∆ιαχρονικά, οι πολιτικές εξελίξεις στις Ηνωµένες Πολιτείες επηρέαζαν την πορεία της Ιστορίας. Το ίδιο ισχύει και σήµερα, µε την εκλογή του Ντόναλντ Τραµπ να προκαλεί ντόµινο αλλαγών. Η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» προβάλλει τις προτεραιότητες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στην µετά την εποχή Τραµπ εποχή, µε δύο εν εξελίξει πολέµους στη γειτονιά µας και εν µέσω ενός δυστοπικού παγκόσµιου σκηνικού, όπου το διεθνές δίκαιο -άλλοτε θεµέλιο της διεθνούς αρχιτεκτονικής ασφαλείας- τείνει να καταστεί ουτοπική θεωρία.

1. Ελληνοτουρκικά και Κυπριακό

Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει ισχυροποιήσει το διπλωµατικό της κεφάλαιο. Το ότι εξελέγη ως µη µόνιµο µέλος του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, για τα επόµενα δύο χρόνια, αποτελεί σίγουρα ευοίωνη αφετηρία. Στόχος της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι να αποτελέσει εποικοδοµητική γέφυρα µεταξύ Νότου και Βορρά, ανάµεσα σε ∆ύση και Ανατολή και ένα σηµαντικό αντίβαρο στα (γειτονικά και µη) αυταρχικά καθεστώτα. µε τα δεδοµένα αυτά, η εξοµάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της Αθήνας. Είναι δύσκολο να καταφέρουµε στο εγγύς µέλλον να καταλήξουµε σε ένα κοινώς αποδεκτό πλαίσιο για να ξεκινήσει η συζήτηση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, εκτιµούν υψηλοί αξιωµατούχοι του υπουργείου εξωτερικών. Ακόµα πιο δύσκολο και µακρινό σενάριο φαντάζει ένα κοινό συνυποσχετικό προσφυγής στη Χάγη. Ωστόσο, για την ώρα η Αθήνα αρκείται στο ότι παραµένουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, οι οποίοι λειτουργούν σαν κυµατοθραύστες κι έτσι αποφεύγονται κρίσεις. Παράλληλα, το Κυπριακό εξακολουθεί να αποτελεί µείζονα προτεραιότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Ειδικά τώρα ανοίγει και ένα παράθυρο ευκαιρίας για την επανεκκίνηση του διαλόγου, δεδοµένου του (σχετικά) καλού κλίµατος στα ελληνοτουρκικά.



2. Ρωσοουκρανικό µέτωπο

Ο πόλεµος στην Ουκρανία επανήλθε στο προσκήνιο αµέσως µετά τις εκλογές στις ΗΠΑ. Η σκληρή στροφή του Τζο Μπάιντεν στην εκπνοή της θητείας του και οι αντιδυτικές απειλές του Βλαντίµιρ Πούτιν, που ακολούθησαν, ανακάτεψαν επικίνδυνα την τράπουλα. Στην Αθήνα επικρατεί έντονη ανησυχία γι’ αυτό το µέτωπο που οριακά κόντευε να ξεχάσει ή έστω να συνηθίσει η κοινή γνώµη. Σύµφωνα µε πληροφορίες της «Κυριακάτικης Α», η στάση της Ελλάδας υπέρ του αµυνοµένου δεν έχει αλλάξει. Πρόκειται για έναν πόλεµο κατά του αναθεωρητισµού, όπου ο επιτιθέµενος (Ρωσία) στοχεύει στο να αλλοιώσει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα του αµυνοµένου (Ουκρανία). Οι αναθεωρητικοί γείτονες καραδοκούν, εποµένως για την Ελλάδα ήταν και παραµένει ξεκάθαρο το ποιον στηρίζει, παρά το κόστος.



3. Ρόλος στο Μεσανατολικό

Η Ελλάδα αναζητά ρόλο και στη Μέση Ανατολή. Εως έναν βαθµό το έχει καταφέρει, αφού, παρά τη στρατηγική σχέση που συνδέει τη χώρα µας µε το Ισραήλ, οι Ελληνες αξιωµατούχοι συνοµιλούν µε όλους: τόσο µε το Τελ Αβίβ όσο και µε τον αραβικό κόσµο. Αλλωστε, η Αθήνα δεν θα µπορούσε να στρουθοκαµηλίσει παριστάνοντας ότι αγνοεί το µέγεθος της επιθετικότητας του Νετανιάχου και το απίστευτο ανθρωπιστικό δράµα στη Γάζα, απόρροια της ισραηλινή επιχειρησιακής τακτικής. Στα επικείµενα διεθνή fora (Σύνοδος Υπουργών Εξωτερικών ΝΑΤΟ, Βρυξέλλες και Σύνοδος ΟΑΣΕ, Μάλτα), ο Γιώργος Γεραπετρίτης προβλέπεται ότι θα επαναλάβει την πάγια θέση της Ελλάδας για άµεση κατάπαυση του πυρός, την ακλόνητη στήριξη στη λύση των δύο κρατών, τη διοχέτευση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και την άνευ όρων απελευθέρωση των οµήρων.



4. Από κοντά τα Βαλκάνια

Τα Βαλκάνια -και δη η περίπτωση της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας- αποτελούν δύσκολο στοίχηµα. Η υπόθεση Μπελέρη ναρκοθέτησε τον ελληνοαλβανικό διάλογο, ενώ η κατάφωρη παραβίαση του erga omnes της Συµφωνίας των Πρεσπών, εκ µέρους των Σκοπίων, «µαρτυρά» ότι δύσκολα θα βρουν απολύτως θετικό ρυθµό οι σχέσεις της χώρας µας µε αυτούς τους γείτονες. Η Ελλάδα, σύµφωνα µε αρµόδιες πηγές, παραµένει υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής των ∆υτικών Βαλκανίων. Η ∆ιακήρυξη της Θεσσαλονίκης το 2003 ακριβώς αυτό υπαγόρευσε, υπό προϋποθέσεις όµως. Το «όπλο» του βέτο παραµένει στη διπλωµατική φαρέτρα της Ελλάδας, καθώς, όπως γλαφυρά το περιέγραψε σε συνέδριο του «Economist» προ µηνών ο κ. Γεραπετρίτης: «Το διεθνές δίκαιο δεν είναι µια διαδικασία επιλεκτική, δεν είναι ένα “cherry picking process”».



5. Επανένωση Γλυπτών του Παρθενώνα

Εντός του 2025 αναµένονται -θετικές- εξελίξεις ως προς την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Αθόρυβα αλλά µεθοδικά, η Ελλάδα συνοµιλεί µε τη νέα κυβέρνηση των Εργατικών και το Βρετανικό Μουσείο. Στις 2 ∆εκεµβρίου, κατά τη συνάντησή τους στην Downing Street, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα δώσει στον οµόλογό του Κιρ Στάρµερ την ευκαιρία να παρουσιάσει διεθνώς το προφίλ του ηγέτη που θα ήθελε να διορθώσει ιστορικά λάθη. «Πιστεύουµε ότι αυτό το είδος µακροχρόνιας συνεργασίας που έχουµε θα επιτύχει τη σωστή ισορροπία µεταξύ του να µοιραζόµαστε τα σπουδαιότερα αντικείµενά µας µε το κοινό σε όλο τον κόσµο και να διατηρούµε την ακεραιότητα της απίστευτης συλλογής που έχουµε στο µουσείο», δήλωσε στα «Παραπολιτικά» του Σαββάτου εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου. Προσανατολιζόµαστε σε κάποιου είδους «δανεισµό» διαρκείας µε option ανανέωσης, που θα ενέχει και «ανταλλαγές» εκθεµάτων.



6. Ινδία

Στο ραντάρ της Ελλάδας βρίσκεται και η υπερδύναµη που λέγεται Ινδία. Μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού Μόντι στην Αθήνα, η κυβέρνηση στοχεύει στην ενδυνάµωση της διµερούς σχέσης της µε την πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη, την πέµπτη ισχυρότερη οικονοµία του κόσµου. Στόχος του υπουργείου Εξωτερικών είναι να υλοποιηθεί το οραµατικό έργο του Οικονοµικού ∆ιαδρόµου Ινδίας - Μέσης Ανατολής - Ευρώπης (IMEC). Ελλάδα και Ινδία φιλοδοξούν να διπλασιαστεί ο όγκος του διµερούς εµπορίου, ενώ αµφότερες παραµένουν προσηλωµένες και στη Σύµβαση για το ∆ίκαιο της Θάλασσας. Εµείς έχουµε ανοιχτούς λογαριασµούς στην Ανατολική Μεσόγειο και εκείνοι στον Ινδοειρηνικό Ωκεανό.

Δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή