Όσο η Ελλάδα και η Τουρκία επενδύουν στην προσπάθεια μονιμοποίησης των ήρεμων νερών στο Αιγαίο, η γείτων κάνει «ανοίγματα» σε χώρες της Αφρικής. Πρόκειται για περιοχές που η Ευρώπη (λανθασμένα) δείχνει να έχει ξεχάσει και στις οποίες τείνει να καταστεί απούσα. Τα «Π» αποκαλύπτουν ποιες είναι οι εν λόγω περιοχές, τι προσδοκά η Αγκυρα από τη διείσδυση σε αυτές, σε τι είδους κινήσεις έχει προχωρήσει και πώς επηρεάζεται η Ελλάδα από τα τουρκικά σχέδια.

Τουρκικές παραβιάσεις

Η αρχή του κακού έγινε το 2019, με την υπογραφή του παράνομου και ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνημονίου. Ωστόσο, η Αγκυρα φροντίζει να συντηρεί τις σχέσεις της με την Τρίπολη, συνάπτοντας συμφωνίες και διατηρώντας στρατό στην περιοχή. Πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ «έκαψε» την Τουρκία, αποκαλύπτοντας ότι παραβίασε το εμπάργκο όπλων και εκπαίδευσε Σύρους μαχητές στη Λιβύη. «Στην έκθεση», επισημαίνει η αντιπολιτευόμενη τουρκική εφημερίδα «Sozcu», «σημειώνεται ότι η SADAT μετέφερε στη Λιβύη περίπου 5.000 Σύρους μαχητές υπέρ της Κυβέρνησης της Εθνικής Συμφωνίας και πλήρωσε τους μισθούς τους». Μέχρι και ο -πάντα μετρημένος- ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ, εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για την παρουσία της Τουρκίας (και της Ρωσίας) στη Λιβύη και τη διαρκώς φθίνουσα διπλωματική επιρροή της Ε.Ε. στην Αφρική. «Θα πρέπει να ανησυχούμε για το τι συμβαίνει στην Αφρική. Οταν πρωτοήρθα στις Βρυξέλλες, οι Γάλλοι και οι Ιταλοί βρίσκονταν στη Λιβύη. Δεν ήταν πάντα σε αρμονία, αλλά ήταν παρόντες. Σήμερα δεν έχει μείνει Ευρωπαίος στη Λιβύη, μόνο Τούρκοι και Ρώσοι. Οι βάσεις κατά μήκος των ακτών της Λιβύης δεν είναι πλέον ευρωπαϊκές. Ανήκουν στην Τουρκία και τη Ρωσία. Αυτή δεν είναι η μεσογειακή τάξη που οραματιστήκαμε», είπε χαρακτηριστικά ο Ζ. Μπορέλ. Είναι αλήθεια. Η μεν Τουρκία επενδύει στη στρατιωτική βοήθεια της μεταβατικής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ντμπεϊμπά ως αντάλλαγμα για τα δικαιώματα έρευνας και παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου στα ύδατα (νότια της Κρήτης) που διεκδικεί η Λιβύη. Η δε Ρωσία εντείνει την προσφορά της προς τα κράτη της Αφρικής, κυρίως στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, χρησιμοποιώντας συνήθως τη μισθοφορική ομάδα Wagner.

Να ενισχύσει την επιρροή της στην Αφρική θέλει η Τουρκία

Bloomberg, η Τουρκία, επιδιώκοντας να επεκτείνει την επιρροή της στην Αφρική και να ενισχύσει την ενεργειακή της ασφάλεια, θα στείλει τον επόμενο μήνα το -γνώριμο σε εμάς- «Oruc Reis», για να εξερευνήσει υπεράκτια πετρελαϊκά τεμάχια που ανήκουν στη Σομαλία. Η κίνηση αυτή, την οποία επιβεβαίωσε ο Μοχάμεντ Χάσι, διευθυντής του υπουργείου Πετρελαίου της Σομαλίας, θα μπορούσε να συμβάλει στη διαφοροποίηση του εφοδιασμού της Τουρκίας με αργό πετρέλαιο.

Αποτελεί, επίσης, μέρος της σταθερής προσπάθειας της Άγκυρας να ενισχύσει τους δεσμούς της σε μια περιοχή όπου η Κίνα, η Ρωσία, τα κράτη του Κόλπου και η Δύση ανταγωνίζονται επίσης για κυριαρχία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σομαλία βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την Αιθιοπία -επίσης σταθερό εταίρο της Τουρκίας- λόγω της απόφασης της Αντίς Αμπέμπα να αναγνωρίσει την κυριαρχία του αποσχισθέντος κράτους της Σομαλιλάνδης, με αντάλλαγμα μια ναυτική βάση και πρόσβαση στο λιμάνι της παράκτιας πόλης Μπερμπέρα. Η Αγκυρα παίζει ρόλο διαμεσολαβητή στις συνομιλίες μεταξύ Αιθιοπίας και Σομαλίας, έχοντας φυσικά το βλέμμα στραμμένο στα... αποθέματα πετρελαίου της περιοχής.


Η πιθανότητα για συμφωνία Τουρκίας - Αιγύπτου

Η Αίγυπτος έως τώρα ήταν το δυνατό μας χαρτί. Αθήνα και Κάιρο κατάφεραν τα προηγούμενα χρόνια να χτίσουν μια σταθερή, ειλικρινή και στρατηγικής σημασίας σχέση. Κορωνίδα αυτής θεωρείται η ιστορική συμφωνία για οριοθέτηση ΑΟΖ, που υπεγράφη τον Αύγουστο του 2020 από τους τότε υπουργούς Εξωτερικών, Νίκο Δένδια και Σάμεχ Σούκρι. Κυρίως ως «αντίβαρο» στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Επειτα από αρκετά χρόνια, όμως, η Τουρκία προσεγγίζει την Αίγυπτο προσβλέποντας στο να «ακυρωθούν» τα σημαντικά βήματα που έχει κάνει η Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο. Ηδη διακινούνται πληροφορίες περί επίσκεψης του Αιγύπτιου προέδρου, Αλ Σίσι, στην Τουρκία την ερχόμενη εβδομάδα. Με τουρκικές πηγές να αφήνουν να διαρρέουν ότι υπάρχει ακόμα και η πιθανότητα για μια συμφωνία Τουρκίας - Αιγύπτου, κυρίως σε περιοχές που δεν έχουν καθοριστεί από την Ελλάδα και την Αίγυπτο. «Η Ελλάδα ξεσηκώθηκε και μας έβαλε απέναντι και την Ε.Ε. Πήραν και αποφάσεις εναντίον μας. Στη συνάντηση αυτή (Σίσι - Ερντογάν) θεωρώ πως η συμφωνία καθορισμού θαλάσσιων περιοχών ευθύνης θα φτάσει σε ανώτερο επίπεδο. Σε περίπτωση που υπογραφεί αυτή η συμφωνία με την Αίγυπτο, η συμφωνία της Ελλάδας με την Αίγυπτο θα είναι πια άχρηστη. (...) Ισως, δηλαδή, θα παρακάμψει όλες τις ενέργειες της Ελλάδας στην περιοχή της Αν. Μεσογείου», δήλωσε προ ημερών ο Τούρκος πανεπιστημιακός Ιρφάν Καγιά Ουλγκέρ.

*Δημοσιεύθηκε στα «Παραπολιτικά»