφοφόροι μπορούν να επιλέξουν από μεμονωμένους υποψηφίους ή εκπροσώπους πολιτικών κομμάτων, ανάλογα με τη χώρα. Μόλις εκλεγούν, οι ευρωβουλευτές από κάθε κράτος θα ενταχθούν στις ευρωπαϊκές ομάδες του Κοινοβουλίου, με βάση τον πολιτικό προσανατολισμό τους.
Ορισμένα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, επιτρέπουν την υποψηφιότητα στις ευρωπαϊκές εκλογές μόνο για υποψηφίους πολιτικών κομμάτων ή πολιτικών συνασπισμών.
Οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές δεν μπορούν να ασκούν καθήκοντα σε εθνικές κυβερνήσεις ή άλλα πολιτικά όργανα, όπως η Επιτροπή της ΕΕ, το Δικαστήριο ή το Ελεγκτικό Συνέδριο, μεταξύ άλλων. Όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να είναι πολίτες της ΕΕ.
Ευρωεκλογές 2024: Πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος
Έξι στους 10 πολίτες της ΕΕ θα συμμετάσχουν σε αυτές τις εκλογές, σύμφωνα με έρευνα της στατιστικής υπηρεσίας της Ένωσης, Eurostat, τον Απρίλιο.
Δημοσκόπηση του Europe Elects στα τέλη Μαΐου προβλέπει ότι από τις 720 έδρες στο ΕΚ, η Ομάδα του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) θα κερδίσει 180 έδρες, η κεντροαριστερή Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών Και οι Δημοκρατικοί (S&D) 138, και το φιλελεύθερο, κεντρώο, Renew Europe (RE) 86.
Για τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR), η δημοσκόπηση προβλέπει ότι θα καταλάβουν 75 έδρες ενώ για το Κόμμα Ταυτότητας και Δημοκρατίας (ID) αναμένεται να μειωθούν σε 68 από 84, μετά την αποπομπή της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD ). Άλλα μικρότερα κόμματα προβλέπεται να κερδίσουν τις υπόλοιπες 173 έδρες, σύμφωνα με τα στοιχεία του Europe Elects.
Ευρωεκλογές: Τα αποτελέσματα του 2019
Οι προηγούμενες ευρωεκλογές σηματοδότησαν μια κομβική αλλαγή στην πολιτική, καθώς τα παραδοσιακά κεντροδεξιά και κεντροαριστερά της ΕΕ απώλεσαν τις δυνάμεις τους από μικρότερα κόμματα.
Το ΕΛΚ και η κεντροαριστερή Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) κατέλαβαν συνολικά 76 λιγότερες έδρες.
Το γεγονός κατέστησε επιτακτική την ανάγκη μιας ευρύτερης οικοδόμησης συνασπισμού, ενισχύοντας κεντρώες και φιλοευρωπαϊκές ομάδες όπως το Renew Europe και τους Πράσινοους/EFA.
Η προσέλευση στις κάλπες έφτασε σε υψηλό 20 ετών στο 50,66%, σημειώνοντας αύξηση 8% από το 2014, υποδηλώνοντας το αυξημένο ενδιαφέρον των πολιτών για ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση και η οικονομική ανισότητα.
