Μητσοτάκης στην εκδήλωση για το νέο παραγωγικό μοντέλο: "Οριστική και μη αναστρέψιμη η ανάκαμψη της oικονομίας μας - Η Ελλάδα είναι παράδειγμα προς μίμηση στην Ευρώπη"

Πριμοδότηση των παραγωγικών επενδύσεων, έναρξη λειτουργίας της κυβερνητικής επιτροπής για τη Βιομηχανία, παρεμβάσεις για τη μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών κατά 25% για τις εξαγωγές, βελτίωση των υποδομών, νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και κίνητρα για επενδύσεις με έμφαση στις μεγάλες παραγωγικές επενδύσεις και τις περιφέρειες που μειονεκτούν μέσω της κινητοποίησης Κεφαλαίων ύψους περίπου 8,5 δισ. ευρώ περίπου (σ.σ πάνω από 3 δισ. η κρατική δαπάνη και πάνω από 5 δισ. από τη δυνατή μόχλευση) καθώς και μια σειρά από κίνητρα για περισσότερη καινοτομία και έρευνα, περιλαμβάνει το πακέτο των μέτρων που ανακοίνωσε ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος ενώπιον του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του ήταν κατηγορηματικός ότι είναι οριστική και μη αναστρέψιμη η πορεία ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, ενώ παράλληλα έστειλε το μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις ότι δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ ξανά επιστροφή στην επίπλαστη ανάπτυξη του 2010 η οποία επιτεύχθηκε με ελλείμματα και δανεικά.

«Μπούσουλας μας είναι η δημοσιονομική πειθαρχία, η διατήρηση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, η αύξηση της απασχόλησης, και η επένδυση στην καινοτομία» σημείωσε με έμφαση ο Κυριάκος Μητσοτάκης.


Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d51nixyg4kyp)

Μητσοτάκης: "Οριστική και μη αναστρέψιμη η ανάκαμψη της oικονομίας μας - Η Ελλάδα είναι πλέον παράδειγμα προς μίμηση στην Ευρώπη"

«Η πρώτη παρατήρησή μου αφορά την οριστική και μη αναστρέψιμη πορεία ανάκαμψης συνολικά της εθνικής μας οικονομίας. Πιστεύω ότι σήμερα δεν συντρέχει ουσιαστικά κανείς από τους λόγους που οδήγησαν τη χώρα στην υπερδεκαετή κρίση, η οποία ταλαιπώρησε και πόνεσε την ελληνική κοινωνία. Μια οικονομία η οποία παράγει πια σταθερά πρωτογενή πλεονάσματα.

Μια οικονομία πιά που μπορεί να μειώνει και το πολύ μεγάλο δημόσιο χρέος το οποίο κληρονομήσαμε με τους πιο γρήγορους ρυθμούς στην Ευρώπη. Μια οικονομία στην οποία τα δημόσια έσοδα αυξάνονται παρά το γεγονός ότι οι φόροι και οι εισφορές μειώνονται. Μια οικονομία στην οποία ο τραπεζικός κλάδος έχει εξυγιανθεί ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στον ουσιαστικό του ρόλο που είναι η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.

Μια οικονομία όπου το εξωτερικό έλλειμμα υποχωρεί και όλα αυτά αποτυπώνονται στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αλλά και στην εμπιστοσύνη ξένων οίκων και αγορών, κάτι που αποτυπώνεται και στην αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού της χώρας και της πορείας των ελληνικών ομολόγων», τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του σε εκδήλωση του υπουργείου Ανάπτυξης με θέμα: «Παραγωγικός μετασχηματισμός, ενίσχυση των επενδύσεων και της βιομηχανίας, για ανάπτυξη και νέες θέσεις εργασίας σε όλη την Ελλάδα», στην Εθνική Πινακοθήκη.

«Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα συστηματικής δουλειάς πενταετίας, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να παρουσιάζεται σήμερα στην Ευρώπη ως παράδειγμα προς μίμηση. Μια οικονομία που κατάφερε να πετύχει κάτι το οποίο δεν είναι πολύ εύκολο. Να μπορεί να συνδυάσει από την μία την δημοσιονομική πειθαρχία και επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων με μια δυναμική ανάπτυξη που ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο ευρωπαϊκό όρο . Και όλα αυτά σε συνθήκες πολιτικής σταθερότητας, με προβλέψιμους εκλογικούς κύκλους και με μια κυβέρνηση που έχει αποδείξει ότι μπορεί να υλοποιεί την πολιτική της με αξιοπιστία» πρόσθεσε.

Η ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη

Κύριε Διοικητά της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. τέως Πρωθυπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι στη Βουλή και στην κυβέρνηση,

Ο Υπουργός υπήρξε, νομίζω, πολύ αναλυτικός στην καταγραφή της σημερινής εικόνας και πολύ ουσιαστικός και τεκμηριωμένος περιγράφοντας το πλαίσιο της πολιτικής που θέλουμε να ακολουθήσουμε, ειδικά ως προς την καινοτομία, τη μεταποίηση και την βιομηχανία. Γι’ αυτό και δεν είναι σκοπός μου να επαναλάβω τα όσα παρουσιάστηκαν αναλυτικά από τον Υπουργό.

Θα ήθελα εν τάχει να περιοριστώ σε πέντε ευρύτερες παρατηρήσεις σχετικά με το παραγωγικό μοντέλο της χώρας μας, με πρώτη αυτή στην οποία αναφέρθηκε και στην εισαγωγή του ο Υπουργός και δεν είναι άλλη από την οριστική πια, θα έλεγα και μη αναστρέψιμη, πορεία ανάκαμψης συνολικά της εθνικής μας οικονομίας. Διότι πιστεύω ότι πράγματι σήμερα δεν συντρέχει ουσιαστικά κανείς από τους λόγους που οδήγησαν τη χώρα σε αυτή την υπερδεκαετή κρίση, η οποία τόσο ταλαιπώρησε και πόνεσε την ελληνική κοινωνία.

Μία οικονομία η οποία παράγει πια σταθερά πρωτογενή πλεονάσματα. Μια οικονομία, πια, η οποία μπορεί και μειώνει το πολύ μεγάλο δημόσιο χρέος, το οποίο κληρονομήσαμε, με τους πιο γρήγορους ρυθμούς στην Ευρώπη. Μία οικονομία στην οποία τα δημόσια έσοδα αυξάνονται, παρά το γεγονός -και θέλω να το τονίσω αυτό- ότι οι φόροι και οι εισφορές μειώνονται. Μία οικονομία στην οποία ο τραπεζικός κλάδος -με τη σημαντική βοήθεια και της Τράπεζας της Ελλάδος- έχει πια εξυγιανθεί, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στον ουσιαστικό του ρόλο, που δεν είναι άλλος από τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Μία οικονομία στην οποία το εξωτερικό έλλειμμα υποχωρεί.

Όλα αυτά, προφανώς, αποτυπώνονται στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αλλά και στην εμπιστοσύνη με την οποία περιβάλλουν την ελληνική οικονομία ξένοι οίκοι, οι αγορές. Κάτι το οποίο αποτυπώνεται και στην αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού της χώρας και στην πορεία, φυσικά, των ελληνικών ομολόγων.

Θέλω να επαναλάβω εδώ κάτι το οποίο έχω πει πολλές φορές, ότι αυτή η πορεία δεν ήταν καθόλου νομοτελειακά προδιαγεγραμμένη. Ήταν αποτέλεσμα μιας πολύ συστηματικής δουλειάς, πενταετίας, η οποία μπορεί σήμερα να μας οδηγεί στην ευχάριστη θέση η Ελλάδα να παρουσιάζεται πια συνολικά στην Ευρώπη ως ένα παράδειγμα προς μίμηση.

Μια οικονομία η οποία κατάφερε να πετύχει κάτι το οποίο δεν είναι πολύ εύκολο: να μπορεί να συνδυάσει, από τη μία, δημοσιονομική πειθαρχία και επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων, με μία δυναμική ανάπτυξη η οποία ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο ευρωπαϊκό όρο.

Και όλα αυτά να μπορούν να γίνουν σε συνθήκες πολιτικής σταθερότητας, με προβλέψιμους εκλογικούς κύκλους, με μία πολιτική η οποία περιγράφεται στην αρχή της τετραετίας και με μία κυβέρνηση η οποία έχει αποδείξει ότι έχει τη δυνατότητα αυτή την πολιτική να την υλοποιεί με αξιοπιστία.

Επιτρέψτε μου εδώ μια σύντομη αναφορά σε ένα δεδομένο το οποίο το θεωρούμε λίγο-πολύ αυτονόητο, πλην όμως μόνο η έλλειψή του θα μπορούσε να μας δείξει πόσο σημαντικό είναι για την επίτευξη όλων αυτών των στόχων. Αναφέρομαι στην πολιτική σταθερότητα και την ασφαλή κυβερνητική πλειοψηφία, η οποία μας επιτρέπει να υλοποιούμε αυτές τις πολιτικές σε βάθος χρόνου.

Αρκεί να δείτε την κατάσταση που επικρατεί σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ισχυρές οικονομίες, οι οποίες ταλανίζονται σήμερα από εσωτερικά πολιτικά προβλήματα, που τις οδηγούν σε πολιτικές οι οποίες δεν διακρίνονται πάντα από την απαραίτητη συνέπεια, συνέχεια και σταθερότητα. Με αποτέλεσμα μεγάλες και ισχυρές χώρες, όπως η Γαλλία, να αναγκάζονται αυτή τη στιγμή να υλοποιούν πολιτικές δημοσιονομικής προσαρμογής ιδιαίτερα επώδυνες, διότι διαπίστωσαν ξαφνικά ότι η πολιτική τους οδήγησε σε δημοσιονομικές καταστάσεις, οι οποίες δεν μπορούσαν να γίνουν ανεκτές ούτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά ούτε και από τις αγορές.

Το δεύτερο σχόλιό μου αφορά την ίδια τη φύση της οικονομικής δραστηριότητας. Είναι αλήθεια ότι, αν δει κανείς την διάρθρωση της οικονομίας μας, η κατανάλωση εξακολουθεί και παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην διάρθρωση του ελληνικού ΑΕΠ.

Όμως, αυτή η σχέση αλλάζει. Και αλλάζει με ταχύτητα, μέσα από την αύξηση των επενδύσεων και των εξαγωγών. Και δεν πρέπει να αμελούμε ότι οι εξαγωγές μας, προϊόντων και υπηρεσιών, έχουν φτάσει στο 50% του ΑΕΠ, μια πορεία η οποία δεν ήταν καθόλου αναμενόμενη πριν από κάποια χρόνια από τώρα. Και την ίδια τάση, θετική τάση, ακολουθούν και οι επενδύσεις, οι οποίες αυξήθηκαν σημαντικά την τελευταία πενταετία, όταν αντίστοιχα στην Ευρώπη ήταν περίπου σταθερές.

Και βέβαια, εδώ αξίζει να τονίσουμε -και νομίζω ότι η παρουσίαση του Υπουργού ήταν κρίσιμη ως προς αυτό- ότι η ελληνική οικονομία είναι πια μια οικονομία η οποία δείχνει και δυναμισμό αλλά έχει, θα έλεγα, σπάσει και την εξάρτηση την οποία είχε στο παρελθόν από συγκεκριμένους κλάδους. Αναφέρομαι συγκεκριμένα στον τουρισμό.

Ακούω συχνά, μου το λένε μερικές φορές και στο εξωτερικό άνθρωποι που δεν γνωρίζουν καλά τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας: «μα, είστε πολύ εξαρτημένοι από τον τουρισμό».

H απάντησή μου είναι ότι ο τουρισμός είναι ένας πάρα πολύ σημαντικός κλάδος για την ελληνική οικονομία, αποτελεί μεγάλη πηγή εθνικού πλούτου. Όμως, η χώρα μας είναι μία από τις λίγες χώρες όπου αυξάνεται η συμμετοχή της μεταποίησης και της βιομηχανίας στο ΑΕΠ. Και θα έλεγα ότι μάλλον έχουμε διανύσει περίπου το μισό της χαμένης απόστασης την οποία, θα έλεγα, αναγκαζόμαστε να καλύψουμε μετά την κρίση ως προς την βελτίωση των επενδύσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Έχουμε κάνει μια σημαντική πρόοδο, και στη μεταποίηση και στις επενδύσεις, αλλά πρέπει ακόμα να τρέξουμε πιο γρήγορα. Και ακριβώς αυτή τη στρατηγική υπηρετεί και η πολιτική την οποία παρουσίασε, και οι πρωτοβουλίες τις οποίες παρουσίασε, ο κ. Υπουργός.

Ξέρετε, υπάρχουν πολλές ιστορίες, μικρές ιστορίες, σχετικά άγνωστες, μεγάλης επιτυχίας της ελληνικής βιομηχανίας και της ελληνικής μεταποίησης, οι οποίες δεν είναι ευρύτερα γνωστές.

Να αναφέρω ενδεικτικά τον κλάδο των φαρμάκων. Παράγουμε σχεδόν τα μισά ογκολογικά φάρμακα της Ευρώπης, το 25% των σκευασμάτων πενικιλίνης, ένα σημαντικό ποσοστό των καρδιομεταβολικών ουσιών, έχοντας μία δυναμική εγχώρια φαρμακοβιομηχανία, η οποία δεν καλύπτει απλά τις ανάγκες της Ελλάδος αλλά ένα σημαντικό κομμάτι των αναγκών της Ευρώπης. Σκεφτείτε πόσο σημαντικό είναι αυτό μετά τον Covid, σε μία εποχή που η Ευρώπη συζητά για στρατηγική αυτονομία.

Πόσοι ξέρουν ότι στην πατρίδα μας έχουμε τη μοναδική -εξ όσων γνωρίζω- ευρωπαϊκή επιχείρηση εξόρυξης βωξίτη, ότι είμαστε πρωταγωνιστές στην παραγωγή αλουμινίου και αλουμίνας, ότι είμαστε ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός χαλκοσωλήνων στην Ευρώπη, ότι είμαστε δεύτεροι σε εξαγωγές προϊόντων μαρμάρου. Ότι σε πολλούς καινοτόμους τομείς μικρές εταιρείες, οι οποίες μάλιστα δεν βρίσκονται κατά ανάγκη όλες στην ελληνική περιφέρεια, έχουν καταφέρει και πρωταγωνιστούν σε εξαγωγές και ανταγωνίζονται ευθέως πολύ μεγαλύτερους ευρωπαίους και παγκόσμιους παίκτες, από τα κεραμικά μέχρι τα ασανσέρ.

Πόσοι, μάλιστα, γνωρίζουν σήμερα ότι είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη ακόμα στην παραγωγή βαμβακιού -το πού πηγαίνει αυτό το βαμβάκι και τελικά αν μπορούμε να το επεξεργαστούμε και να το κατευθύνουμε σε προϊόντα προστιθέμενης αξίας, ευρωπαϊκά, είναι ένα άλλο ζήτημα. Ότι εξακολουθούμε και έχουμε έναν εξαιρετικά δυναμικό κλάδο τροφίμων, επεξεργασμένων τροφίμων, ότι γίνονται πάρα πολύ σημαντικά βήματα στον αγροδιατροφικό τομέα, με επενδύσεις οι οποίες συνδυάζουν το μέγεθος με την καινοτομία.

Όλες αυτές είναι λίγες από τις ιστορίες επιτυχίας της ελληνικής βιομηχανίας, της ελληνικής μεταποίησης, οι οποίες νομίζω ότι αξίζει να αναφέρονται, γιατί σπάνε αυτή την άποψη ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα που δεν παράγει τίποτα και ουσιαστικά είναι μόνο εξαρτημένη από τον τουρισμό. Είναι μία λάθος άποψη, η οποία δεν υποστηρίζεται από τα στοιχεία, που καταδεικνύουν ότι η χώρα μας μπορεί να είναι ανταγωνιστική και στην μεταποίηση και στη βιομηχανία.

Η επόμενη παρατήρησή μου έχει να κάνει με την ανταγωνιστικότητα, την παραγωγικότητα και συνολικά με τον ανταγωνισμό, όπου συνολικά πάλι τρέχουμε για να καλύψουμε το πολύτιμο έδαφος και τον χρόνο τον οποίο χάσαμε επί μία δεκαετία.

Άμα δει κανείς -γνωρίζει καλά και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος- τα στοιχεία της παραγωγικότητας, ειδικά στη βιομηχανία, αυτή έχει αυξηθεί σημαντικά, σε σχέση πάντα με τους ευρωπαϊκούς ρυθμούς. Το ψηφιακό χάσμα, οι αποστάσεις που είχαμε στην έρευνα και στην καινοτομία καλύπτονται, ενώ και οι συνθήκες του ανταγωνισμού παραμένουν ένα διαρκές στοίχημα.

Προσέξτε, είναι εύκολο για κάποιους να παρατηρούν ότι η αγοραστική δύναμη στον τόπο μας παραμένει ακόμα χαμηλή, αφού προηγήθηκε μια χρεοκοπία και μια πρωτοφανής κρίση η οποία διήρκεσε παραπάνω από δέκα χρόνια.

Αλλά είναι μεγάλο λάθος να μην βλέπουν κάποιοι ότι βελτιωνόμαστε και ως προς την αγοραστική δύναμη, την πραγματική κατανάλωση, έχοντας φτάσει πλέον στο 79% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, αλλά και ότι η χώρα μας κινείται με μεγάλη ταχύτητα για να μπορέσει να πετύχει αυτή τη σύγκλιση με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, η οποία αποτελεί το κεντρικό ζητούμενο της χώρας και τον βασικό στόχο της δεύτερης κυβερνητικής τετραετίας.

Και, μάλιστα, μου κάνει εντύπωση πώς ορισμένοι επιμένουν, στις συγκρίσεις τις οποίες κάνουν ως προς τα οικονομικά στοιχεία, να εξακολουθούν να θέτουν ως έτος σύγκρισης το 2010 και να λένε: «πότε θα επιστρέψουμε εκεί που ήμασταν το 2010;». Χωρίς να θυμούνται ότι αυτή η ευημερία την οποία ζούσαμε πριν ακριβώς τη χρεοκοπία ήταν μια επίπλαστη ευημερία, ήταν μια ευημερία η οποία στηριζόταν πρωτίστως σε δανεικά και η οποία τελικά οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία.

Η απάντηση, λοιπόν, είναι: δεν θα γυρίσουμε ποτέ στο 2010, ως προς τη διάρθρωση της οικονομίας και τη δημοσιονομική πειθαρχία, η οποία πρέπει να αποτελεί πια τον «μπούσουλα» της κυβερνητικής πολιτικής και στόχο ο οποίος δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση από καμία κυβέρνηση.

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πώς θα προσεγγίζουμε τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, με μία διαφορετική διάρθρωση, όμως, της οικονομίας μας και χωρίς να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος.

Βέβαια, έχουμε μία οικονομία η οποία αναπτύσσεται πολύ πιο γρήγορα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και ενδεχομένως αυτό να εξηγεί σε έναν βαθμό -να μην είναι η μόνη εξήγηση- γιατί και ο πληθωρισμός μας εξακολουθεί να είναι ολίγον υψηλότερος ακόμα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Και εκεί, όμως, έχουν γίνει σημαντικά βήματα αποκλιμάκωσης.

Μάλιστα, μόλις χθες ανακοινώθηκε ότι οι τιμές σε 120 προϊόντα καθημερινής κατανάλωσης θα μειωθούν από 6% έως 15%, ακολουθώντας τη σταδιακή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, η οποία προφανώς αντανακλάται και στους συντελεστές κόστους των επιχειρήσεων.

Είναι και μια πρωτοβουλία η οποία σταδιακά θα αφορά πολύ περισσότερους κωδικούς, αλλά και μια πρωτοβουλία που αποδεικνύει ότι θεσμικά μέτρα ενίσχυσης του ανταγωνισμού, αλλά και έλεγχοι, μπορούν τελικά να οδηγήσουν σε μια πιο υγιή διάρθρωση της αγοράς και σε καλύτερες τιμές για τους καταναλωτές.

Τέλος, να μην ξεχνάμε και τη γενικότερη κατεύθυνση της πολιτικής μας. Είναι μια κατεύθυνση η οποία είναι και αναπτυξιακή, αλλά είναι ταυτόχρονα και κοινωνική. Δεν μπορεί να υπάρχει οικονομική πρόοδος χωρίς κοινωνική συνοχή, ούτε συλλογική ακμή χωρίς ατομική προκοπή. Και βέβαια, αυτή η κοινωνική συνοχή έχει να κάνει και με την περιφερειακή σύγκλιση.

Έχουμε πει πολλές φορές ότι στόχος μας δεν αποτελεί απλά η σύγκλιση με την Ευρώπη ως προς τα συνολικά στατιστικά στοιχεία και τους δείκτες της ελληνικής οικονομίας, αλλά και η ενδοπεριφερειακή σύγκλιση, έτσι ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε περιφερειακές ανισότητες, αλλά και ενδοπεριφερειακές ανισότητες.

Για παράδειγμα, είχαμε βρεθεί πριν από δύο εβδομάδες στον Έβρο, όπου μιλήσαμε για τις ενδοπεριφερειακές ανισότητες του Έβρου, η Αλεξανδρούπολη είναι μια πόλη που αλλάζει και ακμάζει αλλά ο βόρειος Έβρος έχει μείνει πίσω σε σχέση με την αναπτυξιακή δυναμική της πρωτεύουσας της Περιφερειακής Ενότητας του Έβρου.

Και ότι αυτές οι ανισότητες πρέπει να γεφυρώνονται μέσα από στοχευμένες πολιτικές στις οποίες θέλουμε και συμμάχους τους Περιφερειάρχες μας. Γι’ αυτό και σε κάθε Περιφέρεια της χώρας, μέσα από μια διαδικασία διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, θα εντοπίζουμε εκείνες τις παρεμβάσεις που θα μας επιτρέψουν, στον βαθμό που αυτό είναι εφικτό, η ανάπτυξη να είναι όσο το δυνατόν πιο ισόρροπη.

Και να μην βρεθούμε στην Ελλάδα στη θέση που έχουν βρεθεί άλλες χώρες όπου έχουμε πόλεις, αστικά κέντρα τα οποία ακμάζουν, και μια περιφέρεια η οποία ερημώνει. Αυτή είναι μια μεγάλη πρόκληση την οποία πρέπει να διαχειριστούμε και θα τη διαχειριστούμε σε συνδυασμό και σε συνεννόηση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’ αλλά κυρίως Β’ βαθμού.

Στον πυρήνα, όμως, της πολιτικής μας πρέπει πάντα να μπορούν να είναι η διατήρηση υψηλών, ποιοτικών ρυθμών ανάπτυξης, η δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας. Νομίζω ότι σε αυτόν τον στόχο έχουμε να επιδείξουμε ένα πολύ αξιόλογο έργο. Θέλω να θυμίσω πού ήταν η ανεργία όταν ήρθαμε στα πράγματα το 2019, πού είναι σήμερα και ποιες είναι οι πραγματικές πιέσεις στην αγορά εργασίας που μας υποχρεώνουν, μαζί και με τους κοινωνικούς εταίρους, να σκεφτούμε πολιτικές οι οποίες έχουν να κάνουν με την κατάρτιση, την είσοδο στο εργατικό δυναμικό περισσότερων γυναικών, περισσότερων νέων.

Διότι δεν θα μπορέσουμε να στηρίξουμε αυτή την αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας εάν δεν μπορέσουμε να λύσουμε το ζήτημα του εργατικού δυναμικού και εάν δεν μπορέσουμε να επενδύσουμε συστηματικά στην καινοτομία, στην τεχνολογία και στη βελτίωση της παραγωγικότητας. Αυτό είναι και το μήνυμα της έκθεσης Draghi για την Ευρώπη. Όσο ισχύει για την Ευρώπη, άλλο τόσο ισχύει και συγκεκριμένα για την πατρίδα μας.

Αυτές είναι οι μεγάλες προκλήσεις της οικονομικής πολιτικής, ένα, θα έλεγα, υποσύνολο των οποίων αντιμετωπίζεται μέσα από τις παρεμβάσεις για τις οποίες μας μίλησε σήμερα ο Υπουργός σχετικά με τη βιομηχανία και με τη μεταποίηση.

Να κλείσω με την παρατήρηση ότι το παραγωγικό μοντέλο της χώρας αλλάζει. Αλλάζει προς την κατεύθυνση την οποία θέλουμε. Όμως, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι έχουμε πολύ δρόμο ακόμα να διανύσουμε μπροστά μας, ότι κανείς δεν μένει ακίνητος, ότι και οι χώρες τις οποίες ανταγωνιζόμαστε κάνουν και αυτές τις δικές τους παρεμβάσεις. Αλλά σε αυτόν τον διαρκή συγκριτικό αγώνα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι πρέπει να τρέξουμε πιο γρήγορα, γιατί πολύ απλά έχουμε πολύ περισσότερο χαμένο έδαφος να καλύψουμε.

Έχουμε πλήρη αίσθηση ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο, ότι κάθε μέρα μετράει και ότι αυτή η προσπάθεια αλλαγής ενός μοντέλου μιας οικονομίας που είχε επαναπαυθεί σε κακές συνήθειες του παρελθόντος, οι οποίες σε καμία περίπτωση σήμερα δεν μπορούν να επαναληφθούν, χρειάζεται πολύ κόπο, πολλή προσπάθεια, πολλή συνεννόηση με τους παραγωγικούς φορείς, μεγάλη συμμετοχή της ιδιωτικής οικονομίας και των επενδυτών.

Διότι, μη χανόμαστε, όσα κίνητρα και αν μπορέσουμε να δώσουμε εμείς ως κράτος, αν τελικά ο ίδιος ο επενδυτής δεν πιστεύει ότι η χώρα προσφέρει ένα σταθερό και προβλέψιμο περιβάλλον, το οποίο μπορεί να προσδώσει στην επένδυσή του την υπεραξία που θέλει, δεν θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε αυτή τη δυναμική.

Το έχουμε πια αποκτήσει αυτό το περιβάλλον και μαζί με τον ιδιωτικό τομέα θα μπορέσουμε να δρομολογήσουμε μία αναπτυξιακή πολιτική με θεμέλια ισχυρά, που θα μας επιτρέψει να αντέξουμε στο μέλλον και τις όποιες αντιξοότητες προκύψουν.

Σας ευχαριστώ πολύ.


Δείτε τις ανακοινώσεις τους:

Θεοδωρικάκος: Θα διοχετευτούν στην αγορά άνω των 3 δισ. ευρώ σε 3 χρόνια

Τους πυλώνες του νέου παραγωγικού μοντέλου για την Ελλάδα παρουσίασε ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, στην ομιλία του στην εκδήλωση με θέμα: “Παραγωγικός μετασχηματισμός, ενίσχυση των επενδύσεων και της βιομηχανίας, για ανάπτυξη και νέες θέσεις εργασίας σε όλη την Ελλάδα”, παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. Η εν λόγω παρουσίαση έγινε στην Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου. 

«Το στοίχημά μας είναι να μετατρέψουμε αυτή τη δεκαετία στην περίοδο του επιτυχημένου παραγωγικού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας με ισχυροποίηση της βιομηχανίας και αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων. Συνεπώς, ο στόχος που υπηρετούμε είναι ανάπτυξη για όλους, παραγωγική ανάπτυξη παντού, βιώσιμη και διατηρήσιμη. Και η ανάπτυξη απαιτεί επενδύσεις, διευκόλυνση και στήριξη της επιχειρηματικότητας. Και συνεχή προσαρμογή στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση», τόνισε χαρακτηριστικά ο Τάκης Θεοδωρικάκος, που αναφέρθηκε και στο διπλό στοίχημα της σύγκλισης: «τη σύγκλιση των εισοδημάτων και του επιπέδου ζωής των Ελλήνων με τον μέσο όρο των Ευρωπαίων πολιτών και ταυτόχρονα τη μείωση στο εσωτερικό των περιφερειακών, των ενδοπεριφερειακών και των κοινωνικών ανισοτήτων».

Ο κύριος Θεοδωρικάκος τόνισε πως το υπουργείο Ανάπτυξης προχωρά σε «άμεση εξειδίκευση της εθνικής στρατηγικής για τη βιομηχανία», η οποία είναι στο επίκεντρο του σχεδίου αυτού, «γιατί αυτό συμβάλει στο να γίνει πιο ανθεκτική η οικονομία μας στις κρίσεις, να είναι πιο συμπαγής και σταθερή η τροχιά της ανάπτυξης». Και πρόσθεσε:

«Επικεντρωνόμαστε σε κρίσιμους τομείς, όπως ο καθετοποιημένος μεταποιητικός αγροδιατροφικός τομέας -ο οποίος ενισχύεται με το πακέτο 600 εκατ. που ανήγγειλε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ- η φαρμακοβιομηχανία και βιοτεχνολογία αιχμής, η παραγωγή εξοπλισμού για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή εξοικονόμηση, η κυκλική οικονομία, η ναυπηγοεπισκευή που θέλουμε να πολλαπλασιάσουμε και να στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις, οι εφαρμογές λογισμικού, τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και η αμυντική βιομηχανία και ρομποτική, και οι μονάδες έρευνας και ανάπτυξης προϊόντων».

Οι πυλώνες του νέου παραγωγικού μοντέλου

Όπως είπε, η έμφαση στο νέο παραγωγικό μοντέλο δίνεται στους εξής τομείς:

• Πρώτον, βελτιώνουμε περαιτέρω το επιχειρηματικό περιβάλλον, στόχο που εξειδικεύεται σε παρεμβάσεις για την περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση των υποδομών.
• Δεύτερον, αναπτύσσουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία και κίνητρα για τις επενδύσεις με έμφαση στις μεγάλες επενδύσεις και τις περιφέρειες που μειονεκτούν.
• Τρίτον, επενδύουμε σε κίνητρα για περισσότερη καινοτομία και έρευνα.

«Νέο ισχυρό χτύπημα στην γραφειοκρατία - Στόχος η μείωση κατά 25% του διοικητικού γραφειοκρατικού βάρους για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις»

Σε σχέση με τον πρώτο στόχο, ο Τάκης Θεοδωρικάκος σημείωσε πως «με θεσμικές παρεμβάσεις επιχειρούμε νέο ισχυρό χτύπημα στην γραφειοκρατία», λέγοντας πως μετά την «ανάπτυξη ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος για την ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και εποπτείας - η οποία εγκαινιάζεται σε λίγες ημέρες- στο πλαίσιο μεταρρύθμισης που συντονίζει η ΓΓΒ, περνάμε στο δεύτερο κύμα αλλαγών ενάντια στη γραφειοκρατία: στόχος μας είναι η μείωση εντός της διετίας κατά τουλάχιστον 25% του διοικητικού γραφειοκρατικού βάρους για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις με την κατάργηση 15 χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών».

Και πρόσθεσε: «Προτεραιότητά μας είναι η ακόμη μεγαλύτερη διευκόλυνση των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται εντός βιομηχανικών πάρκων με την ίδια (σ.σ. με την πρώτη τετραετία) μεταρρυθμιστική λογική: πρώτα αδειοδοτώ, μετά ελέγχω και στις οικοδομικές και περιβαλλοντικές άδειες». «Ταυτόχρονα», είπε, «υλοποιούμε ένα πρόγραμμα αναβάθμισης υποδομών σε 20 βιομηχανικά πάρκα με 90 εκατ. ευρώ, τα 45 είναι από το υπουργείο Ανάπτυξης και το πρόγραμμά του στο RRF. Χρηματοδοτούμε με 33 εκατ. ευρώ την ανάπτυξη του εμβληματικού Τεχνολογικού Πάρκου 4ης Γενιάς “ThessINTEC” στη Θεσσαλονίκη και με 13,2 εκατ. ευρώ τον ΔΕΔΔΗΕ, ώστε να πραγματοποιήσει επενδύσεις για την ενίσχυση των ενεργειακών υποσταθμών και την αποθήκευση ενέργειας σε εννέα πάρκα. Ο στόχος μας είναι να αυξήσουμε αυτό το πρόγραμμα με άλλα 20 εκατ. ευρώ».

Στο επίκεντρο έρχεται και το πρόγραμμα logistics, για την αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Ο Τάκης Θεοδωρικάκος τόνισε πως «σχεδιάζουμε και προχωράμε στη δημιουργία δύο νέων logistics centers, ένα στην Αθήνα στο Θριάσιο και ένα στη Θεσσαλονίκη στην περιοχή του πρώην στρατοπέδου Γκόνου, με σκοπό τη μετεγκατάσταση σε αυτά μεγάλου αριθμού εταιρειών μεταφοράς που θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την αποσυμφόρηση κεντρικών οδικών αρτηριών και τη βελτίωση της κίνησης στις δύο πόλεις. Είναι σε εξέλιξη οι σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίες από το ΤΑΙΠΕΔ προϋπολογισμού 150 και 300 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Παράλληλα, εξετάζονται άλλες περιοχές σε όλη την Ελλάδα όπως οι χώροι των λιμανιών σε Αλεξανδρούπολη, Βόλο, Πάτρα, Κόρινθο, Ηγουμενίτσα αλλά και οι Σέρρες».

Ως προς τον δεύτερο στόχο, την χρηματοδότηση μεγάλων επενδύσεων, με ζητούμενο να διοχετευθεί στην αγορά ποσό άνω 3 δισ. ευρώ τα επόμενα τρία χρόνια, είπε πως, χωρίς να τίθενται εν αμφιβόλω οι δημοσιονομικές υποχρεώσεις της χώρας και με τη χρήση των χρηματοδοτικών εργαλείων που προέρχονται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, «το βάρος πέφτει στις μεγάλες επενδύσεις, στις παραμεθόριες περιοχές, σε όλο το βόρειο τόξο της Μακεδονίας και της Θράκης, αλλά και στη Θεσσαλία». Παρέθεσε, δε, και τον οδικό χάρτη για τα επόμενα 2,5 χρόνια, με βάση τον οποίο:

• Διατηρούμε τον θεσμό των εμβληματικών επενδύσεων
• Δίνουμε απόλυτη προτεραιότητα στο καθεστώς των μεγάλων επενδύσεων, που θα είναι καινοτόμες, θα χρησιμοποιούν σύγχρονη τεχνολογία και θα υλοποιούνται με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα. 150 εκατ. ευρώ σε φοροαπαλλαγές για το καθεστώς των μεγάλων επενδύσεων άνω των 10 εκατ. ευρώ.
• Προωθούμε ειδικό Καθεστώς Γενικής Επιχειρηματικότητας Παραμεθόριων περιοχών και Θεσσαλίας ύψους 150 εκατ. ευρώ για επενδύσεις που θα αναπτυχθούν στις παραμεθόριες περιοχές ύψους άνω του 1 εκατ. ευρώ
• Όλες οι μεγάλες επενδύσεις άνω των 10 εκατ. ευρώ και οι επενδύσεις στις παραμεθόριες περιοχές, αξιολογούνται ως στρατηγικές επενδύσεις προκειμένου να δείξουμε τη σημασία που έχουν για την Πατρίδα μας
• Δίνουμε 150 εκατ. ευρώ για προκήρυξη καθεστώτος μεταποίησης: 75 εκατ. ευρώ ενίσχυση και 75 εκατ. ευρώ φορολογική απαλλαγή
• Είμαστε σε προχωρημένη συνεργασία με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για προκήρυξη καθεστώτος αγροδιατροφής, που θα λειτουργήσει συμπληρωματικά στο πρόγραμμα των 600 εκατ. ευρώ που ανήγγειλε ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ.

«Όλα αυτά τα καθεστώτα θα προκηρυχθούν Φεβρουάριο και Μάρτιο, οι αιτήσεις θα λήξουν Μάιο και Ιούνιο και τα οριστικά αποτελέσματα θα έχουν βγει τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2025. Και αντιστοίχως θα γίνει το 2026», τόνισε ο Τάκης Θεοδωρικάκος.

Αυτά είναι τα χρηματοδοτικά εργαλεία για τις μεγάλες επενδύσεις

Έμφαση δόθηκε και στη χρηματοδότηση των ανωτέρω επενδύσεων, αναφέροντας τους δύο πυλώνες:

• Το Ταμείο Εγγυοδοσίας (σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) ύψους 300 εκατ. ευρώ που θα οδηγήσει στη μόχλευση 1,5 δισ ευρώ με πολύ καλούς όρους δανεισμού, εγγύηση του ελληνικού κράτους, χωρίς επιβάρυνση για το έλλειμμα και το χρέος και
• Το Ταμείο Εγγυοδοσίας Development Law Financial Instrument Guarantee Fund (DeLFI GF) ύψους 500 εκατ. ευρώ, που λειτουργεί από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (HDB),  το οποίο παρέχει εγγύηση για τη λήψη βραχυπρόθεσμου δανείου έναντι της επιχορήγησης και μακροπρόθεσμου για την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων 

Ο υπουργός αναφέρθηκε και στους εξής τομείς, που επιδέχονται στήριξης από το υπουργείο: 

• Συνεχίζουμε τη στήριξη της φαρμακοβιομηχανίας με 200 εκατ. ευρώ, μέσω του λεγόμενου επενδυτικού clowback, μαζί με το υπουργείο Οικονομικών και το υπουργείο Υγείας.
• Σε αυτά προστίθεται και το πρόγραμμα των 102 εκατ. ευρώ του υπουργείου Ανάπτυξης για τη ψηφιακή μετάβαση των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων.
• Επισημαίνεται ότι ήδη είναι σε εξέλιξη και υλοποιούνται 61 στρατηγικές επενδύσεις, ύψους 12,5 δισ. ευρώ, καθώς και τα προγράμματα ΕΣΠΑ, που τρέχει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, για τον ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό και την ενίσχυση νέων μικρομεσαίων επιχειρήσεων συνολικού ύψους 1,4 δισ. ευρώ.
• Ακόμη, διοχετεύονται 100 εκατ. ευρώ από το RRF -μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων- για τη δημιουργία fund μεταφοράς τεχνολογίας και άλλα 200 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ αξιοποιούνται για τη δημιουργία του EquiFund II -το οποίο διαχειρίζεται το European Investment Fund (EIF)- για επενδύσεις στη βιοτεχνολογία.
• Ταυτόχρονα υλοποιείται και προχωρά ένα εξαιρετικά σημαντικό πρόγραμμα με προτεραιότητα τη Δυτική Μακεδονία, τη Μεγαλόπολη στην Τρίπολη και το Βόρειο Αιγαίο για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση συνολικού ύψους 2,5 δισ. ευρώ.

Ως προς τον τρίτο στόχο (των κινήτρων για έρευνα και καινοτομία), τόνισε πως «επενδύουμε άνω του 300 εκατ. ευρώ σε κίνητρα για την έρευνα και την καινοτομία και ακόμη 350 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση των υποδομών των ερευνητικών και τεχνολογικών ινστιτούτων, από τα οποία τα 212 είναι από το RRF». 

Και είπε ειδικότερα:

• Χρηματοδοτούμε με 300 εκατ. ευρώ τη δράση «Ερευνώ – Καινοτομώ» για ερευνητικά έργα μεμονωμένων ΜμΕ, ομάδες επιχειρήσεων ή και συμπράξεων επιχειρήσεων με ερευνητικούς οργανισμούς και ΑΕΙ.
• Και, βεβαίως, υπάρχει το πολύ σημαντικό πακέτο μέτρο για την ενίσχυση των νεοφυών επιχειρήσεων, που ανακοίνωσε πρόσφατα ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, διευρύνοντας τα φορολογικά κίνητρα για τη συμμετοχή των επενδυτών σε αυτές.

Δείτε φωτογραφίες:

Αναλυτικά ολόκληρη η ομιλία του Υπουργού Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκου:

“Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε της Κυβέρνησης
Αξιότιμε κύριε πρώην πρωθυπουργέ
Κύριε Διοικητά της Τραπέζης της Ελλάδος
Κύριοι αντιπρόεδροι του Κοινοβουλίου
Κυρίες και κύριοι υπουργοί, υφυπουργοί και βουλευτές
Κύριοι περιφερειάρχες
Κυρίες και κύριοι γενικοί γραμματείς
Κύριε πρόεδρε του ΣΕΒ
Κυρία πρόεδρε του ΣΒΕ
Αξιότιμοι πρυτάνεις
Αξιότιμοι εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων
Κυρίες και κύριοι

Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσοι παρίστανται.
Ιδίως τον Πρωθυπουργό, που παρόλο το ιδιαίτερα επιβαρυμένο πρόγραμμά του είναι σήμερα μαζί μας αναδεικνύοντας τη σημασία και την προτεραιότητα της Κυβέρνησης για το νέο παραγωγικό μοντέλο της Πατρίδας μας, τους συναδέλφους υπουργούς, τα μέλη του Κοινοβουλίου, τους περιφερειάρχες, τους εκπροσώπους των παραγωγικών φορέων, τους πρυτάνεις, γιατί όλοι έχουν συμβάλει σημαντικά στη σημερινή παρουσίαση, μέσα από το πρώτο στάδιο της διαβούλευσης που είχαμε.

Η δεκαετία του 2010 ήταν η δεκαετία της μεγάλης δοκιμασίας της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας μας, από τη βαθιά κρίση που προκάλεσε το δημόσιο χρέος και τα κύματα του λαϊκισμού και της δημαγωγίας, που δεν πρέπει να ξεχνάμε καθυστέρησαν την έξοδο από την κρίση.

Η δεκαετία του 2020 -με τη ΝΔ στην κυβέρνηση και πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη- χαρακτηρίζεται από την επαναφορά της κανονικότητας, της δημοσιονομικής ευθύνης και αξιοπιστίας, των μεταρρυθμίσεων, της μείωσης των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών, της βελτίωσης του επενδυτικού κλίματος, της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας και τέλος την επαναφορά της ελληνικής οικονομίας στις αγορές.

Η πολιτική αυτή έχει οδηγήσει την ανεργία από το 17,5% κάτω από το 10% και σε αναπτυξιακούς ρυθμούς 2% την περίοδο 2019 – 2023 και σήμερα, 2,3% το δεύτερο τρίμηνο του 2024, από τους υψηλότερους -ο δεύτερος υψηλότερος για την ακρίβεια- στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον κατώτατο μισθό σε αύξηση 27% τα τελευταία χρόνια.

Η Ελλάδα αυτά τα πέντε χρόνια με τις ορθές γεωστρατηγικές και οικονομικές επιλογές έχει μετατραπεί σε ενεργειακό κόμβο της νοτιοανατολικής Μεσογείου και πρωταγωνιστή της ενεργειακής ασφάλειας της ευρωπαϊκής ένωσης και της πράσινης μετάβασης. Η διεθνής εικόνα και παρουσία της πατρίδας μας έχει αναβαθμιστεί αποφασιστικά και αυτό δίνει τη δυνατότητα προσέλκυσης επενδύσεων. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις οι σημαντικές επενδύσεις της Pfizer και της Microsoft.

Και όλα αυτά εν μέσω τριπλής κρίσης στην πρώτη τετραετία: την πανδημία, τα κύματα παράνομης μετανάστευσης και τις βαριές συνέπειες της κλιματικής κρίσης που χτυπάει και την Ελλάδα. Η πατρίδα μας, εν μέσω πολέμων και αναταράξεων στην ευρύτερη γειτονιά μας, αποτελεί πυλώνα σταθερότητας, ειρήνης και αξιοπιστίας έναντι όλων και ειδικά των εταίρων μας.

Στο μεσοπρόθεσμο, προβλέπονται ρυθμοί ανάπτυξης της τάξης του 2,3% για το 2025, το χρέος μειώνεται με στόχο το 2028 να μειωθεί κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες φτάνοντας το 133% του ΑΕΠ, ενώ παράλληλα στοχεύουμε συνολικά ως Κυβέρνηση στην περαιτέρω μείωση και σταθεροποίηση του πληθωρισμού, γύρω στο 2%. Και ασφαλώς και τη μείωση του πληθωρισμού τροφίμων, ο οποίος από το 10,4% πέρυσι τον Οκτώβριο βρίσκεται πλέον στο 3% και σήμερα έχουν ανακοινωθεί από μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ μειώσεις 120 βασικών προϊόντων 6% έως 15%, ύστερα από τις μειώσεις που πετύχαμε στα σχολικά είδη τον Σεπτέμβριο.

Το στοίχημά μας είναι να μετατρέψουμε αυτή τη δεκαετία στην περίοδο του επιτυχημένου παραγωγικού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας με ισχυροποίηση της βιομηχανίας και αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων.

Συνεπώς, ο στόχος που υπηρετούμε είναι ανάπτυξη για όλους, παραγωγική ανάπτυξη παντού, βιώσιμη και διατηρήσιμη. Και η ανάπτυξη απαιτεί επενδύσεις, διευκόλυνση και στήριξη της επιχειρηματικότητας. Και συνεχή προσαρμογή στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.

Ώστε η ποσοτική μεγέθυνση της οικονομίας να συνοδευτεί από αποφασιστική ενίσχυση της παραγωγικότητας και διάχυση της αύξησης του ΑΕΠ με μία οικονομία πιο παραγωγική, πιο εξωστρεφή - με πολύ περισσότερο αξιοποιήσιμη έρευνα, καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, που θα μπορούν να απευθυνθούν στις μεγάλες διεθνείς αγορές. Με πιο κρίσιμο στοίχημα την περαιτέρω μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, το οποίο έχει μειωθεί στο 14% του ΑΕΠ. Καθώς, την τελευταία πενταετία αυξήθηκαν 41,7% οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και 25% η βιομηχανική παραγωγή.

Ο παραγωγικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας, ουσιαστικά είναι η βασική προϋπόθεση για να πετύχουμε τον διπλό στόχο που έχει περιγράψει ο Πρωθυπουργός για αυτή την 4ετία: τη σύγκλιση των εισοδημάτων και του επιπέδου ζωής των Ελλήνων με τον μέσο όρο των Ευρωπαίων πολιτών και ταυτόχρονα τη μείωση στο εσωτερικό των περιφερειακών, των ενδοπεριφερειακών και των κοινωνικών ανισοτήτων.

Αξίζει για αυτό να αποτελέσει ένα συνολικό όραμα για την κοινωνία και την πατρίδα μας -για όλους: πολιτικούς, για την επιχειρηματικότητα, την αυτοδιοίκηση, τους εργαζόμενους, για όλους τους πολίτες σε κάθε γωνιά της Ελλάδας- και να μετατραπεί σε πολύ συγκεκριμένο σχέδιο με χρονοδιάγραμμα, με στοχευμένα μέτρα και πολιτικές και δεν μπορεί παρά να αποτελεί έναν εθνικό στόχο.

Με βασικό χαρακτηριστικό την ενίσχυση της βιομηχανίας γιατί αυτό συμβάλει στο να γίνει πιο ανθεκτική η οικονομία μας στις κρίσεις, να είναι πιο συμπαγής και σταθερή η τροχιά της ανάπτυξης. Είναι η οικονομική δραστηριότητα με την υψηλότερη παραγωγικότητα και ουσιαστικά το μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Το νέο παραγωγικό μοντέλο σημαίνει ότι θέλουμε να γίνουμε ανταγωνιστικοί σε όλη τη γη, για να πολλαπλασιάσουμε τις εξαγωγές μας. Στο πλαίσιο αυτό, χρειαζόμαστε κατεπειγόντως την έρευνα και την τεχνολογία, που θα ενσωματωθεί στα παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες, οδηγώντας σε νέα συγκριτικά πλεονεκτήματα την ελληνική παραγωγή. Και τέτοια σοβαρή δουλειά γίνεται στα 14 ερευνητικά και τεχνολογικά ινστιτούτα, που θέλουμε να συνδεθεί ακόμη περισσότερο με τη βιομηχανία μας.

Παραγωγικός μετασχηματισμός σημαίνει να αναδείξουμε την αξία της εργασίας σε σχέση με την κατανάλωση ως πρώτιστης και κυρίαρχης όσον αφορά την συμβολή της στο εθνικό προϊόν. Στις νεότερες γενιές πρέπει να εμφυσήσουμε ξανά την αξία της δημιουργικότητας. Η έμφαση στη βιομηχανία σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι δεν στηρίζουμε τους άλλους κλάδους της οικονομίας μας, όπως ο τουρισμός, ο οποίος έχει εξαιρετικά σημαντικό αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για την ενδυνάμωση, ποσοτική και ποιοτική, του τουρισμού μας.

Άλλωστε, στο πλαίσιο του υφιστάμενου αναπτυξιακού νόμου -του 2022- εντάσσονται επενδυτικές προτάσεις στον τουρισμό που χρηματοδοτούνται με 300 εκατ. ευρώ, με εγγυημένη χρηματοδοτική ροή. Τα αποτελέσματά τους θα εκδοθούν τις επόμενες δύο εβδομάδες. Επίσης, περίπου το 50% των επιδοτήσεων για επενδυτικά σχέδια προηγούμενων αναπτυξιακών νόμων κατευθύνονται στον τουρισμό.

Το νέο παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα της Ελλάδας και κάθε περιφέρειας ξεχωριστά, συμβάλλοντας στην ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη. Κάθε περιφέρεια πρέπει να έχει το δικό της σχέδιο για την παραγωγική ανασυγκρότηση, γιατί προφανώς διαφέρουν οι ανάγκες, αλλά και το είδος των δυνατοτήτων στην Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες, σε όλο το Αιγαίο και στα Ιόνια νησιά, από τη Θεσσαλία, τη Θράκη, την Πελοπόννησο και τη Μακεδονία μας.

Και είναι κοινή αγωνία αλλά και κοινή προσδοκία όλων μας να αναγεννήσουμε τα χωριά και τις πόλεις της υπαίθρου, ιδιαίτερα των παραμεθόριων περιοχών. Να κρατήσουμε τους νέους στον τόπο τους, με δουλειές που θα τους δίνουν τη χαρά και την περηφάνια της εργασίας και της επιτυχίας τους και τη δυνατότητα να δημιουργήσουν εκεί τις οικογένειές τους.

Είναι μία εθνική αναγκαιότητα την οποία έρχεται να υπηρετήσει αυτή η κυβέρνηση με ακόμη πιο επιταχυνόμενους ρυθμούς στο δεύτερο μισό της δεκαετίας που διανύουμε. Και έρχεται βέβαια να συσχετιστεί με τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και τις επενδύσεις στη βιομηχανία και την τεχνολογία. Αν δεν το πετύχουμε αυτό, μπορεί να τεθεί σε αμφισβήτηση στο μέλλον η ανθεκτικότητα της ανάπτυξής μας.

Κυρίες και κύριοι, συνομιλώντας με τους παραγωγικούς φορείς και ιδιαίτερα τους εκπροσώπους της βιομηχανίας, αναδείχθηκαν ως μεγαλύτερα προβλήματα αυτό του ενεργειακού κόστους, της έλλειψης εργατικών χεριών, της γραφειοκρατίας και των υποδομών.

Παραγωγικός μετασχηματισμός σημαίνει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αυτά τα προβλήματα με σχέδιο και επιμονή. Γνωρίζετε όλοι τη μάχη που δίνει ο πρωθυπουργός για τα θέματα του ενεργειακού κόστους στην Ευρώπη.

Ταυτόχρονα, η εθνική στρατηγική για το νέο παραγωγικό μοντέλο αρθρώνεται με τη στρατηγική μας για τη βιομηχανία, τη χωροταξία και το περιβάλλον, την έρευνα και την καινοτομία, το δημογραφικό πρόβλημα, τις υποδομές, τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας μας, την παιδεία και την κατάρτιση. Τομέας στον οποίο έχουμε στενή δημιουργική συνεργασία με την υπουργό Εργασίας για τα προγράμματα τεχνικής κατάρτισης χιλιάδων νέων ανθρώπων σε θέσεις εργασίας τεχνικών επαγγελμάτων που υπάρχει έλλειψη στην αγορά εργασίας. Για αυτό και η συνεργασία μας με τα υπουργεία και τους συναδέλφους στα οποία αντιστοιχούν αυτές οι στρατηγικές είναι συνεχής και δημιουργική.

Στο πλαίσιο αυτό, τίθεται σε λειτουργία η κυβερνητική επιτροπή για τη βιομηχανία.

Ως υπουργείο Ανάπτυξης, με τη συνεργασία των παραγωγικών φορέων προχωράμε στην υλοποίηση και την άμεση εξειδίκευση της εθνικής στρατηγικής για τη βιομηχανία.

Επικεντρωνόμαστε σε κρίσιμους τομείς, όπως ο καθετοποιημένος μεταποιητικός αγροδιατροφικός τομέας -ο οποίος ενισχύεται με το πακέτο 600 εκατ. που ανήγγειλε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ- η φαρμακοβιομηχανία και βιοτεχνολογία αιχμής, η παραγωγή εξοπλισμού για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή εξοικονόμηση, η κυκλική οικονομία, η ναυπηγοεπισκευή που θέλουμε να πολλαπλασιάσουμε και να στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις, οι εφαρμογές λογισμικού, τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και η αμυντική βιομηχανία και ρομποτική, και οι μονάδες έρευνας και ανάπτυξης προϊόντων.

Με αυτά τα δεδομένα, αναπτύσσουμε τη στρατηγική μας σε τρεις πυλώνες.
• Πρώτον, βελτιώνουμε περαιτέρω το επιχειρηματικό περιβάλλον, στόχο που εξειδικεύεται σε παρεμβάσεις για την περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση των υποδομών.
• Δεύτερον, αναπτύσσουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία και κίνητρα για τις επενδύσεις με έμφαση στις μεγάλες επενδύσεις και τις περιφέρειες που μειονεκτούν.
• Τρίτον, επενδύουμε σε κίνητρα για περισσότερη καινοτομία και έρευνα.

1
Βελτιώνουμε το επιχειρηματικό περιβάλλον.

Α. Με θεσμικές παρεμβάσεις επιχειρούμε νέο ισχυρό χτύπημα στην γραφειοκρατία.
Την πρώτη 4ετία έγινε σειρά πολύ σημαντικών μεταρρυθμίσεων που διευκόλυναν την επιχειρηματική δραστηριότητα και τη βιομηχανία.
• Ξεχωρίζουμε ιδιαίτερα την ανάπτυξη ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος για την ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και εποπτείας - η οποία εγκαινιάζεται σε λίγες ημέρες- στο πλαίσιο μεταρρύθμισης που συντονίζει η ΓΓΒ.
• Περνάμε στο δεύτερο κύμα αλλαγών ενάντια στη γραφειοκρατία. Ο στόχος μας είναι η μείωση εντός της διετίας κατά τουλάχιστον 25% του διοικητικού γραφειοκρατικού βάρους για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις με την κατάργηση 15 χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Στο υπουργείο Ανάπτυξης προτεραιότητά μας είναι η ακόμη μεγαλύτερη διευκόλυνση των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται εντός βιομηχανικών πάρκων με την ίδια μεταρρυθμιστική λογική: πρώτα αδειοδοτώ, μετά ελέγχω και στις οικοδομικές και περιβαλλοντικές άδειες. Και για τον σκοπό αυτό είμαστε σε στενή συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναφορικά με τα θέματα χωροταξίας.
Ταυτόχρονα, υλοποιούμε ένα πρόγραμμα αναβάθμισης υποδομών σε 20 βιομηχανικά πάρκα με 90 εκατ. ευρώ, τα 45 είναι από το υπουργείο Ανάπτυξης και το πρόγραμμά του στο RRF. Χρηματοδοτούμε με 33 εκατ. ευρώ την ανάπτυξη του εμβληματικού Τεχνολογικού Πάρκου 4ης Γενιάς “ThessINTEC” στη Θεσσαλονίκη και με 13,2 εκατ. ευρώ τον ΔΕΔΔΗΕ, ώστε να πραγματοποιήσει επενδύσεις για την ενίσχυση των ενεργειακών υποσταθμών και την αποθήκευση ενέργειας σε εννέα πάρκα.
• Ο στόχος μας είναι να αυξήσουμε αυτό το πρόγραμμα με άλλα 20 εκατ. ευρώ.

Πρόγραμμα έργων logistics για την αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.
Έχοντας ως στόχο την δημιουργία Βιώσιμων Εμπορευματικών Κέντρων και την ενίσχυση της εφοδιαστικής αλυσίδας, μέσω της Εθνικής Στρατηγικής Logistics, σχεδιάζουμε και προχωράμε στη δημιουργία δύο νέων logistics centers, ένα στην Αθήνα στο Θριάσιο και ένα στη Θεσσαλονίκη στην περιοχή του πρώην στρατοπέδου Γκόνου, με σκοπό τη μετεγκατάσταση σε αυτά μεγάλου αριθμού εταιρειών μεταφοράς που θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την αποσυμφόρηση κεντρικών οδικών αρτηριών και τη βελτίωση της κίνησης στις δύο πόλεις. Είναι σε εξέλιξη οι σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίες από το ΤΑΙΠΕΔ προϋπολογισμού 150 και 300 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Παράλληλα, εξετάζονται άλλες περιοχές σε όλη την Ελλάδα όπως οι χώροι των λιμανιών σε Αλεξανδρούπολη, Βόλο, Πάτρα, Κόρινθο, Ηγουμενίτσα αλλά και οι Σέρρες.
Είμαστε επίσης σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, που υλοποιεί ένα μεγάλο πρόγραμμα έργων υποδομής, που σχετίζονται εμμέσως ή ευθέως με την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Με χαρακτηριστικά παραδείγματα την ολοκλήρωση του οδικού άξονα Ε65 και την αναβάθμιση των σιδηροδρομικών συνδέσεων στη Βόρειο Ελλάδα.
Μικρού κόστους παρεμβάσεις σε αυτό το πρόγραμμα μπορούν να επιφέρουν καθοριστικά αποτελέσματα. Ιδιαίτερα έργα σύνδεσης των βιομηχανικών περιοχών με το σιδηροδρομικό δίκτυο και το κατάλληλο οδικό δίκτυο.

2
Αναπτύσσουμε χρηματοδοτικά εργαλεία και κίνητρα για εμβληματικές, στρατηγικές και μεγάλες επενδύσεις, που θα έχουν ως αποτέλεσμα να διοχετευθεί στην αγορά ποσό άνω 3 δισ. ευρώ τα επόμενα τρία χρόνια.
Για την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής το υπουργείο Ανάπτυξης θα χρησιμοποιήσει τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχει - τόσο από εθνικούς πόρους του τομεακού προγράμματος ανάπτυξης, όσο και από ευρωπαϊκούς πόρους - με απόλυτο σεβασμό στις δημοσιονομικές υποχρεώσεις της χώρας. Το βάρος πέφτει στις μεγάλες επενδύσεις, στις παραμεθόριες περιοχές, σε όλο το βόρειο τόξο της Μακεδονίας και της Θράκης, αλλά και στη Θεσσαλία
Ο οδικός χάρτης για τα επόμενα δυόμιση χρόνια:
• Διατηρούμε τον θεσμό των εμβληματικών επενδύσεων και μετά την ολοκλήρωση του RRF. Καθώς αποδείχτηκε -με το πρόγραμμα των 170 εκατ. ευρώ – ότι μπορούν να γίνουν πράξη σπουδαίες επενδύσεις που αφορούν στην ασφάλεια των αεροπορικών μεταφορών, την αυτάρκεια της χώρας σε υλικά όπως το χαρτί, την παραγωγή χρήσιμων προϊόντων όπως το οινόπνευμα και την πολύ σημαντική συμβολή στην αμυντική βιομηχανία.
• Μέσω της Γενικής Γραμματείας Ιδιωτικών Επενδύσεων δίνουμε απόλυτη προτεραιότητα στο καθεστώς των μεγάλων επενδύσεων, που θα είναι καινοτόμες, θα χρησιμοποιούν σύγχρονη τεχνολογία και θα υλοποιούνται με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα. Συγκεκριμένα: 150 εκατ. ευρώ σε φοροαπαλλαγές για το καθεστώς των μεγάλων επενδύσεων άνω των 10 εκατ. ευρώ.
• Προωθούμε ειδικό Καθεστώς Γενικής Επιχειρηματικότητας Παραμεθόριων περιοχών και Θεσσαλίας ύψους 150 εκατ. ευρώ για επενδύσεις που θα αναπτυχθούν στις παραμεθόριες περιοχές ύψους άνω του 1 εκατ. ευρώ.
• Όλες οι μεγάλες επενδύσεις άνω των 10 εκατ. ευρώ και οι επενδύσεις στις παραμεθόριες περιοχές, αξιολογούνται ως στρατηγικές επενδύσεις προκειμένου να δείξουμε τη σημασία που έχουν για την Πατρίδα μας. Για την ανάπτυξη των επενδύσεων αυτών θα παρέχονται επιπρόσθετα κίνητρα ταχείας αδειοδότησης και χωροθέτησης.
• Ακόμη, 150 εκατ. ευρώ για προκήρυξη καθεστώτος μεταποίησης: 75 εκατ. ευρώ ενίσχυση και 75 εκατ. ευρώ φορολογική απαλλαγή.
• Είμαστε σε προχωρημένη συνεργασία με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για προκήρυξη καθεστώτος αγροδιατροφής, που θα λειτουργήσει συμπληρωματικά στο πρόγραμμα των 600 εκατ. ευρώ που ανήγγειλε ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ.
Όλα αυτά τα καθεστώτα θα προκηρυχθούν Φεβρουάριο και Μάρτιο, οι αιτήσεις θα λήξουν Μάιο και Ιούνιο και τα οριστικά αποτελέσματα θα έχουν βγει τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2025. Και αντιστοίχως θα γίνει το 2026. Αυτό είναι ένα σαφές και δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα, ώστε να γνωρίζει η αγορά με διαφάνεια και κανόνες.
• Για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης των μεγάλων επενδύσεων δημιουργούμε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων Ταμείο Εγγυοδοσίας 300 εκατ. ευρώ που θα οδηγήσει στη μόχλευση 1,5 δισ ευρώ. Με πολύ καλούς όρους δανεισμού, εγγύηση του ελληνικού κράτους, χωρίς επιβάρυνση για το έλλειμμα και το χρέος.
• Επίσης, λειτουργεί από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (HDB) το Ταμείο Εγγυοδοσίας Development Law Financial Instrument Guarantee Fund (DeLFI GF) ύψους 500 εκατ. ευρώ. Το ταμείο παρέχει εγγύηση για τη λήψη βραχυπρόθεσμου δανείου έναντι της επιχορήγησης και μακροπρόθεσμου για την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Το Υπουργείο Ανάπτυξης σε συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, βελτιώνει τους όρους του Ταμείου, ώστε να μπορούν να λάβει δάνειο το σύνολο των επιχειρήσεων που λαμβάνουν απόφαση υπαγωγής.
• Συνεχίζουμε τη στήριξη της φαρμακοβιομηχανίας με 200 εκατ. ευρώ, μέσω του λεγόμενου επενδυτικού clowback, μαζί με το υπουργείο Οικονομικών και το υπουργείο Υγείας.
• Σε αυτά προστίθεται και το πρόγραμμα των 102 εκατ. ευρώ του υπουργείου Ανάπτυξης για τη ψηφιακή μετάβαση των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων.
• Επισημαίνεται ότι ήδη είναι σε εξέλιξη και υλοποιούνται 61 στρατηγικές επενδύσεις, ύψους 12,5 δισ. ευρώ, καθώς και τα προγράμματα ΕΣΠΑ, που τρέχει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, για τον ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό και την ενίσχυση νέων μικρομεσαίων επιχειρήσεων συνολικού ύψους 1,4 δισ. ευρώ.
• Ακόμη, διοχετεύονται 100 εκατ. ευρώ από το RRF -μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων- για τη δημιουργία fund μεταφοράς τεχνολογίας και άλλα 200 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ αξιοποιούνται για τη δημιουργία του EquiFund II -το οποίο διαχειρίζεται το European Investment Fund (EIF)- για επενδύσεις στη βιοτεχνολογία.
• Ταυτόχρονα υλοποιείται και προχωρά ένα εξαιρετικά σημαντικό πρόγραμμα με προτεραιότητα τη Δυτική Μακεδονία, τη Μεγαλόπολη στην Τρίπολη και το Βόρειο Αιγαίο για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση συνολικού ύψους 2,5 δισ. ευρώ".

3
Επενδύουμε άνω του 300 εκατ. ευρώ σε κίνητρα για την έρευνα και την καινοτομία και ακόμη 350 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση των υποδομών των ερευνητικών και τεχνολογικών ινστιτούτων, από τα οποία τα 212 είναι από το RRF.
• Χρηματοδοτούμε με 300 εκατ. ευρώ τη δράση «Ερευνώ – Καινοτομώ» για ερευνητικά έργα μεμονωμένων ΜμΕ, ομάδες επιχειρήσεων ή και συμπράξεων επιχειρήσεων με ερευνητικούς οργανισμούς και ΑΕΙ.
• Και, βεβαίως, υπάρχει το πολύ σημαντικό πακέτο μέτρο για την ενίσχυση των νεοφυών επιχειρήσεων, που ανακοίνωσε πρόσφατα ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, διευρύνοντας τα φορολογικά κίνητρα για τη συμμετοχή των επενδυτών σε αυτές.
Μέτρα που πρόκειται να νομοθετήσουμε από κοινού με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που έχει κάνει την κατάλληλη προετοιμασία.
Κυρίες και κύριοι αυτό είναι το πλαίσιο των παρεμβάσεών μας. Συνεχίζουμε τη δημιουργική συνεργασία μας με τους παραγωγικούς φορείς και την κοινωνία συνολικά, αξιοποιώντας κάθε χρήσιμη και ρεαλιστική πρόταση.
Θα νομοθετήσουμε για όλες τις αναγκαίες αλλαγές και θα συνδράμουμε στα περιφερειακά σχέδια για την παραγωγική ανασυγκρότηση σε όλη την Ελλάδα.
Σας ευχαριστώ πολύ για την παρουσία και την προσοχή σας”.