Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ και η σαφής επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ επί της Κάμαλα Χάρρις έφεραν για άλλη μια φορά στο προσκήνιο τη συζήτηση για την ικανότητα των δημοσκοπήσεων να προβλέψουν σωστά ένα εκλογικό αποτέλεσμα. Κι αυτό, γιατί ο μέσος όρος των προεκλογικών δημοσκοπήσεων του τελευταίου διαστήματος σε εθνικό επίπεδο στις ΗΠΑ έδινε ένα οριακό προβάδισμα στη Χάρις έναντι του Τραμπ (48% έναντι 47%, αντίστοιχα, πηγή: www. fivethirtyeight.com).

Εδώ όμως βρίσκεται το πρώτο λάθος στην ανάγνωση των δημοσκοπήσεων: προβάδισμα μίας μονάδας σε δημοσκοπήσεις με μέγιστο στατιστικό σφάλμα μεταξύ ±2% και ±3% απλώς δεν είναι προβάδισμα. Είναι στατιστική ισοπαλία. Αν, μάλιστα, λάβει κανείς υπόψη ότι, όταν οι αντίπαλοι είναι δύο, κάθε απώλεια ποσοστιαίας μονάδας για τη μια πλευρά αποτελεί αντίστοιχο κέρδος για την άλλη, εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι, με βάση τον μέσο όρο των προεκλογικών δημοσκοπήσεων, οποιαδήποτε διαφορά μεταξύ Χάρις και Τραμπ, από νίκη της Χάρις με επτά μονάδες μέχρι και νίκη του Τραμπ με πέντε μονάδες, θα μπορούσε να έχει προκύψει. Τελικά ο Τραμπ νίκησε με περίπου τρεις μονάδες διαφορά. Το δεύτερο λάθος στην ανάγνωση των δημοσκοπήσεων είναι η έμφαση στην πρόθεση ψήφου και η υποβάθμιση των ποιοτικών στοιχείων, τα οποία όμως αποτελούν ισχυρούς προβλεπτικούς παράγοντες του αποτελέσματος. Σύμφωνα με την τελική προεκλογική δημοσκόπηση του CNN σε εθνικό επίπεδο, το ποσοστό των Αμερικανών που εγκρίνουν τη δουλειά που κάνει ως πρόεδρος ο Μπάιντεν είναι μόλις 36%, το χαμηλότερο ποσοστό που καταγράφηκε σε όλη την τετραετία που διανύουμε. Παράλληλα, περίπου οι μισοί (49%) δηλώνουν ότι η οικονομική τους κατάσταση σήμερα είναι χειρότερη απ' ό,τι έναν χρόνο πριν και μόλις το 16% αναφέρει βελτίωση κατά το ίδιο χρονικό διάστημα. Περαιτέρω, 50% δηλώνουν ότι εμπιστεύονται περισσότερο τον Τραμπ στον χειρισμό των οικονομικών έναντι 37% που αναφέρουν ότι εμπιστεύονται τη Χάρις. Είναι χαρακτηριστικό για την πληθωριστική πίεση που υπέστησαν τα νοικοκυριά στη διάρκεια της προεδρίας Μπάιντεν (και αντιπροεδρίας Χάρις, για να μην ξεχνιόμαστε) ότι η λιανική τιμή της βενζίνης από τα 1,98 δολάρια το γαλόνι τον Απρίλιο του 2020 βρίσκεται στα 3,26 δολάρια σήμερα, έχοντας φτάσει ενδιαμέσως και στα 5,03 δολάρια το γαλόνι, τον Ιούνιο του 2022. Και, βέβαια, η ακρίβεια και η οικονομική πίεση δεν διακρίνουν φύλο, χρώμα, σεξουαλικό προσανατολισμό ή καταγωγή, εξ ου και η άνοδος των ποσοστών του Τραμπ σε ομάδες ψηφοφόρων που παραδοσιακά στηρίζουν τους Δημοκρατικούς, όπως οι μαύροι, οι ισπανόφωνοι και οι νέοι.

«It’s the economy stupid!». Η περίφημη φράση της εκστρατείας του Μπιλ Κλίντον στις εκλογές απέναντι στον Τζορτζ Μπους αποδεικνύεται διαχρονική. Και ο Τραμπ το είχε καταλάβει πολύ καλά.

*Διευθυντής ερευνών Palmos Analysis