Το 1974, με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα από τον ιδρυτή της Ν.Δ., Κωνσταντίνο Καραμανλή, ξεκίνησε η πιο μακρά περίοδος απρόσκοπτης δημοκρατικής πορείας και πολιτικής ομαλότητας στη νεότερη Ιστορία της πατρίδας μας. Τα 50 χρόνια από τη Μεταπολίτευση φωτίζουν τη Δημοκρατία μας, όπως τα 43 χρόνια συμμετοχής μας στην ενωμένη Ευρώπη σηματοδοτούν την ευρωπαϊκή μας ταυτότητα.

Η υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης της πατρίδας μας στην ΕΟΚ, στις 28 Μαΐου 1979, με πρωτεργάτη και πάλι τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, υπήρξε η πολιτική επιλογή που άλλαξε τις προοπτικές και το μέλλον της σύγχρονης Ελλάδας. Ηταν η πιο κομβική στιγμή στη μεταπολιτευτική μας ιστορία, μια κίνηση με όραμα και ρεαλισμό, που ενίσχυσε την ασφάλεια, τη δημοκρατία και την ευημερία στη χώρα μας. Η Ε.Ε. αποτελεί το πιο επιτυχημένο παράδειγμα διακρατικής συνεργασίας στην παγκόσμια Ιστορία, που φέρνει κοντά 27 διαφορετικές κρατικές οντότητες στη βάση των αρχών του κράτους Δικαίου, της ισότιμης συνεργασίας και της αλληλεγγύης.

Η Ελλάδα ωφελήθηκε πολιτικά, οικονομικά και στρατηγικά από τη συμμετοχή της στην Ενωμένη Ευρώπη, δοθέντος ότι τα χρόνια από την ένταξή της μέχρι σήμερα ήταν η μακρύτερη περίοδος ειρήνης, δημοκρατίας και ευημερίας στη νεότερη Ιστορία της. Σχεδόν ολόκληρη η ιστορία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας ταυτίζεται με την ευρωπαϊκή της πορεία. Η ελληνική κοινωνία άλλαξε και επωφελήθηκε σε επίπεδο νομοθεσίας, ατομικών δικαιωμάτων, αναπτυξιακής προοπτικής, εκπαιδευτικών δυνατοτήτων και προστασίας ευάλωτων ομάδων. Στο επίπεδο της οικονομικής ενίσχυσης, η Ελλάδα από τα ΜΟΠ (Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα) του 1985 και το Πακέτο Ντελόρ του 1989 μέχρι το σημερινό ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης έχει λάβει από την Ε.Ε. κονδύλια ονομαστικής αξίας της τάξεως των 250 δισ. ευρώ. Είναι, όμως, προφανές ότι η ονομαστική αξία των 250 δισ. είναι εντελώς πλασματική, καθώς η πραγματική αξία των κονδυλίων είναι πολλαπλασίως υψηλότερη, εάν αναλογιστούμε ότι 1 ευρώ του 1981 με τη μέθοδο του αποπληθωρισμού ισοδυναμεί με περίπου 15 σημερινά ευρώ. Περαιτέρω μεγάλα έργα που συγχρηματοδοτήθηκαν από την Ε.Ε. άλλαξαν τον παραγωγικό ιστό, αλλά και τις υποδομές της χώρας.

Λιμάνια, αεροδρόμια, γέφυρες και αυτοκινητόδρομοι έφεραν την Ελλάδα πιο κοντά στην Ευρώπη, τόσο σε επίπεδο υποδομών όσο και σε επίπεδο καθημερινότητας, καλύπτοντας μέσα σε σχετικά σύντομο χρόνο ένα μεγάλο κενό. Τα πιο σημαντικά και εμβληματικά έργα που υλοποιήθηκαν στην πατρίδα μας είχαν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Το Μουσείο της Ακρόπολης, η Αττική Οδός, το μετρό της Αθήνας, η Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου, το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και η Εγνατία Οδός, που συνέδεσε το Ιόνιο με τη Θράκη, αποτελούν, μεταξύ πολλών άλλων, ορισμένα μόνο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Πολλοί Ελληνες ίσως αγνοούν ότι οι περισσότερες δράσεις που δίνουν ζωή στον τόπο, ποιότητα στην καθημερινότητα και συμβάλλουν στην ανάπτυξη γίνονται με χρηματοδότηση ή συγχρηματοδότηση από την Ε.Ε. Με ευρωπαϊκά κονδύλια ενισχύθηκαν χιλιάδες ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια, που δημιούργησαν πολλαπλάσιες θέσεις εργασίας, ενώ παράλληλα ενδυναμώθηκε το σύστημα κοινωνικής προστασίας, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των πολιτών. Ομως, η ενωμένη Ευρώπη δεν είναι μόνο ένα ταμείο που κατανέμει πόρους, είναι πάνω απ’ όλα οι κοινές ευρωπαϊκές αρχές και αξίες.

Η ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών κανόνων στο εθνικό μας Δίκαιο ενίσχυσε το κράτος Δικαίου, καθώς για την Ε.Ε. η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν τους βασικούς πυλώνες του κοινού ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Παράλληλα, η κοινοτική ομπρέλα ισχυροποίησε τη διπλωματική και αμυντική μας φαρέτρα, γεγονός εξαιρετικά σημαντικό για μια χώρα πρώτης υποδοχής προσφύγων και μεταναστών και με τόσο δύσκολους γείτονες. Στον χώρο της Εκπαίδευσης, τα νέα παιδιά εξασφάλισαν σημαντικές δυνατότητες μέσα από σειρά προγραμμάτων, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το δημοφιλές και εμβληματικό Erasmus, που υποστηρίζει μια βεντάλια πρωτοβουλιών για την ευρωπαϊκή νεολαία στους τομείς της Εκπαίδευσης, της κατάρτισης και του αθλητισμού. Στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, οι αυστηροί περιβαλλοντικοί κανόνες της Ε.Ε. διαφύλαξαν τον φυσικό πλούτο της χώρας μας, με προγράμματα όπως το «Natura», σε μια εποχή που οι φυσικές και οικολογικές καταστροφές αποτελούν συχνό φαινόμενο. Με οδηγό την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, καταρτίσαμε έναν νέο οδικό χάρτη για την ενέργεια και το κλίμα, με έμφαση στην απολιγνιτοποίηση, τη στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις αναδασώσεις.

Σημαντικά οφέλη έχει αποκομίσει διαχρονικά και ο πρωτογενής τομέας παραγωγής στην πατρίδα μας, καθώς η Κοινή Αγροτική Πολιτική εντάσσεται στους κεντρικούς πυλώνες της Ε.Ε., με βασικούς άξονες τις άμεσες ενισχύσεις μέσω επιδοτήσεων, την έκτακτη στήριξη λόγω καιρικών συνθηκών και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών προϊόντων με την Προστασία Ονομασίας Προέλευσης. Ισως δεν υπάρχει τομέας δράσης ή ομάδα του πληθυσμού στην πατρίδα μας που να μην έχει επηρεαστεί θετικά από μια μεγάλη σειρά στοχευμένων και εξειδικευμένων ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Προστασία ατόμων με ειδικές ανάγκες, στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, προώθηση καινοτομίας, βοήθεια στην εύρεση εργασίας, πρόνοιες για υγιεινή και ασφάλεια στους χώρους εργασίας, ισότητα, ενίσχυση γυναικείας και νεανικής επιχειρηματικότητας αποτελούν ελάχιστα μόνο παραδείγματα. Ακόμα μία θεμελιώδης αλλαγή, που για τις νεότερες γενιές δεν γίνεται αντιληπτή, γιατί θεωρείται πλέον κάτι αυτονόητο, είναι ότι μπήκε στη ζωή μας η ελευθερία μετακίνησης, η εργασιακή κινητικότητα, η αλληλεπίδραση μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών και η οικειότητα που αισθανόμαστε όταν μετακινούμαστε εντός της Ε.Ε. Είναι προφανές, ακόμα και για τους πιο δύσπιστους, ότι η Ελλάδα έχει ωφεληθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη συμμετοχή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

Ακόμα και στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης, η παραμονή της στην Ε.Ε. και στη ζώνη του ευρώ ήταν αυτή που την έσωσε από πολύ μεγαλύτερες περιπέτειες. Η κριτική που ασκείται στην Ε.Ε. για αργό βηματισμό, γραφειοκρατία και αστοχίες στη διαχείριση κρίσεων είναι βάσιμη. Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ευρώπη είναι η πιο δημοκρατική ήπειρος σε σύγκριση με τον υπόλοιπο πλανήτη και ότι η Ε.Ε. καλείται να συγκεράσει τις διαφορετικές επιθυμίες 27 εταίρων. Στις μεγάλες σύγχρονες προκλήσεις του Μεταναστευτικού, της πολιτικής συνοχής, του Δημογραφικού, της πράσινης μετάβασης και της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας ήρθαν να προστεθούν αυτές της κοινής αμυντικής πολιτικής, της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης, της Τεχνητής Νοημοσύνης, της ψηφιακής μετάβασης και της τροποποίησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Οι απαντήσεις που θα δώσει η Ε.Ε. θα κρίνουν και το μέλλον της. Ομως, σε έναν κόσμο που αλλάζει, με τον παγκόσμιο ανταγωνισμό να εντείνεται και τις γεωπολιτικές συγκρούσεις να μαίνονται, η ανάγκη για μια ισχυρή Ευρώπη είναι πιο μεγάλη από ποτέ. Πάγια θέση μου είναι ότι η Ευρώπη είναι το σπίτι μας και ότι μόνο ενωμένοι μπορούμε να τα καταφέρουμε.

* H Ελίζα Βόζεμπεργκ είναι ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας