Βρυξέλλες, µεσηµέρι Πέµπτης. Οι υπουργοί εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, δίνουν τα χέρια για την καθιερωµένη χειραψία και οι πόρτες κλείνουν.

Η συζήτησή τους διαρκεί µία ώρα και διεξάγεται σε καλό -πλην όµως τυπικό- κλίµα, λόγω του πρόσφατου επεισοδίου στην Κάσο. Η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» αποκαλύπτει το παρασκήνιο του κρίσιµου τετ α τετ.

Στο ερώτηµα «Βγήκε κάτι από τη συνάντηση;», η απάντηση είναι αρνητική. Άλλωστε, ουδείς περίµενε ότι θα βγει. ∆εν ήταν αυτός ο σκοπός. Σκοπός ήταν, σύµφωνα µε αρµόδιες πηγές, να υπάρξει συνέχεια στις τακτικές επαφές για να αποφεύγονται κρίσεις. Σαν κι αυτή του Ιουλίου, µε τη συσσώρευση πολεµικών πλοίων στην Κάσο. Εκείνο το επεισοδιακό σκηνικό συνιστά απόδειξη της τουρκικής προσπάθειας εφαρµογής του δόγµατος της «γαλάζιας πατρίδας» και νοµιµοποίησης του παράνοµου και ανυπόστατου τουρκολιβυκού µνηµονίου.

Ο κ. Γεραπετρίτης, λοιπόν, έθεσε στον οµόλογό του το ζήτηµα αυτό, όπως και «όλα τα θέµατα που κατά το προηγούµενο διάστηµα δηµιούργησαν εντάσεις», σύµφωνα µε διπλωµατικές πηγές. Κορωνίδα αυτών ήταν η Κάσος. Επίσης, ο Ελληνας υπουργός επεσήµανε στον κ. Φιντάν την ανάγκη ύπαρξης καλού κλίµατος, αποφυγής εντάσεων και σεβασµού του ∆ιεθνούς ∆ικαίου. Τούτο, διότι τα δύσκολα είναι µπροστά µας. Εξού και στο παρασκήνιο, στα διπλωµατικά πηγαδάκια και στις πολιτικές και δηµοσιογραφικές συζητήσεις κυριαρχεί ένα θέµα: το ενδεχόµενο µιας... «Κάσου Νούµερο 2».

Την ερχόµενη εβδοµάδα, θεωρητικά, το ιταλικό πλοίο «Ievoli Relume» θα συνεχίσει τις έρευνές του για λογαριασµό της Ελλάδας -για το έργο πόντισης καλωδίων- ανατολικά της Καρπάθου, µε κατεύθυνση την Κύπρο. Αρα, θα περάσει και από την περιοχή του τουρκολιβυκού «µνηµονίου». Τι θα κάνει τότε η Τουρκία; Θα ξαναστείλει πολεµικά πλοία; Θα προκαλέσει επεισόδιο; Μένει να φανεί. Πάντως, το µήνυµα εστάλη στον Χ. Φιντάν.

Γεραπετρίτης - Φιντάν: ∆εν άγγιξαν τα «δύσκολα»

Για την ώρα, λοιπόν, το βάρος δίνεται στην αποφυγή παρανοήσεων και... ατυχηµάτων. Σε λίγες ηµέρες θα πραγµατοποιηθεί και η συνάντηση των Μητσοτάκη και Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Συνόδου του ΟΗΕ, για την οποία επίσης συζήτησαν οι Γ. Γεραπετρίτης και Χ. Φιντάν. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι προφανές το γιατί δεν «άγγιξαν» τα δύσκολα, δηλαδή την προετοιµασία για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Αν ήµασταν µακριά απ’ αυτή τη συζήτηση πριν από το καλοκαίρι, τώρα απέχουµε ακόµα περισσότερο. Η συνάντηση των δύο ηγετών σε λίγες εβδοµάδες θα κρίνει αν µπορεί να ξεκινήσει αυτή η κουβέντα στο εγγύς µέλλον, πράγµα δύσκολο.

Τέλος, ο κ. Γεραπετρίτης έθεσε και το Κυπριακό στον οµόλογό του, τονίζοντας την ανάγκη επανεκκίνησης του διαλόγου, στο πλαίσιο φυσικά των αποφάσεων του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Μεγάλη η απόσταση που υπάρχει για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ

«Αν θέλετε να ενταχθείτε στην Ε.Ε., θα πρέπει να σέβεστε την κυριαρχία όλων των κρατών µελών. Αρα και της Ελλάδας και της Κύπρου». Αυτό ήταν grosso modo το µήνυµα που θέλησαν να περάσουν Αθήνα και Λευκωσία στην Αγκυρα, µε την ευκαιρία της παρουσίας του κ. Φιντάν στη Σύνοδο και της εκτεταµένης συζήτησης που έγινε για τα ευρωτουρκικά. Ηταν ευκαιρία (για την ελληνική πλευρά) να ειπωθούν αλήθειες, ενώπιον όλων. Οπερ και εγένετο στο γεύµα εργασίας, που διήρκεσε τρεις ώρες. Πέντε χρόνια είχε να προσκληθεί Τούρκος υπουργός στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο. Η Κύπρος µπλόκαρε τη συµµετοχή της γείτονος. Αυτό άλλαξε αφενός επειδή η Λευκωσία θέλει να «ξεπαγώσει» το Κυπριακό και αφετέρου επειδή οι ηγέτες των κρατών-µελών έχουν συµφωνήσει σ’ ένα συγκεκριµένο πλαίσιο για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Στο γεύµα, λοιπόν, ο κ. Φιντάν ζήτησε ενώπιον των Ευρωπαίων οµολόγων του την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., για να του απαντήσει η συντριπτική πλειονότητα των Ευρωπαίων ότι η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας «περνά» από το Κυπριακό. Το στίγµα είχε δώσει ο κ. Γεραπετρίτης προσερχόµενος στη Σύνοδο, ξεκαθαρίζοντας: «Η Ελλάδα είναι επί της αρχής υπέρ της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας. Βεβαίως είναι αυτονόητο ότι η πορεία αυτή περνά µέσα από τον σεβασµό του ∆ιεθνούς ∆ικαίου, του ευρωπαϊκού κεκτηµένου, της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωµάτων όλων των κρατών-µελών».

Ο Χ. Φιντάν, όµως, ήταν κατηγορηµατικός. «Η σύνδεση του κυπριακού προβλήµατος µε τις σχέσεις Τουρκίας - Ε.Ε. δεν είναι υγιής µέθοδος και δεν θα αποφέρει αποτελέσµατα», είπε. Επέµεινε στα «θέλω» της Αγκυρας, ζητώντας επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε. - Τουρκίας, κατάργηση της βίζας και µέχρι να επιτευχθεί αυτό ζήτησε να αρθούν τα εµπόδια «που αντιµετωπίζουν οι Τούρκοι πολίτες κατά τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων θεώρησης εισόδου στις χώρες της Ζώνης Σένγκεν», όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Φιντάν.

«Εµφανίστηκε» ο Γερλίκαγια

Την ώρα των επαφών στη βελγική πρωτεύουσα, ο υπουργός Μετανάστευσης, Νίκος Παναγιωτόπουλος, συνοµιλούσε τηλεφωνικώς µε τον Τούρκο υπουργό Εσωτερικών, Αλί Γερλίκαγια, για το Μεταναστευτικό, καθώς τους τελευταίους µήνες καταγράφονται αυξηµένες ροές, κυρίως διά θαλάσσης. Συγκεκριµένα, το πρώτο επτάµηνο του 2024 καταγράφεται 99% αύξηση σε σχέση µε το αντίστοιχο επτάµηνο του 2023. Τον Ιούλιο ήµασταν 60% πάνω σε σχέση µε τον περσινό Ιούλιο. Ποσοστά που «µαρτυρούν» ότι συνεχίζουν το επικίνδυνο παιχνίδι τους οι -προερχόµενοι από τα τουρκικά παράλια- διακινητές.

Ως εκ τούτου απαιτείται συντονισµός. Σηµειωτέον, ο κ. Γερλίκαγια επρόκειτο να επισκεφθεί την Αθήνα τον Ιούλιο προκειµένου να συζητήσει αυτά τα θέµατα µε τον κ. Παναγιωτόπουλο και τους υπουργούς Χρήστο Στυλιανίδη και Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Οµως, τελικά ακύρωσε τότε το ταξίδι του. Κίνηση που προφανώς ήταν απόρροια της έντασης που δηµιουργήθηκε στην Κάσο. 


*Δημοσιεύτηκε στην «Κυριακάτικη Απογευματινή»