Λίγα 24ωρα πριν από το άνοιγμα της ευρωκάλπης στην Ευρώπη, η Politico έδινε στη δημοσιότητα µια πανευρωπαϊκή ποιοτική έρευνα της Kapa Research σε 10 χώρες-µέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης -ανάµεσά τους και η Ελλάδα- και µε δείγµα 10.800 ερωτηθέντων.

Οι απαντήσεις έδιναν ανάγλυφα ένα περίγραµµα του τι πιστεύουν και τι προσδοκούν οι Ευρωπαίοι: φόβος και ανασφάλεια ήταν τα γνωρίσµατα που αναδείχθηκαν τόσο για τα µείζονα προβλήµατα της Ευρώπης όσο και για τις χαµηλές επιδόσεις της πολιτικής ηγεσίας των Βρυξελλών. Το αποτέλεσµα της ψηφοφορίας για το νέο Ευρωκοινοβούλιο φαίνεται να ανέδειξε ακριβώς αυτό το δίπτυχο φόβου και ανασφάλειας που οδήγησε, µεταξύ άλλων, σε µια ενίσχυση της Ακροδεξιάς και, γενικότερα, σε µια συντηρητική στροφή.

eurokalpi

Κόστος ζωής

Τέσσερις ήταν οι συνιστώσες που η έρευνα περιγράφει ως αίτια της ανασφάλειας των Ευρωπαίων πολιτών. Η πρώτη και κυρίαρχη αιτία έχει να κάνει µε την οικονοµική ανασφάλεια των πολιτών, µε την αυξηµένη ανησυχία για το αυξηµένο κόστος ζωής. Οι ανησυχίες επιτάθηκαν από την έκρηξη του πληθωρισµού και της ακρίβειας, εξαιτίας της πανδηµίας, αλλά και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Το 47% των ερωτηθέντων έθεσαν το ζήτηµα της ακρίβειας ως βασική προτεραιότητα. «Πρωταθλητές» στις απαντήσεις ήταν η Γαλλία (58%) αλλά και η Ελλάδα (55%). Προφανώς, η πολιτική κρίση, η άνοδος της Λεπέν αλλά και ο εκλογικός αιφνιδιασµός του Μακρόν έχουν να κάνουν και µε τις επιπτώσεις της ακρίβειας στα µεσαία και χαµηλά εισοδήµατα. Αλλά και στη χώρα µας, ο ίδιος ο πρωθυπουργός την περασµένη Τρίτη στη συνέντευξή του στον Alpha αναγνώρισε ότι η ακρίβεια κόστισε εκλογικά στην κυβέρνηση.

Πιο αυστηρός έλεγχος

Η δεύτερη πηγή φόβου στην Ευρώπη έχει να κάνει µε το Μεταναστευτικό. Είναι στα ευρήµατα της έρευνας το δεύτερο πιο σηµαντικό πρόβληµα που ανέδειξαν οι Ευρωπαίοι µετά την οικονοµική ανασφάλεια. Το αίτηµα για πιο αυστηρό έλεγχο στο Μεταναστευτικό υιοθετείται από τους 4 στους δέκα ερωτηθέντες, µε τα ποσοστά να ξεφεύγουν στη Γερµανία (56%), κάτι που προφανώς αποτυπώθηκε, µεταξύ άλλων, και στην άνοδο του ακροδεξιού AfD σε δεύτερη δύναµη, πίσω από τη CDU και µπροστά από το SPD. Ακόµα πιο σκληρές ήταν οι απαντήσεις στο ερώτηµα εάν το Μεταναστευτικό αποτελεί απειλή για τη δηµόσια τάξη. Εδώ το 68% των ερωτηθέντων υιοθέτησαν την άποψη αυτή, την ώρα που µόλις το 23% το εκτίµησαν ως µια ευκαιρία για ενίσχυση του εργατικού δυναµικού.

Τα µέτωπα πολέµου

Η τρίτη πηγή ανασφάλειας στην Ευρώπη, όπως την κατέγραψε η έρευνα, έχει να κάνει µε τους πολέµους τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Γάζα. Ο πόλεµος Ρωσίας-Ουκρανίας βρίσκεται στην τρίτη θέση αξιολόγησης των ανησυχιών των πολιτών, µετά την οικονοµική ανασφάλεια και το Μεταναστευτικό. Ωστόσο, τα σκληρά µέτρα κατά της Ρωσίας από την Ε.Ε. υπερακοντίζονται από την ευρεία αποδοχή των Ευρωπαίων του αιτήµατος για άµεση κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία (60%) αλλά και στη Γάζα (65%). Η συνέχιση των πολέµων στη γειτονιά της Ε.Ε. ενισχύει την ανησυχία των πολιτών.

Η µεγάλη απειλή

Η τέταρτη πηγή φόβου, όπως καταγράφηκε παραµονές της ευρωκάλπης, έχει να κάνει µε τις αβεβαιότητες που προκαλεί η δυναµική εισαγωγή της Τεχνητής Νοηµοσύνης στη ζωή µας. Οχι µόνο δεν είναι καλοδεχούµενη από τους Ευρωπαίους πολίτες αλλά, αντίθετα, το 51% θεωρούν την Τεχνητή Νοηµοσύνη «απειλή για την ανθρωπότητα» και µόλις οι τρεις στους δέκα εκτιµούν ότι έχουµε να κάνουµε µε µια µεγάλη ευκαιρία. Με αυτό το κλίµα εξηγείται και η αποδοκιµασία των πολιτών να αποδεχθούν την Τεχνητή Νοηµοσύνη ως ένα βασικό στρατηγικό πυλώνα για την Ε.Ε. Το 54% των ερωτηθέντων απορρίπτουν αυτήν την προοπτική... Η έρευνα της Kapa Research, καταγράφοντας τις τέσσερις πηγές ανασφάλειας, προδιέγραψε ένα βαθύτερο σχίσµα αξιών στην Ε.Ε. Από τη µια το 63% πλειοδοτούν για τα ζητήµατα της δηµοκρατίας, των δικαιωµάτων και του κράτους δικαίου. Από την άλλη όµως διαµορφώνεται ένας ισχυρός πόλος, της τάξης του 32%, που απαιτεί τάξη, ασφάλεια και ισχυρή ηγεσία. Αναδείχθηκε επίσης η κρίση εµπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στην ευρωπαϊκή ηγεσία: Μόλις το 20% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι η πολιτική ηγεσία της Ε.Ε. µπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις των καιρών. Η συντριπτική πλειοψηφία, συνεπώς, κινείται ανάµεσα στο «λίγο» και το «καθόλου».

Συντηρητική κατεύθυνση

Οι φόβοι των Ευρωπαίων για το αύριο, η αβεβαιότητα για τις προκλήσεις επιβεβαιώθηκαν µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο στις εκλογές της περασµένης Κυριακής. Φαίνεται πως η πλειοψηφία των πολιτών στρέφονται για αναζήτηση λύσεων σε συντηρητική κατεύθυνση, ενίοτε µε επιλογές που σοκάρουν και κλονίζουν τη συνοχή της Ε.Ε. Η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόµµατος, η άνοδος των ακροδεξιών σχηµάτων, η συρρίκνωση της Αριστεράς αλλά και των Πρασίνων -κάτι σηµαίνει αυτό και για την πράσινη ατζέντα της Ε.Ε.-, η πολιτική κρίση στη Γαλλία από την άνοδο της Λεπέν, η συρρίκνωση των ποσοστών του κυβερνητικού συνασπισµού στη Γερµανία, όλα αυτά έχουν άµεση ή έµµεση σχέση µε την «αρχή της αβεβαιότητας» των Ευρωπαίων για την επόµενη µέρα. Οι τέσσερις πηγές της ανασφάλειας, όπως τις ανέδειξε η έρευνα, είναι εδώ, έπαιξαν τον ρόλο τους στην εκλογική διαδικασία αλλά, κυρίως, βάζουν δύσκολα στη νέα πολιτική ηγεσία των Βρυξελλών.

*Δημοσιεύτηκε στην «Κυριακάτικη Απογευματινή»