Το μοναδικό φαινόμενο να μην υπάρχει κανένας πραγματικός νικητής, αντιθέτως να υπάρχουν μπόλικοι ηττημένοι, είναι το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από την κάλπη των ευρωεκλογών.

Η ΝΔ υπέστη δεινή ήττα, με τα αίτια αυτής να είναι ποικίλα. Η αλαζονεία, για παράδειγμα, που επιδεικνύει η κυβέρνηση μοιάζει να είναι ο βασικός λόγος και να έρχεται ως συνέχεια της στάσης που είχε στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών.

Οι πολίτες είναι εμφανές πως ήθελαν να στείλουν ξεκάθαρο μήνυμα στην κυβέρνηση, απλώς το ερώτημα είναι αν αυτό θα έχει μονιμότερα χαρακτηριστικά. Συνήθως οι ευρωεκλογές αποτελούν μια «εύκολη κάλπη» προκειμένου να «απιστήσουν» από το κόμμα τους.

Φαίνεται, ωστόσο, πως εδώ και ένα χρόνο, από την επομένη των εθνικών εκλογών, η κυβέρνηση έχει ξεκουρδιστεί. Και αν υπήρχε η πεποίθηση στους πολίτες πως υπάρχει ξεκάθαρη εναλλακτική κυβερνητική λύση, η κατάσταση θα ήταν μάλλον μη αναστρέψιμη.

Ακόμα και τώρα, η κυβέρνηση διασώζεται από αυτό το διάχυτο αίσθημα, από αυτή την απουσία. Από την άλλη, είναι σαφές ότι τα περιθώρια κινήσεων του πρωθυπουργού συνεχώς μειώνονται. Ένας ανασχηματισμός, όπως ευρέως συζητείται, ποτέ δεν αλλάζει το κλίμα. Άντε να δημιουργήσει συζητήσεις για μία ή δυο μέρες. Οπότε μένει να δούμε τι άλλο μπορεί να σκεφτεί ο κ. Μητσοτάκης.

Αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ μόνο καλό δεν ήταν το αποτέλεσμα. Ο κ. Κασσελάκης εμφανίστηκε ως ο μεσσίας που θα κερδίσει την ΝΔ και εντέλει έχασε τρεις μονάδες από το ποσοστό που πέτυχε ο κ. Τσίπρας και το οποίο τον οδήγησε στην παραίτηση. Ήδη κορυφαία στελέχη όπως η Όλγα Γεροβασίλη, ο Κώστας Ζαχαριάδης, ο Διονύσης Τεμπονέρας, ο Χρήστος Σπίρτζης, έθεσαν ευθέως θέμα πορείας του κόμματος και εμμέσως θέμα ηγεσίας.

Είναι προφανές ότι από αύριο θα ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση στην Κουμουνδούρου για τη λειτουργία του κόμματος αλλά και την ιδεολογική του κατεύθυνση. Έτσι όπως είναι σήμερα, με έναν πρόεδρο persona και one man show δεν μπορεί να πάει μακριά. Δεν μπορεί η αξιωματική αντιπολίτευση να είναι το κόμμα των «πρωινάδικων»!

Η άνοδος σχεδόν μιας ποσοστιαίας μονάδας που πέτυχε το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να είναι λόγος για πανηγυρισμούς. Παρότι ο κ. Ανδρουλάκης έκανε ότι μπορούσε όλο αυτό το διάστημα της προεκλογικής περιόδου, χωρίς κυρίως να υποκύψει στις σειρήνες της φθηνής επικοινωνίας. Επέμεινε να πολιτεύεται με πολιτικότητα, αλλά και να έχει το πιο αξιόλογο ψηφοδέλτιο. Φαίνεται, όμως, ότι το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να κάνει το κάτι παραπάνω. Τα έχει δοκιμάσει όλα εδώ και 12 χρόνια. Αλλά δυναμική δεν αναπτύσσει και αυτό δεν μπορεί να είναι τυχαίο.

Και βεβαίως δεν είναι λύση να ζει με τα μεγαλεία του παρελθόντος και να επαναλαμβάνει μονότονα το όνομα του Ανδρέα Παπανδρέου. Μοιάζει να έχει κλείσει τον κύκλο του και να χρειάζεται κάτι καινούργιο. Ο κ. Ανδρουλάκης πρέπει να προχωρήσει σε γενναίες πρωτοβουλίες, με τολμηρά ανοίγματα σε όλη την κεντροαριστερά. Όλες οι πρωτοβουλίες με τις όμορες δυνάμεις θα πρέπει να καταλήξουν στη δημιουργία νέου φορέα. Ο χρόνος υπάρχει, η ανάγκη είναι παραπάνω από επιτακτική. Θα υπάρξει η βούληση;