Καλό κλίµα ήταν και πέρασε. Το παρ’ ολίγον επεισόδιο που σηµειώθηκε στην Κάσο τον Ιούλιο και οι ύποπτες κινήσεις τουρκικής φρεγάτας αυτήν την εβδοµάδα, στο ίδιο σηµείο, έχουν ρίξει βαριά σκιά πάνω από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και προµηνύουν ότι οι επόµενες επαφές µεταξύ των αξιωµατούχων των δύο χωρών θα γίνουν σε «ναρκοθετηµένο έδαφος». Η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» αποκαλύπτει πώς αποφεύχθηκε µια «Κάσος νούµερο 2», το κλίµα επιφυλακτικότητας που επικρατεί στην Αθήνα και πότε θα γίνει η συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών -Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν- που θα στρώσει το έδαφος για το ραντεβού κορυφής του Σεπτεµβρίου.

Στις 20 Ιουλίου, η «µαύρη» επέτειος των πενήντα ετών από την εισβολή του «Αττίλα» και ο τρόπος που τη «γιόρτασαν» Ερντογάν και Τατάρ στα Κατεχόµενα τάραξαν για τα καλά τα ήρεµα νερά. Αυτή ήταν µόνο η αρχή. ∆ιότι λίγες ηµέρες µετά, ακολούθησε το περιστατικό στην Κάσο. Το τι συνέβη τότε έχει ειπωθεί αρκετές φορές και µάλιστα η σηµερινή αρθρογραφία στην εφηµερίδα µας φωτίζει και νέες πτυχές. Η ουσία, όµως, είναι ότι η Τουρκία προσπάθησε να νοµιµοποιήσει το ανυπόστατο τουρκολιβυκό µνηµόνιο και να εγείρει αξιώσεις, στέλνοντας πέντε πολεµικά πλοία στα ανοιχτά της Κάσου, εκεί που έκανε έρευνες το ιταλικό πλοίο «Ιevoli Relume» για λογαριασµό της Ελλάδας.

Η ιστορία επαναλήφθηκε στις αρχές αυτής της εβδοµάδας. Ευτυχώς, χωρίς να αναπτυχθεί τουρκικός στόλος στην περιοχή. Τουρκική φρεγάτα, όµως, εµφανίστηκε. Σύµφωνα µε έγκυρες πληροφορίες της «Κυριακάτικης Α», το ιταλικό σκάφος «Ιevoli Relume» προχώρησε σε νέα φάση ερευνών, µε στόχο την πόντιση καλωδίων. Κινούνταν εντός ελληνικών χωρικών υδάτων, συνοδεία ελληνικής κανονιοφόρου. Το τουρκικό πλοίο έπλεε (φυσικά) σε διεθνή ύδατα και µάλιστα σε µεγάλη απόσταση -άνω των 25 ν.µ.- από το ιταλικό πλοίο. Η τουρκική φρεγάτα, που στις αρχές τις εβδοµάδας «ξεµύτισε» όταν δηµοσιοποιήθηκε η ελληνική NAVTEX για το πλοίο, δεν δοκίµασε τα διπλωµατικά και (κυρίως) τα επιχειρησιακά αντανακλαστικά της ελληνικής πλευράς. Μάλιστα, αρµόδιες πηγές ξεκαθάριζαν στην «Κυριακάτικη Α» ότι γρήγορα η τουρκική φρεγάτα αποµακρύνθηκε ακόµα περισσότερο, στα 40 ν.µ. Ετσι αποφεύχθηκε µια «Κάσος νούµερο 2».

Τα δύσκολα, όµως, είναι µπροστά µας. Τούτο διότι τις επόµενες ηµέρες το ιταλικό πλοίο θα πραγµατοποιήσει έρευνες ανοιχτά της Καρπάθου και τότε ενδεχοµένως η Τουρκία να λειτουργήσει όπως λειτούργησε τον Ιούλιο...

Ηλεκτρισµένη ατµόσφαιρα στα ελληνοτουρκικά

Τα όσα συµβούν -ή δεν συµβούν- στο πεδίο θα καθορίσουν και το µέλλον των ελληνοτουρκικών επαφών. ∆εδοµένη θεωρείται η συνάντηση των δύο ηγετών, του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν, στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέµβριο, στο περιθώριο της Συνόδου του ΟΗΕ. Απαραίτητη όσο ποτέ θεωρείται µια προπαρασκευαστική συνάντηση µεταξύ των υπουργών Εξωτερικών. Σύµφωνα µε πληροφορίες από διπλωµατικούς κύκλους, ο Γ. Γεραπετρίτης και ο Χ. Φιντάν θα συναντηθούν τις επόµενες εβδοµάδες. Το πιθανότερο σενάριο είναι να «κυκλώσουν» κάποια ηµέρα στις αρχές του Σεπτεµβρίου. Φυσικά, η συνάντηση δεν θα γίνει στην Ελλάδα ή στην Τουρκία, όπως έγινε ακριβώς ένα χρόνο πριν στην Αγκυρα, ώστε να µην έχει τον χαρακτήρα της επίσηµης ελληνοτουρκικής συνάντησης. Φαίνεται, όµως, πως οι δύο υπουργοί επιδιώκουν να συµπέσουν σε κάποιο διεθνές φόρουµ.

Τουρκικές «παραφωνίες»

Το τελευταίο διάστηµα έχουν καταγραφεί ορισµένες τουρκικές «παραφωνίες» που έχουν περάσει κάτω από τα ραντάρ της πλειονότητας. Κατεγράφησαν, για παράδειγµα, παραβάσεις. Σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία του ΓΕΕΘΑ, το τελευταίο δεκαήµερο τουρκικά µη επανδρωµένα αεροσκάφη (UAVs) έκαναν κάθε µέρα από µία έως και δύο παραβάσεις στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο. ∆ηλαδή, πετούσαν πάνω από την περιοχή όπου έπλεε το ιταλικό πλοίο, ώστε να παρακολουθούν τη διαδροµή και τις εργασίες του. Επίσης, αυξήθηκαν οι -προερχόµενες από τα τουρκικά παράλια- µεταναστευτικές ροές. Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου είναι σε εγρήγορση. Παρά την καλή συνεργασία µε το αντίστοιχο υπουργείο της Τουρκίας, δεν υπάρχει εφησυχασµός, καθώς οι ασυνείδητοι διακινητές συνεχίζουν κανονικότατα το επικίνδυνο παιχνίδι τους.

Τα διαθέσιµα στοιχεία για τους πρώτους µήνες του καλοκαιριού «µιλούν» από µόνα τους και «µαρτυρούν» πως όταν πέσει η αυλαία του Αυγούστου, µάλλον τα νούµερα θα είναι χειρότερα. Από 8.350, που ήταν το πρώτο 6µηνο του 2023, έφτασαν στις 18.508 το αντίστοιχο φετινό διάστηµα, σηµειώνοντας αύξηση 122%. Συγκεκριµένα από τον Ιούνιο του 2023 έως και τον Ιούνιο του 2024 έχουν καταγραφεί 58.582 είσοδοι από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τον Εβρο, ενώ το αντίστοιχο περσινό διάστηµα ήταν περίπου 21.000.

Τη µεγάλη αύξηση των µεταναστευτικών κυµάτων δείχνουν επίσης τα στοιχεία από το Λιµενικό Σώµα. Τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, περισσότερους από 3.300 µετανάστες και πρόσφυγες έχουν διασώσει οι λιµενικοί στο Αιγαίο σε 171 περιστατικά. Ανάµεσά τους εντοπίστηκαν και 117 διακινητές, οι οποίοι συνελήφθησαν, ενώ κατασχέθηκαν 60 σκάφη. Το τίµηµα που δίνουν στα κυκλώµατα διακίνησης όλες αυτές οι ψυχές ανέρχεται στα 4.500 ευρώ το άτοµο.

«Φλερτ» µε την Αίγυπτο

Εν µέσω καλοκαιρινής ραστώνης, έγιναν κι άλλες κινήσεις που ανακάτεψαν την τράπουλα. Στις αρχές του µήνα, ο Χακάν Φιντάν µετέβη στο Κάιρο και συναντήθηκε µε τον διάδοχο του Σάµεχ Σούκρι, τον Μπαντρ Αµπντελάτι. Στην ατζέντα του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών ήταν η αναθέρµανση των σχέσεων της Τουρκίας µε την Αίγυπτο. Το πέτυχε. Το ραντεβού πήγε καλύτερα απ’ ό,τι περίµενε. Επεσε στο τραπέζι ακόµα και το ενδεχόµενο να γίνει Ανώτατο Συµβούλιο Συνεργασίας µεταξύ των δύο χωρών. Η Αθήνα, πάντως, δεν ανησυχεί ιδιαιτέρως. Παρακολουθεί τις εξελίξεις αλλά γνωρίζει ότι οι σχέσεις Αλ Σίσι - Ερντογάν δεν µπορούν εν µια νυκτί να φτάσουν στο επίπεδο που µε κόπο έφτασαν Αθήνα και Κάιρο. Ειδικά όσο υπάρχουν τα αγκάθια του παρελθόντος (τουρκολιβυκό µνηµόνιο, Αδελφοί Μουσουλµάνοι).

*Δημοσιεύθηκε στην «Κυριακάτικη Απογευματινή»