Τα Γλυπτά του Παρθενώνα "φάρος" για την αναθέρμανση των ελληνοτουρκικών σχέσεων
"Το ελληνοτουρκικό χαστούκι στη Βρετανία"
«Να γιορτάσουμε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα», είπε η εκπρόσωπος της Τουρκίας στην UNESCO - Πώς η «χαμηλή πολιτική» που διατηρεί ήρεμα τα νερά στο Αιγαίο, παίζει τον ρόλο της σε ένα παγκόσμιας εμβέλειας ζήτημα
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα, τα συχνά κακώς επονομαζόνενα «Ελγίνεια», αποτελούν μια «χαίνουσα» πληγή αιώνων στη συλλογική μας ταυτότητα, με το διαχρονικό αίτημα της Αθήνας να είναι ένα με αποδέκτη το Βρετανικό Μουσείο: «Φέρτε τα πίσω». Οι ημέρες αυτές μπορούν να αποτελέσουν σημείο καμπής, καθώς η προσπάθεια της χώρας βρίσκει έναν σύμμαχο μάλλον ανέλπιστο και αυτός είναι η Τουρκία.
Η εκπρόσωπος της γείτονος στην UNESCO, Ζεϊνέπ Μποζ, επικεφαλής του τμήματος του τουρκικού υπουργείου Πολιτισμού για την καταπολέμηση της εμπορίας αρχαιοτήτων, αμφισβήτησε το βρετανικό επιχείρημα ότι υπήρχε φιρμάνι που έδινε άδεια στον λόρδο Έλγιν να αφαιρέσει τα μάρμαρα από τον Παρθενώνα. Με αυτόν τον τρόπο, δίνεται μια ισχυρή απάντηση σε ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί το Λονδίνο προκειμένου να διατηρήσει στην κατοχή του τα ελληνικά έργα τέχνης.
Η Μποζ δήλωσε στην επιτροπή της UNESCO ότι ο Έλγιν δεν είχε άδεια από την Οθωμανική Αυτοκρατορία για να πάρει τα Μάρμαρα. «Δεν γνωρίζουμε κανένα έγγραφο που να νομιμοποιεί αυτή την αγορά», είπε, ανατρέποντας τον ισχυρισμό ότι ο Έλγιν είχε φιρμάνι που του επέτρεπε «να αφαιρεί κάθε κομμάτι πέτρας με παλιές επιγραφές ή φιγούρες πάνω τους». Το έγγραφο αυτό, που μεταφράστηκε στα ιταλικά από τη βρετανική πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη, βρίσκεται τώρα στο Βρετανικό Μουσείο, το οποίο το χρησιμοποιεί για να διεκδικήσει την κυριότητα των Μαρμάρων.
Η Ζεϊνέπ Μποζ δεν έκρυψε και την «ανυπομονησία» της «να γιορτάσουμε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, καθώς πιστεύουμε ότι σηματοδοτεί την αλλαγή συμπεριφοράς προς την προστασία της πολιτιστικής ιδιοκτησίας και αποτελεί το ισχυρότερο μήνυμα που δίνεται παγκοσμίως».
*Διαβάστε ακόμα: Ζεϊνέπ Μποζ: Ποια είναι η Τουρκάλα αρχαιολόγος που υποστηρίζει την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα
*Διαβάστε ακόμα: Μενδώνη για Γλυπτά του Παρθενώνα: Η Τουρκία επιβεβαίωσε αυτό που υποστηρίζει εδώ και χρόνια η ελληνική πλευρά
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα δεδομένα είναι «φάρος πολιτισμού», ωστόσο πέραν αυτού, φαίνεται πως είναι και «φάρος» για την αναθέρμανση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ένα απτό στοιχείο που δείχνει το καλό momentum στο οποίο και βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή. Χωρίς φυσικά να υπάρχει αφέλεια, η προσέγγιση αυτή «μας επιτρέπει να διαφωνούμε, χωρίς να είμαστε με το δάχτυλο στη σκανδάλη», όπως είπε και στη διακαναλική συνέντευξη ενόψει ευρωεκλογών την Κυριακή χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Προνομιακό, δε, πεδίο για να αποτυπωθεί η παραπάνω στόχευση είναι το πεδίο της «χαμηλής πολιτικής», ή low politics, όπως αναφέρεται στη θεωρία των διεθνών σχέσεων. Είναι δεδομένο πως η συνεννόηση Ελλάδας και Τουρκίας δεν γίνεται να προχωρήσει με βάση την οποιαδήποτε εκχώρηση σε κυριαρχικά δικαιώματα, από τα οποία η Αθήνα (η πλευρά που επιθυμεί τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και την τήρηση του status quo) δεν γίνεται να αποστεί ούτε ίντσα.
Μπορεί όμως να προχωρήσει σε ζητήματα που δεν άπτονται του πυρήνα της κρατικής υπόστασης και ένα τέτοιο ex officio είναι ο πολιτισμός και η συνεργασία για ένα θέμα που θα αποτελέσει τη δικαίωση των θέσεων της ελληνικής πλευράς, ενώ παράλληλα η Άγκυρα μπορεί να προβεί σε αυτήν την κίνηση, θέλοντας με τη σειρά της να τονώσει το επικοινωνιακό της προφίλ, χωρίς να θέτει εν αμφιβόλω τις πάγιες - αναθεωρητικές - θέσεις της. Η «διπλωματία των Γλυπτών» μοιάζει να ακολουθεί εννοιολογικά την αντίστοιχη των σεισμών, ενώ τίθεται σε εφαρμογή μετά την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο, την οποία ακολούθησε η αντίστοιχη επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα στα μέσα Μαΐου.
Υπενθυμίζεται ότι ο Ρίσι Σούνακ εμφανίζεται κάθετα αντίθετος στην επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, ενώ προέβη και σε μια πρωτόφαντη διπλωματικά κίνηση, να ακυρώσει την συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη τον περασμένο Νοέμβριο στο Λονδίνο, μετά την αναφορά του Έλληνα πρωθυπουργού τότε σε συνέντευξη στο BBC πως η αρπαγή των Γλυπτών είναι «σαν να κόβαμε τη Μόνα Λίζα στη μέση». Αντίθετα, ο Έλληνας πρωθυπουργός συνάντησε τον Κιρ Στάρμερ, ο οποίος είχε σημειώσει πως δεν θα στεκόταν εμπόδιο σε μια συμφωνία δανεισμού, αν υπήρχε ποτέ μια αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία μεταξύ Βρετανικού Μουσείου και Αθήνας.
Η εκπρόσωπος της γείτονος στην UNESCO, Ζεϊνέπ Μποζ, επικεφαλής του τμήματος του τουρκικού υπουργείου Πολιτισμού για την καταπολέμηση της εμπορίας αρχαιοτήτων, αμφισβήτησε το βρετανικό επιχείρημα ότι υπήρχε φιρμάνι που έδινε άδεια στον λόρδο Έλγιν να αφαιρέσει τα μάρμαρα από τον Παρθενώνα. Με αυτόν τον τρόπο, δίνεται μια ισχυρή απάντηση σε ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί το Λονδίνο προκειμένου να διατηρήσει στην κατοχή του τα ελληνικά έργα τέχνης.
Η Μποζ δήλωσε στην επιτροπή της UNESCO ότι ο Έλγιν δεν είχε άδεια από την Οθωμανική Αυτοκρατορία για να πάρει τα Μάρμαρα. «Δεν γνωρίζουμε κανένα έγγραφο που να νομιμοποιεί αυτή την αγορά», είπε, ανατρέποντας τον ισχυρισμό ότι ο Έλγιν είχε φιρμάνι που του επέτρεπε «να αφαιρεί κάθε κομμάτι πέτρας με παλιές επιγραφές ή φιγούρες πάνω τους». Το έγγραφο αυτό, που μεταφράστηκε στα ιταλικά από τη βρετανική πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη, βρίσκεται τώρα στο Βρετανικό Μουσείο, το οποίο το χρησιμοποιεί για να διεκδικήσει την κυριότητα των Μαρμάρων.
Η Ζεϊνέπ Μποζ δεν έκρυψε και την «ανυπομονησία» της «να γιορτάσουμε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, καθώς πιστεύουμε ότι σηματοδοτεί την αλλαγή συμπεριφοράς προς την προστασία της πολιτιστικής ιδιοκτησίας και αποτελεί το ισχυρότερο μήνυμα που δίνεται παγκοσμίως».
*Διαβάστε ακόμα: Ζεϊνέπ Μποζ: Ποια είναι η Τουρκάλα αρχαιολόγος που υποστηρίζει την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα «φάρος» αναθέρμανσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων
Τα τουρκικά μέσα έχουν δει με ιδιαίτερα καλό μάτι την θέση που έχει λάβει η Άγκυρα αναφορικά με το ζήτημα: Η «Haber» έκανε λόγο για «ελληνοτουρκικό χαστούκι στη Βρετανία» και πως «κατέρρευσε το ψέμα δύο αιώνων», ενώ η Hurriyet σημείωσε στο σχετικό άρθρο της πως προσφέρεται «υποστήριξη στον γείτονα», προοσθέτοντας πως «η κυρία Ζεϊνέπ έκανε την Αθήνα ευτυχισμένη».*Διαβάστε ακόμα: Μενδώνη για Γλυπτά του Παρθενώνα: Η Τουρκία επιβεβαίωσε αυτό που υποστηρίζει εδώ και χρόνια η ελληνική πλευρά
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα δεδομένα είναι «φάρος πολιτισμού», ωστόσο πέραν αυτού, φαίνεται πως είναι και «φάρος» για την αναθέρμανση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ένα απτό στοιχείο που δείχνει το καλό momentum στο οποίο και βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή. Χωρίς φυσικά να υπάρχει αφέλεια, η προσέγγιση αυτή «μας επιτρέπει να διαφωνούμε, χωρίς να είμαστε με το δάχτυλο στη σκανδάλη», όπως είπε και στη διακαναλική συνέντευξη ενόψει ευρωεκλογών την Κυριακή χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Προνομιακό, δε, πεδίο για να αποτυπωθεί η παραπάνω στόχευση είναι το πεδίο της «χαμηλής πολιτικής», ή low politics, όπως αναφέρεται στη θεωρία των διεθνών σχέσεων. Είναι δεδομένο πως η συνεννόηση Ελλάδας και Τουρκίας δεν γίνεται να προχωρήσει με βάση την οποιαδήποτε εκχώρηση σε κυριαρχικά δικαιώματα, από τα οποία η Αθήνα (η πλευρά που επιθυμεί τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και την τήρηση του status quo) δεν γίνεται να αποστεί ούτε ίντσα.
Μπορεί όμως να προχωρήσει σε ζητήματα που δεν άπτονται του πυρήνα της κρατικής υπόστασης και ένα τέτοιο ex officio είναι ο πολιτισμός και η συνεργασία για ένα θέμα που θα αποτελέσει τη δικαίωση των θέσεων της ελληνικής πλευράς, ενώ παράλληλα η Άγκυρα μπορεί να προβεί σε αυτήν την κίνηση, θέλοντας με τη σειρά της να τονώσει το επικοινωνιακό της προφίλ, χωρίς να θέτει εν αμφιβόλω τις πάγιες - αναθεωρητικές - θέσεις της. Η «διπλωματία των Γλυπτών» μοιάζει να ακολουθεί εννοιολογικά την αντίστοιχη των σεισμών, ενώ τίθεται σε εφαρμογή μετά την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο, την οποία ακολούθησε η αντίστοιχη επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα στα μέσα Μαΐου.
Η στάση του Κιρ Στάρμερ
Ένας άλλος σύμμαχος της Ελλάδας βέβαια είναι και οι εξελίξεις στο εσωτερικό της Μεγάλης Βρετανίας: ο Ρίσι Σούνακ προκήρυξε εκλογές για τις 4 Ιουλίου, έχοντας ήδη λάβει τα αρνητικά μηνύματα από τη συντριβή των Τόρις στις δημοτικές εκλογές του Μαΐου. Στο ίδιο μήκος κύματος, οι δημοσκοπήσεις δίνουν ως μεγάλο φαβορί τους Εργατικούς, με τον Κιρ Στάρμερ να ετοιμάζεται - όπως όλα δείχνουν - να γίνει ο επόμενος ένοικος της Downing Street 10, αυξάνοντας ενδεχομένως και τον αριθμό των εδρών που είχε κερδίσει ο Τόνι Μπλερ το 1997, ενώ οι Συντηρητικοί βλέπουν το φάσμα μιας ήττας ανεπανάληπτης εδώ και έναν αιώνα.Υπενθυμίζεται ότι ο Ρίσι Σούνακ εμφανίζεται κάθετα αντίθετος στην επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, ενώ προέβη και σε μια πρωτόφαντη διπλωματικά κίνηση, να ακυρώσει την συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη τον περασμένο Νοέμβριο στο Λονδίνο, μετά την αναφορά του Έλληνα πρωθυπουργού τότε σε συνέντευξη στο BBC πως η αρπαγή των Γλυπτών είναι «σαν να κόβαμε τη Μόνα Λίζα στη μέση». Αντίθετα, ο Έλληνας πρωθυπουργός συνάντησε τον Κιρ Στάρμερ, ο οποίος είχε σημειώσει πως δεν θα στεκόταν εμπόδιο σε μια συμφωνία δανεισμού, αν υπήρχε ποτέ μια αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία μεταξύ Βρετανικού Μουσείου και Αθήνας.
