Στον Ουίνστον Τσώρτσιλ αποδίδεται η φράση: «Αν αρχίσουµε να τσακωνόµαστε για το παρελθόν και το παρόν, θα ανακαλύψουµε ότι χάνουµε το µέλλον!». Ο ευφυής αυτός πολιτικός, που δεν δίστασε να ορθώσει το ανάστηµά του στη Γερµανία του Χίτλερ, ήξερε ταυτόχρονα να υπογραµµίζει τη σηµασία της διπλωµατίας στην οικοδόµηση των σχέσεων των κρατών και στην αποφυγή αχρείαστων συγκρούσεων.

Η σχέση µας µε την Τουρκία χαρακτηρίζεται από µια µακρά ιστορία έντασης και συγκρούσεων, αλλά και από περιόδους διαλόγου και προσέγγισης. ∆ιατυπώνονται κυρίως δύο σχολές σκέψης ως προς τον τρόπο αντιµετώπισης του τουρκικού αναθεωρητισµού: από τη µία, υπάρχει η λεγόµενη «σκληρή γραµµή», που συµπυκνώνεται στη φράση «δεν µιλάµε µε πειρατές», και, από την άλλη, η προσέγγιση µέσω διαλόγου και η προσπάθεια ώθησης της Τουρκίας στο ∆ιεθνές ∆ικαστήριο της Χάγης. Η αλήθεια βρίσκεται στη µέση ή, πιο σωστά, συνδυάζει και τις δύο προσεγγίσεις. Η πολιτική που συνδυάζει την ισχυρή αποτροπή µε τη διπλωµατία αναδεικνύεται ως το κρίσιµο εργαλείο στην αντιµετώπιση του τουρκικού αναθεωρητισµού.

Η ελληνοτουρκική σχέση είναι περίπλοκη και απαιτεί µια συνδυαστική στρατηγική

Ο ελληνοτουρκικός διάλογος έχει ιστορικά διακυµάνσεις, µε περιόδους προόδου και άλλες έντονης έντασης. Αν και οι θέσεις της Αγκυρας δεν µας επιτρέπουν να είµαστε αισιόδοξοι ότι ο διάλογος µπορεί να λειτουργήσει ως µέσο για την επίλυση των δύο και µόνο διαφορών µας, του Κυπριακού και της οριοθέτησης ΑΟΖ - υφαλοκρηπίδας, χωρίς αµφιβολία µπορεί να συµβάλει στην αποτροπή κρίσεων, καθώς επιτρέπει την επικοινωνία µεταξύ των δύο χωρών και µειώνει τις παρεξηγήσεις που µπορούν να οδηγήσουν σε συγκρούσεις. Φυσικά, δεν ξεχνάµε ότι η Τουρκία, υπό τον Ερντογάν και όχι µόνο, έχει αµφισβητήσει πολλές διεθνείς συνθήκες και έχει προχωρήσει σε τακτικές κινήσεις που αµφισβητούν όχι µόνο τα κυριαρχικά δικαιώµατα της Ελλάδας, αλλά και την εθνική µας κυριαρχία. Η ελληνική στρατηγική περιλαµβάνει τη διεθνοποίηση των διαφορών και τη συνεργασία µε τους ευρωπαϊκούς θεσµούς για την αντιµετώπιση του τουρκικού αναθεωρητισµού. Ταυτόχρονα, η πολιτική του κατευνασµού αντικαταστάθηκε από το δόγµα της αποτροπής, που αποσκοπεί στην αποφυγή των επιθετικών κινήσεων της Τουρκίας µέσω της ενίσχυσης της στρατιωτικής ισχύος µας και των συµµαχιών µας µε τρίτες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία. Η ελληνοτουρκική σχέση είναι περίπλοκη και απαιτεί µια στρατηγική που να συνδυάζει κάθε φορά τα πλέον κατάλληλα όπλα. Η πολιτική αναχώµατος µπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσµατικό εργαλείο για την Ελλάδα, προκειµένου να αντιµετωπίσει τον τουρκικό αναθεωρητισµό και να εξασφαλίσει την ασφάλεια και την ευηµερία της. Η συνέχιση των διπλωµατικών προσπαθειών, σε συνδυασµό µε τη στρατηγική αποτροπής, θα είναι καθοριστική για το µέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων και µπορεί να µην επιλύσει τα προβλήµατα, αλλά να συντελέσει στην αποφυγή αχρείαστων κρίσεων.

*Ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος είναι διεθνολόγος - ερευνητής στο τµήµα Τουρκικών και Ασιατικών Σπουδών ΕΚΠΑ

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»