Έπειτα από µια δύσκολη θητεία στο υπουργείο Εθνικής Αµυνας, τα χρόνια που η ένταση στα ελληνοτουρκικά χτύπησε «κόκκινο», ο Νίκος Παναγιωτόπουλος αναλαµβάνει να φέρει εις πέρας το έργο που του ανέθεσε ο πρωθυπουργός στον πρόσφατο ανασχηµατισµό, ως υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου πλέον.

Ο κ. Παναγιωτόπουλος µιλά αποκλειστικά στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» για τις προτεραιότητές του, την αύξηση των ροών, το ντοκιµαντέρ του BBC και την... επιφυλακτικότητα µε την οποία αντιµετωπίζει την ελληνοτουρκική προσέγγιση.

Κύριε υπουργέ, ποιες είναι οι προτεραιότητές σας στον τοµέα της µετανάστευσης;

Το πλαίσιο αρµοδιοτήτων του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου είναι από µόνο του εξαιρετικά ευρύ. Η µετανάστευση είναι µία πολυπαραγοντική εξίσωση, µε εξωγενείς παράγοντες, όπως η γεωπολιτική αστάθεια. Εποµένως, εκτείνεται από την ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων της χώρας, µε τη διαχείριση των παράνοµων ροών, µέχρι τις µετακλήσεις εργατικού δυναµικού µε όρους και κανόνες, µε στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης σε ζωτικούς τοµείς της οικονοµίας, όπως ο τουρισµός, η πρωτογενής παραγωγή και οι κατασκευές. Οι ισορροπίες είναι λεπτές: θέλουµε π.χ. την αποθάρρυνση της παράνοµης µετανάστευσης, αλλά και την ανθρωπιστική µεταχείριση των εισερχοµένων. Σε αυτό το πλαίσιο, βασικές προτεραιότητες είναι: η καταπολέµηση της παράνοµης µετανάστευσης και των κυκλωµάτων διακινητών, η διαχείριση και η ει δυνατόν βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στις ∆οµές, η προστασία των ευάλωτων οµάδων, η κοινωνική ένταξη όπου αυτή απαιτείται, η βέλτιστη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, αλλά και η καλύτερη οργάνωση της νόµιµης µετανάστευσης προς όφελος της ελληνικής οικονοµίας.

Αναλάβατε ένα δύσκολο χαρτοφυλάκιο. Ποιες είναι οι προκλήσεις που εκτιµάτε ότι θα κληθείτε να αντιµετωπίσετε αυτή τη φορά;

Το Μεταναστευτικό-Προσφυγικό είναι ένα εξαιρετικά κρίσιµο και διαχρονικά επίκαιρο ζήτηµα, η διαχείριση του οποίου ξεπερνά τα σύνορα της χώρας µας και εκτείνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτό έγινε σαφές και σε όλα τα κράτη-µέλη, µε την ψήφιση του Συµφώνου για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, όπου µία από τις µεγάλες προκλήσεις θα είναι η επιτυχηµένη εφαρµογή του. Ως εκ τούτου, θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος στις ζυµώσεις σε επίπεδο Ε.Ε. µε Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εταίρους, αλλά και τρίτες χώρες, σε αντιστοιχία µε την επιτυχηµένη, εκ του αποτελέσµατος, αµυντική διπλωµατία που χειρίστηκα εντατικά στο ΥΠΕΘΑ. Σε κάθε περίπτωση, το ιδιαίτερα ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον, οι εν εξελίξει πόλεµοι στην ευρύτερη περιοχή µας, οι συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής και άλλοι παράγοντες αστάθειας δεν αφήνουν περιθώριο για χαλαρότητα. Μέσα σε αυτό το κλίµα, που προδιαγράφει αυξητική τάση των µεταναστευτικών ροών, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου έχει σε διαρκή επαγρύπνηση τους µηχανισµούς του και είναι έτοιµο να αντεπεξέλθει σε κάθε είδους κρίση.

Η visa express προχωρά. Οµως την περασµένη εβδοµάδα είδαµε ουρές στη Ρόδο. ∆ιαµαρτυρήθηκαν οι Τούρκοι πολίτες. Τι έφταιξε και τι θα κάνετε για να µην επαναληφθεί;

Ας µην ξεχνάµε ότι το πιλοτικό πρόγραµµα χορήγησης θεωρήσεων εισόδου σε Τούρκους πολίτες διανύει µόλις τον τρίτο µήνα εφαρµογής του και σηµειώνει µάλιστα εξαιρετική επιτυχία, αυξάνοντας τους επισκέπτες από τη γείτονα στα δέκα νησιά που συµµετέχουν στο πρόγραµµα κατά χιλιάδες. Πρόκειται για ένα µέτρο που αντιµετωπίζεται πολύ θετικά από τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και τους φορείς. Πράγµατι στη Ρόδο εντοπίζονται ορισµένα προβλήµατα οργάνωσης και διαχείρισης, εξαιτίας του µεγάλου αριθµού τουριστών, ωστόσο είµαι βέβαιος ότι όσο προχωρά το πρόγραµµα τόσο θα βελτιώνονται οι συνθήκες και, βέβαια, όπου υπάρχει περιθώριο παρέµβασης για τη βελτίωση µιας διοικητικής -στην ουσία- διαδικασίας είναι προφανές ότι θα βοηθάµε όπως µπορούµε.

Γνωρίζοντας πόσο σχολαστικός είστε, είµαι σίγουρη ότι µε το που αναλάβατε ξεκινήσατε τη... µελέτη. Ποια είναι η εικόνα που έχετε σήµερα για τις ροές και ποιος είναι ο στόχος για το µέλλον;

Από την ηµέρα που ανέλαβα περνάω ήδη τις περισσότερες ώρες της ηµέρας µου στο γραφείο και ενηµερώνοµαι για όλα τα τρέχοντα ζητήµατα. Οι µεταναστευτικές ροές παρουσίασαν µία σηµαντική αύξηση το πρώτο πεντάµηνο του 2024 σε σχέση µε αυτό του 2023, ωστόσο η συνολική εικόνα µέχρι στιγµής είναι σταθερή, το σύστηµα αντέχει. Η χώρα µας εφαρµόζει µία αυστηρή, αλλά δίκαιη πολιτική στα σύνορά µας και ο στόχος είναι οι παράνοµες µεταναστευτικές ροές να συνεχίσουν να βαίνουν µειούµενες, παρά τις διαρκώς µεταβαλλόµενες γεωπολιτικές συνθήκες. Κι ας µην ξεχνάµε ότι το υπουργείο δεν είναι όχηµα διευκόλυνσης, αλλά ελέγχου της µετανάστευσης - τόσο της παράνοµης όσο και της νόµιµης.

Είδαµε όλοι το ντοκιµαντέρ του BBC. Τι απαντά το υπουργείο στις καταγγελίες για παράνοµες επαναπροωθήσεις; ∆ιεξάγεται έρευνα;

Το ντοκιµαντέρ του BBC και οι καταγγελίες που εµπεριέχονται µέσα σε αυτό για τη δράση του ελληνικού Λιµενικού Σώµατος έρχεται να προστεθεί σε αρκετές ακόµη γνωστές προσπάθειες από το παρελθόν, να δηµιουργήσουν εντυπώσεις και αρνητική εικόνα για τη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε κάθε ανάλογο δηµοσίευµα που παίρνει διαστάσεις σπανίως αναφέρονται οι χιλιάδες ζωές που έχουν σώσει και σώζουν σε καθηµερινή βάση, εδώ και χρόνια, οι γυναίκες και οι άνδρες του Λιµενικού Σώµατος, κι αυτό είναι σαφώς άδικο για τις ελληνικές Αρχές. Σέβοµαι απεριόριστα τον ειδησεογραφικό κολοσσό που είναι το BBC, αλλά στο πλαίσιο µιας αντικειµενικής διερεύνησης θα ήθελα οι πηγές του ντοκιµαντέρ να µην εξαντλούνται στις µαρτυρίες της Τουρκικής Ακτοφυλακής και εκπροσώπων ΜΚΟ. Η ελληνική πολιτεία, ως οφείλει να κάνει, ερευνά κάθε καταγγελία σε κάθε αρµόδιο επίπεδο.

Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ζητήσω να ρισκάρετε µια εκτίµηση. Είστε αισιόδοξος για την πορεία του ελληνοτουρκικού διαλόγου;

Είναι προφανές ότι το κλίµα είναι καλύτερο. Εχει βελτιωθεί και στο πεδίο, αλλά αποτυπώθηκε και στη συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, µε τον πρόεδρο Ερντογάν πριν από περίπου ένα µήνα. Ωστόσο, το τελευταίο διάστηµα βλέπουµε αναφορές για θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο και αµφίσηµες δηλώσεις από κορυφαίους Τούρκους αξιωµατούχους που δεν παραπέµπουν σε συνεννόηση, αλλά σε επιβολή θέσεων. Συνεπώς, δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασµός. Οι στρατηγικοί στόχοι της γείτονος δεν αλλάζουν. Οφείλουµε, όµως, αυτήν την ώρα να επιµείνουµε στην προσπάθεια για συνεννόηση.

Δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή