Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις -διαχρονικά- καθορίζονται από το κλίμα που καλλιεργούν οι ηγέτες των δύο χωρών. Οι Τούρκοι θέλουν ο συνομιλητής τους να κρατά τον λόγο του, το pacta sunt servanda είναι στο DNA τους. Παράλληλα, όμως, οι αναθεωρητικές βλέψεις τούς κάνουν... πρωταθλητές στη διπλωματική «κυκλοθυμία» και την καταπάτηση του Διεθνούς Δικαίου. Στον αντίποδα, οι Έλληνες ακολουθούν μια εξωτερική πολιτική αρχών. Το τελευταίο διάστημα η χώρα μας έτεινε χείρα φιλίας στη γείτονα, χωρίς όμως να εθελοτυφλεί.

Συνυπολογίζοντας, πάντα, την προαναφερθείσα «κυκλοθυμία», που μπορεί να τινάξει τα πάντα στον αέρα, και ενώ είχαν γίνει κάποια βήματα καλής θέλησης (και από τις δυο πλευρές), το κλίμα διαταράχθηκε εκ νέου. Το παρ’ ολίγον επεισόδιο στην Κάσο, οι προκλητικές στρατιωτικές παρελάσεις στα Κατεχόμενα ανήμερα της «μαύρης» επετείου του «Αττίλα» και οι ύποπτες κινήσεις της Άγκυρας επί του πεδίου, με στόχο τη νομιμοποίηση του ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνημονίου και του αφηγήματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», αλλάζουν πλήρως τα δεδομένα.

Για την ακρίβεια, μας γυρνούν αρκετά πίσω, καθώς ξυπνούν μνήμες από το καλοκαίρι του 2020 και ναρκοθετούν τη Συνάντηση Κορυφής του Σεπτεμβρίου. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ταγίπ Ερντογάν θα συναντηθούν τον ερχόμενο μήνα στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Συνόδου του ΟΗΕ. Αυτό δεν άλλαξε μετά την Κάσο, εκείνο όμως που άλλαξε είναι οι προσδοκίες και η επιφυλακτικότητα της Ελλάδας. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Αθήνα επικρατεί (εύλογη) καχυποψία για τη στάση της Άγκυρας τους τελευταίους μήνες, που φυσικά επηρεάζει και τον τρόπο με τον οποίο προσέρχεται η ελληνική πλευρά στο τραπέζι του διαλόγου.

Η «άτυπη» συμφωνία των δύο ηγετών περί μορατόριουμ στο Αιγαίο εξακολουθεί να είναι σε ισχύ, αλλά τίθεται εν αμφιβόλω όσο οι Τούρκοι παίζουν με τη φωτιά σε αυτό. Έτσι, και ο πήχης των προσδοκιών για τη συνάντηση του Σεπτεμβρίου παραμένει σε χαμηλά -ρεαλιστικά- εππίπεδα. Πάντως, αρμόδιες διπλωματικές πηγές μιλώντας στην «Απογευματινή» δεν αποκλείουν ένα προπαρασκευαστικό ραντεβού μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών. Ο Γιώργος Γεραπετρίτης και ο Χακάν Φιντάν φαίνεται ότι θα συναντηθούν τις επόμενες εβδομάδες, το πιθανότερο στις αρχές Σεπτεμβρίου.

Το σίγουρο είναι πως η συνάντηση δεν θα γίνει στην Ελλάδα ή την Τουρκία, για να μην έχει τον χαρακτήρα της επίσημης ελληνοτουρκικής συνάντησης. Φαίνεται πως οι δύο ομόλογοι -που συνομιλούν και διά τηλεφώνου όταν χρειάζεται- θα επιδιώξουν να συμπέσουν σε κάποιο διεθνές φόρουμ. Ώστε να γίνει μεν η δέουσα προετοιμασία της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν, αλλά να μην έρθει και σε δύσκολη θέση κάποιος εκ των δύο. Διπλωματικοί κύκλοι εξηγούσαν στην εφημερίδα μας ότι η Κάσος και η Κύπρος ήταν απλώς το... reality check.

Ότι, δηλαδή, τα περιστατικά αυτά υπενθύμισαν στην ελληνική πλευρά πως οι Τούρκοι δεν έχουν αποστεί από τις θέσεις τους. Αντιθέτως, επιμένουν στη μη συμμόρφωσή τους με τις διεθνείς συνθήκες, στην προσπάθεια επιβολής της δικής τους ατζέντας, στην προσπάθεια νομιμοποίησης του τουρκολιβυκού μνημονίου και στη μη ουσιαστική διάθεση επίλυσης της ελληνοτουρκικής διαφοράς. Σε αυτό το κλίμα, η συνάντηση του Σεπτεμβρίου φαίνεται ότι έχει πολύ συγκεκριμένο χαρακτήρα. Θα είναι μια ακόμα μία ευκαιρία για συμφωνία παράτασης της σχετικής «νηνεμίας», ώστε να μη ζήσουμε δεύτερη Κάσο ή ακόμα χειρότερα... δεύτερα Ίμια.

Δημοσιεύθηκε στην «Απογευματινή»