Η κλιµατική κρίση, σε µία περίοδο πολλαπλών κρίσεων, σε συνέχεια της οικονοµικής κρίσης της προηγούµενης δεκαετίας, είναι µια κατάσταση που δεν δύναται -δυστυχώς- να ξεπεραστεί σε µεσοπρόθεσµο ορίζοντα, καθιστώντας κρίσιµη την προσαρµογή στα νέα δυσµενή δεδοµένα. Νέα δεδοµένα µε δυσµενείς επιπτώσεις, µέρος των οποίων αποτυπώνεται στα ακραία καιρικά φαινόµενα και τις φυσικές καταστροφές. Η Ελλάδα είναι στο επίκεντρο αυτής της νέας δυσµενούς κλιµατολογικής πραγµατικότητας, µε την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη να έχει προσαρµόσει άµεσα την εθνική της στρατηγική σε αυτήν τη νέα κατάσταση, δίνοντας έµφαση στην πρόληψη, στην ανθεκτικότητα, στην πολιτική προστασία, στην πράσινη ανάπτυξη, αλλά και στην αρωγή του κράτους, έπειτα από µία φυσική καταστροφή.

Το 2020, ύστερα από µια σειρά µεγάλων φυσικών καταστροφών, ξεκίνησε η διαµόρφωση µέτρων παρέµβασης και πολιτικής για τη στήριξη πολιτών και περιοχών που πλήττονται από φυσικές καταστροφές, κάνοντας τα πρώτα βήµατα µεταρρύθµισης για το πλαίσιο της κρατικής αρωγής. Μία δυναµική µεταρρύθµιση -αυτή του πλαισίου της κρατικής αρωγής-, που προσαρµόζεται συνεχώς στα νέα δεδοµένα, ενσωµατώνει εργαλεία και πολιτικές, εξελίσσει και δηµιουργεί δοµές και διαδικασίες, έχοντας στον πυρήνα αυτής της προσπάθειας µια νέα φιλοσοφία. Η φιλοσοφία του πλαισίου είναι εξ αρχής η αρωγή του κράτους έπειτα από µία φυσική καταστροφή να φτάνει σε αυτόν που -πραγµατικά- τη δικαιούται όσο πιο γρήγορα γίνεται. Πρόκειται για µία φιλοσοφία που διατρέχει και -ουσιαστικά- κινητοποιεί την εν λόγω µεταρρυθµιστική προσπάθεια σε µία διαρκή διαδικασία εξέλιξης, ώστε αφενός να προσαρµοστεί στα δεδοµένα της κλιµατικής κρίσης που συνεχώς µεταβάλλονται, αλλά και, αφετέρου, να έρχεται όλο και πιο κοντά στην πραγµάτωση αυτής της φιλοσοφίας.

Η µεταρρύθµιση, λοιπόν, για ένα ολιστικό πλαίσιο της κρατικής αρωγής που εδράζεται σε αυτή τη νέα φιλοσοφία προχώρησε µε µία σειρά από βήµατα τα οποία και συνεχίζονται. Συγκεκριµένα:

1ον. Ο νόµος περί της κρατικής αρωγής, ο ν. 4797/2021. Ηταν η νοµοθετική πρωτοβουλία που, µεταξύ πολλών άλλων, συνέστησε την Κυβερνητική Επιτροπή Κρατικής Αρωγής, διαµόρφωσε ένα ολοκληρωµένο πλαίσιο για τη στήριξη των επιχειρήσεων, δηµιούργησε το Ταµείο Κρατικής Αρωγής, θέσπισε την πρώτη αρωγή και τη χορήγηση προκαταβολών, ενοποίησε διοικητικά το πλαίσιο υπό ένα υπουργείο από τέσσερα που ήταν πριν.

2ον. Η ένταξη των αγροτικών εκµεταλλεύσεων στο πλαίσιο της κρατικής αρωγής. Ουσιαστικά, εντάχθηκαν στο πλαίσιο της κρατικής αρωγής και οι αγρότες (και οι µη κατά κύριο επάγγελµα αγρότες), συµπεριλαµβάνοντας τον εξοπλισµό τους, τα πάγιά τους, το έγγειο κεφάλαιό τους, αλλά και το φυτικό τους κεφάλαιο - τα δέντρα δηλαδή, αντιµετωπίζοντας τις αγροτικές εκµεταλλεύσεις ως επιχειρήσεις και ξεπερνώντας τα κενά και τις ελλείψεις του κανονισµού των Κρατικών Οικονοµικών Ενισχύσεων (ΚΟΕ).

3ον. Η δηµιουργία της πλατφόρµας της πρώτης αρωγής, arogi.gov.gr. Η ενιαία πλατφόρµα σε συνεργασία µε την ΑΑ∆Ε δηµιουργήθηκε το 2021, παρέχοντας την πρώτη αρωγή προς επιχειρήσεις, προς νοικοκυριά (για την αποζηµίωση της οικοσκευής ή έναντι της στεγαστικής συνδροµής) και -φυσικά- προς αγρότες και κτηνοτρόφους.

4ον. Η επέκταση και ενδυνάµωση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής. Μία δυναµική Κυβερνητική Επιτροπή που συµπεριέλαβε όλα τα εµπλεκόµενα υπουργεία, ενδυναµώνοντας τον συντονισµό και τη συνεργασία για κάθε διάσταση του πλαισίου.

5ον. Τα προγράµµατα ανάπτυξης περιοχών ύστερα από µεγάλες φυσικές καταστροφές. Μία νέα διαδικασία που δίνει έµφαση στην επόµενη ηµέρα των περιοχών που επλήγησαν σηµαντικά από µεγάλες φυσικές καταστροφές, εµπεριέχοντας δοµικά έργα υποδοµών, εργαλεία ενίσχυσης κλάδων και οµάδων, αλλά και ευρύτερες παρεµβάσεις και συµπράξεις για την ανάπτυξη και ανασυγκρότηση των περιοχών (βλ. Βόρεια Εύβοια, Εβρος, Ηλεία κ.λπ.).

6ον. Η δηµιουργία της Γενικής Γραµµατείας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής στο υπουργείο Κλιµατικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Μία νέα Γενική Γραµµατεία που ενσωµάτωσε και ενοποίησε σχήµατα που αφορούσαν τουλάχιστον τέσσερα υπουργεία, ενώ κάτω από αυτή τη «στέγη» υπάρχει ένας αυξηµένος οριοθετηµένος προϋπολογισµός που φτάνει τα 600 εκατ. ευρώ.

7ον. Ο νόµος περί ιδιωτικής ασφάλισης έναντι φυσικών καταστροφών και ενισχυτικών παρεµβάσεων στη νέα Γενική Γραµµατεία, ο ν. 5116/2024. Μία νοµοθετική πρωτοβουλία για την οργανωτική, υπηρεσιακή και επιχειρησιακή ενδυνάµωση των υπηρεσιών της Γενικής Γραµµατείας, τη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας των σχηµάτων και τη διαµόρφωση των συνθηκών εκείνων που θα επιτρέψουν την αρµονική συµπόρευση της αρωγής του κράτους µε την ιδιωτική ασφάλιση έναντι των φυσικών καταστροφών.

Και η εν λόγω µεταρρυθµιστική πρωτοβουλία συνεχίζεται µε άλλα τρία βασικά βήµατα, που θα επιτρέψουν το πλαίσιο της κρατικής αρωγής να ανταποκριθεί όλο και περισσότερο στον πυρήνα της φιλοσοφίας του.

Και αυτά τα επόµενα βήµατα που δροµολογούνται είναι:

- Η λειτουργική και επιχειρησιακή ολοκλήρωση της Γενικής Γραµµατείας, µε την ολοκλήρωση της ενοποίησης των υπηρεσιών σε ένα σύµπλεγµα κτιρίων, την ολοκλήρωση της αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών και την επέκταση της ψηφιοποίησης µε τη δηµιουργία του ενιαίου µεγάλου και διαλειτουργικού κόµβου της κρατικής αρωγής στο πλαίσιο του προγράµµατος «Αιγίς».

- Η εξέλιξη του σχήµατος της στεγαστικής συνδροµής σε ένα νέο σχήµα στεγαστικής αρωγής, µέσα από την απλοποίηση των διαδικασιών και την έµφαση του νέου σχήµατος στη διάσταση της αποζηµίωσης σε σχέση µε την αποκατάσταση, λαµβάνοντας υπόψη όλα τα νέα δεδοµένα που έχει δηµιουργήσει η κλιµατική κρίση.

- Η ενδυνάµωση του σχήµατος της κρατικής αρωγής προς επιχειρήσεις και αγροτικές εκµεταλλεύσεις µε την εξέλιξή του σε ένα σχήµα επιχειρηµατικής αρωγής, µε έµφαση στην περαιτέρω τυποποίηση και αυτοµατοποίηση των διαδικασιών, διατηρώντας την έµφαση στην αποζηµίωση και λαµβάνοντας επίσης υπόψη όλα τα δεδοµένα.

Τα δύο τελευταία θα αποτελέσουν και αντίστοιχες νοµοθετικές πρωτοβουλίες την αµέσως επόµενη περίοδο, στο πλαίσιο του σχεδιασµού που κάνουµε µε τον υπουργό Κλιµατικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια.

Η ολοκλήρωση, συνεπώς, όλων των βηµάτων αυτής της εν εξελίξει µεταρρυθµιστικής πρωτοβουλίας θα έχει αποτέλεσµα ένα ολιστικό και επιχειρησιακά ολοκληρωµένο πλαίσιο κρατικής αρωγής προς όλους όσοι πλήττονται από φυσικές καταστροφές, συνυπολογίζοντας τόσο τα νέα δεδοµένα της κλιµατικής κρίσης όσο και την αρµονική συµπόρευση ∆ηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα. Ενα πλαίσιο κρατικής αρωγής, που θα συνεχίσει τη στήριξη προς πληγέντες ύστερα από φυσικές καταστροφές, η οποία µέχρι τώρα έχει ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ, περιλαµβάνοντας όλες τις διαστάσεις της κρατικής αρωγής προς επιχειρήσεις, νοικοκυριά και αγρότες, είτε ως πρώτη αρωγή είτε ως προκαταβολή είτε ως ειδικό σχήµα ενίσχυσης είτε ως τελική επιχορήγηση είτε ως αποζηµίωση για το φυτικό κεφάλαιο είτε ως στεγαστική συνδροµή και κάλυψη οικοσκευής είτε ως προσωρινή στέγαση (χωρίς να υπολογίζονται οι ενισχύσεις του ΕΛΓΑ κ.λπ.). Ενα πλαίσιο που θα ανταποκρίνεται όλο και περισσότερο στην πυρηνική φιλοσοφία του µεταρρυθµιστικού εγχειρήµατος, που θέλει την αρωγή του κράτους να φτάνει σε όσους τη δικαιούνται όσο πιο γρήγορα γίνεται. Και θα συνεχίσουµε να εργαζόµαστε προς αυτή την κατεύθυνση συνεχώς, µε αµείωτους ρυθµούς, σε συνεργασία µε όλους, µε παρουσία στο πεδίο και δίπλα σε κάθε πολίτη.

*Ο Χρήστος Τριαντόπουλος είναι Υφυπουργός Κλιµατικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας

Δημοσιεύθηκε στην «Κυριακάτικη Απογευματινή»