Ηταν απόγευµα Πέµπτης όταν έγινε γνωστό ότι ο Ντόναλντ Τραµπ πείχε τηλεφωνική επικοινωνία µε τον Ταγίπ Ερντογάν. Εύλογα γίνεται ο συνειρµός για το µέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε περίπτωση επικράτησης του τέως προέδρου των ΗΠΑ. Εξίσου λογικό είναι να έχει ξεκινήσει µια συζήτηση γενικώς για τις ελληνο-αµερικανικές σχέσεις, για τα εξοπλιστικά που «τρέχουν» και τις αµερικανικές επενδύσεις στη χώρα µας, σε περίπτωση που δεν επανεκλεγεί ο Τζο Μπάιντεν. ∆ιότι, κακά τα ψέµατα, επί προεδρίας του... Μπαϊντενόπουλου η διµερής σχέση Αθήνας - Ουάσινγκτον απογειώθηκε.

Από όλες τις απόψεις. Ενώ οι ΗΠΑ φάνηκαν κάποιες φορές να κρατούν και το χαλινάρι  του απρόβλεπτου Τ. Ερντογάν. Αραγε, σε περίπτωση δεύτερης θητείας Τραµπ, υπάρχει η περίπτωση να χαθούν όσα µε κόπο χτίστηκαν; Η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» παρουσιάζει αποκλειστικό ρεπορτάζ για τις προσδοκίες και τις εκτιµήσεις της Αθήνας. Οσα λέγονται πίσω από τις κλειστές πόρτες των διπλωµατικών -και όχι µόνο- γραφείων.

Μετά τον Μπάιντεν... τι;

∆εν ήταν λίγοι οι αναλυτές που, µετά την επίθεση σε βάρος του Ντ. Τραµπ, ρίσκαραν µια πρόβλεψη για το αποτέλεσµα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. Σύµφωνα µε την προσέγγισή τους, το ηγετικό προφίλ που έχτισε ο Ντ. Τραµπ µετά την απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του θα του βγει σε καλό. Το προβάδισµά του στην παρούσα φάση θεωρείται δεδοµένο ότι θα διαρκέσει. Αν και, όπως επισηµαίνουν οι ίδιοι κύκλοι, πολλά µπορούν να συµβούν έως τον Νοέµβριο.

Σε περίπτωση, πάντως, που οι προβλέψεις αυτές επαληθευτούν, ο Ντ. Τραµπ θα αναλάβει τα ηνία της υπερδύναµης σε έναν κόσµο διαφορετικό από ό,τι ήταν κατά την
πρώτη του θητεία. Ουδείς γνωρίζει τι στάση θα κρατήσει απέναντι στη Ρωσία. Αν και θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι θα ρίξει γέφυρες προς τον Βλαντίµιρ Πούτιν. Μάλιστα, προσφάτως, ως άλλος... αγγελιαφόρος, ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Ορµπαν, έσπευσε να ενηµερώσει µε επιστολή του τα 27 κράτη-µέλη της Ε.Ε. ότι ο Ντ. Τραµπ «έχει βάσιµα σχέδια για τερµατισµό του πολέµου Ρωσίας - Ουκρανίας». Ενα άλλο µεγάλο ερώτηµα είναι πώς ο Ντ. Τραµπ θα χειριστεί το Μεσανατολικό και τον πολιτικά στριµωγµένο Νετανιάχου. Οι ισορροπίες µε το Ισραήλ είναι λεπτές.

Ο πρώην πρόεδρος έχει δηλώσει ότι το Ισραήλ πρέπει «να τελειώνει» µε τον πόλεµο στη Γάζα. Συγκεκριµένα, είχε πει ότι ο ίδιος θα αντιδρούσε µε τον ίδιο τρόπο µε τον οποίο αντέδρασε ο Νετανιάχου µετά την επίθεση της Χαµάς στις 7 Οκτωβρίου, επισηµαίνοντας, όµως, παράλληλα ότι πλέον το Ισραήλ χάνει τη διεθνή υποστήριξη και γι’ αυτό θα πρέπει να τελειώσει τον πόλεµο. Φυσικά, µένει να δούµε τι στάση θα κρατήσει και απέναντι στο ΝΑΤΟ. ∆ιότι υπενθυµίζεται ότι το 2020 ο Ντ. Τραµπ
είχε δηλώσει στην πρόεδρο της Κοµισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ότι, αν η Ευρώπη δεν παίξει «δίκαια», οι ΗΠΑ θα εγκαταλείψουν τη Συµµαχία. Είχε, επίσης, υποστηρίξει µε το γνωστό, καυστικό ύφος του πως «το ΝΑΤΟ είναι νεκρό» και είχε ζητήσει από τη Γερµανία 400 δισ. δολάρια, επειδή, όπως είπε, «δεν είχαν
συµβάλει όσο έπρεπε στην άµυνα της Συµµαχίας».

Γνώστες των εξελίξεων εκτιµούν ότι το σενάριο να βγουν οι ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, που αποτελεί κατεξοχήν «όργανο» της αµερικανικής εξωτερικής πολιτικής,
φαντάζει τρελό και ότι η ρητορική του θα αλλάξει, αν εν τέλει αναλάβει την εξουσία. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν άλλα τόσα µέτωπα που επηρεάζουν και την Ελλάδα.

Παραµένουν ανοιχτά. Ωστόσο, αυτό που «καίει» εµάς είναι... τα Ελληνοτουρκικά. ∆εν ανησυχεί.Σύµφωνα µε πληροφορίες της «Κυριακάτικης Απογευµατινής», η Αθήνα δεν ανησυχεί για το ενδεχόµενο επικράτησης του Τραµπ. Αρµόδιες πηγές εξηγούν ότι οι ελληνοαµερικανικές σχέσεις εδράζονται πλέον σε τόσο στέρεες βάσεις, που δύσκολα αυτό αλλάζει.

Η αµυντική συµφωνία που συνδέει τις δύο χώρες, οι εµπορικές συναλλαγές, οι επενδύσεις, οι προσωπικές σχέσεις µεταξύ των αξιωµατούχων, οι φιλελληνικές φωνές στο -καθοριστικής σηµασίας- Κογκρέσο και φυσικά ο υπεύθυνος και σταθερός ρόλος που επιτελεί η Ελλάδα (για το ΝΑΤΟ και όχι µόνο) ως πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και ενεργειακός «κλειδοκράτορας των Βαλκανίων» εγγυώνται ότι δεν µπορεί να ανατραπεί εύκολα η σηµερινή συνθήκη.

Ωστόσο, είναι γνωστές και οι άρτιες σχέσεις των κυρίων Τραµπ και Ερντογάν. Εποµένως, ένα πιθανό «χάδι» του Ντ. Τραµπ στον Τ. Ερντογάν είναι πιθανό. Αν όχι
«χάδι», ίσως υπάρξει ανοχή σε συµπεριφορές του «σουλτάνου» κόντρα στο ∆ιεθνές ∆ίκαιο ή το πνεύµα του ΝΑΤΟ, που ο Τζο Μπάιντεν δεν θα άφηνε να περάσουν.

Επίσης, η αλλαγή στάσης του Τούρκου προέδρου το τελευταίο διάστηµα δεν µπορεί να θεωρηθεί άσχετη µε την επιθυµία του η Αγκυρα να κάνει δυτική «στροφή». Ο Τ. Ερντογάν είναι έµπειρος. Ξέρει ότι έχει έρθει η ώρα να αφήσει την αντιδυτική ρητορική του παρελθόντος και να αλλάξει ρότα. Αυτό κάνει, γιατί αυτό τον βολεύει. Αν ο Ντ. Τραµπ επιστρέψει στην εξουσία, ο Τ. Ερντογάν θα έχει και πάλι µια απευθείας γραµµή µε τον Λευκό Οίκο. Στο πρόσφατο τηλεφώνηµά τους, ο Τούρκος πρόεδρος «έστρωσε» το έδαφος. Σύµφωνα µε πληροφορίες, ο Τ. Ερντογάν καταδίκασε την επίθεση σε βάρος του κ. Τραµπ, του ευχήθηκε ταχεία ανάρρωση κι εξέφρασε την ελπίδα του ότι οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ θα είναι επωφελείς για τον αµερικανικό λαό και τις σχέσεις Τουρκίας - ΗΠΑ.

Οταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης ρωτήθηκε στο Νταβός για το ενδεχόµενο εκλογής του κ. Τραµπ, απάντησε... διπλωµατικά. Ωστόσο, εµµέσως εξέφρασε έναν προβληµατισµό. Συγκεκριµένα, ερωτηθείς σχετικά, ο πρωθυπουργός είπε στην αρχή µε χιούµορ: «Νόµιζα ότι τελείωσε ο χρόνος µας». Στη συνέχεια, όµως, δήλωσε ότι η Ελλάδα θα σεβαστεί το εκλογικό αποτέλεσµα και ότι θα επιδιώκει πάντα τη συνεργασία µε τις ΗΠΑ.

Την περασµένη εβδοµάδα, στη ΝΑΤΟϊκή Σύνοδο της Ουάσινγκτον, η συγκεκριµένη συζήτηση κυριαρχούσε σε όλα τα «πηγαδάκια». Ο κ. Μητσοτάκης φέρεται να υπενθύµιζε σε συνοµιλητές του ότι έχει συνεργαστεί και µε τον κ. Τραµπ και µε τον κ. Μπάιντεν.

Εξοπλισµοί και Ερντογάν

Η κυβέρνηση ήθελε, πάντως, να διασφαλίσει πως, ό,τι κι αν γίνει τελικά τον Νοέµβριο, δεν θα αλλάξει ριζικά ο σχεδιασµός για τα εξοπλιστικά. Προφανώς, γι’ αυτό και στο ΚΥΣΕΑ που έγινε την περασµένη Τρίτη δόθηκε το «πράσινο φως» για να υπογραφεί το συµβόλαιο για τα είκοσι F-35 που θα προµηθευτούµε από τις ΗΠΑ, µε option για άλλα είκοσι. Επρεπε να «προλάβουµε» τις αµερικανικές κάλπες. Το καλό είναι ότι αυτό «κλείδωσε» κι έτσι η χώρα µας είναι
σίγουρο ότι θα εντάξει στη φαρέτρα της το υπερσύγχρονο αυτό µαχητικό πέµπτης γενιάς. Μάλιστα, θα µπει στο group των πανίσχυρων χωρών που θα διαθέτουν την εξελιγµένη µορφή των F-35: Block 4. Αυτό δεν αλλάζει.

Σχεδόν βέβαιο θεωρείται ότι θα προχωρήσει και η προµήθεια των φρεγατών κλάσης Constellation, µε την Ελλάδα να έχει εκφράσει τη βούλησή της να γίνει χώρα-συµπαραγωγός. Να συνδράµει, δηλαδή, στον σχεδιασµό και τη ναυπήγηση. Οσο για τα εξοπλιστικά πάρε-δώσε των Τούρκων µε τους Αµερικανούς, υπενθυµίζεται ότι, µετά και το «ναι» της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο Λευκός Οίκος ζήτησε από το Κογκρέσο να εγκρίνει την πώληση των F-16 στην Τουρκία. Αναµενόµενη εξέλιξη. Η ελληνική κυβέρνηση δεν αντέδρασε τότε επισήµως, θέλοντας να περάσει το µήνυµα ότι οι ελληνοαµερικανικές σχέσεις δεν ετεροκαθορίζονται. Αξίζει, όµως, να σηµειωθεί ότι έχουν προκύψει κάποια εµπόδια στον δρόµο του Τ. Ερντογάν.

Φαίνεται ότι ο Τούρκος πρόεδρος πήγε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ µε πολύ συγκεκριµένη ατζέντα, αλλά ο Τζο Μπάιντεν δεν του το έκανε εύκολο. Μολονότι βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο. Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε το Bloomberg, η παραγγελία για τα αµερικανικά µαχητικά ίσως να είναι τελικά µειωµένη και
ενδεχοµένως κάποια ανταλλακτικά να φτιαχτούν στην Τουρκία. «Μίλησα µε τον κ. Μπάιντεν. Μου απάντησε πως “αυτό το πρόβληµα θα το λύσω σε 3-4 εβδοµάδες”.

Σήµερα αποχωρώντας, πάλι του το θύµισα», σχολίαζε σχετικά ο Τ. Ερντογάν. Το µόνο σίγουρο, λοιπόν, είναι ότι, αν χάσει ο κ. Μπάιντεν στις εκλογές του Νοεµβρίου, εκείνος που θα «ανακουφιστεί» θα είναι ο κ. Ερντογάν.

* Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής