Οι πρώην υπουργοί Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος, Ντόρα Μπακογιάννη, καθώς και ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τσαρλς Ρις ιχνηλάτησαν τα επόμενα βήματα σε Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειο, μετά τις αμερικανικές εκλογές, σε μια συζήτηση που διοργάνωσαν οι «Διάλογοι της Νισύρου».

«Οι ΗΠΑ αναδεικνύουν νέο πρόεδρο - Η επόμενη ημέρα για την Ανατολική Μεσόγειο» ήταν το θέμα «Διαλόγου» που συγκέντρωσε το ενδιαφέρον ενός πυκνού ακροατηρίου, ανάμεσα στο οποίο ήταν κορυφαίες πολιτικές και διπλωματικές προσωπικότητες, λίγες ημέρες μετά την 5η Νοεμβρίου.

Επρόκειτο για μια συζήτηση που οργάνωσαν οι «Διάλογοι της Νισύρου - Bridging the East Med». Ομιλητές ήταν ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος, η πρώην υπουργός Εξωτερικών και βουλευτής της ΝΔ Ντόρα Μπακογιάννη και ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τσαρλς Ρις.

Οι «Διάλογοι της Νισύρου - Bridging the East Med» είναι ένα Think Tank/Forum που έχει καθιερωθεί ως σημείο αναφοράς διαλόγου επί τεσσάρων συγκεκριμένων τομέων: τη Γεωπολιτική της Ανατολικής Μεσογείου, την Ενεργειακή Ασφάλεια, το Περιβάλλον και τη Βιώσιμη Νησιωτικότητα (Ακριτικά Νησιά). Το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών ήταν η αφορμή για να ανοίξει ο «Διάλογος» για το πώς θα εξελιχθεί η γεωπολιτική κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και για όσα έχουν να περιμένουν Ευρώπη και Ελλάδα στην περιοχή.

Πριν αρχίσει η συζήτηση ο ιδρυτής και εμπνευστής των «Διαλόγων» και πρόεδρος του Ιδρύματος Γ. Μ. Μίχαλος, κ. Παναγιώτης Γ. Μίχαλος, ανακοίνωσε ότι οι ετήσιοι θερινοί IV «Διάλογοι» θα διεξαχθούν 3-6 Ιουλίου 2025 στη Νίσυρο, ενώ αποκάλυψε ότι πλέον καθιερώνονται οι «Διάλογοι της Νισύρου - Bridging the East Med» και εκτός Νισύρου και Ελλάδας. Δύο κάθε έτος –ένας εντός Ελλάδας και ένας εκτός–, με τον επόμενο να λαμβάνει χώρα στις Βρυξέλλες την αρχή του επόμενου έτους.

Διάλογοι Νισύρου: Οι τρεις ομιλητές

Ο «Διάλογος», που είχε συντονιστές τον Παύλο Τσίμα και τον Φ. Παπαθανασίου, άρχισε με την ανάλυση και τα αίτια του εκλογικού αποτελέσματος, επεκτάθηκε -λόγω της επίσκεψης Φιντάν- στα ελληνοτουρκικά και επικεντρώθηκε στον αντίκτυπο και όσα ενδέχεται να συμβούν σε Ευρώπη, Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, μετά την εκλογή Τραμπ.

Ο κ. Ρις, που έχει διατελέσει πρέσβης στην Ελλάδα, τόνισε ότι αυτή τη φορά η διαχείριση της εκλογικής διαδικασίας στις ΗΠΑ ήταν πολύ επαγγελματική, βοήθησε και η σαφής διαφορά και δεν υπήρξαν τα προβλήματα της προηγούμενης εκλογικής αναμέτρησης.

Αναφερόμενη στην εκλογή Τραμπ, η κ. Μπακογιάννη τόνισε ότι το Δημοκρατικό Κόμμα έχασε την επαφή με την κοινωνία και ότι ο κ. Τραμπ έκανε προεκλογική εκστρατεία επί τέσσερα χρόνια «οργώνοντας» όλες τις πολιτείες.

Η πρώην υπουργός Εξωτερικών και βουλευτής της ΝΔ υπογράμμισε τη φράση-προβληματισμό που εξέφρασε ο πρόεδρος Μακρόν ότι «ο Τραμπ ψηφίστηκε για να στηρίξει τα αμερικανικά συμφέροντα. Εμείς θα υπερασπιστούμε τα ευρωπαϊκά;».

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος εξέφρασε σοβαρό προβληματισμό για το πώς θα αντιδράσει η Ευρώπη, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Η ΕΕ παίζει έναν δευτερεύοντα και αμήχανο ρόλο. Είναι καταδικασμένη λοιπόν σε μία –θα πω μία έκφραση τώρα, η οποία ελπίζω να μην αποδειχθεί υπερβολική, ιστορικά– η Ευρώπη θα κάνει τώρα υπνοβασία σημειωτόν: και θα υπνοβατεί και θα πηγαίνει σημειωτόν».

Επίσκεψη Φιντάν

Η κυρία Μπακογιάννη αναφερόμενη στην επίσκεψη Φιντάν σημείωσε «κρατάμε μικρό καλάθι» και πρόσθεσε ότι προχωρούν τα εμπορικά, οικονομικά θέματα και έγινε ουσιαστική συζήτηση για το μεταναστευτικό, το οποίο αποτελεί μεγάλη απειλή για την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ευρώπη.

Ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι αυτό το διετές «μορατόριουμ» που διανύουμε με την Τουρκία είναι αμοιβαία επωφελές και επισήμανε ότι κάποια στιγμή πρέπει να αποτιμήσουμε τη διακυβέρνηση Ερντογάν, γιατί επί 22 χρόνια δεν είχαμε μείζονες κρίσεις, σε αντίθεση με τις προηγούμενες δεκαετίες.

Στις σχέσεις με τις ΗΠΑ υπάρχει συνέχεια, τόνισε και ο πρέσβης Ρις. Ελλάδα και Τουρκία έχουν πολλά θέματα να διαχειριστούν ως γείτονες και σύμμαχοι.

Ευ. Βενιζέλος: "Φοβική Δημοκρατία"

Μεταξύ άλλων και με αφετηρία το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, ο Ευάγγελος Βενιζέλος διευκρίνισε: «Είμαστε υποχρεωμένοι να αποδεχθούμε το αποτέλεσμα, μιλώ συχνά για τη φοβική δημοκρατία, επειδή φοβόμαστε πολύ συχνά το αποτέλεσμα εκλογών στην Ευρώπη, αλλά ποιοι είμαστε εμείς που φοβόμαστε το αποτέλεσμα των εκλογών στην Αμερική; Δεν δικαιούμαστε, οι Αμερικανοί πολίτες ψηφίζουν και οι Ευρωπαίοι πολίτες ψηφίζουν και μετά όλοι μαζί υφιστάμεθα τις συνέπειες των επιλογών, όποιες και εάν είναι οι επιλογές αυτές. Αλλά έτσι κινείται η δημοκρατία, μεταξύ συγκυρίας και ιστορίας». Παράλληλα, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών εκτίμησε ότι τα μέτωπα Μέσης Ανατολής και Ουκρανίας θα αντιμετωπιστούν ενιαία, προσθέτοντας ότι ούτε ο πρόεδρος Μπάιντεν ούτε ο πρόεδρος Τραμπ θα επιτρέψει η δυτική στρατηγική έναντι του Ιράν να καθοριστεί από τρίτη χώρα, έστω κι αν είναι το Ισραήλ. Η σχέση των ΗΠΑ με τη Ρωσία στη Μέση Ανατολή είναι κρίσιμη για την υπόσταση του Ισραήλ και γι' αυτό είναι πολύ επιφυλακτική η σχέση του Ισραήλ με την Ουκρανία.

Ντ. Μπακογιάννη: "Ο χρόνος κυλάει για την Ευρώπη"

Η κ. Μπακογιάννη ήταν αρνητική στην απομάκρυνση του υπουργού Άμυνας του Ισραήλ, Ιακώβ Γκάλαντ, και εξέφρασε ανησυχία για το διάστημα που μεσολαβεί έως την ανάληψη των καθηκόντων του νέου Αμερικανού προέδρου, σημειώνοντας ότι όταν ετοιμάζονται συμφωνίες, η κάθε πλευρά σκληραίνει τη στάση της προκειμένου να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος.

Για την Ευρώπη, η κ. Μπακογιάννη υπογράμμισε ότι ο χρόνος κυλάει και έχει δύο εκθέσεις μπροστά της (Λέτα, Ντράγκι) και πρέπει να τις εφαρμόσει. Εξέφρασε κάποια αισιοδοξία λέγοντας ότι πιστεύει πως η ανάγκη θα μας αναγκάσει να προχωρήσουμε, όπως έγινε και με το Ταμείο Ανάκαμψης. Η κ. Μπακογιάννη επανέλαβε ότι η Αθήνα δεν θα αλλάξει τη στρατηγική της έναντι των ΗΠΑ, οι σχέσεις μας είναι βαθιές και η Αμερική γνωρίζει ότι είμαστε ένας σταθερός σύμμαχος.

Τσαρλς Ρις: "Ο απρόβλεπτος κ. Τραμπ"

Ο κ. Ρις είπε ότι η εκλογή Τραμπ θα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στην Ουκρανία, ενώ για τη Γάζα δήλωσε ότι οι Ισραηλινοί βρίσκονται στη φάση που σκέπτονται την επόμενη ημέρα.

Ο Αμερικανός πρέσβης, αναφερόμενος στη Μέση Ανατολή, είπε ότι ο δρόμος θα είναι πολύπλοκος και δύσκολος, ενώ και για το ουκρανικό επίσης σημείωσε ότι δεν θα είναι εύκολη η επίλυσή του, παρά τις προεκλογικές υποσχέσεις του κ. Τραμπ ότι θα είναι υπόθεση μιας ημέρας.

Για τον κ. Τραμπ, ο Αμερικανός διπλωμάτης είπε ότι κανενός προέδρου η δεύτερη θητεία δεν είναι ίδια με την πρώτη, καθώς μεσολαβεί η εμπειρία της διακυβέρνησης, αλλά πρόσθεσε ότι ο κ. Τραμπ αρέσκεται να είναι απρόβλεπτος και ότι ο πληθωρισμός θα είναι δύσκολα αντιμετωπίσιμος.

 Λίγα λόγια για τους «Διαλόγους της Νισύρου - Bridging the East Med»

Οι «Διάλογοι της Νισύρου - Bridging the East Med» ιδρύθηκαν από το «Ίδρυμα Γεώργιος Μ. Μίχαλος - Αειφορία της Νισύρου» το 2022. Οι «Διάλογοι» είναι μια σύγχρονη Δεξαμενή Σκέψης/Forum με στόχο να καταστεί η Ανατολική Μεσόγειος μια περιοχή βιώσιμης ανάπτυξης, πολιτιστικής αλληλοκατανόησης και διεθνούς συνεργασίας. Επικεντρώνεται σε τέσσερις άξονες: Γεωπολιτική της Ανατολικής Μεσογείου, Ενεργειακή Ασφάλεια, Περιβάλλον και Βιώσιμη Νησιωτικότητα (Ακριτικά Νησιά).

Οι «Διάλογοι της Νισύρου - Bridging the East Med» έχουν θεσμοθετηθεί ως ηγετικός φορέας διακίνησης ιδεών, καταλύτης προώθησης συνεργασιών, κινητήρια δύναμη έργων, αλλά και ουσιαστικός και ηθικός χορηγός, από κοινού με άλλους αναγνωρισμένους φορείς, για την ανάδειξη των γεωπολιτικών προκλήσεων της Ανατολικής Μεσογείου στη νέα εποχή.

Ξεπερνώντας τα φυσικά όρια της Νισύρου, οι «Διάλογοι της Νισύρου - Bridging the East Med» θα πραγματοποιούνται, με αρχή τον προχθεσινό Διάλογο στην Αθήνα, «Οι ΗΠΑ αναδεικνύουν νέο Πρόεδρο - Η επόμενη ημέρα για την Ανατολική Μεσόγειο», και στην υπόλοιπη Ελλάδα και στο εξωτερικό, μεταφέροντας το πνεύμα των «Διαλόγων της Νισύρου - Bridging the East Med» σε νέους τόπους, προωθώντας την ανταλλαγή ιδεών και την πολιτιστική αλληλοκατανόηση σε παγκόσμιο επίπεδο, αναδεικνύοντας κάθε φορά τα θέματα που αποτελούν τους άξονες των «Διαλόγων της Νισύρου - Bridging the East Med».

Από τη δημιουργία τους το 2022 ήδη έχουν πραγματοποιηθεί οι τρεις ετήσιοι «Διάλογοι της Νισύρου» στη Νίσυρο:

-το 2022 με θέμα: «Η Βιώσιμη Ανάπτυξη Μικρών Νησιών & Η Γεωπολιτική της Πράσινης Μετάβασης», με κύριο ομιλητή τον πρώην πρωθυπουργό κ. Αντώνη Κ. Σαμαρά,

-το 2023 με θέμα: «Τα Νησιά στη Νέα Εποχή», με κύριο ομιλητή τον πρώην υπουργό Ενέργειας, νυν ευρωβουλευτή και εκλεγμένο αντιπρόεδρο των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D Party) καθηγητή κ. Ιωάννη Μανιάτη,

-το 2024, το περασμένο καλοκαίρι, 2024, διεξήχθησαν οι III «Διάλογοι» με θέμα: «Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειος: Γεωπολιτική, Ενέργεια, Νησιωτικότητα», με κύριο ομιλητή τον πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη (διαδικτυακά) και τον τότε επίτροπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Μαργαρίτη Σχοινά.

Το «Ίδρυμα Γεώργιος Μ. Μίχαλος – Αειφορία της Νισύρου» ΑΜΚΕ ιδρύθηκε το 2021 και αποτελεί ένα Διεθνές Κέντρο Ανταλλαγής Απόψεων και γόνιμου διαλόγου σε θέματα Γεωπολιτικής της Ανατολικής Μεσογείου, Ενεργειακής Ασφάλειας, Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Νησιωτικότητας (Ακριτικά Νησιά), δημιουργώντας τους «Διαλόγους της Νισύρου - Bridging the East Med». Σκοπός του Ιδρύματος, εκτός από την προσπάθεια να καταστεί η Ανατολική Μεσόγειος μία περιοχή Βιώσιμης Ανάπτυξης, Πολιτιστικής Αλληλοκατανόησης και Διεθνούς Συνεργασίας, είναι και η προστασία και η ανάδειξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του αρχιπελάγους της Νισύρου, δεδομένης της ηφαιστειακής του φύσης, ώστε να αποτελέσει αντικείμενο διεθνούς προβληματισμού και έρευνας. Μέσα από τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις του, το Ίδρυμα επιδιώκει να παρουσιάσει στη διεθνή σκηνή τα μοναδικά τοπικά χαρακτηριστικά του νησιού, αναδεικνύοντας κάθε στοιχείο της μοναδικότητάς του, με στόχο την προστασία του φυσικού του περιβάλλοντος.